سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه بیش از یک دهه است که بر سر کار بودهاست و او نه تنها متحد سیاسی رئیسجمهور ولادیمیر پوتین، بلکه یکی از معدود دوستان وی در میان سیاستمداران روسیه است، اما به نظر میرسد که روابط آنها روی لبه خطر است.
این دو مرد با هم در سیبری شنا کردند، سفرهای ماهیگیری مشترک داشتند و در یک تیم هاکی روی یخ بازی کردند. اکنون، دوستی آنها و فعالیت سیاسی چندین دهه آنها، پس از شورش مسلحانه یوگنی پریگوژین، رهبر گروه واگنر، که از مدیریت وزیر دفاع در مورد تهاجم به اوکراین انتقاد کرد، با بزرگترین آزمون خود مواجه است.
به نظر میرسد پوتین پس از میانجیگری غافلگیرکننده الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور بلاروس، از شورش جان سالم به در برد، اما موقعیت شویگو به دلیل شدت بیسابقه انتقاد پریگوژین از او و وزارتش شکننده است.
پریگوژین موفق به تصرف مقر فرماندهی جنوبی ارتش روسیه در «روستوف روی دون» شهر روستوف در رودخانه دون شد که مرکز ثقل عملیات نظامی در اوکراین است. فرمانده واگنر، شویگو را متهم کرد که «مثل یک بزدل» فرار کرد و قول داد که «او را دستگیر خواهد کرد».
از آن زمان، وزیر دفاع ناپدید شد و همچنان مخفی است. فرمانده واگنر پیشتر شویگو و مخالف دیگرش، ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد ارتش را متهم کرده بود که مسئول کشته شدن «دهها هزار روس» در جنگ و «تحویل سرزمین به دشمن» بودند.
«بزرگترین بازنده»
آرنو دوبین رئیس سازمان دیدهبان فرانسه و روسیه، معتقد است که «بزرگترین پیروز این شب لوکاشنکو است»، در حالی که «بزرگترین بازنده شویگو است». اما حتی قبل از شروع شورش در شب جمعه، شویگو به دلیل انتقاد پریگوژین و شکست نیروهای مسلح روسیه در پیشرفت، تحت فشار فوقالعاده ای قرار داشت.
در ۱۲ ژوئن، یک کلیپ ویدئویی از حضور پوتین و شویگو در مراسم توزیع مدال در یک بیمارستان نظامی بهطور گسترده پخش شد و رئیسجمهور روسیه در حالی که با تحقیر آشکار به وزیر دفاع پشت کرده بود نشان داده شد.
شویگو سابقه سیاسی طولانی دارد که در روسیه پس از فروپاشی شوروی بی نظیر است و حضور او در مرکز قدرت در مسکو پیش از حضور خود پوتین است. شویگو که اهل منطقه تووا در جنوب سیبری است، یکی از معدود اقلیتهای قومی بود که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جایگاه بالایی در دولت داشت.
ظهور سیاسی او در سال ۱۹۹۴ آغاز شد، زمانی که او در سالهای اولیه ریاست جمهوری بوریس یلتسین به عنوان وزیر شرایط اضطراری منصوب شد. او نامی آشنا برای روسها بود او همچنین یکی از محبوبترین سیاستمداران این کشور شمرده میشود، زیرا او برای مقابله با بلایای مختلف از سقوط هواپیما گرفته تا زلزله حضوری میدانی داشتهاست.
شویگو با حدود دوازده نخستوزیر در دولت خدمت کرد. او از سال ۲۰۱۲، زمانی که به عنوان حاکم منطقه مسکو منصوب شد، پست وزارت دفاع را در اختیار داشت.
«در شرف فروپاشی»
شویگو بلافاصله پس از انتصاب به عنوان وزیر دفاع، با وجود نداشتن تجربه نظامی در سطح بالا، درجه ژنرالی را دریافت کرد، اما او با موفقیت در عملیات از جمله مداخله در سوریه در سال ۲۰۱۵ نظارت کرد که متحد مسکو بشار اسد را در قدرت نگه داشت.
پوتین در جشن تولد ۶۵ سالگی خود، یکی از بالاترین افتخارات روسیه، نشان شایستگی برای میهن را به او هدیه داد. اما تهاجم کمتر موفقیتآمیز به اوکراین - که کرملین در ابتدا امیدوار بود تانکهای روسی را به کی یف ببرد - پیوسته سوالاتی را در مورد آینده او ایجاد کرد.
پیر رازو، محقق بنیاد مطالعات استراتژیک مدیترانه مستقر در فرانسه، میگوید: «پریگوژین میخواست این پیام را ارسال کند که شویگو و گراسیموف باید اخراج شوند زیرا آنها ناتوان هستند و نیاز به تغییر استراتژی وجود دارد».
در این میان، نشانههای دوستی و عکسهای مشترک از سفرهای شکار، مانند سال ۲۰۱۷، کم رنگ تر از همیشه شد. در عوض، شویگو در مصاحبههای حاشیه ای ظاهر میشود که به پوتین گزارش میدهد یا چهرهاش را در گوشه تصویر نشان میدهد.
پریگوژین همچنین خانواده شویگو، به ویژه همسر دخترش کسنیا، الکسی استولیاروف، که به عنوان وبلاگ نویس تناسب اندام کار میکند و از جنگ فاصله گرفتهاست را هدف قرار داد. رسانههای مخالف گفتند که او پستی را در مخالفت با تهاجم لایک کردهاست.
کانالهای روسی زبان در اپلیکیشن تلگرام از گمانه زنیها در مورد اینکه چه کسی میتواند جانشین شویگو شود، پر شدهاست و محتملترین گزینه آلکسی دیومین، حاکم منطقه تولا است که پیش از این سمتهای بالایی در ارتش و امنیت ریاست جمهوری داشت.
در همین رابطه کانال برمنک در تلگرام گفت: «گروه شویگو در آستانه فروپاشی است و خود سرگئی کوزوگیتوویچ (شویگو) مایه ننگ است و به احتمال زیاد استعفا خواهد داد».