عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
آخرین خبرها

واشنگتن در حال گردآوری «ادله» استفاده از سلاح شیمیایی.. آمریکا برای نظام اسد خط و نشان کشید

مقامات آمریکایی در بلندی‌های جولان به نام ترامپ شهرک می‌سازند

واشنگتن در حال گردآوری «ادله» استفاده از سلاح شیمیایی.. آمریکا برای نظام اسد خط و نشان کشید
TT
TT

واشنگتن در حال گردآوری «ادله» استفاده از سلاح شیمیایی.. آمریکا برای نظام اسد خط و نشان کشید

واشنگتن در حال گردآوری «ادله» استفاده از سلاح شیمیایی.. آمریکا برای نظام اسد خط و نشان کشید

وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که ادله ای مبنی بر استفاده نظام اسد از سلاح‌های شیمیایی به دست آورده است و هشدار داد که به شکل مناسب پاسخ خواهد داد.
به گزارش الشرق الاوسط، وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای بامداد چهارشنبه (به وقت تهران)، تصریح کرده است: ما همچنان در حال جمع آوری اطلاعات در مورد این حادثه در شمال غرب این کشور هستیم، اما بار دیگر هشدار خود را تکرار می‌کنیم، اگر حکومت اسد از سلاح های شیمیایی استفاده کند، ایالات متحده و متحدان آن به سرعت و به شکل مناسب پاسخ خواهند داد.
از سوی دیگر، 400 عضو کنگره در نامه‌ای به رئیس جمهور آمریکا خواستار مداخله وی در حل بحران سوریه و ادامه حضور نظامی نیروهای آمریکایی در این کشور شدند. نمایندگان آمریکایی در این نامه از ترامپ خواستند تلاش‌ها برای توقف تهدیدات امنیتی علیه منافع آمریکا و همپیمانانش در سوریه را رهبری کند.
در این نامه همچنین از ترامپ خواسته شده تا نسبت به ایجاد فشار علیه ایران، روسیه و «حزب الله» لبنان به دلیل فعالیت های آنها در سوریه اقدام کند. 
دونالد ترامپ سال گذشته خروج نیروهای این کشور را از سوریه اعلام کرده بود، اما اندکی بعد با تغییر موضع قبلی خود درباره خروج سریع ارتش آمریکا از سوریه، گفته است خروج از سوریه سریع نخواهد بود. 
از سوی دیگر، مقامات اسرائیلی از حضور مقامات آمریکایی در جشن راه اندازی شهرکی در بلندی‌های جولان به نام دونالد ترامپ خبر دادند.
یک مقام مسئول در شورای شهرک سازی یهودی در این باره گفت: این جشن همزمان با پنجاه و سومین سالگرد جنک شش روزه و اشغال جولان سوریه، سینای مصر، کرانه باختری و غزه تحت عنوان «جهان با جولان» برگزار می شود. 
مقامات اسرائیلی می‌خواهند با این نامیدن این شهرک به نام ترامپ از تصمیم وی مبنی بر به رسمیت شناختن بلندی‌های جولان به عنوان خاک اسرائیل با وجود مخالفت‌های اسرائیل، از وی قدردانی کنند.
بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل نیز اخیرا گفته است: من وعده داده بودم که یک شهرک به نام رئیس جمهور ترامپ می‌سازیم. می‌خواهم اعلام کنم که ما محل ساخت این شهرک جدید را در بلندی‌های جولان انتخاب کرده ایم. 
کابینه اسرائیل در طرح جدید شهرک سازی خود درپی اسکان 250 هزار اسرائیلی در بلندی های جولان است.
طرح جدید شهرک سازی شامل احداث 30 هزار واحد مسکونی جدید، افزایش 3 برابری جمعیت شهرک اسرائیلی نشین کتسرین (روستای متروکۀ قرین) و احداث 2 شهرک اسرائیلی جدید است.
 کابینه اسرائیل تلاش می کند که 250 هزار اسرائیلی را تا سال 2048 در بلندی های جولان اسکان دهد.

