دغدغه‌های وزیر خارجه؛ نگرانی پاریس از «منطقه امن» در سوریه

دغدغه‌های وزیر خارجه؛ نگرانی پاریس از «منطقه امن» در سوریه
TT

دغدغه‌های وزیر خارجه؛ نگرانی پاریس از «منطقه امن» در سوریه

دغدغه‌های وزیر خارجه؛ نگرانی پاریس از «منطقه امن» در سوریه

در حالی که ترکیه سعی دارد کنترل و نظارت منطقه امن یا کاهش تنش در امتداد مرز شمالی بین خود و سوریه و روسیه را به دست بگیرد و آمریکا نیز در تلاش است که نیروهای خود را به‌طور کامل از شمال شرقی سوریه خارج کند، پاریس خود را در موقعیت نامناسبی می‌بیند.
به گزارش الشرق الاوسط، پس از اظهارات ماه گذشته ترامپ مبنی بر خروج نیروهایش از سوریه، پاریس به کردها وعده داده که از آنها حمایت کرده و آنها را رها نکند.
ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه دو روز گذشته در کمیته امور خارجه مجلس سنا در خصوص روند حوادث، «منطقه امن» و نشست کشورهای عضو ائتلاف بین‌المللی برای مبارزه با «داعش» در ششم ماه آینده (۱۷ بهمن) ابراز نگرانی کرده و سؤالاتی مطرح کرد.
پاریس سعی دارد جزئیات طرح آمریکا- ترکیه در خصوص منطقه امن و نحوه نظارت بر آن آگاه شود، علاوه بر این پاریس نگرانی‌هایی در خصوص «عمق» منطقه دارد که بنا به گفته رئیس‌جمهور آمریکا ۳۰ کیلومتر است.
لودریان گفت: «این عمق مشکلات بزرگی را در پی خواهد داشت». 
به گزارش منابعی در فرانسه هدف وی از اظهار این مطلب این است که این منطقه «مجموعه‌های مسکونی بزرگی را در خود جای داده‌است» و به مهاجرت هزاران تن از ساکنان منجر خواهد شد، مانند اتفاقی که برای ساکنان عفرین و پس از تسلط نیروهای ترکیه بر این شهر در پاییز گذشته رخ داد.
وزیر خارجه فرانسه در ۱۴ ماه جاری (۲۴ دی) و در سفر به عمان اعلام کرده است: «فرانسه قبل از رسیدن به راه حل سیاسی نیروهای خود را از سوریه خارج می‌کند». اما فرانسه نگرانی‌ها و سؤالاتی در زمینه سرنوشت نیروهای خود در سوریه پس از خروج نیروهای آمریکایی دارد.
به نظر می‌رسد پاریس تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای کشورش از سوریه را در راستای تضعیف موضع غرب در سوریه و از بین رفتن برگ برنده آنها برای تصمیم‌گیری در سوریه می‌داند، چرا که آنها می‌خواهند دست روسیه و ایران را از سوریه کوتاه کنند.



عراق در آستانه انتخابات: رقابت داغ و تمرکز نگاه‌ها به صندوق‌های رأی

یکی از مراکز انتخاباتی در بغداد (کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق)
یکی از مراکز انتخاباتی در بغداد (کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق)
TT

عراق در آستانه انتخابات: رقابت داغ و تمرکز نگاه‌ها به صندوق‌های رأی

یکی از مراکز انتخاباتی در بغداد (کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق)
یکی از مراکز انتخاباتی در بغداد (کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق)

با آغاز سکوت انتخاباتی در عراق، شدیدترین جنگ رسانه‌ای میان احزاب، ائتلاف‌ها و مؤلفه‌های سیاسی پایان یافت. اکنون نگاه‌ها به صندوق‌های رأی دوخته شده است. صندوق‌هایی که روز یکشنبه برای رأی‌دهندگان ویژه باز شد و روز سه‌شنبه برای همه عراقی‌ها گشوده می‌شود.

برخی احزاب نگران فشار گروه‌های نفوذدار بر اعضای نیروهای امنیتی برای رأی دادن به فهرست خاص هستند. همزمان، رقابت برای تصاحب بیشترین کرسی‌های پارلمانی و تشکیل دولت آینده افزایش یافته است.

رهبر «جریان صدر»، مقتدی صدر، با انتقاد شدید از فراخوان برخی طرف‌های سیاسی شیعی برای مشارکت در انتخابات، بار دیگر بر تحریم کامل رأی‌گیری تأکید کرد.

