الشرع به «الشرق الأوسط»: سوریه هیچ‌گاه بستری برای نگرانی هیچ کشور عربی نخواهد بود  

«او گفت که به دیدگاه توسعه‌ای سعودی و خلیج امیدوار است... و تأکید کرد که کشورش «هیچ‌گاه تنها یک دیدگاه نخواهد داشت»  

فرمانده کل اداره سوریه جدید، احمد الشرع
فرمانده کل اداره سوریه جدید، احمد الشرع
TT

الشرع به «الشرق الأوسط»: سوریه هیچ‌گاه بستری برای نگرانی هیچ کشور عربی نخواهد بود  

فرمانده کل اداره سوریه جدید، احمد الشرع
فرمانده کل اداره سوریه جدید، احمد الشرع

فرمانده کل اداره سوریه جدید، احمد الشرع، به «الشرق الأوسط» تأکید کرد که «انقلاب سوریه با سقوط رژیم تمام شده و ما اجازه نخواهیم داد که این انقلاب به هیچ‌جای دیگری صادر شود»، و تأکید کرد که کشورش «هیچ‌گاه بستری برای حمله به یا ایجاد نگرانی برای هیچ کشور عربی یا خلیجی نخواهد بود، هرچه که باشد».
الشرع در مصاحبه‌ای که روز پنجشنبه در قصر الشعب ریاست‌جمهوری دمشق برگزار شد، گفت: «آنچه که انجام دادیم و به دست آوردیم با کمترین آسیب‌ها و خسارات ممکن، طرح ایرانی را در منطقه ۴۰ سال به عقب برد.» و افزود: «ما به وضعیت توسعه‌ای پیشرفته‌ای که کشورهای خلیج به آن دست یافته‌اند، چشم دوخته‌ایم و امیدواریم که کشورمان نیز به آن برسد. پادشاهی عربی سعودی برنامه‌های بسیار جسورانه‌ای دارد و دیدگاه توسعه‌ای دارد که ما نیز به آن چشم دوخته‌ایم. بی‌تردید تداخلات زیادی با آنچه که ما می‌خواهیم وجود دارد و می‌توانیم در این زمینه‌ها همکاری داشته باشیم، خواه از طریق همکاری اقتصادی یا توسعه‌ای یا غیره.» در ادامه، متن مصاحبه به شرح زیر است:

شما به بسیاری از کشورهای غربی و منطقه‌ای اطمینان داده‌اید، اما هیچ پیامی مستقیم به کشورهای خلیج و کشورهای عربی مهم ارسال نکرده‌اید. آیا چیزی برای گفتن به آن‌ها ندارید؟

-- البته که ما چیزی برای گفتن به کشورهای عربی داریم، به ویژه که سوریه به تریبونی برای ایران تبدیل شده بود که از آن ۴ پایتخت عربی اصلی را اداره می‌کرد و در کشورهایی که وارد شده بود، جنگ‌ها و فساد به بار آورده بود، و همان کشوری که امنیت خلیج را بر هم زده و منطقه را با مواد مخدر و کپتاگون غرق کرده بود. بنابراین آنچه که انجام دادیم و به دست آوردیم با کمترین آسیب‌ها و خسارات ممکن از جمله بیرون راندن شبه‌نظامیان ایرانی و بستن سوریه به طور کامل به عنوان بستری برای بازوهای ایرانی، که منافع بزرگ‌تری برای منطقه به همراه داشت، چیزی بود که از طریق دیپلماسی و حتی فشارها محقق نشد.
و زمانی که نشانه‌هایی از احیای روابط عربی با رژیم سابق و بازگشت آن به اتحادیه عرب در قبال برخی امتیازها ظاهر شد، ما از قبل مطمئن بودیم که این کار شکست خواهد خورد چون می‌دانستیم که این رژیم هیچ امتیازی نخواهد داد و این حرکت را با نیت خوب نخواهد پذیرفت. بلکه به ما اطلاعاتی رسید که در دیداری با طرف اردنی پرسیده شد، چرا اصرار به صادرات کپتاگون به آن‌ها دارند، و پاسخ این بود که این روند متوقف نخواهد شد مگر اینکه تحریم‌ها علیه آن‌ها برداشته شود. این روش آن‌ها نیست.
امروز می‌گوییم که امنیت استراتژیک خلیج اکنون امن‌تر و پایدارتر است چون طرح ایرانی در منطقه ۴۰ سال به عقب برگشته است.