پربازدید

 
 
فرهنگ و هنر

کوانتومی‌کردنِ تاریخ به چه کار می‌آید؟

ژیژک
ژیژک
TT
TT

کوانتومی‌کردنِ تاریخ به چه کار می‌آید؟

ژیژک
ژیژک

من همچنان بر این باورم که کتاب «مد، ایمان و فانتزی در فیزیک کیهانی نوین» (Fashion, Faith, and Fantasy in the New Physics of the Universe) یکی از بزرگ‌ترین کتاب‌هایی است که طی پنج سال گذشته خوانده‌ام؛ افزون بر آن، یکی از سرگرم‌کننده‌ترین‌شان نیز هست. نکتهٔ جذاب دربارهٔ این کتاب، نوشتهٔ فیزیک‌دان نامدار راجر پنروز – دارندهٔ «نوبل» – آن است که به موضوعاتی فکری و پُرمغز می‌پردازد که از محدودهٔ معمول فیزیک، با آن سخت‌گیری علمی‌اش، فراتر می‌رود.
تز اصلی پنروز در این کتاب آن است که برخی از ایده‌ها و نظریه‌هایی که در جامعهٔ فیزیک امروز محبوبیت و تأیید گسترده یافته و تا آن حد پیش رفته‌اند که ممکن است به‌طور گسترده پذیرفته شوند، پیش از آن‌که شواهد تجربی کافی برایشان فراهم باشد یا حتی صحّت‌شان به‌طور قطعی ثابت شده باشد. پنروز در کتاب خود نقدی سخت بر این رویکرد وارد می‌کند و آن را نوعی فاصله گرفتن از روش علمی سخت‌گیرانه و بی‌طرفی فکری می‌داند.
در مسیر فهم معنای واژه‌های به‌کاررفته در عنوان کتاب پنروز، من تنها به واژهٔ «مد/فَشِن» می‌پردازم. نظریهٔ ریسمان (String Theory) برجسته‌ترین مثال برای «مد» در فیزیک معاصر است. پنروز به زیبایی و ظرافت ریاضیاتی این نظریه اذعان می‌کند؛ اما تأکید دارد که این نظریه به‌شکلی ناموجه به‌طرزی مسلط درآمده است؛ تا جایی که بسیاری از فیزیک‌دانان آن را محتمل‌ترین رویکرد برای رسیدن به «نظریهٔ همه‌چیز» دانسته‌اند، با وجود نبود هیچ شاهد تجربی مستقیم که آن را تأیید کند.
از نگاه پنروز، این کشش افراطی به‌سوی «مد علمی» می‌تواند میدان پژوهش را محدود سازد و اندیشه‌ها و نظریه‌های جایگزین – که شاید در توصیف واقعیت دقیق‌تر باشند – را به حاشیه براند.
به باور او، هرچند زیبایی ریاضی باید خود محرّکی برای پژوهش باشد، اما این زیبایی باید با شواهد مادی و آزمون‌پذیری تجربی تکمیل شود. پنروز هشدار می‌دهد که شیفتگی بیش از اندازه نسبت به ایده‌های «باب روز» آزادی فکری را تهدید می‌کند و پژوهش‌گران را به پیروی از جریان غالب (همان «مد» غالب – تفاوتی ندارد!) وامی‌دارد، به‌جای آن‌که در پی حقیقت عینی باشند.
علم در نهایت بازی صرفاً ذهنی نیست. علم مجموعه‌ای از ایده‌ها، سیاست‌ها، پول، اقتصاد، فناوری‌ها، راهبردها و اعتبار بین‌المللی است. شاید مثال فناورانهٔ امروزی‌تر رایانش کوانتومی (Quantum Computing) باشد؛ جایی که مفاهیم نظریهٔ کوانتوم در مقیاس وسیع در رایانه‌ها به کار می‌روند، و محصول مورد انتظار – رایانهٔ کوانتومی – نویدبخش انقلابی در علم و فناوری است؛ همچنین زیست‌فیزیک کوانتومی که هنوز در آغاز راه است اما آینده‌ای نویدبخش دارد.
هیچ دولت مسئولی در جهان نمی‌پذیرد که پول‌های هنگفت را صرف بازی‌های فانتزی کند که به کاربردهای قابل مشاهده و تأثیرگذار در شکل‌دهی به صحنهٔ جهانی نینجامد.
