رئیس سازمان سیا: به ندرت خاورمیانه را پیچیده‌تر و انفجاری‌تر از شرایط امروز دیده‌ام

برنز دربارهٔ «هنر جاسوسی و هنر حکومت» در دوران رقابت با چین و روسیه و قرار دادن ایران و اسرائیل در قلب چالش‌های منطقه نوشت

مدير وكالة المخابرات المركزية الأميركية وليم بيرنز خلال جلسة استماع أمام لجنة المخابرات في مجلس النواب الثلاثاء (رويترز)
مدير وكالة المخابرات المركزية الأميركية وليم بيرنز خلال جلسة استماع أمام لجنة المخابرات في مجلس النواب الثلاثاء (رويترز)
TT

رئیس سازمان سیا: به ندرت خاورمیانه را پیچیده‌تر و انفجاری‌تر از شرایط امروز دیده‌ام

مدير وكالة المخابرات المركزية الأميركية وليم بيرنز خلال جلسة استماع أمام لجنة المخابرات في مجلس النواب الثلاثاء (رويترز)
مدير وكالة المخابرات المركزية الأميركية وليم بيرنز خلال جلسة استماع أمام لجنة المخابرات في مجلس النواب الثلاثاء (رويترز)

ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا در مقاله‌ای در نشریه فارن افرز با عنوان «هنر جاسوسی و هنر دولت: دگرگونی سیا برای عصر رقابت» نوشت با توجه به تجربیات خود در خاورمیانه تأکید کرده که به ندرت این منطقه را «پیچیده‌تر و انفجاری‌تر» از شرایط امروز دیده‌است.
برنز نسبت به خطر کنار گذاشتن حمایت ایالات متحده از اوکراین در رویارویی با جاه طلبی‌های ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، هشدار داد.
وی گفت که این حمایت، رئیس‌جمهور چین، شی جین پینگ را بر آن داشت تا توانایی‌های آمریکا برای مقابله با هرگونه تهاجم به تایوان را «دوباره محاسبه و بازنگری کند».
وی به خطراتی که ایران برای خاورمیانه ایجاد می‌کند، اشاره کرد، زیرا رژیم این کشور «آماده جنگ تا آخرین نیابت منطقه ای خود» برای گسترش هژمونی خود بر منطقه است.
برنز در این مقاله با اشاره به چالش‌های پیش روی آمریکا، چین و رقابت با این کشور را اصلی‌ترین موضوع پیش‌روی ایالات متحده خوانده و تأکید می‌کند باید اقدامات لازم را برای مقابله با تهدید چین به کار بست.

