پژوهش آکسفورد: حساب های کاربری ایران برای حمایت از دخالت در کشورهای عربی

تحقیق دانشگاه آکسفورد در انگلیس از وجود حساب های کاربری مرتبط با ایران با نام های جعلی و اطلاعات‌ «نادرست» برای فضاسازی علیه کشورهای عربی به ویژه سعودی در شبکه های اجتماعی خبر داد. نتایج تحقیق روز چهارشنبه (۳ آوریل) منتشر شد.

در این تحقیق که با عنوان «دخالت دیجیتال ایران در کشورهای عربی»‌ منتشر شده مطالب بیش از ۱۵۴ توییت به زبان عربی مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهش یاد شده توسط ۳ پژوهشگر گروه «پروپاگاندای کامپیوتری» دانشگاه آکسفورد تنظیم شده است. مطالب مورد بررسی در صدها حساب توییتری منتشر شده که توسط شرکت «توییتر» در ماه آگوست مسدود شدند. دلیل بسته شدن این حساب ها «موج فضاسازی سیستماتیک و گمراه کننده» از ایران اعلام شد.

این تحقیق گفت «ایران همواره در سیاست کشورهای عربی دخالت می کند. مداخله گری از طریق حضور نظامی یا حمایت از گروه های غیر رسمی انجام می گیرد. دخالت دیجیتال نیز بخشی از برنامه راهبردی تازه حکومت ایران برای تاثیر گذاری در جهان عرب است». تحقیق افزود «فضاسازی در شبکه مجازی علیه کشورهای عربی بعد از موج اعتراضات در برخی کشورهای عربی در ۲۰۱۱ فزونی یافته است».

این پژوهش گفت «حساب های کاربری مسدود شده اقدام به انتشار مطالبی از ایران کردند. این حساب ها به شکل غیر علنی در ایران اداره می شوند. مدیران آنها از نام ها و اطلاعات شخصی جعلی در ثبت نام استفاده می کنند تا اینگونه القا کنند که مقر این سایت ها و حساب ها در کشورهای عربی است».

حدود ۴۰ درصد حساب های کاربری از می ۲۰۱۷ یعنی همزمان با انتخابات ریاست جمهوری ایران تا ژانویه ۲۰۱۸ یعنی آغاز اعتراضات سراسری راه اندازی شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که این نشانه ارتباط میان این حساب ها و حکومت ایران است.

در حساب های کاربری ایران بیش از ۲۳ هزار هشتگ علیه کشورهای عربی از سعودی گرفته تا یمن و فلسطین و عراق و سوریه و لیبی منتشر شده است. البته حساب های مورد بررسی در این پژوهش تنها نمونه کوچکی از شبکه گسترده تری است که لزوما در شبکه های اجتماعی فعالیت ندارند. بخش اعظم مطالب (بیش از ۶ هزار مطلب) به جوسازی علیه سعودی پرداخته و حدود ۲۰۰۰ هشتگ علیه یمن و ۲۰۰۰ هشتگ علیه یمن منتشر شده است.

نکته جالب این است در این حساب های کاربری «نام جعلی منابع خبری به عنوان ابراز عمده برای دخالت در کشورهای عربی» مورد استفاده قرار گرفته اند.

به گفته این تحقیق، در این حساب های کاربری از نام های مشابه رسانه های عربی معتبر استفاده شده تا اینگونه به کاربران القا کنند که این مطالب در منابع خبری معتبر و نهادهای رسانه ای غیر جعلی منتشر شده اند. حساب های با محتوای ضد سعودی از بقیه فعال تر بودند. تحقیق افزود «فعالیت برخی از این پایگاه های خبری بعد از مسدود شدن حساب های کاربری ذیربط در سال گذشته متوقف شد».

در این تحقیق منابع خبری منتشر شده و نیز اطلاعات شخصی کاربران در هنگام ثبت نام مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق افزود یک ایمیل مشترک برای ثبت نام در چندین حساب کاربری مورد استفاده قرار گرفته و تنها اطلاعات شخصی به ویژه مقر حساب کاربری دستکاری شده است. البته در برخی حساب ها اطلاعات شخصی در ثبت نام وارد نشده و به همین دلیل پیداکردن سرنخی از آن دشوار و حتی غیر ممکن بود.

فضا سازی حکومت ایران در شبکه مجازی تنها به زبان عربی نیست. در این تحقیق به صدها حساب کاربری اشاره شده که پارسال در فیس بوک و اینستاگرام و توییتر مسدود شدند. این حساب های جعلی که به انگلیسی و با نام شهروندان آمریکایی ساخته شده حاوی مطالب ضد رقبای منطقه ای ایران به ویژه سعودی بود. علاوه بر این، صدها توییت به زبان فرانسوی نیز با همین مضمون منتشر شده است. به گفته این پژوهش ۲۹ درصد حساب های کاربری مورد بررسی به زبان فرانسوی بود.

به گفته این پژوهش «بیش از ۶۹ درصد لینک های منتشر شده در این حساب ها مربوط به سایت های خبری مشکوک وابسته به ایران بودند».

این پژوهش افزود «در این حساب ها مطالبی با نگرش حکومت ایران درباره رویدادهای سیاسی از جمله انتقاد از سعودی و حمایت از بشار اسد رییس جمهور سوریه منتشر شده است».
پژوهش در پایان گفت «شناسایی هویت ایرانی این حساب ها و صفحه ها و سایت ها توسط کاربران عرب دشوار به نظر می رسد و ایران برای دخالت از شبکه ها و پایگاه ها و سایت های خبری فراوانی استفاده کرده و به فضاسازی علیه کشورهای عربی می پردازد».

پژوهش افزود که به بررسی اطلاعات و مطالب منتشر شده در حساب های کاربری مرتبط با حکومت ایران در شبکه های اجتماعی خواهد پرداخت.