در ادامهٔ بحث «مدّ فکری» که در بالا شرح دادم، می‌توان به تازه‌ترین کتاب فیلسوف اسلوونیایی اسلاوی ژیژک (Slavoj Žižek) با عنوان: «کوانتومی کردن تاریخ: فلسفه‌ای ماده‌گرایانهٔ نو» (Quantum History: A New Materialist Philosophy) – که به‌تازگی منتشر شده – نگریست.
این کتاب تلاشی است (که ژیژک آن را بدیع و بی‌سابقه می‌داند) برای پیوند دادن مفاهیم فیزیک پیشرفته – به‌ویژه مکانیک کوانتومی – با اندیشهٔ سیاسی و تاریخی. ژیژک در این اثر حجیم می‌کوشد ماتریالیسم دیالکتیکی مارکسیستی را روزآمد کند، آن‌هم از طریق وام‌گیری مفاهیم مکانیک کوانتوم، و سرانجام به این نتیجه می‌رسد که واقعیت خود «نا‌تمام» است و تاریخ سرشار از امکان‌های بنیادینی است که تحقق نیافته‌اند؛ امکان‌هایی که او آن‌ها را به حالاتِ برهم‌نهیِ کوانتومی (Quantum Superposition) تشبیه می‌کند.
کتاب، دیدگاه‌هایی (که ژیژک آن‌ها را انقلابی می‌شمارد!!) دربارهٔ بی‌تعیّنی (Indeterminacy) در واقعیت انسانی و سیاسی عرضه می‌کند؛ و در این رویکرد، به‌درستی نیازی به تفکّر زیاد نیست تا نقدی ضروری بر کاربرد دلبخواه و بی‌قاعدهٔ مفاهیم پیچیدهٔ کوانتومی در بستری فلسفی و غیرعلمی مطرح شود.
ژیژک کتاب خود را با چالشی فکری که لنین پیش نهاده بود آغاز می‌کند: ضرورت «بازنگری ریشه‌ای در ماتریالیسم» در پرتو هر کشف علمی بزرگ. او سپس به بنیادهای مفهومی مکانیک کوانتومی رو می‌آورد:
مرکب بودن حالت‌ها؛ ایده‌ای که می‌گوید یک سامانه می‌تواند در آنِ واحد در چندین حالت باشد تا زمانی که مشاهده (یا به زبان فیزیک: اندازه‌گیری) شود. ژیژک از این مفهوم بهره می‌گیرد تا استدلال کند که تاریخ، در لحظات حساس و سیاسی خود، در مسیر حتمی واحدی حرکت نمی‌کند، بلکه به طیفی از امکان‌های متناقض گشوده می‌ماند که تنها یکی از آن‌ها در نهایت تحقق می‌یابد.
همچنین اصلِ (Non-Commutativity) وجود دارد؛ خاصیتی در مکانیک کوانتوم که مطابق آن، تغییر ترتیب انجام دو عملِ اندازه‌گیری لزوماً به نتیجهٔ واحد نمی‌انجامد. ژیژک این اصل را به کار می‌گیرد تا تأکید کند که موقعیت ما به‌مثابهٔ سوژه‌های کنشگر در تاریخ بی‌طرف نیست، و لحظه‌ای که ما «واقعیت را اندازه می‌گیریم» – یعنی در سطح سیاسی یا فکری در آن دخالت می‌کنیم – صرفاً مشاهده‌ای منفعل نیست، بلکه کنشی مداخله‌گر است که به خلق واقعیت یاری می‌رساند؛ همان‌طور که اندازه‌گیری یک ویژگی ذرهٔ کوانتومی به فروپاشی تابع موج آن در لحظهٔ اندازه‌گیری می‌انجامد!!
اما جذاب‌ترین مفهوم در مکانیک کوانتومی فروپاشی تابع موج (Collapse of the Wave Function) است. ژیژک این فروپاشی را برابر می‌گیرد با «کنشِ» سیاسی بنیادین (برای برخی: انقلابی) که حالت برهم‌نهی (حالت‌های متعدّد) را به یک واقعیت سیاسی واحد و معین تبدیل می‌کند.
بررسی فهرست مطالب کتاب، دامنهٔ بلندپروازانهٔ کار ژیژک را آشکار می‌سازد؛ امّا آیا این بلندپروازی ثمربخش یا تأثیرگذار است و به نتیجه‌ای کارآمد می‌انجامد؟ ژیژک کتاب خود را با مقدمه‌ای با عنوانی حماسی و فراگیر می‌گشاید: ماتریالیسم و نقدِ کوانتومی.

