عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
آخرین خبرها
گوناگون

ابتکار عمل های رسانه ای سعودی برای تقویت صنعت رسانه و افزایش سطح کارآمدی

وزیر اطلاع رسانی سعودی: ۲۰۲۴ سال تحول رسانه است

سلمان الدوسری وزیر اطلاع رسانی سعودی (یزید السمرانی)
سلمان الدوسری وزیر اطلاع رسانی سعودی (یزید السمرانی)
TT
TT

ابتکار عمل های رسانه ای سعودی برای تقویت صنعت رسانه و افزایش سطح کارآمدی

سلمان الدوسری وزیر اطلاع رسانی سعودی (یزید السمرانی)
سلمان الدوسری وزیر اطلاع رسانی سعودی (یزید السمرانی)

سلمان الدوسری وزیر اطلاع رسانی سعودی گفت «صنعت رسانه در سعودی نوید بخش بوده و آینده ای با دستاوردهای فراوان و تحول سازنده و همه جانبه دارد». او با اشاره به برنامه های استراتژیک اصلی نظام رسانه سعودی در سال جاری گفت «این استراتژی با ابتکار عمل ها و پروژه ها و برنامه ها و کسب و کارهای متعدد تحقق خواهد یافت و ۲۰۲۴ سال تحول رسانه در سعودی خواهد بود».
الدوسری در افتتاحیه سومین نشست رسانه ای سعودی محاور اصلی استراتژی تحول رسانه در سعودی را اعلام کرد و گفت این استراتژی چهار ویژگی آمار محوری و شاخص محوری و انگیزه کاری و سخت کوشی دارد و این «سند خرد محور توسط ولیعهد هدایت می شود و مورد حمایت خادم حرمین شریفین است».
افزایش جذابیت سرمایه گذاری در صنعت رسانه
الدوسری توضیح داد «سهم صنعت رسانه در سعودی از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۳ معادل ۱۴.۵ میلیارد ریال (۳.۸ میلیارد دلار) بود و در نظر داریم این رقم را در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۶ میلیارد دلار (۴.۲ میلیارد دلار) برسانیم. بخش رسانه در سعودی تا سال ۲۰۲۳ موفق به ایجاد ۵۶ هزار شغل شد و در نظر داریم سال جاری حدود ۶۷ هزار شغل ایجاد کنیم».
وزیر اطلاع رسانی سعودی گفت ۳ استراتژی را در بخش رسانه دنبال می کنیم که نقشه راه ما به سمت «رسانه آینده» است و باعث تقویت بخش رسانه و افزایش جذابیت این صنعت برای سرمایه گذاران و افزایش سطح کارآمدی نیروهای ملی می شود و رویکرد استراتژیک و فراگیر نظام رسانه ای سعودی را تعیین می کند و حاکمیت درست و کارآمدی بخش رسانه را افزایش می دهد. بیش از ۳۰ ارگان دولتی و بخش خصوصی و بخش تعاونی در این راستا همکاری می کنند.

محتوای خوب و مخاطب پسند در دنیا

وزیر اطلاع رسانی سعودی در اظهارات خود با اشاره به برخی از ویژگی های استراتژی سازمان رادیو و تلویزیون گفت «این استراتژی به منظور توانمند سازی و رشد و افزایش رقابت پذیری و توسعه منابع انسانی و استعدادهای درخشان رسانه در سازمان رادیو و تلویزیون و نیز ایجاد محتوای خوب و مخاطب پسند در همه پلتفرم های دیجیتال دنیا و ایجاد برداشت خوب از سعودی تنظیم شده است».
او افزود «ما در صدد راه اندازی استراتژی خبرگزاری رسمی سعودی (واس) به منظور افزایش تاثیر این خبرگزاری و دفاتر و خبرنگاران آن در جهان و ارایه محتوای رسانه ای همسو با خواسته مخاطبان و گرایشات نوین صنعت رسانه هستیم».

