بولیوار ونزوئلا… قهرمانی که هر صد سال یکبار بیدار می‌شود

میان دلاوری‌های مادورو و ماجراجویی گوایدو

بولیوار ونزوئلا… قهرمانی که هر صد سال یکبار بیدار می‌شود
TT

بولیوار ونزوئلا… قهرمانی که هر صد سال یکبار بیدار می‌شود

بولیوار ونزوئلا… قهرمانی که هر صد سال یکبار بیدار می‌شود

با نزدیک شدن به شب، هواپیما در شهری فرود می‌آید که در منطقه‌ای قرار دارد که نزدیک بود جهان را در لبهٔ پرتگاه جنگی هسته‌ای قرار دهد و خود در شرف واردشدن به جنگ است. همزمان با آن این بخش از خاطرات سیمون بولیوار به ذهن خطور می‌کند: «.. و اما ونزوئلای شجاع و بدبخت که حوادث و مصیبت‌های پی در پی در آن اتفاق افتاد چیزی جز فقر و انزوای وحشتناک برای آن باقی نگذاشت، علیرغم اینکه یکی از ثروتمندترین و زیباترین کشورهایی است که شایسته‌است آمریکا به آن ببالد».
بولیوار آزادکنندهٔ آمریکای لاتین از استعمار اسپانیا که نرودا دربارهٔ آن می‌گفت: «او قهرمانی است که هر صدسال یکبار بیدار می‌شود» این خاطرات را هنگامی که در سال ۱۸۱۵ در جامائیکا در تبعید به سر می‌برد نوشت. پیش از آن که به کلمبیا برود جایی که در سال ۱۸۳۰ در آن فوت کرد. او تنها کسی است که تمام کسانی که مسئول بحران ونزوئلا هستند آن را به یاد می‌آورند. بحرانی که از ابتدای سال جاری وارد مرحلهٔ فروپاشی وحشتناک اقتصادی و تشدید جدی شده‌است.
شب کاراکاس بسیار تاریک است. شهری که پیش از اینکه تبدیل به جایی شود که یک چهارم شهروندان آن در زباله‌ها دنبال غذا بگردند و شب‌ها خالی از تردد مردمی باشد که شب با نگرانی سر بر بالین گذاشته و صبح با ترسی مبهم سر از آن برمی‌دارند، طی دهه‌ها از ثروتمندترین پایتخت‌های آمریکای لاتین بود.
مسیر فرودگاه تا هتل کافی است تا مطمئن شوی که این شهر هیچ شباهتی به آن شهری ندارد که ۹ سال پیش به آن آمدم زمانی که نشانه‌های اول شکست تجربهٔ چاوز بر آن هویدا بود شکستی که امروز ونزوئلا را به وحشتناک‌ترین فاجعهٔ اقتصادی تاریخ معاصر رساند. فهرست نصیحت‌ها و توصیه‌هایی که بهتر است هنگام حضور در اینجا از آنها پیروی کنی طولانی است و می‌توان آن را در این دو چیز خلاصه کرد: عدم جابجایی و عدم جابجایی بدون همراه. کافی است بدانی که سالانه ۲۹ هزار ترور در کاراکاس آن را تبدیل به خشن‌ترین پایتخت‌های جهان کرده‌است. بماند که عملیات ربودن و سرقت بی‌شماری نیز در این شهر اتفاق می‌افتد.
با روشنایی صبح بر روی تپه‌های سبز، متوجه می‌شوی که جادوی طبیعت و دلپذیری هوا علیرغم ازبین رفتن رفاه و شلوغی شهر همچنان در این شهر حضور دارد. سپس پیش از اینکه غرق دالان‌های خشونت و بدبختی کشوری شوی که مردم آن علیرغم اینکه در ثروتمندترین کشور دنیا هستند دنبال لقمه نانی هستند، چهره‌هایی می‌بینی که به تو یادآور می‌شود که این کشور بیشترین ملکه‌های زیبایی را تقدیم دنیا کرد.
تصویر بحران ونزوئلا هفته‌هاست ذهن جهان را درگیر کرده‌است: آیا ارتش از مادورو دست می‌کشد؟ شانس‌های گوایدو در تکمیل روند مقابله با رژیم چیست؟ نفتی که ونزوئلا بزرگ‌ترین ذخایر آن را دارد چه؟ آیا واشینگتن بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها اقدام به مقابله نظامی می‌کند؟ اما این تصویر، تصویرواقعی شهر را می‌پوشاند و روی آن پرده‌ای می‌اندازد و رنج ملتی را مخفی می‌کند که سال‌ها است سعی می‌کند با شرایط زندگی و بهداشتی که او را خسته کرده و دهه‌ها به عقب بازگردانده‌است، کنار بیاید.
سخنان مردم عادی در اینجا پیرامون تخم‌مرغ، برنج، شیر ومرغ است و اینکه سلامت به خانه بازگردند تا اینکه راجع به تهدیدات آمریکا، موضع اروپا، دلاوری‌های مادورو و ماجراجویی گوایدو باشد. کم‌ترین حقوق‌ها کفاف خریدن یک جعبه تخم‌مرغ، ۵ لیتر شیر، یک کیلو برنج و یک کیلو مرغ را نمی‌دهد. سازمان جهانی بهداشت نیز نسبت به کاهش ۱۰ کیلویی وزن شهروندان ونزوئلا از ابتدای بحران هشدار می‌دهد. نصف متوسط درآمد داخلی کشور از سال ۲۰۱۴ کاهش یافته‌است و درآمد افراد به میزان درآمدها در ابتدای دههٔ پنجاه قرن گذشته رسید. بیش از ۵۰ درصد شهروندان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. ۱۱ میلیون نفر از آنها از سوء تغذیه رنج می‌برند در حالی که افزایش نرخ تورم روزانه ۳ درصد است. اما مادورو اصرار دارد که هیچ شرایط بحرانی انسانی وجود ندارد و می‌گوید این بازی «یک دسیسهٔ امپریالیسم برای به دست آوردن نفت است».
در بازدید از بیمارستان دانشگاهی که زمانی باعث افتخار نظام بهداشتی و یک قطب اقلیمی برای تخصص‌های مختلف بود و کارلوس ویلانوا طراح مشهور ونزوئلایی آن را طراحی کرده و یونسکو آن را در فهرست آثار ثبت شده میراث جهانی قرار داده‌است، این‌طور به نظرت می‌رسد که روز گذشته جنگی ویرانگر در این شهرک دانشگاهی رخ داده‌است. دستشویی‌ها به دلیل عدم وجود آب بسته شده‌است، راهروها به دلیل عدم وجود برق تاریک است، پنبه نیست و داورها نایاب است، آسانسورها کار نمی‌کند و راه پله‌ها شلوغ است. بیماران با پتوها و پانسمان‌هایشان جابجا می‌شوند و مادورو اصرار دارد که انگشت اتهام را به سمت امپریالیسم نشانه بگیرد.
سازمان یونسکو تعداد استادهای دانشگاهی را که سال‌های گذشته از این کشور مهاجرت کردند بر اساس تخصص‌هایشان از ۴۰ تا ۸۰ درصد برآورد می‌کند. حقوق استاد دانشگاه بعد از افزایش اخیر بیش از ۱۰ دلار نیست. یونسکو همچنین نسبت به مرگ کودکان هشدار می‌دهد که در سه سال گذشته ۴۸ درصد افزایش یافته‌است همین‌طور که میزان مرگ و میر زنان باردار ۶۸ درصد افزایش داشته‌است.
در سه دههٔ آخر قرن گذشته هزاران نفر از اسپانیا، پرتغال، ایتالیا، لبنان و کلمبیا به ونزوئلا مهاجرت کردند اما از زمان مرگ چاوز در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۰ درصد از شهروندان آن مهاجرت کردند. در رأس مهاجران شهروندان ثروتمندان بودند که در میامی و مادرید مستقر شدند. سپس صاحبان مشاغل آزاد و تخصص‌ها بودند که به آمریکا، آرژانتین و شیلی رفتند. در آخر افراد ضعیف جامعه بودند که به کلمبیا، اکوادور و پرو مهاجرت کردند.