پس از مقدمه، سه بخش می‌آید با فصل‌هایی که عنوان‌هایشان بیشتر شبیه بازی‌های فانتزی‌اند. برخی از آن‌ها چنین‌اند: چرا هگلی به مکانیک کوانتوم نیاز دارد؟ و چرا مکانیک کوانتوم به هگل نیاز دارد؟
(می‌پرسم: چرا این هم‌زمانی میان هگلی و کوانتوم؟ این بازی‌ای است که در آن هر چیز و همه‌چیز ممکن است!).
سپس با عنوان‌هایی دیگر رو‌به‌رو می‌شویم:
از هگل تا هایدگر و بازگشت،
شیء فی‌نفسه: لاکان،
لاتبادلی: حقیقت و نماد،
شبِ جهان،
سیاستِ هایدگر برای محدودیت،
هولوگرامِ کلیت‌های متضاد.
ژیژک فراموش نکرده که چندین «پیوست» نیز بگنجاند تحت عنوان (Variations / متغیرها)، که مقاله‌هایی بلندتر و متمرکز بر موضوعات خاص‌اند؛ و معمولاً در آن‌ها ژیژک میان فلسفه و فرهنگ عامه پیوند برقرار می‌کند. در آن صفحات با عنوان‌هایی کلاژگونه رو‌به‌رو می‌شویم که سینما، آشپزی، جنسیت، بتهوون و رواقیون را کنار هم می‌نشانند.
بر پایهٔ تجربه‌های پیشین، گمان می‌کنم بسیاری از مردم برای دستاورد تازهٔ ژیژک هلهله خواهند کرد و آن را گشایشی فکریِ هیجان‌انگیز با تازگی بی‌سابقه خواهند شمرد. من از این گروه نیستم. من این کتاب را آکنده از آمیختگی ناهمگنِ استعاره‌های دلبخواهی و تشبیه‌های بی‌قاعده می‌بینم.
نمی‌خواهم وارد بحثی دراز دربارهٔ «نقد تز ژیژک در کوانتومی کردن تاریخ» شوم؛ اما به این بسنده می‌کنم که بگویم، ژیژک مفاهیم مکانیک کوانتومی را صرفاً به‌صورت استعاری و آن هم با فانتزی سنگین به کار می‌گیرد. مفهوم «تراکب حالت‌ها» در مکانیک کوانتوم، سامانه‌ای ریاضی – فیزیکی را در سطح زیراتمی توصیف می‌کند؛ اما ژیژک آن را برای وصف لحظات بزرگ سیاسی-تاریخی در جهان کلانی که ما در آن زندگی می‌کنیم به کار می‌برد. این انتقالِ دلبخواهی از جهان میکروسکوپی به جهان عینیِ تاریخ انسانی، فاقد هرگونه سازوکار عقلانی یا سنجش‌پذیری است.
افزون بر این، بسیاری از دانشمندان و فیلسوفان، کاربرد اصطلاحات کوانتومی – همچون «لاحتمیت» – را به‌عنوان مترادف «نااطمینانی» فلسفی یا سیاسی نکوهش می‌کنند؛ زیرا این کار میان ابهام وجودی و لاحتمیت ریاضیاتی (که قوانینی آماری سخت‌گیرانه بر آن حکم می‌کنند) خلط ایجاد می‌کند.
به‌اختصار: به‌گمان من، ژیژک زبان علمی دقیق را با زبانی فلسفی، مبهم و فانتزی جایگزین می‌کند تا پروژهٔ ایدئولوژیکی خود را پیش ببرد؛ پروژه‌ای با عنوان «ماده‌گرایی نوین» (New Materialism).
ژیژک در رویکرد خود به ساده‌سازی افراطی دچار می‌شود؛ و با تلاش برای پیوند دادن فلسفهٔ سیاسی (یا حتی وجود انسانی) با نظریه‌ای فیزیکی، این خطر را می‌پذیرد که اندیشه را به مفاهیم فیزیکی تقلیل دهد. مفاهیم تاریخی و سیاسی – همچون مبارزهٔ طبقاتی، ایدئولوژی و کنش انقلابی – پدیده‌هایی پیچیده‌اند که از درهم‌تنیدگی زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پدید می‌آیند.

