رمانی جدید از مارکیز، 10 سال پس از مرگ او

دو پسر مارکز، رودریگو و گونزالو، پس از مدت‌ها تردید تصمیم به انتشار این کتاب گرفتند

رمانی جدید از مارکیز، 10 سال پس از مرگ او
TT

رمانی جدید از مارکیز، 10 سال پس از مرگ او

رمانی جدید از مارکیز، 10 سال پس از مرگ او

در چنین روزهای اوایل بهار سال آینده، رمانی جدید از گابریل گارسیا مارکز نویسنده کلمبیایی منتشر می‌شود؛ همزمان با دهین سال درگذشتش در خانه‌ای در مکزیکوسیتی که بیشتر عمرش را میان دیوارهای آن گذراند، پس از گذراندن ماه‌هایی که حتی فرزندانش را هم نمی‌شناخت. این تصمیم وارثان او در مورد نسخه خطی رمان150 صفحه‌ای Agosto nos vemos En «خداحافظ در ماه اوت» است که خالق «صد سال تنهایی» سال‌ها نتوانسته بود آن را به پایان برساند. گابو آن را چندین بار بازنویسی کرد و سپس آن را در کنار مقالاتش در مرکز هری رانسون وابسته به دانشگاه آمریکایی تگزاس قرار داد، که همه میراث مادی او را خرید. این رمان توسط «پنگوئن رانسون هاوس» در تمامی کشورهای اسپانیایی زبان به جز مکزیک منتشر خواهد شد.
این رمان شامل پنج داستان جدا از هم است، اما یک واحد یکپارچه را تشکیل می‌دهند. قهرمان رمان زنی تحصیل کرده در آستانه سالمندی به نام آنا ماگدالنا باخ است که هنوز بسیار زیبا است. او در اواسط هر ماه اوت به جزیره‌ای کوچک سفرمی‌کند؛ جایی که محل آرامگاه مادرش در گورستان فقراست، تا جزئیات ماجراجویی‌های عاشقانه و دیدارهای جنسی با معشوقه‌هایش به دور از چشم شوهرش را برایش روایت کند.
اولین باری که در مورد این رمان شنیدیم سال 1999 بود، وقتی که مارکز در شبانه‌ای که توسط «خانه آمریکا» در مادرید برگزار شد، یکی از پنج داستان را خواند و اعلام کرد که این قصه نقطه شروع رمان جدیدی برای او خواهد بود که به زودی متولد می‌شود. در آن روز، مارکز هفتاد و دو سالگی را تمام کرده و از سرطان بهبود یافته بود و دوستش، نخست وزیر سابق اسپانیا، فیلیپه گونزالس، او را همراهی می‌کرد. قطعه‌ای از این داستان:
« در شانزدهم آگوست با کشتی بخار کوچکی که در ساعت سه بعد از ظهر در اسکله پهلو گرفت به جزیره بازگشت. پیراهن چهارخانه با طرح‌های اسکاتلندی، شلوار جین و کفش راحتی ساده پوشیده و چتر و یک کیف سرمه‌ای کوچک در دست داشت. وقتی به صف تاکسی‌ها در گوشه پیاده رو رسید، یک راست به سمت یک ماشین قدیمی رفت که به دلیل تماس مداوم با آب شور دریا زنگ زده بود. راننده با تعابیری که نشان از آشنایی قدیمی بین آنها داشت، به پیشوازش رفت و ماشین آنها را در خیابان‌های پوشیده از خاک سفید روستا، در میان خانه‌هایی که با شاخه‌های خرما پوشیده شده و به دریایی مشرف بودند که زیر نور غروب خورشید می‌سوخت، برد» به محض اینکه مارکیز خواندن این قطعه اول داستان را تمام کرد، سالن با تشویق منفجر شد، قبل از اینکه او از حضار بخواهد سکوت کنند و کسانی که حوصله‌شان سررفته آرام بیرون بروند؛ مبادا افرادی که به خواب رفته‌اند بیدار شوند... بمب خنده ترکید و باز قهقه و باز هم تشویق. «الشرق الاوسط» در روزهای آینده پس از کسب مجوز از خانواده، متن یکی از پنج داستان تشکیل دهنده این رمان را منتشر خواهد کرد.
گونزالو در تماس تلفنی با «الشرق الاوسط» گفت: «این رمان ثمره آخرین تلاشی است که پدرم برای ادامه نویسندگی انجام داد، با وجود شرایط نامناسب جسمانی که از آن رنج می‌برد. وقتی دوباره آن را خواندیم، تقریباً ده سال پس از مرگ او، متوجه شدیم که متن مملو از مزایای بسیاری است که خواننده را به لذت بردن از برجسته‌ترین آثار گابو ترغیب می‌کند: توانایی او در آفرینش، زبان شاعرانه‌اش، روایت گیرا، شناخت عمیق نهانگاه‌های روح انسان و میزان دلبستگی صمیمانه او به آنچه زندگی می‌کرد، از تجربیات، به ویژه در عشق، که شاید محور اصلی و اولین محرک همه کارهای او باشد».
گفتنی است همه آرشیو شخصی مارکز در سال 2014 توسط دانشگاه تگزاس به مبلغ 2.2 میلیون دلار خریداری شده و در مرکز علوم انسانی هری رانسون به امانت سپرده شد. این آرشیو شامل همه چیزهایی است که نویسنده در خانه خود در مکزیکو سیتی نگهداری می‌کرد و در بیست جعبه جمع آوری شده بود، از جمله ده نسخه خطی که او برای رمان «خداحافظ در ماه اوت» جمع آوری کرده بود. یک سال پیش از آن، آرشیو گابو حاوی 78 جعبه سند، به همراه 43 مجموعه عکس، و همچنین 22 دفترچه یادداشت بود. در سال 2015، این آرشیو در دسترس محققان قرار گرفت و سپس از سال 2017 از طریق ابزار دیجیتال در دسترس قرار گرفت.
بر اساس نقشه‌ای که موسسه سروانتس برای ترجمه‌های ادبی اسپانیایی تهیه کرده، مارکز نویسنده‌ای است که آثارش در قرن بیست و یکم بیشترین ترجمه به زبان‌های دیگر را دیده و حتی بر نویسنده دن کیشوت پیشی گرفته است. پیش بینی می‌شود این آخرین رمان به چندین زبان از جمله انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و عربی ترجمه شود.