در سال ۲۰۱۳ هنگامی که نرخ نفت بشکه‌ای ۱۰۰ دلار بود ونزوئلا روزانه ۳ میلیون نفت تولید می‌کرد اما امروزه بعد از نصف شدن نرخ نفت تولید آن به یک میلیون بشکه نمی‌رسد.
بعد از اینکه ایالات متحدهٔ آمریکا که در رأس وارد کنندگان نفت است محدودیت‌هایی بر واردات مالی نفت ونزوئلا اعمال کرد تنها منبع درآمدی که رژیم مادورو برای مقابله با تحریم‌های اقتصادی که این کشور سال‌ها است با آن دست و پنجه نرم می‌کند، رو به خشکی رفته‌است و باعث افزایش بدهی‌های سنگین خارجی آن شده‌است و این کشور تنها به چین ۶۲ میلیاد دلار بدهکار است.
این تراژدی که به نظر می‌آید متعلق به رمان‌های تولستوی باشد و آثار ویرانگر آن را می‌توان در تمام بخش‌های زندگی، اجتماعی و تولیدی از جمله سوخت دید، زادهٔ بلایای طبیعی و جنگ نیست بلکه ثمرهٔ سیاست‌های اقتصادی اشتباه و فساد در کشوری است که لجاجت میان رهبران سیاسی و نظامی آن زیاد شده‌است. کشوری که تعداد ژنرال‌ها در نیروهای مسلح‌اش بیش از تعداد ژنرال‌های تمام آمریکای لاتین است.