«عظمت» پوتین

این دیپلمات پیشین وزارت خارجه آمریکا همچنین دوران کنونی را یکی از لحظات نادری دانسته که آمریکا با آن رو به رو است و می‌افزاید: «همان‌طور که رئیس‌جمهور جو بایدن تأکید کرده، ایالات متحده امروز با یکی از آن لحظات نادر مواجه است که پیامدهای آن طلوع جنگ سرد یا دوره پس از ۱۱ سپتامبر است. ظهور چین و بدخواهی روسیه، چالش‌های ژئوپلیتیکی دلهره‌آوری را در دنیای رقابت استراتژیک ایجاد می‌کند که در آن ایالات متحده دیگر از برتری بلامنازع برخوردار نیست و در عین حال تهدیدات هم علیه ما در حال افزایش است».
او در این مقاله خود به‌طور مفصل به روسیه و حمله این کشور به اوکراین پرداخته و تأکید کرده که علاقه پوتین به کنترل اوکراین از مسائلی است که هرگز نباید آن را فراموش کرد.
برنز در این رابطه می‌نویسد: «پوتین معتقد است که بدون کنترل اوکراین غیرممکن است که روسیه یک قدرت بزرگ و او یک رهبر بزرگ برای روسیه باشد».
برنز اضافه کرده که باور او پوتین در جنگ با اوکراین در بسیاری از سطوح شکست خورده و هدف اولیه مسکو برای تصرف کی‌یف و تحت سلطه درآوردن اوکراین «احمقانه و توهم‌آمیز» بوده‌است. با این حال برنز اذعان دارد که «سرکوبگری پوتین در داخل» همچنان ادامه خواهد یافت هرچند اقداماتی مانند شورش پریگوژین نشان‌دهنده این است که مخالفت‌ها حتی در درون سیستم سیاسی کرملین نیز رو به رو رشد است.
سفیر پیشین آمریکا در مسکو در ادامه این مقاله تأکید کرده که حمایت از اوکراین برای آمریکا امری ضروری است و می‌تواند یک سرمایه‌گذاری نسبتاً متوسط با بازده ژئوپولتیک قابل توجه برای ایالات متحده باشد که برای صنعت این کشور بازده قابل توجهی خواهد داشت. او در عین حال می‌گوید که هرچند تهدیدات هسته‌ای روسیه را چندان نباید جدی گرفت اما در عین حال احمقانه خواهد بود اگر نادیده گرفته شود.
او در این ادامه می‌نویسد: «پوتین فکر می‌کند که زمان به نفع او است و می‌تواند ضمن نابودی اوکراین، حامیان غربی‌اش را ناامید کند اما چالش برای اوکراین این است که غرور پوتین را خنثی کند و هزینه‌های سنگین ادامه درگیری‌ها را به روسیه نشان دهد، اتفاقی که نه تنها با پیشرفت در خط مقدم بلکه با انجام حملات عمیق‌تر پشت سر آنها و دستیابی به دستاوردهای پایدار در دریای سیاه حاصل خواهد شد».
برنز همچنین تأکید کرده که آمریکا باید به کمک‌های خود به اوکراین ادامه دهد و کمتر از ۵ درصد از بودجه دفاعی خود را برای این منظور تخصیص دهد تا یک تضمینی برای یک برد بلند مدت برای اوکراین و یک باخت راهبردی برای روسیه به دست آورد.

«دشمنی» چین

این دیپلمات کارکشته آمریکایی بخش دیگری از مقاله خود را به چین اختصاص داده و تأکید کرده هیچ کشوری بیشتر از رهبران چین نظاره‌گر حمایت ایالات متحده از اوکراین نیست.
به باور برنز چین تنها رقیب ایالات متحده است که هم قصد دارد نظم بین‌المللی را تغییر دهد و هم قدرت اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و تکنولوژیکی برای انجام این کار را دارد.
او همچنین با اشاره به قدرت‌گیری فزاینده شی جین پینگ او را قدرتمند تر از هر رهبر دیگری در چین از زمان مائو تسه تونگ می‌خواند.
برنز در خصوص چین همچنین می‌نویسد: «رفتارهای چین مانند سرکوب فزاینده شی در داخل و رفتار تهاجمی او در خارج از کشور و شراکت «بدون محدودیت» این کشور با پوتین و همچنین تهدیدات پکن برای صلح و ثبات در تنگه تایوان، غیرممکن است که نادیده گرفته شود».
رئیس سازمان سیا در ادامه تأکید دارد که چین علاقه‌مند است آمریکا را به عنوان یک قدرت در حال محو شدن ببیند.
او در این رابطه اینگونه توضیح می‌دهد: «برای شی، که تمایل دارد ایالات متحده را به عنوان یک قدرت در حال محو شدن ببیند، رهبری ما در اوکراین قطعاً غافلگیرکننده بوده‌است. تمایل ایالات متحده برای اعمال فشار اقتصادی به روسیه و جذب متحدان بین‌المللی برای این امر به شدت با باور پکن مبنی بر اینکه آمریکا در حال انحطاط است، تناقض داشت».
او در ادامه با اشاره به آسیب‌پذیری‌های وابستگی به یک کشور می‌نویسد: «همه‌گیری کووید-۱۹ خطر وابستگی به هر کشوری را برای تأمین تجهیزات پزشکی نجات بخش برای هر دولتی روشن کرد، همان‌طور که جنگ روسیه در اوکراین خطرات وابسته شدن به یک کشور برای انرژی را برای اروپا روشن ساخت. در دنیای امروز، هیچ کشوری نمی‌خواهد خود را تحت الحمایه یک تامین‌کننده مواد معدنی و فناوری‌های حیاتی بیابد، به‌ویژه اگر این تامین‌کننده قصد داشته باشد که این وابستگی‌ها را تسلیحاتی کند».
برنز همچنین در این مقاله به تمایل بازیگران برای تنوع بخشیدن به کشورهایی که به آنها کار می‌کنند اشاره کرد و می‌نویسد: «در این دنیای پرنوسان و تقسیم شده، دموکراسی‌ها و حکومت‌های استبدادی، اقتصادهای توسعه‌یافته و کشورهای در حال توسعه و همچنین کشورهای جنوب جهانی برای به حداکثر رساندن گزینه‌های خود به‌طور فزاینده‌ای روابطشان را با کنشگران دیگر توسعه می‌بخشند. آنها منافع کم و خطرات زیادی را در پایبندی به روابط ژئوپلیتیک تک محوری با ایالات متحده یا چین می‌بینند».