پروژه های رسانه ای تحول آفرین و توسعه محور

این مقام سعودی به ابتکارهای عمل و پروژه های وزارت اطلاع رسانی از جمله «واحه رسانه» در رویدادها و اجلاس سران در سعودی اشاره کرد و گفت «واحه رسانه» بیش از ۲ هزار و ۶۰۰ خبرنگار از بیش از ۴۵۵ رسانه سعودی و خارجی ۶۰ کشور را تحت پوشش قرار داد. این خبرنگاران در «واحه رسانه» از نزدیک با بیش از ۳۰ پروژه ملی آشنا شدند.
الدوسری همچنین به اتمام و بهره برداری پروژه های پیشین و توسعه آنها اشاره کرد و گفت به عنوان مثال «مدیا زون» در بخش هایی از سعودی به منظور ایجاد محل کاری مشترک برای همه حرفه های رسانه ای ایجاد شده و یک محل تخصصی دانش بنیان در زمینه علم رسانه و دسترسی به نوآوری ها و تحولات نوآورانه است.
او به اهمیت مراسم حج تمتع و عمره اشاره کرد و گفت برنامه «مدیاتون حج و عمره» چند روز پیش راه اندازی شد تا اهل رسانه و علاقمندان در این برنامه نوآوری ها و پروژه هایشان در حوزه پوشش رسانه ای نوآورانه و خلاقانه را مطرح کنند.
الدوسری گفت ابتکار عمل «هاب حج مدیا» به منظور ایجاد تسهیلات برای کار رسانه ای و پوشش خبری مراسم حج راه اندازی شد و یک نمایشگاه تعامل رسانه ای در زمینه خدمات سعودی در ایام حج را برگزار می کنیم که بیش از ۲ هزار خبرنگار و مهمان خارجی را پوشش می دهد.

توانمند سازی و مهارت آموزی و جذب نیروی کارآمد

الدوسری گفت «آکادمی علم اطلاع رسانی و رسانه به منظور توانمند سازی و پرورش و مهارت آموزی در رشته های تخصصی آینده در سعودی راه اندازی شده است و قراردادهای همکاری استراتژیک زود هنگام و خلاقانه با غول های فناوری و پلتفرم های جهانی رسانه مثل گوگل و هواوی و علی بابا و غیره منعقد کردیم».

داستانی که ارزش گفتن دارد
از سوی دیگر محمد الحارثی رئیس انجمن رسانه سعودی و رئیس سازمان رادیو و تلویزیون گفت که نشست رسانه ای سعودی میزبان صاحبنظران رسانه جهان در ریاض است که به پایتخت رسانه عرب و توسعه و محل گردهمایی اهل رسانه و استادان دانشگاهی برای بحث و گفتگو درباره ویژگی های تحول رسانه تبدیل شده است.

محمد الحارثی رئیس سازمان رادیو و تلویزیون (یزید السمرانی)

الحارثی افزود «سعودی دستخوش تحول و نوزایی فراگیر و سراسری است و رسانه آینه تحولات جهانی به شمار می رود».
او خاطر نشان کرد «این نشست رسانه ای چندین جلسه گفتگو درباره آینده رسانه در پرتو تحولات بزرگ در حوزه فناوری دارد و مجموعه ای از ابتکار عمل های رسانه ای با همکاری شرکا برای توسعه صنعت رسانه و افزایش کارآمدی نیروها راه اندازی شدند».
او گفت «داستان های فراوانی هستند که ارزش گفتن دارند و فرصت برای همه مهیا است. سالانه میلیون ها نفر از سعودی دیدن می کنند و ما می توانیم در مسیر بهبود و توسعه و همکاری حرکت کنیم».

پربازدید

 
 
گوناگون

حدود «استثمار سیاسی» گذشته در سریال‌های تاریخی تا کجاست؟

خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»
خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»
TT
TT

حدود «استثمار سیاسی» گذشته در سریال‌های تاریخی تا کجاست؟

خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»
خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»

با هر سریال تاریخی، سؤالاتی مطرح می‌شود که کماکان بر سر زبان هاست، نه تنها به میزان اعتبار این آثار و دستیابی آنها به هماهنگی بین آزادی خلاقیت و تخیل و احترام به حقیقت تاریخی، بلکه موضوع به ماهیت معنای سیاسی استناد به تاریخ از طریق این آثار مرتبط شده‌است که - به گفته بسیاری از ناظران و متخصصان - خالی از «رمزگذاری عمدی واقعیت» نیست.
اگرچه این مناقشه جدید نیست و به همراهی برای اکثر آثار نمایشی عربی الهام گرفته از تاریخ تبدیل شده‌است، سال‌های اخیر ابعاد قابل توجهی به جنجال همراه با درام تاریخی اضافه کرده‌است که به استفاده سیاسی و ایدئولوژیک این آثار مرتبط است.
اگر استناد به تاریخ در این مطالب نمایشی، اهدافی فراتر از پرداختن به زندگی‌نامه شخصیت‌های پیچیده‌ای را که اغلب جنجال‌های سیاسی و فکری به راه می‌اندازند، دربردارد، پس
علاوه بر این، برجسته کردن دوره‌ها و رویدادهای تاریخی که با دقت انتخاب شده‌اند، پیامدهای معناداری برای واقعیت کنونی دارد.
شاید جنجال بزرگی که سریال حشاشین که در ماه رمضان در تعدادی از شبکه‌های مصری و عربی در حال پخش است، بسیاری از این سوالات را در مورد محدودیت‌های استفاده سیاسی و ایدئولوژیک از تاریخ دوباره مطرح کند که هنوز پاسخ قاطعی ندارند.