پوتین؛ دست پر در اوکراین به انتظار سیگنال توافق صلح ترامپ


 
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
  ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
TT

پوتین؛ دست پر در اوکراین به انتظار سیگنال توافق صلح ترامپ


 
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
  ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)

۵ منبع آگاه به مرکز تصمیم گیری در مسکو گفتند کرملین شاید با توقف جنگ در جبهه های مقدم جبهه موافقت کند. این اولین پوشش خبری مفصل درباره احتمال موافقت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با هر گونه توافقی است که پرزیدنت دونالد ترامپ مطرح خواهد کرد.

رئیس جمهور منتخب آمریکا وعده داده که به سرعت جنگ را تمام کند اما با این حال روسیه در حال پیشروی در اوکراین است. مناطقی که روسیه در اوکراین تصرف کرده تقریبا چیزی به وسعت ایالت ویرجینیای آمریکا هستند. روس ها با شتاب فزاینده و بی سابقه از زمان آغاز حمله نظامی در ۲۰۲۲ در حال پیشروی هستند.
این پنج مقام فعلی و سابق روسیه گفتند که نظر پوتین درباره گفتگو با ترامپ در خصوص توافق آتش بس در اوکراین مساعد است اما پوتین در بحث مناطقی که در اوکراین تصرف کرده کوتاه نمی آید و نیز همچنان خواسته عدم عضویت کی یف در ناتو تاکید می کند.
۳ منبع که به دلیل حساس بودن این مساله نخواستند نامشان منتشر شود به «رویترز» گفتند که شاید امکان گفتگو درباره تقسیم کردن دقیق دونتسک و لوهانسک و زاپوریژیا و خرسون وجود داشته باشد.
روسیه می گوید این ۴ منطقه بخش جدایی ناپذیر از خاک روسیه هستند و روسیه با توانایی هسته ای خود از این مناطق دفاع می کند. طبق داده های جبهه های مقدم درگیری حدود ۷۰ ۸۰ درصد این مناطق دست نظامیان روسیه بوده و ۲۶ هزار کیلومتر مربع آن تحت کنترل اوکراین است.

آتش سوزی پس از اصابت پهپاد اوکراینی به بلگورود روسیه (رویترز)

دو مقام گفتند که روسیه شاید حاضر به مذاکره درباره خروج از بخش های محدودی از مناطقی باشد که در خارکف و میکولایو در شمال و جنوب اوکراین تصرف کرده است.
پوتین ماه نوامبر گفت هر گونه توافق آتش بس باید طبق «شرایط روی زمین» باشد. پوتین همچنین اشاره کرد که برقراری وقفه کوتاه در جنگ ایراد دارد چرا که غرب می تواند در این برهه زمانی اوکراین را دوباره مسلح کند.
این دو منبع افزودند که موشک های دوربرد اکتمز که پرزیدنت جو بایدن در پایان دوره ریاست جمهوری اش اجازه ارسال آنها را به اوکراین داده می توانند به عمق خاک روسیه برسند و همین شاید امکان رسیدن به هر گونه توافق را پیچیده تر کند و یا به عقب بیندازد و خواسته های روسیه را بیشتر و قاطع تر کند.
مسکو اعلام کرد که کی یف روز سه شنبه (۱۹ نوامبر) برای اولین بار با موشک های اکتمز به خاک روسیه حمله کرد. روسیه این حمله را محکوم کرده و آن را تشدید تنش خواند. این دو منبع خاطر نشان کرد اگر توافق آتش بس نشود روسیه به جنگ ادامه خواهد داد. وزارت خارجه اوکراین درباره اظهارات مسکو اظهار نظر نکرد.

استیون چونگ مدیر ارتباطات دفتر ترامپ به رویترز گفت رئیس جمهور آینده آمریکا «تنها کسی است که می تواند دو طرف را سر میز مذاکره درباره صلح بیاورد و برای پایان جنگ و کشتار اقدام کند».

شهروندان روسیه ساکن منطقه کورسک که آواره شده اند و از دولت روسیه کمک دریافت می کند (آژانس عکس اروپا)

پوتین ۱۴ ژوئن شروط اصلی روسیه برای پایان فوری جنگ را اعلام کرد و گفت که اوکراین باید دست از جاه طلبی پیوستن به ناتو بردارد و همه نیروهای نظامی اش را از چهار منطقه اوکراین جمع کند. روسیه می گوید این چهار منطقه بخشی از خاک روسیه هستند و بخش اعظم این مناطق در کنترل روس ها است.

