برهم صالح به الشرق الاوسط: نیروهای آمریکایی بدون پایگاه نظامی و با درخواست عراق اعزام شدند

صالح: حکومت بر مبنای مصلحت کشور تصمیم گیری می کند

برهم صالح رییس جمهور عراق گفت «نیروهای آمریکایی به درخواست حکومت عراق و به دنبال تصرف موصل توسط گروه «داعش» به این کشور اعزام شدند. توانمند سازی ارتش عراق در مبارزه با «داعش» هدف نیروهای آمریکایی بود. او افزود «شرط توافق بین ما و آمریکایی ها این بود که پایگاه نظامی دائم ایجاد نکنند و نیروهای زمینی هم در خاک عراق نداشته باشند. ما حضور نیروهای آمریکایی در عراق را برای ایجاد تعادل با نیروهای ایرانی ارزیابی نمی کنیم.» 
رییس جمهور عراق در گفتگو با الشرق الاوسط در حاشیه شرکت در نشست سران عرب در تونس به مناسبات عراق و  کشورهای همسایه اسلامی و عربی پرداخت و از سفر به سعودی و اظهارات مقام های سعودی ابراز خرسندی کرد. 
او افزود عادل عبد المهدی نخست وزیر عراق در نیمه ماه جاری به سعودی و برخی کشورها سفر می کند. متن گفتگو در زیر می آید: 
رییس جمهور کرد عراق در نشست سران عرب چه حسی دارد؟
طرح حکومت ملی چندی پیش توسط اتحادیه عرب مطرح شد. عراق کشوری دارای تنوع قومی است. عرب ها و کردها و ترکمن ها و نیز مسلمانان و مسیحیان و گروه های دیگر در این کشور زندگی می کنند. اغلب کشورهای منطقه دارای تنوع قومی و مذهبی هستند. عمق قومی یا توصیف قومی تنها معیار ارزیابی اوضاع عربی نیست. من نماینده عراقم و عراق بخشی از عمق عربی است. مصلحت ما به عنوان شهروندان عراق ایجاب می کند که ارتباط و همبستگی خود را با جهان عرب حفظ کنیم چرا که این به مصلحت عراق و کل منطقه است. این ارتباط بیانگر وجود پیوندهای فرهنگی و اجتماعی و تاریخی تفکیک ناپذیر بین ما و جهان عرب است. ما بخشی از جهان عرب و این منطقه هستیم و رویکرد ما در این قالب تدوین شده است. کردها و عرب ها و ترکمن ها و مسیحیان و مسلمانان در این منطقه زندگی می کنند و همه به برخورداری از زندگی آزاد و باکرامت و سیستم آموزشی و بهداشتی خوب چشم دوخته اند. آنها رویای داشتن یک سیستم امنیتی خوب را دارند که در برابر «داعش» و تندروی و تروریسم از آنها دفاع کند. آنها به دنبال حفظ کرامتشان هستند. وقت آن رسیده که رویکرد و تصورات خود را در چارچوب قومی محدود نکنیم.
آیا فکر می کنید عراق حلقه ضعیف مثلث عراق و ترکیه و ایران است؟
قطعا نه. عراق تجربه سختی پشت سر گذاشت. کارشناسان بر سر اینکه بحران عراق کی آغاز شد اختلاف نظر دارند اما بی گمان مشکلات عراق همزمان با به قدرت رسیدن صدام حسین در ۱۹۷۹ بیشتر شد. بعد هم که جنگ عراق و ایران و حمله به کویت و محاصره و رویدادهای بعد از ۲۰۰۳ و ورود تروریسم به کشور را تجربه کردیم. عراق در چهار دهه گذشته روی ثبات و امنیت را به خود ندیده و همواره میدانی برای تسویه حساب گروه های دیگر بوده است. عراق و اقتصاد و حکومت بر اثر این رویدادهای پی در پی نابود شدند. عراق در چهار دهه گذشته در معرض خشونت داخلی و ستم و نسل کشی بود. عراق در چند دهه گذشته نتوانست پا بگیرد چرا که عرصه ای برای تسویه حساب های دیگران بود و به همین دلیل سیستم استبدادی و تروریسم چیره شدند. اما حالا عراق به دنبال پیروزی بر (داعش) که -دستاورد مهم و تحول بزرگی است- با اقتدار به منطقه بازمی گردد. ما بخشی از این منطقه هستیم و همسایگان مسلمان مثل ایران و ترکیه و نیز عمق عربی داریم.