کریم عبدالعزیز در کلیپی از «الحشاشین» (شرکت سازنده)

به گفته منتقدان هنری و اساتید دانشگاهی تاریخ که با «الشرق الاوسط» صحبت کردند، اغلب درام‌های تاریخی دارای «دیدگاه سیاسی یا ایدئولوژیکی هستند که توسط تولیدکنندگان یا سازندگان اثر بیان می‌شود»، اما کنترل‌هایی وجود دارد که باید هنگام ارائه این آثار در نظر گرفته شوند؛ اول از همه، احترام به حقایق عمده تاریخ بدون جعل، علاوه بر ضرورت کمک گرفتن از متخصصان برای پرکردن شکاف‌ها و دستیابی به هماهنگی بین داستانی و تاریخی است تا از بسیاری شکاف‌ها جلوگیری شود که ممکن است اعتبار برخی درام‌هایی که از تاریخ الهام گرفته‌اند را کاهش دهد.

انتخاب‌های عمدی

شاید درام تاریخی عرب یکی از قدیمی‌ترین اشکال نمایشی بود که از نظر سیاسی یا ایدئولوژیک به کار گرفته شد. شاید این آثار مسیری را پیش از خود یافتند که آثار ادبی نویسندگانی چون جرجی زیدان، امین معلوف، نجیب محفوظ، علی احمد باکثیر، توفیق الحکیم، محمد فرید ابو حدید و بسیاری دیگر پیش از خود رفته بودند.
اما ارائه درام‌های تاریخی در سینما و تلویزیون و استفاده سیاسی از آنها به دهه شصت قرن گذشته بازمی‌گردد. در اینجا طارق الشناوی، منتقد هنری، یکی از معروف‌ترین آثار سینمای عرب را به یاد می‌آورد که فیلم «الناصر صلاح الدین» است که در سال ۱۹۶۳ به کارگردانی یوسف شاهین ساخته شد. گروهی از مشهورترین نام‌های ادبی مصر در آن زمان، مانند یوسف السباعی، نجیب محفوظ و عبدالرحمن الشرقاوی در نگارش آن مشارکت داشتند. بنیاد عمومی سینمای مصر، یک نهاد دولتی، به تأمین مالی تولید آن کمک کرد.
الشناوی به «الشرق الاوسط» می‌گوید: هدف از تولید آن اثر عظیم در آن زمان، همان‌طور که در آن زمان گفته شد، یک فرافکنی سیاسی با الهام گرفتن از قهرمانی‌های سلطان صلاح الدین ایوبی، آزادکننده بیت‌المقدس در دوران جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور فقید مصر بود. این امر به وضوح از انتخاب نام فیلم آشکار می‌شود.
الشناوی معتقد است که «نویسنده درام تاریخی هر دوره زمانی یا شخصیتی را که بخواهد ارائه کند، صرف نظر از ماهیت آن، باید شامل دیدگاهی باشد، اعم از سیاسی، فکری یا اجتماعی که او بخواهد با پرداختن آن شخصیت ارائه دهد».
وی افزود: هیچ درام تاریخی برای روایت تاریخ وجود ندارد، بلکه طبیعی است که هدف روشن و دلیلی داشته باشد که این انتخاب را توجیه کند.
به عقیده او، موضوع بدون «انتخاب عمدی برای هدفی خاص که توسط سازندگان اثر دیده می‌شود» نیست، که او آن را نقص نمی‌داند، بلکه «بخشی از ماهیت صنعت نمایش» است.