احمد الشرع در طول مصاحبه با فرستاده "الشرق الاوسط" بيسان شيخ در دمشق امروز پنجشنبه

اما شما همچنین شخصیت‌هایی را میزبانی کرده‌اید که برای کشورهای عربی نگرانی ایجاد کرده‌اند و برخی از آن‌ها برای آن‌ها مطلوب نیستند، پس چگونه می‌توانید به این کشورها اطمینان دهید که سوریه به پناهگاهی برای این افراد پرچالش تبدیل نخواهد شد؟

-- ما امروز در مرحله ساخت کشور هستیم. انقلاب سوریه با سقوط رژیم تمام شده و ما اجازه نخواهیم داد که این انقلاب به هیچ‌جای دیگری صادر شود، و سوریه هیچ‌گاه بستری برای حمله به یا ایجاد نگرانی برای هیچ کشور عربی یا خلیجی نخواهد بود، هرچه که باشد. بسیاری وارد انقلاب سوریه شدند، اما امروز ما در مرحله جدیدی هستیم که ساخت کشور است. و ما در تلاشیم تا روابط استراتژیک مؤثری با این کشورها بسازیم.
سوریه از جنگ‌ها خسته شده و از اینکه منبری برای منافع دیگران باشد، خسته است و ما نیاز به بازسازی کشور خود و ساخت اعتماد به آن داریم، چون سوریه در قلب اتفاقات عربی قرار دارد.

حضور ما در دمشق به معنای تهدید برای کسی نیست و ما از وضعیت توسعه‌ای پیشرفته‌ای که کشورهای خلیج به آن دست یافته‌اند، حمایت کرده و به آن چشم دوخته‌ایم و امیدواریم که سوریه نیز به این وضعیت برسد. پادشاهی عربی سعودی برنامه‌های بسیار جسورانه‌ای دارد و دیدگاه توسعه‌ای دارد که ما نیز به آن چشم دوخته‌ایم. بی‌تردید تداخلات زیادی با آنچه که ما می‌خواهیم وجود دارد و می‌توانیم در این زمینه‌ها همکاری داشته باشیم، خواه از طریق همکاری اقتصادی یا توسعه‌ای یا غیره.

چگونه رابطه با همسایه لبنانی که خود تحت سلطه و کنترل رژیم سابق قرار داشت را می‌بینید؟

واقعاً نگرانی‌های زیادی از سوی برادران لبنانی به ما رسید مبنی بر اینکه رسیدن ما به دمشق باعث تقویت یکی از طرف‌ها در مقابل دیگری در لبنان خواهد شد. در حقیقت ما به دنبال روابط سلطه‌گرانه با همسایه لبنانی خود نیستیم، بلکه به دنبال روابط احترام‌آمیز و تبادلی هستیم و نمی‌خواهیم در امور داخلی لبنان دخالت کنیم چون در کشور خودمان کارهای زیادی داریم. ما می‌خواهیم روابط خوبی بسازیم و از تمامی لبنانی‌ها حمایت کرده و از آنچه که برای آن‌ها رضایت‌بخش است، ما نیز رضایت خواهیم داشت.