نگرش ما این است که باید بر مبنای مصلحت کشور رفتار کنیم. ما به روابط خوب با ایران نیاز داریم. عراق و ایران ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با یکدیگر دارند. دو کشور از منافع و روابط و پیوندهای تاریخی و فرهنگی و اجتماعی با یکدیگر برخوردارند. این موضوع در مورد ترکیه هم صدق می کند. مصلحت ما ایجاب می کند که روابط خوب بر مبنای حسن همجواری و منافع مشترک داشته باشیم. نبود نقش آفرینی عربی در گذشته بر اوضاع عراق تاثیر گذار بود. امیدواریم که کشورهای عربی نقش موثر و جدی در عراق داشته باشند و به مردم عراق برای حل مشکلاتشان کمک کنند. این واقعیت عراق و عوامل تغییر ناپذیر جغرافیایی و تاریخی است که باید بر مبنای آن عمل کنیم. ما خواهان موفقیت عراق هستیم و من به این مساله خوش بین هستم. بنده در جریان سفرهای متقابل با مقام های کشورهای همسایه متوجه شدم که یک مصلحت منطقه ای در حال شکل گیری است. این مصلحت بر مبنای موفقیت عراق و ایجاد ثبات در کشور تشکیل می شود. البته کشورها برنامه های مستقیم متفاوتی در این باره در نظر گرفته اند اما به نظر من همه کشورهای یاد شده مصلحت خود را در موفقیت عراق و عبور کشور از چالش های کنونی ارزیابی می کنند.
شما در سخنان خود بر عدم مشارکت عراق در جبهه بندی ها تاکید می کنید. آیا این دیدگاه در سایه معادلات قدرت داخلی و منطقه ای واقع گرایانه به نظر می رسد؟
بله. واقع گرایانه و ضروری نیز هست. عراق نباید پایگاهی برای حمله یا اقدام علیه همسایگانش باشد. ما به هیچ وجه نباید بخشی از طرح برای حمله به همسایگانمان باشیم. این به مصلحت ما نیست. ما بخشی از طرح برای حمله به هیچ یک از همسایگانمان نخواهیم بود. من مصلحت عراق ونگرش حکومت را در نظر می گیرم. این نتیجه گیری ما از چهاردهه گذشته است. ما بخشی از این منطقه هستیم. ما اگر بخواهیم رویکرد بازسازی و عمرانی و اشتغال زایی برای جوانان بیکار و ارائه خدمات در پیش بگیریم باید با صلح و آرامش در کنار کشورهای همسایه زندگی کنیم. عراق عرصه تسویه حساب و درگیری های گوناگون بود. من می گویم که مصلحت عراق در درجه اول قرار دارد. ما بخشی از طرح حمله به همسایگانمان نخواهیم بود.
مناسبات با سعودی
ما به پادشاهی عربی سعودی سفر کردید و مقام های سعودی در بغداد مورد استقبال شما قرار گرفتند. ارزیابی شما از مناسبات دو جانبه چیست؟
 مناسبات سعودی و عراق در حال گسترش است. من به سعودی سفر کردم و با پادشاهی سعودی ملک سلمان بن عبد العزیز و ولیعهد شاهزاده محمد بن سلمان و مقام های سعودی ملاقات کردم. ارزیابی من این است که خادم حرمین شریفین بر لزوم گسترش روابط و توسعه عراق تاکید دارد. یک هیات وزارتی سعودی هم به عراق سفر کرد و یک هیات بلندپایه سعودی نیز در آینده نزدیک به عراق سفر می کند تا کمیته مشترک سعودی و عراق راه اندازی شود. آقای عادل عبد المهدی نخست وزیر عراق در نیمه ماه جاری به سعودی و کشورهای همسایه سفر می کند. گسترش روابط با سعودی یک عامل اساسی و مهم است و ما می خواهیم که روابط عراق بر اساس این الگو شکل بگیرد. شاید بر سر واژه های سیاسی و یا برخی مسائل اختلاف نظر داشته باشیم اما در عین حال از پیوندهای جغرافیایی و تاریخی و فرهنگی برخورداریم.
دیدار با ولیعهد سعودی خوب و واضح بود و درباره اصل مسائل صحبت کردیم. او آگاهی کامل درباره شرایط عراق دارد و بر لزوم کمک به عراق برای عبور از مشکلات و عدم درگیر کردن عراق در برخی معادلات تاکید کرد. او بر لزوم گسترش روابط دو جانبه تاکید کرد.