رمزگذاری واقعیت

در سال‌های اخیر، بسیاری از نمایش‌های تاریخی عربی، چه برای شخصیت‌های مذهبی و چه برای دوره‌های تاریخی مملو از درگیری، همچنان مفاهیمی مرتبط با واقعیت کنونی را به همراه دارند، نمادگرایی ارائه شده توسط سریال‌های تاریخی را نمی‌توان نادیده گرفت؛ زیرا بیننده اغلب به‌طور خودکار رویدادهای تاریخی را با واقعیت پیوند می‌دهد و گاهی اوقات از یک لحظه تاریخی کهن خواسته می‌شود تا نماد واقعیت فعلی باشد تا این باور را ایجاد کند که واقعیت با گذشته تفاوتی ندارد.
اما این بدان معنا نیست که درام تاریخی به سمت «جعل و تحریف» گرایش دارد، بلکه نویسنده آن «باید از یک سو با مطالب تاریخی ثبت شده مطابق با الزامات هنر نمایشی عمل کند و مطابق با بینش فکری و پرسش‌های بشری، بدون تعصب به حقایق تاریخی یا تعمیم خودسرانه مطالب تاریخی به شیوه‌ای خام در خدمت دیدگاه ایدئولوژیک قبلی تولید کند». ولید سیف نویسنده فلسطینی که یکی از برجسته‌ترین سازندگان درام تاریخی عرب به‌شمار می‌رود، در زندگی‌نامه خود با عنوان «شاهد و شاهد» نسبت به این موضوع هشدار می‌دهد.
حقیقت این است که نمایشنامه تاریخی عرب در طول چند دهه آثار بسیاری ارائه کرد که این همه بحث و جدل در مورد اشتغال سیاسی ایجاد نکرد و بر ارائه بیوگرافی شخصیت‌های کمتر بحث‌برانگیز که موضوع مناقشات سیاسی یا ایدئولوژیکی عمده نیستند تمرکز داشت؛ مانند «خالد بن الولید»، «عمر بن عبدالعزیز»، «صلاح الدین ایوبی»، «امام ترمذی» و «امام شافعی».
حتی زمانی که در مصر زندگی‌نامه شخصیت‌های بحث‌برانگیزی مانند عمرو بن العاص یا خلیفه عباسی هارون الرشید ارائه شد، این آثار در چارچوب دفاع از آن شخصیت‌ها بر بعد انسانی تمرکز داشتند، نه بعد سیاسی.

سکانسی از سریال رستاخیز ارطغرل

با این حال، سال‌های اخیر به موازات وقوع بسیاری از درگیری‌های سیاسی، ایدئولوژیک و فرقه‌ای در منطقه بوده‌است که منجر به جذابیت‌های چشمگیری شده‌است که بدون استفاده از تاریخ نیست. برای مثال، تلاش‌هایی برای همگام شدن با ظهور ایده «نوعثمانی‌گرایی» و هموار کردن راه برای نقش‌های تأثیرگذارتر ترکیه در منطقه پس از رویدادهایی که به «بهار عربی» معروف شد، سریال‌های ترکی با استفاده از ابزارهای نمایشی در پرده‌های عربی به محبوبیت دست یافت. از جمله این آثار ترکی می‌توان به سریال «حرمسرای سلطان» اشاره کرد که یکی از برجسته‌ترین سلاطین عثمانی، سلطان سلیمان قانونی (سلیمان یکم) و سریال «قیام اَرطغرل» را مطرح کرد. اثری است که با ارائه زندگینامه ارطغرل پسر سلیمان شاه، رهبر قبیله کایی از ترکان مسلمان اوغوز و پدر عثمان اول، بنیانگذار امپراتوری عثمانی، مقدمات و انگیزه‌های تأسیس امپراتوری عثمانی را ارائه می‌کند. نمایش آن در سه سری متوالی از اواخر سال ۲۰۱۴ آغاز شد.
از سوی دیگر، سریال «ممالیک آتش» نشان دهنده واکنش دراماتیک عربی به آثار تاریخی ترکیه است که توسط شرکت اماراتی «جنو مدیا» در سال ۲۰۱۹ به نویسندگی محمد سلیمان عبدالملک و کارگردانی کارگردان بریتانیایی پیتر وبر تولید شد. این سریال آخرین دوره دولت ممالیک و سقوط آن به دست عثمانی‌ها در اوایل قرن شانزدهم را روایت می‌کند. عثمانی‌ها از طریق یک سری خیانت‌ها توانستند برای چند قرن پس از آن، پایگاهی برای حکومت خود در منطقه عرب بیابند.