تضمین امنیت و محدود کردن ارتش

این پنج منبع آگاه گفتند روسیه حاضر نخواهد شد اوکراین به عضویت ناتو دربیاید و نیروهای ناتو در خاک اوکراین حضور داشته باشند اما با این حال روسیه آماده گفتگو درباره ضمانت های امنیتی به کی یف است. کرملین شاید بخواهد با اهرم فشار امتیازات دیگری هم از اوکراین بگیرد که یکی از آنها کاهش اندازه نیروهای مسلح اوکراین و پایبندی حکومت اوکراین به عدم ایجاد محدودیت درباره استفاده از زبان روسی است.

بازدید پرزیدنت زلنسکی از یکی از گردان های ارتش اوکراین در دونتسک (فرانس پرس)

روسیه کنترل ۱۸ درصد خاک اوکراین از جمله کل شبه جزیره کریمه و ۸۰ درصد دونباس یعنی دو منطقه دونتسک و لوهانسک و بیش از ۷۰ درصد ژاپوریژیا و خرسون را در اختیار دارد. مسکو در سال ۲۰۱۴ شبه جزیره کریمه را به خاک خود ملحق کرد. روسیه همچنین دستکم سه درصد مساحت خارکف و بخشی از میکولایو را تصرف کرده است.
روسیه، روی هم رفته بیش از ۱۱۰ هزار کیلومتر از خاک اوکراین را تصرف کرده است. اوکراین کنترل حدود ۶۵۰ کیلومتر مربع از کورسک روسیه را در اختیار دارد.

خط داغ فعال نشده است

کرملین چهارشنبه (۲۰ نوامبر) گفت خط داغ ویژه کاهش بحران بین روسیه و آمریکا هنوز فعال نشده است. در این میان نگرانی درباره تهدیدهای هسته ای به دلیل تشدید تنش بی سابقه در چند دهه گذشته بین مسکو و غرب افزایش یافته است.
رئیس جمهور روسیه سه شنبه (۱۹ نوامبر) و تنها چند روز پس از اینکه واشنگتن به اوکراین اجازه حمله به عمق خاک روسیه با موشک های دوربرد آمریکایی را داد درباره شرایطی که روسیه حمله هسته ای انجام خواهد داد صحبت کرد و گفت که این حمله در پاسخ به هر گونه اقدامات نظامی گسترده تر با تسلیحات متعارف علیه روسیه انجام خواهد شد.

همزمان با گذشت هزار روز از جنگ، اوکراین سه شنبه با استفاده از فرصت پیش آمده و اجازه دولت جو بایدن که دوره ریاست جمهورش رو به اتمام است با سامانه موشکی تاکتیکی آتکمز خاک روسیه را مورد هدف قرار داد.

یک تانک روسی منهدم شده کنار جاده در منطقه کورسک (آسوشیتد پرس)

خط داغ تعبیری است که بین کرملین و کاخ سفید در سال ۱۹۶۳ به منظور کاهش احتمال سوءتفاهم بین طرفین فعال شد. سوءتفاهم بین آمریکا و روسیه باعث دامن زدن به بحران موشکی کوبا در ۱۹۶۲ شد. خط داغ به رهبران دو کشور امکان برقراری ارتباط مستقیم می دهد.

دمیتری پسکوف سخنگوی کرملین چهارشنبه (۲۰ نوامبر) به خبرگزاری «تاس» گفت «ما خط امن ویژه ارتباطی بین روسای جمهوری روسیه و آمریکا داریم که حتی می تواند به شکل ویدئو کنفرانس باشد».
پسکوف در پاسخ به این سوال که آیا «خط داغ» در وقت کنونی فعال شده یا خیر گفت «خیر».

دیپلمات های روس می گویند بحران کنونی بین مسکو و واشنگتن به بحران موشکی کوبا شباهت دارد که دو کشور را تا آستانه جنگ هسته ای عمدی در دوران جنگ سرد پیش برد. غرب به اشتباه تصور می کند روسیه از موضع خود درباره اوکراین کوتاه خواهد آمد.

کرملین گفت روسیه اسلحه هسته ای را ابزار بازدارندگی می داند و تغییر دکترین هسته ای روسیه پیام روشنی به دشمنان احتمالی هستند که اگر به روسیه حمله کنند حتما پاسخ آن را دریافت خواهند کرد.

پسکوف افزود غرب در نظر دارد شکست استراتژیک به روسیه وارد کند آنهم با اجازه به کی یف برای حمله به عمق خاک روسیه با تسلیحات آمریکایی.

او خاطر نشان کرد «بی تردید اوکراین ابزاری در دست آنها برای رسیدن به مقاصدشان خواهد بود».