آیا فکر می کنید تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب به زودی برداشته می شود؟
امیدوارم. سوریه با فجایع و مصیبت های خطرناکی روبرو است. رویدادهای سوریه اقدامات جنایتکارانه وحشیانه ای است که امنیت و ثبات منطقه و جهان را با خطر جدی روبرو کرده است. حالا و بعد از گذشت خشونت چندین ساله باید به سوریه و مردم کشور برای ایجاد راهکارهای سیاسی توافقی بدون قیمومت کشورهای خارجی کمک کرد. کشورهای عربی وظیفه دارند تا سوریه و مردمانش را درآغوش بگیرند تا مشکلات را پشت سر گذاشته و به راهکارهای سیاسی دست پیدا کنند. عراق خواستار لغو تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب شد اما در این دوره موفق نشدیم. سوریه در شرایط خطرناکی به سر می برد. برخی تصور می کنند کار (داعش) تمام شده اما من موافق نیستم. نباید مشکل تروریسم در سوریه و نیز مشکلات خطرناک انسانی (آوارگان و پناهجویان) را دستکم گرفت. وظیفه انسانی و دینی و اخلاقی ما ایجاب می کند که تحولات را در مسیر درست هدایت کنیم و برای این کار تلاش کنیم تا امنیت برقرار شود.
ارتباط با دمشق
آیا شما و پرزیدنت بشار اسد در تماس هستید؟
دولت عراق و سوریه همواره در ارتباط هستند. به نظر ما این یک مساله ضروری است. مشاور امنیت ملی عراق مرتب به سوریه سفر می کند و با پرزیدنت اسد دیدار می کند. دستگاه امنیتی دو کشور برای امنیت مرزها و مقابله با تروریسم همکاری می کنند.
غول بی شاخ و دم فساد در عراق بعد از فاجعه غرق شدن قایق در موصل دوباره در کانون توجه قرار گرفت. داستان این فساد در عراق چیست؟ 
فساد آفت است و من از آن به عنوان اقتصاد سیاسی خشونت یاد می کنم. فساد و تروریسم دو روی یک سکه اند. اگر فساد ریشه کن نشود ما را نابود می کند.
این چالش بزرگی است که طی چهار دهه گذشته بر اثر سوءمدیریت و جنگ و خشونت و دخالت ها و دلایل دیگر به وجود آمده است. ما باید اقدامات جدی در پیش بگیریم. این وظیفه ملی و سیاسی ما است. جناب نخست وزیر رییس کمیته عالی مبارزه با فساد است و به شکل سیستماتیک و نهادینه با این مشکل برخورد می کند. ما به عنوان نهادهای دولتی و رهبران سیاسی باید از این تلاش ها حمایت کنیم. مشکل بزرگی است و راه حل هم ساده نیست. چاره دیگری به جز مقابله با این آفت نداریم.
نیروهای خودسر 
آیا حکومت عراق موفق به کنترل گروه های شبه نظامی می شود یا خلاف آن اتفاق می افتد؟
به نظر این دیدگاه کمی مبالغه آمیز است. زمانی که (داعش) در ۲۰۱۴ موصل را تصرف کرد بغداد هم با خطر حمله (داعش) روبرو بود. آیت الله علی سیستانی مرجع عالی فتاوی جهاد کفایی دادند و جوانان فراوانی برای دفاع از کشورشان شتافتند. اگر (حشد شعبی) نبود ما با خطر جدی روبرو بودیم. این افراد جان خود را فدا کردند تا (داعش) را نابود کنند. حالا (حشد شعبی) با توجه به قانون یک نهاد امنیتی رسمی به شمار می رود. من نمی گویم که همه افراد (حشد شعبی) خوب هستند. بله نیروهای بدی هم وجود دارد البته این مساله در هر جای دیگری مثل ارتش و نیروی انتظامی و حتی پیشمرگه هم صدق می کند. برخورد با این موارد باید قانونی باشد و نباید آن را تعمیم داد. انگار که عراق مشکل دیگری به جز به اصطلاح گروه های شبه نظامی ندارد. افراد متخلف و خودسر وجود دارند که باید با آنها برخورد قانونی صورت بگیرد. اما در اصل (حشد شعبی) یک نهاد امنیتی رسمی زیر نظر فرمانده کل نیروهای مسلح (نخست وزیر) است.
سلیمانی و مراکز تصمیم گیرنده در عراق
وقتی مقام های عراقی اظهاراتی درباره اینکه تصمیم عراق در دست سردار قاسم سلیمانی است می شنوند چه فکر می کنند؟
در این زمانه هر فردی به شبکه های اجتماعی دسترسی دارد و مردم همه تحلیلگر و کارشناس و رهبر سیاسی شدند و اظهار نظر می کنند. ایران یک کشور همسایه مهم است و ما را در مبارزه با حکومت خودکامه و نیز علیه (داعش) کمک کرد. ایران حضور و تاثیر در عراق دارد اما عراق هم در ایران تاثیر گذار است. این تاثیر متقابل بوده و نهادهای قانونی یعنی دولت و پارلمان و دستگاه قضا مراکز تصمیم گیرنده در عراق هستند. فرآیند انتخابات هم داریم که احزاب در آن شرکت می کنند.
