استولتنبرگ در مصاحبه با «الشرق الاوسط»: «پیامی قدرتمند» برای چین فرستادیم… حمایت آمریکا از اوکراین ادامه می‌یابد

او از کاهش محدودیت‌ها در حمله کی‌یف به اهداف نظامی در داخل روسیه استقبال کرد

TT

استولتنبرگ در مصاحبه با «الشرق الاوسط»: «پیامی قدرتمند» برای چین فرستادیم… حمایت آمریکا از اوکراین ادامه می‌یابد

زمانی که ینس استولتنبرگ در سال ۲۰۱۴ فرماندهی ناتو را بر عهده گرفت، احتمالاً انتظار نداشت اروپا شاهد بزرگ‌ترین جنگ در خاک خود از زمان جنگ جهانی دوم باشد. ماه‌ها قبل از واگذاری رهبری ناتو به مارک روته در اکتبر آینده، نخست‌وزیر سابق نروژ موفق شد صفوف متحدان غربی را متحد کند و ائتلاف را به ۳۲ کشور گسترش دهد. همچنین کشورهای عضو را ملزم کرد که به حمایت مالی و نظامی اوکراین در جنگ با روسیه ادامه دهند.
در حالی که بازگشت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده به کاخ سفید، کار این ائتلاف را تحت الشعاع قرار می‌دهد، استولتنبرگ خوش‌بینی خود را نسبت به «پایداری» حمایت آمریکا از کی یف و تعهد آن به تقویت ناتو ابراز کرد.
وی در مصاحبه اختصاصی با روزنامه «الشرق الاوسط» در پایان نشست سران ناتو در واشنگتن گفت: «تعهد آمریکا به این حمایت به نفع امنیت ایالات متحده است»، به ویژه اینکه «آنچه امروز در اوکراین اتفاق می‌افتد ممکن است فردا در آسیا نیز رخ دهد».
استولتنبرگ با تأکید بر لزوم ادامه حمایت غرب از اوکراین، از کاهش محدودیت‌های اعمال شده بر کی یف برای حمله به اهداف نظامی قانونی در داخل روسیه استقبال کرد.
دبیرکل ناتو اتهام پکن مبنی بر اینکه این ائتلاف در حال بی‌ثبات کردن منطقه اقیانوس هند و اقیانوس آرام است را رد کرد و افزود: این چین است که از طریق مانورهای نظامی خود با بلاروس به مرزهای کشورهای عضو ناتو نزدیک می‌شود.
او همچنین از ارسال یک «پیام قدرتمند» به چین برای حمایت از جنگ روسیه علیه اوکراین برای اولین بار در واشینگتن استقبال کرد.
دبیرکل ناتو در مورد اوضاع خاورمیانه گفت که از تلاش‌های آتش‌بس در غزه حمایت می‌کند، اما «ائتلاف نقش مستقیمی» در این درگیری ندارد.
استولتنبرگ در عین حال بر مشارکت ناتو در خاورمیانه تأکید کرد و از همکاری با پادشاهی عربی سعودی در مبارزه با تروریسم، فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران و افزایش امنیت دریایی قدردانی کرد.

در زیر مشروح این گفت و گو را می‌خوانید.

پایداری اوکراین و مسئولیت ناتو

رهبران کشورهای عضو ناتو که این هفته به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس ائتلاف در واشنگتن گرد هم آمدند، بر سر یکی از بزرگ‌ترین بسته‌های کمک‌های کیفی و مادی به اوکراین به توافق رسیدند.
برای اولین بار از زمان تهاجم روسیه در فوریه ۲۰۲۲، ایالات متحده و متحدانش با ارسال جنگنده‌های F-16 به کی یف موافقت کردند و همچنین متعهد شدند در سال آینده حداقل مبلغ کمک به ارزش ۴۰ میلیارد یورو را تأمین کنند.
این رهبران امیدوارند که این کمک‌ها توانایی ارتش اوکراین را برای مقاومت در برابر نبردهای شدید در جبهه‌های شرقی و جنوبی تقویت کند. یک مقام ارشد ناتو پیشتر این نبردها را یادآور جنگ سنگرها در جنگ‌های جهانی اول و دوم دانسته بود.
استولتنبرگ به چالش‌های اوکراین اذعان کرد و با اشاره به «حمله به بیمارستان کودکان» که مسکو در آستانه «اجلاس ناتو» انجام داد، گفت: «وضعیت در میدان جنگ سخت است. ما می‌بینیم که روس‌ها در تلاش هستند تا حملات جدیدی انجام دهند، شهرهای اوکراین را مورد حمله قرار دهند و غیرنظامیان بی گناه را بکشند».
همزمان، استولتنبرگ اظهار کرد: «زمانی که این جنگ در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد، اکثر کارشناسان و رئیس‌جمهور (ولادیمیر) پوتین معتقد بودند که او ظرف چند روز کی یف و بقیه اوکراین را ظرف چند هفته کنترل خواهد کرد. این اتفاق نیفتاد».
وی ادامه داد: اوکراینی‌ها توانستند ۵۰ درصد از اراضی تحت اشغال روسیه را در ابتدای جنگ آزاد کنند. آنها همچنین توانستند کریدوری را در دریای سیاه برای صادرات غلات و سایر محصولات به بازار جهانی باز کنند. آنها همچنین قادر به ضربه زدن و وارد کردن خسارات سنگین به مهاجمان روس هستند؛ بنابراین جنگ‌ها ذاتاً غیرقابل پیش‌بینی هستند، اما اوکراینی‌ها توانایی خود را در مقاومت و دفع نیروهای دفاعی روسیه ثابت کرده‌اند؛ لذا «مسئولیت ما این است که به ارائه حمایت‌های بزرگ ادامه دهیم».
در همین راستا، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از توافق متحدان در نشست ناتو در واشنگتن برای تشدید حمایت نظامی قابل توجه از اوکراین و حفظ سطح آن قدردانی کرد.

