کمیسیون سلطنتی استان العلا چهارشنبه (۲۴ مه) اعلام کرد که کوهستان عکمه در فهرست «حافظه جهانی» یونسکو (سازمان آموزشی و علمی و فرهنگی ملل متحد) قرار گرفت. شهر باستانی حجر (هگرا) در سال ۲۰۰۸ در فهرست یونسکو و منطقه حفاظت شده «حره عویرض» پارسال در برنامه انسان و بیوسفر سازمان ملل (MAB) ثبت شدند.
بدعم وتوجيه وتمكين من سمو سيدي ولي العهد رئيس مجلس إدارة @RCU_SA، #جبل_عكمة ضمن #ذاكرة_العالم لمنظمة اليونسكو.#رؤية_السعودية_2030
— بدر بن عبدالله بن فرحان آل سعود (@BadrFAlSaud) May 24, 2023
کوهستان عکمه از جمله سایت های تاریخی برجسته و نام آشنای العلا است که با برخورداری از صدها نقش و نگار باستانی و صخره نگارهای قدیمی چندین هزار ساله یک گنجینه بی نظیر در شبه جزیره عرب به شمار می رود. بیش از ۳۰۰ سنگ نگاره و سنگ نوشته طی چندین هزار سال در دوران های تمدنی گوناگون به وجود آمده اند و عمدتا به نیمه دوم هزاره اول قبل از میلاد برمی گردند که با اشاره به نمادهای آن زمان بیانگر واژه ها و آیین های دینی و نیز الگوهای رفتاری تمدن های گوناگون ساکن العلا در سده های متمادی هستند.
وتمثل النقوش المنحوتة فيه أهمية معرفية بحثية تبرز أهمية العلا التاريخية بوصفها ملتقى للتبادل الثقافي عبر الزمن، وتعود للحضارتين الدادانية واللحيانية، وتكشف تطور اللغات واللهجات، وتمثل شاهداً كذلك على الممارسات الأدبية منذ القدم. وتأتي أهميتها من أصالتها وسلامة المعلومات المحفوظة فيها عن الحضارات والممالك العربية القديمة، فضلاً عن دور الهيئة في الحفاظ على «جبل عكمة» ضمن مستهدفات أن تصبح المحافظة أكبر متحف مفتوح في العالم، لتوفير تجربة ثقافية تستهدف الباحثين والزائرين، وإبراز التراث الوثائقي للموقع بوصفه مرجعا موثوقا لتاريخ الحضارات شمال غربي السعودية.
ويشكل إدراج الموقع ضمن «ذاكرة العالم» نموذجاً للتعاون في تطوير العلا لتصبح وجهة عالمية رائدة للتراث الثقافي والطبيعي الذي يربط الهيئة بـ«اليونيسكو»، وشبكة الشركاء العالميين، مثل «الآيكوموس السعودي» و«متحف اللوفر» و«الوكالة الفرنسية لتطوير العلا».
فخرٌ وطني جديد لمنارة ثقافية تاريخية معرفية بتسجيل #جبل_عكمة في سجل #ذاكرة_العالم لمنظمة @UNESCO#رؤية_السعودية_2030. pic.twitter.com/M2jwgRso6H
— الهيئة الملكية لمحافظة العلا (@RCU_SA) May 24, 2023
سنگ نگاره ها و سنگ نوشته های متعلق به دوران پادشاهی دادان ها و بنی لحیان در حوزه پژوهش و تحقیق اهمیت دوچندان دارند و اهمیت و جایگاه العلا طی قرون متمادی را به عنوان نقط تلاقی فرهنگی در دوران گوناگون و سیر تحول زبان و لهجه های محلی را نشان می دهد و گواه وجود فعالیت های ادبی از همان دوران باستان است. آثار و نقوش و نوشته های حک شده بر روی کوهستان عکمه دست نخورده اند و خراب نشده اند و به این لحاظ اهمیت صد چندان پیدا می کنند چون آینه تمام قدی از تمدن ها و پادشاهی های عربی باستان به شمار می روند.
کمیسیون سلطنتی استان العلا در راستای صیانت از کوهستان عکمه تلاش می کند تا به یکی از اهداف مد نظر خود یعنی تبدیل شدن العلا به بزرگ ترین موزه طبیعی جهان برسد و الگوی فرهنگی بی نظیر برای پژوهشگران و بازدید کنندگان فراهم گرداند و میراث مستند کوهستان عکمه را به عنوان مرجع معتبر تاریخ تمدن ها در شمال غرب سعودی ارایه کند.
ثبت کوهستان عکمه در برنامه «حافظه جهانی» الگوی همکاری موثر در جهت توسعه العلا و تبدیل شدن العلا به قطب پیشرو میراث فرهنگی و طبیعی در جهان را نشان می دهد؛ چه اینکه کمیسیون سلطنتی استان العلا و یونسکو و سازمان های جهانی ذیربط همچون ایکوموس سعودی و موزه لوور و «آژانس فرانسوی توسعه العلا» Afalula برای توسعه العلا همکاری می کنند.
کوهستان عکمه یکی از سایت های پنجگانه اصلی «برنامه سفر به گذشته» است که تلاقی طبیعت و تاریخ در سرزمین العلا را به تصویر می کشد و در این زمینه پروژه های متنوعی برای توسعه میراث فرهنگی و طبیعی و برجسته کردن پیشینه ژرف فرهنگی منطقه در حال اجراست.
کمیسیون سلطنتی استان العلا در نظر دارد با مراجع و قراردادهای همکاری متنوع با موسسات جهان آثار و سایت های تاریخی و طبیعی العلا را به اشتراک بگذارد که پایبندی دو چندان این کمیسیون به اهمیت موقعیت تاریخی و نشان دادن گنجینه های فرهنگی العلا را نشان می دهد. در نهایت هدف دست یابی به اهداف سند چشم انداز العلا است که با اهداف سند چشم انداز ۲۰۳۰ سعودی انطباق دارد.
کمیسیون سلطنتی استان العلا و یونسکو چندی پیش اولین گزارش خبری برنامه «حافظه میراث مستند جهان عرب» را منتشر کردند که تنوع فرهنگی و میراث طبیعی و بومی العلا و نیز مجموعه ای از نقش و نگارهای متنوع و منحصر به فرد العلا و نمادهای فرهنگی گوناگون به منظور افزایش ارتباط بین فرهنگ ها را در برگرفت.