آیا می توانید ادعا کنید که مقام های عراقی تصمیم گیرنده هستند؟
تصمیم گیری در دوره معاصر با توجه به شرایط پیرامونی انجام می شود. آیا تنها فرانسوی ها تصمیم گیرنده در کشورشان هستند یا اینکه به بقیه کشورهای اروپایی و آمریکا و غیره نیز باید در جریان تصمیم گیری توجه کنند. تاثیر متقابل است و من اینجا درصدد شعار دادن نیستم.
ما در منطقه زندگی می کنیم و تصمیم گیری با توجه به عمق عربی و شرایط ایران و ترکیه و خلیج انجام می شود. ما مثلا درباره پیامدهای تصمیم گیری هایمان بر سوریه گفتگو می کنیم. این بزرگنمایی درست نیست. عراق بخشی از این منطقه است و به مصلحت ماست که روابط خوبی با ایران در راستای تامین منافع مشترک داشته باشیم. به مصلحت ماست که روابط خوبی با سعودی و اردن و مصر داشته باشیم. نخست وزیر به مصر سفر کرد و با پرزیدنت عبدالفتاح السیسی و ملک عبد الله دوم دیدار کرد و توافقنامه های اقتصادی و تفاهماتی در راستای مصلحت منطقه ای انجام شد. واقعیت این است که عراق به معادلات منطقه ای و ارتباط با کشورهای منطقه بازگشته است. سیستم حاکم در چهل سال گذشته منجر به شکاف و فاصله ساختار امنیتی و سیاسی و اقتصادی منطقه ای شده بود و به همین دلیل تروریسم و دخالت های خارجی در کشورهای منطقه نفوذ کردند. 
عدم مشارکت عراق در ساختار منطقه ای یکی از دلایل ایجاد هرج و مرج بود. عراق با اقتدار بازگشته و این کشور با برخورداری از موقعیت جغرافیایی و تاریخی و منابع طبیعی می تواند مرکزی برای اتحاد کشورهای منطقه وپل ارتباطی در راستای تامین منافع آنها باشد. نباید ایران و ترکیه را در ساختار منطقه ای فراموش کرد و نیز باید به عمق عربی عراق توجه کرد. ساختار امنیتی و اقتصادی منطقه باید مورد بازسازی قرار بگیرد تا بتوان با مشکلات جدی مثل تندروی و بیکاری و ناکامی اقتصادی مقابله کرد. عراق می تواند نقطه آغاز تشکیل این ساختار باشد.
چرا تا کنون معاون رییس جمهور ندارید؟ 
نظام ما پارلمانی است وهمه احزاب به آنچه دارند راضی هستند. بگومگوهای سیاسی. ما منتظر تشکیل کابینه هستیم تا درباره پست معاون رییس جمهور اقدام کنیم.
آیا تاخیر تا این حد در اعلام کابینه عادی است؟
نه. عادی نیست. اما احزاب زیادی داریم. به هر حال این سیستم بهتر از حکومت خودکامه است.
آیا اختلافات بین شما و رییس سابق اقلیم کردستان حل شد؟ آیا هشیار زیباری وزیر امور خارجه سابق در این رابطه نقش ایفا کرده است؟
ما با حزب دموکرات کردستان در تماس هستیم و کشور ما بزرگ تر از این بگو مگوهای ساده است. هشیار زیباری را چند وقت پیش در بغداد ملاقات کردم.
آیا روياى ریاست جمهوری عراق را داشتيد؟
بی گمان هر انسانی چنین آرزویی دارد. من با خود عهد بستم که در این مرحله موفق باشم و امیدوارم که موفق شوم و بتوانم با کمک دیگران کشور را از تونل بحران ها هدایت کنیم.
متاسفانه وقت تنگ است.سوال آخر اینکه آیا حضور نیروهای آمریکایی را به عنوان عنصر تعادل کننده با نیروهای ایرانی ارزیابی می کنید؟
مساله اینطور که فرض می کنید نیست. نیروهای آمریکایی با درخواست دولت عراق برای توانمند سازی نیروهای عراق برای مقابله با (داعش) اعزام شدند. ما در آن زمان با مشکل بزرگ تروریسم روبرو بودیم. من در اینجا بر حاکمیت عراق تاکید می کنم. اولویت ما مصلحت عراق و نگرش سیاستمداران عراقی به مسائل امنیتی است. پایگاه نظامی آمریکا برای ابد در عراق ماندگار نیست و آمریکا نیروی زمینی پیکارجو در عراق نخواهد داشت. این نگرش سران عراق به مساله امنیت و حاکمیت ملی کشور است.