 

«سوریه با تنوع خود هیچ‌گاه تنها یک دیدگاه را حاکم نخواهد کرد»

احمد الشرع در مسجد اموی دمشق، یک روز پس از سقوط اسد

شما درباره کنفرانس گفت‌وگوی ملی یا دیدار ملی فراگیر صحبت کرده‌اید و دستورالعملی برای تأسیس مرحله جدید در سوریه. اما مکانیسمی که شما از آن استفاده خواهید کرد چیست و چگونه نمایندگی تمام اقشار مردم سوریه را تأمین خواهید کرد، به ویژه گروهی از پایگاه مردمی و نظامی شما که ممکن است لزوماً با سخنان معتدل جدید شما موافق نباشند؟

ممکن است من با بخش آخر شما موافق نباشم، اما به طور کلی من نمی‌خواهم نظرات شخصی خود را به سوری‌ها تحمیل کنم، بلکه این را به افراد با تجربه و متخصصان حقوقی واگذار می‌کنم تا قانون مرز تفکیک‌کننده در تنظیم روابط میان مردم باشد. نمی‌توان انتظار داشت که در کشوری به بزرگی سوریه و با تنوع اجزای آن، تنها یک دیدگاه حاکم باشد. این تفاوت‌ها خوب و سالم هستند و این پیروزی که به دست آمده، پیروزی یک گروه بر گروه دیگر نیست، بلکه پیروزی برای تمام سوری‌ها است. حتی کسانی که فکر می‌کردیم به رژیم سابق وفادار هستند، خوشحال شدند چون برای مردم این امکان وجود نداشت که آنچه را که احساس می‌کنند یا فکر می‌کنند به زبان بیاورند. من مطمئن هستم که تمام سوری‌ها، با تمام گروه‌های خود، آگاهی لازم برای حفاظت از کشورشان را دارند.
به طور خلاصه، آنچه که من به دنبال آن هستم، رسیدن به یک توافق جامع و دولتی است که در آن قانون مرجع حل اختلافات ما باشد.

یکی از پرونده‌های پیچیده‌ای که شما با آن مواجه هستید، پرونده ناپدیدشدگان قهری و کسانی است که در زندان‌ها و گورهای جمعی ناپدید شده‌اند. چگونه با این موضوع برخورد خواهید کرد؟

در حقیقت، ما با یک سیستم سیاسی روبرو نبوده‌ایم، بلکه ما با یک باند جنایتکار و خون‌آشام، به معنای واقعی کلمه مبارزه می‌کردیم. در صلح و جنگ، از جمله دستگیری‌ها، ناپدید شدن‌های قهری، قتل، آوارگی، گرسنگی، استفاده از سلاح‌های شیمیایی و شکنجه سازمان‌یافته... امروز می‌گوییم که عامل این مسائل به پایان رسیده است. بنابراین نمی‌توان مسائل را با منطق انتقام دید، البته با حفظ حق مردم برای محاکمه کسانی که مسئول زندان صیدنایا بودند، کسانی که بشکه‌های انفجاری و سلاح‌های شیمیایی پرتاب کردند و جنایات شناخته‌شده‌ای مرتکب شدند. این افراد باید محاکمه و مجازات شوند و نام‌های آن‌ها شناخته‌شده است. اما در مورد افراد ناشناخته، خانواده‌ها حق دارند شکایات خود را علیه آن‌ها مطرح کنند تا آن‌ها نیز محاکمه شوند.
مهم این است که ما محدودیت‌ها را شکسته‌ایم و سازمان‌های تخصصی برای کمک به این وظیفه آمده‌اند، و یک وزارتخانه تخصصی برای پیگیری پرونده ناپدیدشدگان و تعیین سرنوشت آن‌ها، چه زنده و چه مرده، ایجاد خواهد شد تا امور خانواده‌های آن‌ها را نیز تسهیل کند، از جمله مدارک فوت و ارث و غیره. این کار زیادی است، اما ما باید به حقیقت برسیم.

در حاشیه: احساس شما چگونه است وقتی که ما را در قصر الشعب میزبانی می‌کنید، در همان جایی که بشار اسد نیز نشسته بود؟

-- (با خنده) اگر راستش را بخواهم بگویم، واقعاً هیچ‌گاه احساس راحتی نکرده‌ام، اما این مکان باید به یک نقطه دیدنی تبدیل شود که برای مردم باز باشد تا بتوانند از آن بازدید کنند و کودکان در این حیاط‌ها بازی کنند.