صدر در پست خود نوشت: «برخی می‌گویند: فاسد را با فاسد دفع کنید، این فراخوان فساد است و اصل ‹تجربه‌شده را تجربه نکن› را نادیده می‌گیرد. شاید تجربه‌شده بتواند فاسد را دفع کند، اما خدا فساد را دوست ندارد.»

او افزود: «ما فاسد را با اصلح دفع می‌کنیم؛ رأی دادن به تجربه‌شده یعنی ریشه‌دار شدن فاسد و تسلط فاسد.»
صدر خطاب به همه، از جمله نیروهای امنیتی، تأکید کرد: «همه شما مسئول هستید، حتی نیروهای امنیتی.»

اگرچه رأی‌دهی ویژه شامل اعضای نیروهای امنیتی و آوارگان، وزن سیاسی ائتلاف‌ها را تعیین نمی‌کند، اما نشان می‌دهد این افراد تحت فشار قرار گرفته‌اند یا آزادانه نمایندگان خود را انتخاب می‌کنند.

زمان‌بندی تشکیل دولت

بر اساس قانون، تشکیل دولت آینده دست‌کم ۴ ماه پس از اعلام نتایج انتخابات طول می‌کشد. این نتایج دو هفته برای رسیدگی به اعتراضات نیاز دارند. سپس پارلمان تشکیل و رئیس جمهور جدید انتخاب می‌شود. در این مدت، دولت امور روزمره را اداره می‌کند.

با وجود تأکید ائتلاف‌ها به ویژه «چارچوب هماهنگی» بر رعایت زمان‌بندی قانونی، ورود نیروهای مسلح به انتخاب نخست‌وزیر می‌تواند زمان تشکیل دولت را طولانی‌تر کند.

اختلافات درون مؤلفه‌ها

این بار اختلافات سیاسی، متفاوت از پنج دوره گذشته است. پیش‌تر اختلافات عمدتاً میان مؤلفه‌ها «شیعی، سنی، کرد» بود. اکنون منازعات داخل همان مؤلفه‌ها جریان دارد.

در مؤلفه کردی، اختلاف میان «حزب دموکرات کردستان» و «اتحادیه ملی» اکنون حول منصب رئیس جمهور است.

این منصب از انتخابات سال ۲۰۰۵ در اختیار «اتحادیه ملی» بوده و «حزب دموکرات» مسئولیت‌های حاکمیتی اقلیم کردستان را دارد. مسعود بارزانی، رهبر کرد، خواستار انتخاب فردی از حزب دموکرات برای این سمت است، هرچند اختیارات محدود است.

«اتحادیه ملی» بر حفظ ریاست جمهوری اصرار دارد، اما عرب‌های سنی نیز تمایل به تصدی این منصب دارند. محمد الحلبوسی، رئیس پیشین پارلمان، معتقد است این منصب باید به عرب‌های سنی برسد، در حالی که کردها ریاست پارلمان را برعهده دارند.

شیعیان که سنتاً نخست‌وزیری را در اختیار دارند، درباره اختلاف کرد-سنی تقسیم شده‌اند و نگرانی‌هایی از تصدی عرب‌های سنی بر این منصب، به ویژه اعمال اختیارات قانونی نهان آن، دارند.

رقابت سرنوشت‌ساز شیعه-شیعه

رقابت شیعه-شیعه، مهم‌ترین و خطرناک‌ترین اختلاف است. این درگیری میان «ائتلاف دولت قانون» به رهبری نوری المالکی و محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر فعلی، جریان دارد.

گرچه هنوز زمان انتخاب نخست‌وزیر آینده مشخص نیست، ورود گسترده نیروهای مسلح غیر دولتی و فشار برخی از احزاب «چارچوب هماهنگی» نشان می‌دهد اختلافات شیعی تشدید خواهد شد. این در حالی است که نفوذ ایران کاهش یافته و نقش آمریکا افزایش یافته است.

رقابت انتخاباتی، به ویژه میان ائتلاف‌های شیعی، شدید و پرتنش بوده است. اما معرکه اصلی منصب نخست‌وزیر است. تا کنون السودانی شانس بالایی دارد، زیرا می‌تواند بیشترین کرسی‌های پارلمان را کسب کند. برخی نیروهای شیعی، به ویژه «ائتلاف المالکی» و گروه‌های مسلح، نگرانند که دومین دوره نخست‌وزیری او نفوذ آن‌ها را به ویژه در چارچوب تحرکات آمریکا و اسرائیل علیه ایران کاهش دهد.


