همایش رسانه‌ای مسک... 30 جلسه بحث و گفت‌وگو، کارگاه و میزگرد

​کارشناسان: دولت‌های عربی با رسانه‌ها به شکل سنتی برخورد می‌کنند

همایش رسانه‌ای مسک... 30 جلسه بحث و گفت‌وگو، کارگاه و میزگرد
TT

همایش رسانه‌ای مسک... 30 جلسه بحث و گفت‌وگو، کارگاه و میزگرد

همایش رسانه‌ای مسک... 30 جلسه بحث و گفت‌وگو، کارگاه و میزگرد

کارشناسان رسانه‌ای تأکید کردند که دولت‌های عربی همچنان با شبکه‌های اجتماعی به شکل قدیمی سنتی برخورد می‌کنند که تغییر و تأثیرپذیری از تحولات پیش آمده در زمینه تکنولوژی و رسانه‌ای که در سال‌های اخیر روی داده را نمی‌پذیرد.
به گزارش الشرق الاوسط، این سخنان در اولین دوره همایش رسانه‌ای مسک که دیروز با مشارکت محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی در ریاض آغاز به کار کرد، عنوان شد.
 در این همایش و طی چهار ساعت حدود 3200 شرکت کننده حضور یافتند و شاهد 30 برنامه متنوع در قالب جلسات نقد و بررسی و کارگاه و میزگرد می‌شود.
دکتر هانی البدری، مشاور رسانه‌ای گفت، امروزه برخی می‌پرسند چه کسی افکار عمومی در جهان عرب را می‌سازد؛ نخبگان، رسانه‌های سنتی یا آنچه «مگس‌های الکترونیکی» خوانده می‌شوند؟
البدری در نشستی با عنوان «چگونه دولت‌ها در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند» افزود، دولت‌ها عموما به شبکه‌های اجتماعی به عنوان رفاه اجتماعی نگاه می‌کنند. او یادآور شد بحران تاریخی بی اعتمادی میان شهروند و دولت‌ها در باره آنچه «روایت رسمی» خوانده می‌شود، وجود دارد.
او ادامه داد: «دولت‌ها اثرگذاری نکردند و اثر نپذیرفتند بلکه تلاش کردند از شبکه‌های اجتماعی بهره ببرند. دولت‌های عربی هنوز سردرگم‌اند، آیا وزارت‌های اطلاع رسانی را حذف کنند یا نه. دولت‌ها همچنان به انحصار اطلاعات اصرار دارند و فضا را برای شایعات و حدس و گمان‌ها باز می‌گذارند و حاضر نیستند از حق دادن اطلاعات کوتاه بیایند. می‌خواهند شبکه‌های اجتماعی ابزار کنترل و هدایت مردم بمانند. هنوز با همین خرد و دیدگاه کهنه با شبکه‌های اجتماعی برخورد می‌کنند. به همین دلیل ناکامی و شکست تصویر عمومی این مسئولان است».
او به اهمیت همراهی جوانان در این فضاهای رسانه‌ای و فاصله گرفتن از هراس از باران بزرگ اطلاعات رسانه‌ای در شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و از برخی دولت‌های عربی خواست در بنیاد ساختن نسل‌ها و انسان سازی تجدید نظر کنند.
همچنین محمد الحمادی سردبیر روزنامه «الرؤیه» اماراتی گفت، برخی دولت‌های عربی هدف‌شان جنگیدن با شبکه‌های اجتماعی بود. به نظر او این «رفتن دنبال سراب است».
او افزود، آنچه از دولت‌ها خواسته می‌شود، تلاش برای چگونگی کاربرد این شبکه‌های اجتماعی است، برخی نهادها هنوز با عقلانیت قرن بیستم فکر می‌کنند. امروزه اثرگذاری این شبکه‌ها کاملا روشن است، اما رسانه‌های دولتی تا امروز کند حرکت می‌کنند و نیازمند سرعت‌اند.
همچنین عضوان الاحمری سردبیر روزنامه «ایندیپندنت» عربی در باره اخبار دروغ سخن گفت و نمونه‌هایی که رسانه‌های جهانی از آنها رنج بردند برشمرد. الاحمری هشدارداد که ما «با بحران سقوط نخبگان جهان عرب و ظهور نخبگانی هستیم که بی هیچ ضابط‌ای شهرت را تصاحب می‌کنند و مشکل از شخص است و نه در موسسه‌ای که در آن فعالیت می‌کند».
او تعدادی از داستان‌های دروغینی را خواند که موسسه‌های رسانه‌ای ریشه‌دار منتشر کرده‌اند، از جمله کاری که جک کلی انجام داد. این مرد ده سال تمام مشغول نوشتن داستان‌های ساختگی در روزنامه «یو اس تو دی» بود. جیسون بلیز هم در «نیویورک تایمز» مشغول همین کار بود. جیسون از اتاقش بیرون نمی‌آمد، اما گزارش‌هایی وهمی درباره دیدارش با سربازانی نوشت که از جنگ در افغانستان و عراق برگشته بودند.
الاحمری از خطر اطلاعات گمراه کننده‌ای گفت که برخی در سعودی برای آنها تبلیغ می‌کنند. او به حادثه اخیری اشاره کرد که برخی به مسئله وجود سدیم در آب دامن می‌زدند.
همایش شاهد جلسه بحث و گفت و گو با عنوان: «تسخیر شبکه‌های اجتماعی در خدمت جوامع» بود.
همچنین در این همایش زاک کینگ ستاره امریکایی در سایت «فاین»، فیلم‌ساز و یکی از چهره‌های مشهور «یوتیوب» داستان زندگی‌اش را گفت و اینکه چگونه کار تهیه ویدیوهای مخصوص خودش را شروع کرد. کینگ به ویدیوهای شش ثانیه‌ای معروف است که کامپیوتری تهیه می‌شوند.
به گفته کینگ تریبون رسانه‌ای هرچه می‌خواهد باشد، محور موفقیت نیست، بلکه آن داستانی است که روایت می‌شود.



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.