افزایش تنش میان ایران و آمریکا؛ پمپئو به بروکسل رفت، بریتانیا نگران شد

افزایش تنش میان ایران و آمریکا؛ پمپئو به بروکسل رفت، بریتانیا نگران شد
TT

افزایش تنش میان ایران و آمریکا؛ پمپئو به بروکسل رفت، بریتانیا نگران شد

افزایش تنش میان ایران و آمریکا؛ پمپئو به بروکسل رفت، بریتانیا نگران شد

یک مقام مسئول در وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، سفر خود را به مسکو لغو خواهد کرد، اما همان طور که برنامه‌ریزی شده بود روز سه شنبه با ولادیمیر پوتین و سرگئی لاوروف در سوچی دیدار خواهد کرد.
به گزارش الشرق الاوسط، این مقام که نخواست نامش فاش شود، به رویترز گفته است: مایک پمپئو عازم بروکسل، پایتخت بلژیک می‌شود تا با مسئولان اتحادیه اروپا درباره موضوعات مختلف و به ویژه در مورد ایران رایزنی کند.
 خبرگزاری ایرانی ایسنا روز گذشته گزارش داد که امیرعلی حاجی زاده فرمانده هوافضای سپاه با اشاره به وضعیت پایگاه‌های آمریکا در خلیج اظهار کرد: حضور نظامی آمریکا در گذشته برای ما یک تهدید جدی بود، اما الان یک سیبل است.
آمریکا در روزهای گذشته دست کم یک فروند ناو هواپیمابر و چهار فروند بمب‌افکن بی۵۲ به خاورمیانه اعزام کرده است.
از سوی دیگر پمپئو در گفت‌وگو با شبکه خبری ان‌بی‌سی (NBC) در رابطه با ارسال نیروهای نظامی و تجهیزات جنگی به منطقه اظهار کرد که این اقدامات به منظور مقابله با حملات احتمالی از جانب ایران انجام شده است.
پمپئو تاکید کرد که ایالات متحده آمادگی کامل برای مقابله با حمله‌های احتمالی ایران به مواضع آمریکایی در عراق، افغانستان، یمن یا مناطق دیگری از خاورمیانه را دارد.
وی با این حال گفته است که هدف آمریکا «جنگ» نیست.
از سوی دیگر و همزمان با افزایش تنش میان آمریکا و ایران و حملات خرابکارانه علیه تعدادی از نفت کش ها در نزدیکی امارات، جرمی هانت وزیر امور خارجه بریتانیا امروز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت نسبت به افزایش «خطر درگیری اتفاقی» در خلیج ابراز نگرانی کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانس پرس، هانت در بروکسل گفته است: «ما بسیار نگران خطر یک درگیری تصادفی و در پی آن تشدید غیرعمدی تنش با ایران هستیم. من و همتایان اروپایی نگرانی‌های خود و به مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا منتقل خواهیم کرد.»
وزیر خارجه بریتانیا افزود: «این نکته نیز اهمیت دارد که ایران نباید بار دیگر در مسیر هسته‌ای شدن گام بردارد. اگر ایران یک قدرت هسته‌ای شود همسایگانش هم خواهان تبدیل شدن به قدرت هسته‌ای خواهند شد.»
همزمان با افزایش تنش میان ایران و آمریکا در روزهای اخیر، ایران تهدید کرده است که بخشی از تعهدات خود در برجام را به حال تعلیق درمی‌آورد.
در این میان هایکو ماس وزیر خارجه آلمان با اشاره به اینکه اتحادیه اروپا تحت تاثیر فشارهای ایالات متحده درباره برجام قرار نمی گیرد گفت: ما در اروپا متفق القول هستیم که این توافق برای امنیت ما ضروری است. این در هر حال فعلا مطمئن ترین راه برای جلوگیری از تولید سلاح هسته ای از سوی ایران است».
از سوی دیگر، استفن شیبرت سخنگوی دولت آلمان اعلام کرد که همراه با شرکای E3 در تلاشیم تا تجارت قانونی با ایران را به ویژه از طریق ایجاد یک کانال مالی ممکن سازیم.
شورای عالی امنیت ملی ایران در سالروز خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با انتشار بیانیه‌ای به کشورهای اروپایی دو ماه مهلت داده بود، به تعهدات خود در قبال ایران عمل کنند.
کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان ضمن رد کردن مهلت تعیین شده از سوی ایران، گفته‌اند که برای نجات توافق هسته‌ای تلاش خواهند کرد.
همزمان فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، امروز مجددا اعلام کرد که اتحادیه اروپا به طور کامل از توافق هسته ای با ایران حمایت می‌کند. 
رویترز گزارش داد که موگرینی تا ساعاتی دیگر با وزیر خارجه آمریکا در بروکسل دیدار خواهد کرد.
موگرینی دوشنبه پیش از آغاز نشست شورای وزیران اتحادیه اروپا در بروکسل در جمع خبرنگاران گفت که باید از هر نوع افزایش تنش با ایران اجتناب شود.
موگرینی همچنین به تغییر برنامه مایک پمپئو و سفر از پیش اعلام نشده او به بروکسل اشاره کرد و افزود: «ما دیشب مطلع شدیم که وزیر خارجه آمریکا برنامه سفر خود را تغییر داده و به بروکسل خواهد آمد. ما امروز تمام وقت اینجا هستیم و روز شلوغی را هم در پیش داریم، هنوز برنامه ملاقاتی تعیین نشده اما باید ببینیم می‌توان وقتی را برای انجام این ملاقات تنظیم کرد یا خیر. البته ما همیشه از حضور وی استقبال می‌کنیم اما هنوز برنامه دقیقی وجود ندارد.»
فدریکا موگرینی افزود که در جریان این نشست در روز دوشنبه با وزاری خارجۀ سه کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان که امضا کنندۀ توافق هسته ای برجام با ایران هستند، دیدار خواهد داشت. بررسی راهکارها در زمینۀ تجارت با ایران نیز در دستور کار وزرای خارجۀ سه قدرت اروپایی قرار دارد.



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»