«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف

«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف
TT

«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف

«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف

زمان داستان اصلی از لحظه قدرت گرفتن «قاتل» و کنترل او بر «حزب» و زندگی آغاز می‌شود

چهار عنصر اساسی پشت صحنه متفاوت دنیای رمان «صیف سویسری/ تابستان سوئیسی» نوشته إنعام کجه‌جی- انتشارات تکوین/ الرافدین ۲۰۲۴ - قرار دارد:
اول، حافظه روایی‌ای که پروژه نویسنده را به طور کلی شکل داده است.
دوم، منطق تمثیلی متضاد و حتی برخوردی که در این رمان به اوج خود می‌رسد.
سوم، نحوه به تصویر کشیدن جایگاه مکان غریب در روایت.
چهارم، حضور آشکار سبک اعتراف که در سراسر متن غالب است.
اما ساختارهای اصیل شکست در این رمان چیست؟ شاید بتوان گفت که این شکست‌ها، بخشی از استعاره‌های کلی این اثر هستند. چرا این را نمی‌توان حافظه روایی دانست؟ شاید، اما عنوان «تابستان سوئیسی» از همان ابتدا ما را آماده می‌کند که انتظار داستان‌های بزرگ و امیدهای عظیم را نداشته باشیم؛ ما فقط به یک تابستان سوئیسی می‌رویم! حداقل این چیزی است که از عنوان ساده و بی‌ادعای کتاب درک می‌شود.

حافظه روایی پیشنهادی

چهار شخصیت عراقی با دقت از سوی نمایندگان شرکت‌های دارویی سوئیس انتخاب می‌شوند تا به یک اقامتگاه دانشگاهی – که می‌توان آن را سرپناه یا آسایشگاه نامید – در حاشیه شهر بازل، سوئیس بروند. این سفر درمانی رایگان در اواخر هزاره انجام می‌شود و هدف آن معالجه بیماری‌ای صعب‌العلاج است که حافظه عراقی و توهمات ناشی از آن، به‌ویژه اعتیاد ایدئولوژیک نام دارد.
تعیین زمان این رویداد بسیار مهم است، زیرا این سفر چند سال پیش از اشغال عراق انجام می‌شود. این چهار شخصیت که در رمان بر اساس اهمیت‌شان معرفی می‌شوند عبارتند از: حاتم الحاتمی، یک بعثی ملی‌گرا که از کشورش فرار کرده است. بشیره حسون صاج آل محمود، یک زندانی کمونیست که در بازداشتگاه مورد تجاوز قرار گرفته و دخترش سندس نتیجه این زندان و فریب بوده است. غزوان البابلی، یک شیعه متدین که سابقاً در زندان‌های رژیم بعث بوده است. دلاله شمعون، یک مسیحی آشوری که به عنوان مبلغ دینی یَهُوَه، خدایی متفاوت از مذهب خود، فعالیت می‌کند.
در این اقامتگاه درمانی، دکتر بلاسم مسئول درمان این افراد است. در اینجا، تعادل نسبی بین شخصیت‌ها دیده می‌شود: دو مرد و دو زن. این چهار نفر، چهار نوع حافظه روایی متفاوت و شاید متضاد را در این رمان ارائه می‌دهند. اما سرنوشت آن‌ها در داستان متفاوت است؛ چراکه روایت حاتم الحاتمی، که یک مأمور امنیتی بعثی با ریشه‌های روستایی از جنوب عراق است، بخش عمده‌ای از رمان را به خود اختصاص می‌دهد. او تنها شخصیتی است که روایت از دیدگاه او و با ضمیر اول شخص بیان می‌شود، که این انتخاب، معنای خاصی در درک کل متن دارد.