چگونه سینمای لبنان از جنگ‌ها و بحران‌هایش سخن گفت؟

ماجرای ۲۳
ماجرای ۲۳
TT

چگونه سینمای لبنان از جنگ‌ها و بحران‌هایش سخن گفت؟

ماجرای ۲۳
ماجرای ۲۳

در حالی که هواپیماهای اسرائیلی مناطق مختلف لبنان را بمباران می‌کنند و شهرها و روستاها را ویران می‌سازند، نمی‌توان این دوره حساس که لبنان در آن به سر می‌برد را از دوره‌ها و مراحل دیگر جدا کرد؛ دوره‌هایی که این کشور در زنجیر، از حدود نیم قرن پیش به آن دچار بوده است. البته اگر از مراحل دشوار دیگری که قبل از آن رخ داده و به شدت کنونی نبوده، چشم‌پوشی کنیم.

فیلم‌های اولیه

جنگ داخلی لبنان در سال 1975 آغاز شد و پس از چند ماه شدت گرفت، به طوری که به مدت 16 سال به یک سبک زندگی تبدیل شد. طبیعی بود که سینما این جنگ را از زوایای مختلف به تصویر بکشد؛ چه به صورت مستند و چه درام‌هایی که در دو سوی خطوط جبهه رخ می‌دادند. اکثر این فیلم‌ها بر اندوه و مصیبت متمرکز بودند و نشان می‌دادند که چگونه مردم یک کشور واحد از نظر سیاسی دچار تفرقه شده و دست به سلاح متوسل بردند تا ثابت کنند که دیگری باید نابود شود.
کارگردان جورج شمشوم فیلم مستند بلندی به نام «لبنان لماذا: لبنان چرا» ساخت. خود عنوان فیلم اندوه بزرگی را به همراه دارد، بزرگ‌تر از سئوالی که مطرح می‌شود. این فیلم در نسخه اولیه‌اش به‌طور بی‌طرفانه‌ای به ثبت وقایع از دو سوی خط تماس پرداخت.