کتائب حزب‌الله عراق: سلاح کنترل‌شده خود را حفظ می‌کنیم

اعضای «کتائب حزب‌الله» در جرف الصخر (AFP)
اعضای «کتائب حزب‌الله» در جرف الصخر (AFP)
TT

کتائب حزب‌الله عراق: سلاح کنترل‌شده خود را حفظ می‌کنیم

اعضای «کتائب حزب‌الله» در جرف الصخر (AFP)
اعضای «کتائب حزب‌الله» در جرف الصخر (AFP)

«کتائب حزب‌الله» عراق به رغم تأکیدات دولت و مقامات سیاسی بر ضرورت حصر سلاح در دست دولت، صراحتاً از تحویل سلاح خود امتناع می‌کند. این گروه مسلح در کنفرانس انتخاباتی فهرست «حقوق» که در مناطق مرکزی و جنوبی عراق برگزار شد، موضع خود را اعلام کرد.

جعفر الحسینی، سخنگوی «کتائب حزب‌الله»، اظهار کرد: «سلاح شیعی ما در اختیار خودمان باقی می‌ماند و این سلاح، قانونی و کنترل‌شده است.» او افزود: «چه بخواهند و چه نخواهند، شیعیان مسئولیت کامل عراق را بر عهده دارند.»

بر اساس یکی از بندهای قانون احزاب عراق، «تأسیس و فعالیت حزب نباید به شکل سازمان‌های نظامی یا شبه‌نظامی باشد و همچنین نباید ارتباطی با نیروی مسلح داشته باشد.»

با این حال، «اداره امور احزاب و سازمان‌های سیاسی» که زیرنظر کمیسیون عالی مستقل انتخابات فعالیت می‌کند، تاکنون اقدامی برای جلوگیری از مشارکت «کتائب» در رقابت انتخاباتی انجام نداده است، هرچند این گروه صراحتاً قانون احزاب را نقض می‌کند.

ناظران سیاسی پیش‌بینی می‌کنند که نخست‌وزیر آینده نتواند نامزدهای «گروه‌های تحت تحریم آمریکا» را از تصدی مناصب مهم دولتی کنار بگذارد. پیش از این، افراد وابسته به این گروه‌ها در کابینه‌های گذشته به وزارت منصوب شده‌اند.

وزارت امور خارجه آمریکا اوایل نوامبر بر ضرورت پایان دادن و خنثی‌سازی گروه‌های مسلح تأکید کرد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به خبرگزاری کردی «شفق نیوز» گفت: «فعالیت‌های شبه‌نظامیان وابسته به ایران در عراق باید پایان یابد.»

وی افزود: «این گروه‌ها همچنان در فعالیت‌های خشونت‌آمیز و ناپایدار شرکت می‌کنند که امنیت شهروندان عراقی و آمریکایی را تهدید کرده و حاکمیت عراق را تضعیف می‌کند.»

وزارت خزانه‌داری آمریکا در اکتبر گذشته بسته‌ای از تحریم‌ها را علیه گروه‌ها، شخصیت‌های بانکی و شرکت‌های عراقی مرتبط با «سپاه پاسداران ایران» اعمال کرد. از جمله این گروه‌ها، «کتائب حزب‌الله» و شرکت «المهندس» به عنوان بازوی اقتصادی الحشد الشعبی بودند. هدف اعلام‌شده، «از بین بردن شبکه‌های فساد و پولشویی است که فعالیت گروه‌های مسلح را در عراق و خارج از آن ممکن می‌کند.»

وزیر امور خارجه عراق، فؤاد حسین، درباره امکان کنار گذاشتن شش گروهی که در فهرست تروریستی آمریکا قرار دارند، گفت که «کتائب حزب‌الله» به رغم تهدیدها همچنان سلاح خود را حفظ می‌کند. وی در گفت‌وگو با شبکه «الحدث» اظهار کرد: تصمیم آمریکا برای شش گروه، آن‌ها را «ممنوعه» اعلام کرده است.

وی افزود: «برای تضمین روابط دیپلماتیک موفق عراق با جامعه بین‌المللی، باید این موضوع مدنظر قرار گیرد تا تعامل با تمامی کشورها آسان‌تر شود.»