خاورمیانه

برنز در بخش دیگری از مقاله خود که به جنگ اسرائیل و حماس پرداخته و می‌نویسد: «بحرانی که توسط قصابی حماس در اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ ایجاد شد، بار دیگر به ما یادآوری کرد که انتخاب‌های پیچیده‌ای در خاورمیانه داریم. هرچند اولویت واشنگتن باید چین باشد اما این بدان معنا نیست که ما می‌توانیم از چالش‌های دیگر فرار کنیم. ما باید ضمن اجتناب از تجاوزها از نفوذ خود به صورت عاقلانه استفاده کنیم».
او همچنین با توجه به تجربیات خود در خاورمیانه تأکید کرده که به ندرت این منطقه را «پیچیده‌تر و انفجاری‌تر» از شرایط امروز دیده‌است.
برنز در ادامه در خصوص چالش‌های پیش رو را مسائلی چون چون پایان دادن به عملیات نظامی گسترده اسرائیل در نوار غزه، رفع نیازهای عمیق انسانی غیرنظامیان دردمند فلسطینی، آزادی گروگان‌ها، جلوگیری از گسترش جنگ به دیگر جبهه‌ها و همچنین اندیشیدن دربارهٔ فردای غزه دانسته‌است.
برنزهمچنین در در خصوص راه‌حل‌های مسائل منطقه‌ای می‌نویسد: «کلید امنیت اسرائیل و منطقه مواجهه با ایران است. رژیم ایران با این بحران [جنگ غزه] جسورتر شده و به نظر می‌رسد در همان حال که برنامه اتمی خود را گسترش می‌دهد و به تهاجم روسیه کمک می‌کند، برای جنگ تا آخرین گروه نیابتی هم آماده است. در ماه‌های پس از ۷ اکتبر، حوثی‌ها، گروه شورشی یمن متحد با ایران، شروع به حمله به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ کردند و خطرات تشدید تنش در جبهه‌های دیگر همچنان ادامه دارد».
رئیس سازمان سیا همچنین اضافه می‌کند که به باور او آمریکا به‌طور انحصاری مسئول حل هیچ‌یک از مشکلات خاورمیانه نیست. اما تأکید کرده هیچ‌یک از آنها را بدون رهبری فعال ایالات متحده نمی‌توان مدیریت کرد چه برسد به اینکه به حل و فصل آنها امیدوار بود.



پوتین؛ دست پر در اوکراین به انتظار سیگنال توافق صلح ترامپ


 
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
  ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
TT

پوتین؛ دست پر در اوکراین به انتظار سیگنال توافق صلح ترامپ


 
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
  ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)

۵ منبع آگاه به مرکز تصمیم گیری در مسکو گفتند کرملین شاید با توقف جنگ در جبهه های مقدم جبهه موافقت کند. این اولین پوشش خبری مفصل درباره احتمال موافقت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با هر گونه توافقی است که پرزیدنت دونالد ترامپ مطرح خواهد کرد.