تفسیر مذهبی از صنعت سریال

موضوع تنها به این دوئل تاریخی بر سر واقعیت حضور عثمانی در منطقه محدود نشد، بلکه باعث ایجاد یک رقابت فرقه‌ای شد که دو سال پیش خبر ساخت سریال «معاویه بن ابی سفیان» جنجال آفرید؛ سریالی برای انعکاس زندگی‌نامه بنیانگذار دولت اموی و یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های بحث‌برانگیز تاریخ اسلام از طریق نقش او در آنچه به عنوان «فتنه بزرگ» شناخته می‌شود، مورد مناقشه بزرگی در مورد هدف از تولید اثر شد.
در چارچوب «تفسیر فرقه‌ای» از آثار نمایشی، یکی از شبکه‌های عراقی در آن زمان اعلام کرد که بودجه هنگفتی را برای تولید سریال تاریخی «شجاعت ابولؤلؤه» اختصاص داده‌است. ظاهراً در واکنش به روند ساخت سریال «معاویه بن ابی سفیان» است؛ ابولؤلؤه فیروز معروف به ابولؤلؤه مجوسی، مردی است که خلیفه دوم عمر بن خطاب را ترور کرد. حتی در هنگام ارائه زندگینامه الفاروق عمر بن الخطاب که توسط بنیاد رسانه ای قطر تهیه شده بود، موضوع بدون مناقشه نبود، نه تنها در مورد مشروعیت به تصویرکشیدن یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام روی صفحه نمایش که با بسیاری از فتواهای قبلی در این زمینه مغایرت دارد، بله بر سر پیش‌بینی ایدئولوژیک سریالی که بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ فیلمبرداری شده بود، اختلاف نظر وجود داشت. این دوره ای است که با ظهور گروه‌های «اسلام سیاسی» در بسیاری از کشورهای عربی مصادف شد و بر شدت این مناقشه با مشارکت چهره‌های حامی سازمان «اخوان المسلمین» در بررسی بافت تاریخی سریال افزوده شد.

بی سوادی تاریخی

دکتر محمد عفیفی، استاد تاریخ دانشگاه قاهره و دبیرکل سابق شورای عالی فرهنگ در مصر معتقد است: هر مؤسسه ای که سریال‌های تاریخی را تولید می‌کند «به‌طور طبیعی هدفی پشت تولید اثر دارد، به ویژه با توجه به هزینه تولید هنگفتی که این نمونه از آثار نیاز دارد»، معمولاً درام تاریخی «تاریخ را بیشتر از خدمت به آگاهی تاریخی یا تعریف گذشته فرا می‌خواند تا در خدمت حال باشد».
عفیفی به «الشرق الاوسط» توضیح می‌دهد که هنگام الهام گرفتن از تاریخ در آثار نمایشی باید کنترل‌هایی وجود داشته باشد؛ برجسته‌ترین این کنترل‌ها تغییر نکردن حقایق تاریخی تثبیت‌شده‌است، مانند سال‌های رویداد، یا شخصیت‌های اصلی که رویداد را ایجاد کرده‌اند. اما در عین حال بر ضرورت عدم لغزش در تلقی نمایش تاریخی به عنوان مرجع یا منبع تاریخی تأکید می‌کند، زیرا سریال یک اثر خلاقانه است که بینش سازندگانش، از جمله نویسندگان و کارگردانان، و احتمالاً فضایی از تخیل را به همراه دارد.
این استاد تاریخ که مطالعات پیشرفته بسیاری را در مورد تکیه بر منابع غیررسمی در تاریخ برخی از رویدادهای مهم تاریخ مصر انجام داده‌است، وضعیت مناقشه برانگیز سریال تاریخی را به آنچه او به عنوان «بی سوادی تاریخی در میان اکثر دریافت کنندگان محتوای نمایشی» توصیف می‌کند، نسبت می‌دهد.
او این موضوع را با بیان اینکه فقدان آگاهی تاریخی نتیجه کمبود برنامه‌های درسی مدرسه است، توضیح می‌دهد ارائه خوانش تاریخی به صورت انتقادی و چند نگرشی باعث می‌شود بسیاری از مخاطبان به آثار نمایشی به عنوان یک مرجع تاریخی نگاه کنند نه اثری خلاقانه که قابل تفسیر باشد و از اینجا مشکلات و بحران‌های بسیاری پدید می‌آید.
دبیرکل سابق شورای عالی فرهنگ در مصر اما خوشحالی خود را از جنجال برانگیخته شده ناشی از سریال عربی الهام گرفته از تاریخ پنهان نمی‌کند و آن را خوب ارزیابی می‌کند.
عفیفی معتقد است ادامه تولید سریال‌های تاریخی عربی، حتی در صورت وجود خطا یا ایجاد حالت جنجال، «بسیار بهتر از عدم وجود این نوع تولیدات نمایشی است».
او نظر خود را این گونه توجیه کرد که نبود این آثار راه را برای «هجوم» آثار تاریخی کشورهایی مانند ترکیه و ایران باز می‌کند و این آثار وارده اغلب دارای بینشی سیاسی و ایدئولوژیک هستند که لزوماً منعکس کننده واقعیات تاریخ یا بینش عرب نیست، بلکه اهداف بسیار عمیق‌تری نسبت به کارهای نمایشی یا سرگرمی دارند.