دمشق خواهان «شراکت راهبردی بسیار قوی» با واشنگتن

وزیر امور خارجه سوریه اسعد الشیبانی (رویترز)
وزیر امور خارجه سوریه اسعد الشیبانی (رویترز)
TT

دمشق خواهان «شراکت راهبردی بسیار قوی» با واشنگتن

وزیر امور خارجه سوریه اسعد الشیبانی (رویترز)
وزیر امور خارجه سوریه اسعد الشیبانی (رویترز)

وزیر امور خارجه جمهوری عربی سوریه، اسعد الشیبانی، روز یک‌شنبه اظهار کرد که دمشق در پی ایجاد «شراکت بسیار قوی» با ایالات متحده آمریکا است. او هم‌زمان تأکید کرد که سوریه خواهان «حفظ فاصله برابر با همه کشورها و ایجاد روابطی مبتنی بر همکاری و گشودگی» است.

وزیر امور خارجه سوریه در کنفرانس مطبوعاتی در پایتخت پادشاهی عربی بحرین، منامه، اعلام کرد که رئیس‌جمهور احمد الشرع به‌زودی به واشنگتن سفر خواهد کرد.
در همین حال، منابع مطلع در دمشق به روزنامه «الشرق الأوسط» گفتند که این سفر با هدف «اجرای توافق قبلی» انجام می‌شود که پیش‌تر توافق شده بود و اکنون شرایط برای اعلام «شراکت راهبردی» فراهم شده است. این شراکت می‌تواند تأثیر مثبتی بر چندین پرونده، به‌ویژه در زمینه مذاکرات داخلی با «نیروهای دموکراتیک سوریه» و مذاکرات منطقه‌ای با اسرائیل داشته باشد.

الشیبانی توضیح داد که موضوعات زیادی وجود دارد «از جمله لغو تحریم‌ها و گشودن صفحه‌ای جدید میان دو کشور» که دمشق می‌تواند درباره آن‌ها گفت‌وگو کند؛ زیرا «دیگر هیچ توجیهی برای ادامه تحریم‌ها وجود ندارد». او تمایل دمشق را برای ایجاد «شراکت بسیار قوی میان آمریکا و سوریه» ابراز و تأکید کرد که کشورش خواهان «روابط متوازن» با همه کشورها است و «همچنان دست همکاری را به سوی متحدان و دوستان در منطقه دراز می‌کند». او اظهار کرد که سوریه «در دوره گذشته با چالش‌های بزرگی روبه‌رو شد اما تسلیم نشد و همچنان بر تحقق عدالت پایبند است».

او افزود: «سوریه مرکز جذب و قطب‌بندی نخواهد بود، بلکه در مسیری واحد حرکت می‌کند که همه را در بر می‌گیرد». او پایبندی دولت را به «تقویت صلح داخلی و قرار دادن قانون به‌عنوان اساس روابط میان همه اجزای ملت سوریه» تأکید کرد و از «افتخار به تنوع فرهنگی و قومی سوریه» سخن گفت.

در خصوص پرونده مذاکرات با اسرائیل، وزیر امور خارجه سوریه تأکید کرد که کشورش با «تحریکات اسرائیلی» به‌صورت دیپلماتیک برخورد می‌کند و در تلاش است تا منافع خود را بدون کشیده شدن به تنش یا رویارویی حفظ کند.

الشیبانی گفت: «ما گفته‌ایم که به توافق‌نامه ۱۹۷۴ پایبندیم و همچنین متعهد به ایجاد توافقی هستیم که صلح و آرامش میان ما و اسرائیل را تضمین کند. نمی‌خواهیم سوریه وارد جنگی جدید شود و سوریه نیز امروز تهدیدی برای هیچ طرفی، از جمله اسرائیل، نیست». او افزود: «به‌نظر من، مذاکراتی در جریان است یا مسیرهایی در حال حرکت به‌سوی دستیابی به توافقی امنیتی هستند که توافق‌نامه ۱۹۷۴ را خدشه‌دار نمی‌کند و واقعیتی جدید را که ممکن است اسرائیل در جنوب تحمیل کند، به رسمیت نمی‌شناسد».

سفر احمد الشرع به کاخ سفید نخستین سفر رسمی از نوع خود توسط یک رئیس‌جمهور سوریه در تاریخ روابط دو کشور محسوب می‌شود.
وائل علوان، پژوهشگر و مدیر اجرایی «مرکز مطالعات جسور»، به «الشرق الأوسط» گفت که این سفر با هدف «اجرای توافقی انجام می‌شود که پیش‌تر توافق شده بود و قرار بود در حاشیه حضور رئیس‌جمهور سوری در نشست‌های سازمان ملل متحد در نیویورک اعلام شود، اما ترتیباتی در سوریه باید انجام می‌شد... اکنون شرایط برای اعلام شراکت راهبردی فراهم شده است».