رئیس جمهور منتخب آمریکا وعده داده که به سرعت جنگ را تمام کند اما با این حال روسیه در حال پیشروی در اوکراین است. مناطقی که روسیه در اوکراین تصرف کرده تقریبا چیزی به وسعت ایالت ویرجینیای آمریکا هستند. روس ها با شتاب فزاینده و بی سابقه از زمان آغاز حمله نظامی در ۲۰۲۲ در حال پیشروی هستند.
این پنج مقام فعلی و سابق روسیه گفتند که نظر پوتین درباره گفتگو با ترامپ در خصوص توافق آتش بس در اوکراین مساعد است اما پوتین در بحث مناطقی که در اوکراین تصرف کرده کوتاه نمی آید و نیز همچنان خواسته عدم عضویت کی یف در ناتو تاکید می کند.
۳ منبع که به دلیل حساس بودن این مساله نخواستند نامشان منتشر شود به «رویترز» گفتند که شاید امکان گفتگو درباره تقسیم کردن دقیق دونتسک و لوهانسک و زاپوریژیا و خرسون وجود داشته باشد.
روسیه می گوید این ۴ منطقه بخش جدایی ناپذیر از خاک روسیه هستند و روسیه با توانایی هسته ای خود از این مناطق دفاع می کند. طبق داده های جبهه های مقدم درگیری حدود ۷۰ ۸۰ درصد این مناطق دست نظامیان روسیه بوده و ۲۶ هزار کیلومتر مربع آن تحت کنترل اوکراین است.

آتش سوزی پس از اصابت پهپاد اوکراینی به بلگورود روسیه (رویترز)

دو مقام گفتند که روسیه شاید حاضر به مذاکره درباره خروج از بخش های محدودی از مناطقی باشد که در خارکف و میکولایو در شمال و جنوب اوکراین تصرف کرده است.
پوتین ماه نوامبر گفت هر گونه توافق آتش بس باید طبق «شرایط روی زمین» باشد. پوتین همچنین اشاره کرد که برقراری وقفه کوتاه در جنگ ایراد دارد چرا که غرب می تواند در این برهه زمانی اوکراین را دوباره مسلح کند.
این دو منبع افزودند که موشک های دوربرد اکتمز که پرزیدنت جو بایدن در پایان دوره ریاست جمهوری اش اجازه ارسال آنها را به اوکراین داده می توانند به عمق خاک روسیه برسند و همین شاید امکان رسیدن به هر گونه توافق را پیچیده تر کند و یا به عقب بیندازد و خواسته های روسیه را بیشتر و قاطع تر کند.
مسکو اعلام کرد که کی یف روز سه شنبه (۱۹ نوامبر) برای اولین بار با موشک های اکتمز به خاک روسیه حمله کرد. روسیه این حمله را محکوم کرده و آن را تشدید تنش خواند. این دو منبع خاطر نشان کرد اگر توافق آتش بس نشود روسیه به جنگ ادامه خواهد داد. وزارت خارجه اوکراین درباره اظهارات مسکو اظهار نظر نکرد.

استیون چونگ مدیر ارتباطات دفتر ترامپ به رویترز گفت رئیس جمهور آینده آمریکا «تنها کسی است که می تواند دو طرف را سر میز مذاکره درباره صلح بیاورد و برای پایان جنگ و کشتار اقدام کند».

شهروندان روسیه ساکن منطقه کورسک که آواره شده اند و از دولت روسیه کمک دریافت می کند (آژانس عکس اروپا)

پوتین ۱۴ ژوئن شروط اصلی روسیه برای پایان فوری جنگ را اعلام کرد و گفت که اوکراین باید دست از جاه طلبی پیوستن به ناتو بردارد و همه نیروهای نظامی اش را از چهار منطقه اوکراین جمع کند. روسیه می گوید این چهار منطقه بخشی از خاک روسیه هستند و بخش اعظم این مناطق در کنترل روس ها است.

تضمین امنیت و محدود کردن ارتش

این پنج منبع آگاه گفتند روسیه حاضر نخواهد شد اوکراین به عضویت ناتو دربیاید و نیروهای ناتو در خاک اوکراین حضور داشته باشند اما با این حال روسیه آماده گفتگو درباره ضمانت های امنیتی به کی یف است. کرملین شاید بخواهد با اهرم فشار امتیازات دیگری هم از اوکراین بگیرد که یکی از آنها کاهش اندازه نیروهای مسلح اوکراین و پایبندی حکومت اوکراین به عدم ایجاد محدودیت درباره استفاده از زبان روسی است.