عکس آرشیویی: ترامپ و استولتنبرگ در جریان نشست ناتو در واتفورد، بریتانیا، دسامبر 2019 (AP)

حمله به اهداف در داخل روسیه

بزرگ‌ترین مانع برخی از کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده، برای موافقت با تحویل تسلیحات تهاجمی به اوکراین، مخالفت آنها با حمله به اهداف در داخل روسیه بود. این همان چیزی است که استولتنبرگ آن را در چارچوب «دفاع از خود» یک حق مشروع می‌داند.
وی گفت: «به یاد داشته باشیم که این یک جنگ تهاجمی است که روسیه علیه یک کشور صلح‌آمیز، مستقل و دارای حاکمیت در اروپا، یعنی اوکراین، آغاز کرده است. این نقض آشکار قوانین بین‌المللی است. بر اساس قوانین بین‌المللی، اوکراین حق دفاع از خود را دارد».
دبیرکل ناتو تأکید کرد که «حق دفاع از خود شامل حق حمله یا حمله به اهداف نظامی قانونی در قلمرو متجاوز، یعنی روسیه است؛ بنابراین، اوکراین حملات عمیقی (در داخل روسیه) انجام داد».
استولتنبرگ در مورد اختلاف بین متحدان از نظر محدودیت‌های اعمال شده بر سلاح‌هایی که آنها به کی یف تحویل می‌دهند صحبت کرد. با این حال، او تأکید کرد که کشورهایی که این محدودیت‌ها را اعمال کرده‌اند، آن‌ها را کاهش داده‌اند، «به ویژه به این دلیل که بیشتر نبردها در اعماق اوکراین در حال وقوع است».
استولتنبرگ برای توضیح اهمیت اجازه دادن به اوکراین برای حمله به خاک روسیه از جبهه خارکف استناد کرد و گفت: روسیه اکنون جبهه جدیدی را در منطقه خارکف باز کرده است، جایی که خط مقدم و خط مرزی کم و بیش یکسان است. البته تنها راه دفاع اوکراین حمله یا حمله به خارج از خط مقدم است که به معنای در خاک روسیه نیز هست؛ بنابراین آنچه مهم است این است که ما بتوانیم امکانات مورد نیاز اوکراین را فراهم کنیم و من از کاهش محدودیت‌های استفاده از این سلاح‌ها توسط متحدان استقبال می‌کنم.

نشست سران ناتو در واشنگتن (DPA)

نقش ایران و کره شمالی

رهبران ناتو در نشست سران خود در واشنگتن دربارهٔ تأثیر حمایت روسیه از ایران، کره شمالی و چین در جنگی که علیه اوکراین به راه انداخته است، بحث کردند.
استولتنبرگ در این رابطه گفت: «آنچه می‌بینیم این است که قدرت‌های اقتدارگرا در حمایت از روسیه همسو شده‌اند، که آنها را قادر می‌سازد این جنگ تجاوزکارانه وحشیانه را به راه بیندازند. این حکومت‌ها شامل کشورهایی مانند کره شمالی، چین و ایران نیز می‌شود. ایران مقدار زیادی پهپاد شاهد را ارسال کرده که باعث رنج و خسارات زیادی به اوکراین شد که به روسیه در مدیریت این جنگ غیرقانونی کمک کرد».
وی هشدار داد که هرگونه تحویل احتمالی موشک‌های بالستیک ایران از نظر تشدید جنگ در اوکراین بسیار خطرناک خواهد بود. وی ادامه داد: «سال‌هاست که متحدان ناتو به دلیل فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در سراسر منطقه و فراتر از آن، تحریم‌های شدیدی را علیه ایران وضع کرده‌اند. البته این تحریم‌ها برنامه هسته ای ایران و همچنین برنامه موشکی آن را هدف قرار می‌دهد. حمایت ایران از روسیه بر اهمیت این تحریم‌ها برای محدود کردن توانایی ایران برای حمایت از یک جنگ تجاوزکارانه غیرقانونی، مانند زمانی که از روسیه حمایت می‌کند، نشان می‌دهد».



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»