دیدار دونالد ترمپ و احمد الشرع در ریاض در ماه مه گذشته (آسوشیتدپرس)

این پژوهشگر نزدیک به دولت سوریه این اقدام را یکی از «مهم‌ترین گام‌هایی دانست که دولت سوریه برای بازتعریف جایگاه خود در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی بر آن تکیه خواهد کرد». او گفت: «این گام مورد توافق میان سوریه و ایالات متحده به این معناست که سوریه دیگر در محوری قرار ندارد که غرب آن را محور شر می‌نامد، و دیگر در محوری نیست که منبع مزاحمت و نگرانی برای منطقه برای ترکیه، کشورهای خلیج و کشورهای اتحادیه اروپا محسوب شود». بلکه برعکس، «سوریه به متحدی در مبارزه با تروریسم تبدیل شده و در تضمین امنیت و ثبات منافع مشترک ـ عربی، ترکیه‌ای و غربی ـ مشارکت دارد که همگی با منافع جدید سوریه هم‌راستا هستند».

با این حال، علوان گفت: «سوریه جدید نمی‌خواهد با این اقدام وارد محور رویارویی با محور دیگر شود، بلکه می‌خواهد روابطی متوازن با همه برقرار کند».

احمد الشرع در دمشق در تاریخ ۴ اکتبر، فرستاده ویژه آمریکا، تام بَرَک، و فرمانده ستاد مرکزی، دریادار براد کوپر را پذیرفت (حساب رسمی ریاست‌جمهوری سوریه)

تام بَرَک، فرستاده ویژه ایالات متحده به سوریه، پیش‌تر اعلام کرده بود که رئیس‌جمهور الشرع در تاریخ ۱۰ نوامبر (آبان‌ماه جاری) در واشنگتن توافق‌نامه‌ای با رئیس‌جمهور دونالد ترمپ امضا خواهد کرد که به موجب آن سوریه به ائتلاف بین‌المللی ضد گروه «داعش» خواهد پیوست؛ ائتلافی که در سال ۲۰۱۴ تأسیس شد و شامل ۸۸ کشور است. او این اقدام را «تحولی تاریخی در روابط میان دمشق و واشنگتن» توصیف کرد.

به گفته علوان، ورود دمشق به ائتلاف ضد «داعش» تأثیر زیادی بر سطح روابط خارجی با آمریکا و کشورهای غربی خواهد داشت و تأثیر عمیقی بر سطح سیاست داخلی خواهد گذاشت. او معتقد است که شراکت با ایالات متحده «به دمشق برگ برنده‌ای بسیار مهم می‌دهد». او گفت: «نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) بارها از این برگ در میز مذاکرات با دولت سوریه استفاده کرده‌اند، اما اکنون این برگ در اختیار دولت سوریه نیز قرار دارد. دیگر (قسد) تنها شریک محلی در مبارزه با تروریسم نیست، بلکه دولت سوریه شریک رسمی شده است و واحدهای مسئول مبارزه با تروریسم در نیروهای (قسد) تحت چتر دولت سوریه فعالیت خواهند کرد».

رئیس‌جمهور سوریه احمد الشرع و فرمانده «قسد» مظلوم عبدی پس از امضای توافق‌نامه در تاریخ ۱۰ مارس گذشته (آسوشیتدپرس)

او اشاره کرد که این امر «می‌تواند مذاکرات میان دولت سوریه و (قسد) را در مسیر ادغام تسریع کند»، با این توضیح که شرایط «آسان نخواهد بود، زیرا هنوز چالش‌ها و دشواری‌های زیادی وجود دارد، اما فرصت‌ها برای موفقیت، به‌ویژه با جهت‌گیری حمایت بین‌المللی برای فشار بر (قسد) جهت تحقق این امر و بر دولت سوریه برای واقع‌گرایی و انعطاف بیشتر در مذاکرات ادغام بسیار بیشتر شده‌اند».

علوان معتقد است که تقویت روابط سوریه ـ آمریکا می‌تواند «محرک اضافی برای مداخله مثبت ایالات متحده در جهت موفقیت مذاکرات و فشار بر اسرائیل برای نشان دادن انعطاف بیشتر در دستیابی به تفاهم با سوریه» باشد. او گفت: «شاید شراکت با ایالات متحده تضمین‌هایی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی فراهم کند که نشان دهد سوریه در مسیر حمایت از غرب حرکت می‌کند و متحد کسانی نیست که شرارت را در منطقه صادر می‌کنند».