بازدید پرزیدنت زلنسکی از یکی از گردان های ارتش اوکراین در دونتسک (فرانس پرس)

روسیه کنترل ۱۸ درصد خاک اوکراین از جمله کل شبه جزیره کریمه و ۸۰ درصد دونباس یعنی دو منطقه دونتسک و لوهانسک و بیش از ۷۰ درصد ژاپوریژیا و خرسون را در اختیار دارد. مسکو در سال ۲۰۱۴ شبه جزیره کریمه را به خاک خود ملحق کرد. روسیه همچنین دستکم سه درصد مساحت خارکف و بخشی از میکولایو را تصرف کرده است.
روسیه، روی هم رفته بیش از ۱۱۰ هزار کیلومتر از خاک اوکراین را تصرف کرده است. اوکراین کنترل حدود ۶۵۰ کیلومتر مربع از کورسک روسیه را در اختیار دارد.

خط داغ فعال نشده است

کرملین چهارشنبه (۲۰ نوامبر) گفت خط داغ ویژه کاهش بحران بین روسیه و آمریکا هنوز فعال نشده است. در این میان نگرانی درباره تهدیدهای هسته ای به دلیل تشدید تنش بی سابقه در چند دهه گذشته بین مسکو و غرب افزایش یافته است.
رئیس جمهور روسیه سه شنبه (۱۹ نوامبر) و تنها چند روز پس از اینکه واشنگتن به اوکراین اجازه حمله به عمق خاک روسیه با موشک های دوربرد آمریکایی را داد درباره شرایطی که روسیه حمله هسته ای انجام خواهد داد صحبت کرد و گفت که این حمله در پاسخ به هر گونه اقدامات نظامی گسترده تر با تسلیحات متعارف علیه روسیه انجام خواهد شد.

همزمان با گذشت هزار روز از جنگ، اوکراین سه شنبه با استفاده از فرصت پیش آمده و اجازه دولت جو بایدن که دوره ریاست جمهورش رو به اتمام است با سامانه موشکی تاکتیکی آتکمز خاک روسیه را مورد هدف قرار داد.

یک تانک روسی منهدم شده کنار جاده در منطقه کورسک (آسوشیتد پرس)

خط داغ تعبیری است که بین کرملین و کاخ سفید در سال ۱۹۶۳ به منظور کاهش احتمال سوءتفاهم بین طرفین فعال شد. سوءتفاهم بین آمریکا و روسیه باعث دامن زدن به بحران موشکی کوبا در ۱۹۶۲ شد. خط داغ به رهبران دو کشور امکان برقراری ارتباط مستقیم می دهد.

دمیتری پسکوف سخنگوی کرملین چهارشنبه (۲۰ نوامبر) به خبرگزاری «تاس» گفت «ما خط امن ویژه ارتباطی بین روسای جمهوری روسیه و آمریکا داریم که حتی می تواند به شکل ویدئو کنفرانس باشد».
پسکوف در پاسخ به این سوال که آیا «خط داغ» در وقت کنونی فعال شده یا خیر گفت «خیر».

دیپلمات های روس می گویند بحران کنونی بین مسکو و واشنگتن به بحران موشکی کوبا شباهت دارد که دو کشور را تا آستانه جنگ هسته ای عمدی در دوران جنگ سرد پیش برد. غرب به اشتباه تصور می کند روسیه از موضع خود درباره اوکراین کوتاه خواهد آمد.

کرملین گفت روسیه اسلحه هسته ای را ابزار بازدارندگی می داند و تغییر دکترین هسته ای روسیه پیام روشنی به دشمنان احتمالی هستند که اگر به روسیه حمله کنند حتما پاسخ آن را دریافت خواهند کرد.

پسکوف افزود غرب در نظر دارد شکست استراتژیک به روسیه وارد کند آنهم با اجازه به کی یف برای حمله به عمق خاک روسیه با تسلیحات آمریکایی.

او خاطر نشان کرد «بی تردید اوکراین ابزاری در دست آنها برای رسیدن به مقاصدشان خواهد بود».