جنگ‌های عشق

رفیق حجار فقید، در اوایل دهه 1980، فیلمی به نام «الملجأ: پناهگاه» ساخت تا تأثیرات جنگ بر بی‌گناهان مسلمان و مسیحی را توصیف کند. این فیلم نیز با نگاه بی‌طرفانه‌اش، هدف انسانی را دنبال می‌کرد.
بعد از آن، تعداد فیلم‌هایی که به جنگ می‌پرداختند، حتی پس از پایان آن سال‌های تلخ، افزایش یافت. از مهم‌ترین آثار آن دوره، فیلم «زنار النار: کمربند آتش» به کارگردانی بهیج حجیج بود که داستان یک معلم مدرسه را روایت می‌کرد که با دو بحران شدید مواجه است؛ یکی شخصی و عاطفی و دیگری بحران جنگ.
بحران جنگ همچنین از زاویه نگاه یک دختر که در یک خانواده مسیحی زندگی می‌کند، در فیلم اول دانیال عربید به نام «معارك حب: جنگ‌های عشق» بازتاب یافته است. می مصری در فیلم‌های «يوميات بيروت: خاطرات بیروت»، «أحلام المنفى: رویاهای تبعید» و «أطفال شاتيلا: کودکان شاتیلا»، وضعیت لبنان را از طریق تراژدی فلسطینیان و حملات اسرائیل به تصویر کشیده است. در حقیقت، این حملات در طول نیم قرن به ندرت از وقایع داخلی لبنان جدا بوده‌اند، از جمله ترور شخصیت‌های لبنانی و فلسطینی در دهه 1960 و پس از آن.

کمربند آتش

میان بغدادی و علويه

پیش از این فیلم‌ها، دو کارگردان لبنانی، برهان علوية و مارون بغدادی، درباره لبنان به عنوان یک بحران زیستی و جنگی فیلم ساخته بودند. هر دو کارگردان اکنون از دنیا رفته‌اند؛ اولی در تبعید و دومی در سفری به بیروت پس از بازگشت از فرانسه، جایی که به صنعت سینمای آن کشور پیوسته بود.
در فیلم «بیروت اللقاء: بیروت دیدار» به کارگردانی برهان علوية (1982)، داستان یک دیدار ناتمام بین یک مسلمان و یک مسیحی روایت می‌شود. شرایط مانع از این دیدار، همان جنگ دیوانه‌واری است که جریان دارد. نگاه فیلم به جنگ، شکست‌های روانی و عاطفی را نشان می‌دهد.
مارون بغدادی نیز دو فیلم در این موضوع ساخت؛ «بیروت یا بیروت» (1975) و «حروب صغیرة: جنگ‌های کوچک» (1982). فیلم اول واکنش درونی بغدادی به ساختار طایفه‌ای و اجتماعی لبنان را نشان می‌دهد. در فیلم دوم «جنگ‌های کوچک»، بغدادی همین مسائل را به میدان جنگ داخلی لبنان منتقل می‌کند.

فیلم‌های پس از جنگ

از فیلم‌هایی که به پیامدهای پس از جنگ پرداختند، می‌توان به فیلم «قضیه 23: ماجرای ۲۳» به کارگردانی زیاد دویری (2017) اشاره کرد. داستان فیلم سال‌ها پس از جنگ اتفاق می‌افتد، اما برخی از نشانه‌های جنگ همچنان پابرجاست. در دفاعیات تونی، بحثی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه با فلسطینی‌ها در لبنان بهتر از خود لبنانی‌ها در کشورشان رفتار می‌شود. اما دادگاه به نفع فلسطینی حکم کرد، به‌ویژه که او رسماً با مؤسسه دولتی قرارداد داشت تا کارهایی که به او محول شده بود را انجام دهد.
این تنها یکی از حساب‌های باز سیاسی است که تا به امروز وضعیت سیاسی لبنان از آن‌ها پر است، اما این تنها موضوع نیست. به عنوان مثال، مسئله ربوده‌شدگان و مفقودین موضوع چندین فیلم بوده که به این زخم عمیق پرداخته‌اند. شاید گذر زمان این زخم را برای برخی دفن کرده باشد، اما افرادی که از غیبت اعضای خانواده‌شان رنج برده‌اند، هنوز آن‌ها را به یاد دارند و از این درد رنج می‌برند.
بهترین تصویری که از این موضوع ارائه شده، در فیلم «طرس... صعود به مرئی» ساخته غسان حلوانی (2019) آمده است. این فیلم مستندی است که به شکلی هنری و موضوعی، به‌صورت منحصر به‌ فردی در دیوار حافظه نقب می‌زند.

در اصل، این‌ها نمونه‌هایی از بسیاری از فیلم‌هایی هستند که جنگ داخلی لبنان را همراهی کرده‌اند و سپس آن را دنبال کرده یا چیزهای جدیدی از آن استنباط کرده‌اند و به وضعیت جدید کنونی رسیده‌اند، که خود نیز به نوبه خود فیلم‌های دیگری تولید خواهد کرد.