زمان در رمان

از آنجایی که زمان منطق اصلی روایت است، دو اشاره زمانی در رمان وجود دارد که زمینه حافظه روایی را مشخص می‌کند: لحظه‌ای که «قاتل» قدرت را در حزب و زندگی به دست می‌گیرد – که همان لحظه‌ای است که پاکسازی‌های گسترده‌ای علیه مخالفان آغاز می‌شود. آیا می‌توان گفت که این لحظه، همان کشتار قاعة الخلد در سال ۱۹۷۹ است؟ زمان سفر درمانی در اواخر هزاره، که این سفر را به یک حافظه روایی از پیش تعیین‌شده تبدیل می‌کند.
در این روایت، قربانیان مختلفی را می‌بینیم: بشیره، غزوان، و دلاله، که هرکدام نوعی از قربانی‌شدن را تجربه کرده‌اند. اما این قربانیان، اسیر توهم ایدئولوژیک خود هستند، و داستان‌هایشان یک افسانه دروغین از مظلومیت را می‌سازد که از فرد شروع می‌شود و به ادعای گروهی تبدیل می‌شود. برای مثال: بشیره‌ نماینده سرکوب کمونیست‌ها و تجاوز در رژیم بعث است. غزوان البابلی نماینده روایت‌های مظلومیت شیعیان در دوران صدام است. دلاله، به‌عنوان یک آشوری مسیحی که به دینی جدید گرویده، تصویری از قربانی‌بودن را بازتعریف می‌کند.

روایت قاتل

اما در نهایت، «تابستان سوئیسی» بیشتر از آنکه داستان قربانیان باشد، داستان قاتلی است که به اعتراف می‌رسد. این قاتل کسی نیست جز حاتم الحاتمی، که بخش اعظم روایت را در اختیار دارد.
آیا توصیف او به عنوان قاتل اغراق‌آمیز است؟ نه چندان. شخصیت او بر دو اصل متضاد استوار است: کشتار مخالفان حزب و نظام. رسیدن به عشق واقعی و طلب بخشش، زمانی که سعی می‌کند بشیره را از دست همکاران سابق خود نجات دهد. رمان به‌جای پرداختن به جزئیات قتل‌ها، از نمادها و اشاره‌ها استفاده می‌کند. مثلاً: همسر الحاتمی از او فاصله می‌گیرد و از برقراری رابطه با او امتناع می‌کند. فصل‌هایی با عناوین کنایی مانند «جشن اعدام» نام‌گذاری شده‌اند. در مقابل این روایت فشرده، توصیف زندگی الحاتمی – رابطه او با قدرت و عشقش به بشیره – با جزئیات بیشتری بیان می‌شود.

نقش اعتراف در رمان

در این آسایشگاه در بازل، همه افراد – از قاتل تا قربانی – برای درمان حافظه خود مجبور به اعتراف می‌شوند. اعتراف، هسته مرکزی رمان است و چیزی مهم‌تر از آن در داستان وجود ندارد. اما این اعتراف تنها در صورتی معنا پیدا می‌کند که شرایط آن وجود داشته باشد. مکان: محیطی بیگانه، منضبط، و خالی از هیجانات حافظه ملتهب عراقی. صدای اعتراف‌کننده: تنها کسی که از زاویه دید اول‌شخص روایت می‌کند، حاتم الحاتمی است.
از ۱۵ فصلی که به داستان او اختصاص دارد، ۹ فصل با صدای خودش روایت می‌شود، در حالی که دیگر شخصیت‌ها چنین امتیازی ندارند. تنها سندس در فصل آخر، با صدای خود درباره سرنوشت شخصیت‌ها صحبت می‌کند.
«تابستان سوئیسی» یک رمان اعتراف است که به‌ندرت در فضای فرهنگی ما دیده می‌شود. این اثر موفق شده است از دام تقیه – که در فرهنگ و روایت‌های ما رایج است – عبور کند و به سطحی از صداقت برسد که کمتر در ادبیات عربی و عراقی تجربه شده است. این، ویژگی منحصربه‌فردی است که اثر إنعام کجه‌جی را برجسته می‌کند.