جهان عرب خليج

سعودی و مصر بر اهمیت آغاز «فرآیند سیاسی جامع» در سودان تأکید کردند

گفت‌وگوی شاهزاده فیصل بن فرحان ، وزیر خارجه سعودی ، و بدر عبدالعاطی ، وزیر خارجه مصر، در ریاض ، سپتامبر گذشته
گفت‌وگوی شاهزاده فیصل بن فرحان ، وزیر خارجه سعودی ، و بدر عبدالعاطی ، وزیر خارجه مصر، در ریاض ، سپتامبر گذشته
TT
TT

سعودی و مصر بر اهمیت آغاز «فرآیند سیاسی جامع» در سودان تأکید کردند

گفت‌وگوی شاهزاده فیصل بن فرحان ، وزیر خارجه سعودی ، و بدر عبدالعاطی ، وزیر خارجه مصر، در ریاض ، سپتامبر گذشته
گفت‌وگوی شاهزاده فیصل بن فرحان ، وزیر خارجه سعودی ، و بدر عبدالعاطی ، وزیر خارجه مصر، در ریاض ، سپتامبر گذشته

پادشاهی عربی سعودی و مصر بار دیگر «بر اهمیت توقف درگیری‌ها در سودان و فراهم کردن شرایط برای آغاز یک فرآیند سیاسی جامع که وحدت، حاکمیت و ثبات کشور را حفظ کند»، تأکید کردند.

مصر همچنین «جنایات و تخلفات هولناکی که در شهر الفاشر رخ داده است» را محکوم کرد و از «همکاری و تلاش مشترک منطقه‌ای و بین‌المللی برای حمایت از مردم سودان و پشتیبانی از نهادهای ملی این کشور» دعوت کرد.

این اظهارات در جریان تماس تلفنی بین وزیر امور خارجه پادشاهی عربی سعودی، شاهزاده فیصل بن فرحان، و همتای مصری او، بدر عبد العاطی، روز جمعه مطرح شد. این تماس در چارچوب مشورت مداوم و هماهنگی مستمر بین دو کشور درباره روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای با اهمیت مشترک انجام شد.

نیروهای «حمایت سریع» کنترل شهر الفاشر، مرکز شمال دارفور در غرب سودان، را اعلام کردند، در حالی که دولت سودان عناصر «حمایت سریع» را به ارتکاب «جرایم علیه غیرنظامیان در شهر» متهم کرد.

«سازوکار چهارگانه» شامل پادشاهی عربی سعودی، مصر، امارات متحده عربی و ایالات متحده، در تلاش برای توقف درگیری‌ها در سودان فعالیت می‌کند. این سازوکار پیش‌تر در سپتامبر گذشته جلسه‌ای در سطح وزرای خارجه در واشینگتن برگزار کرد و «ضرورت انجام تمام تلاش‌ها برای حل منازعه مسلحانه در سودان» را تأکید کرد و همچنین «فشار بر تمامی طرف‌ها برای حفاظت از غیرنظامیان، زیرساخت‌ها و تضمین دسترسی کمک‌های انسانی به نیازمندان» را خواستار شد.

به گزارش وزارت امور خارجه مصر، روز جمعه، تماس بین عبد العاطی و بن فرحان به بررسی مسیر روابط دوجانبه دو کشور پرداخت، جایی که دو وزیر «عمق و استحکام روابط برادری بین مصر و پادشاهی عربی سعودی و شتاب فزاینده آن در سطوح مختلف سیاسی، اقتصادی و توسعه‌ای» را تأکید کردند.

آنها همچنین «تمایل مشترک به ادامه هماهنگی برای تقویت شراکت بین دو کشور، به‌گونه‌ای که به منافع متقابل خدمت کند و در حمایت از امنیت و ثبات منطقه نقش داشته باشد»، اظهار کردند.

بن فرحان و عبد العاطی در جریان تماس تلفنی روز جمعه، تحولات اوضاع در بخش غزه را نیز مورد بحث قرار دادند و بر «اهمیت ادامه هماهنگی مصری-سعودی در حمایت از تلاش‌ها برای تثبیت توافقنامه صلح شرم الشیخ و توسعه آن، با پیشبرد اجرای کامل مفاد توافقنامه به‌گونه‌ای که توقف دائمی آتش‌بس را تضمین کند و رنج انسانی ساکنان نوار غزه کاهش یابد»، تأکید کردند.

همچنین وزیر عبد العاطی تحولات آماده‌سازی برای برگزاری کنفرانس بین‌المللی قاهره برای بهبود سریع و بازسازی غزه را مرور کرد.

عبد العاطی پیش‌تر «اهمیت آغاز هرچه سریع‌تر اجرای برنامه‌های بهبود سریع و بازسازی غزه در چارچوب یک چشم‌انداز جامع که حقوق مردم فلسطین را حفظ کند، و مطابق با طرح عربی-اسلامی بهبود سریع و بازسازی که در مارس گذشته تصویب شد، و طرح رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، برای صلح در خاورمیانه که اواخر سپتامبر گذشته ارائه شد»، تأکید کرده بود.

بر اساس برآوردهای پیشین سازمان ملل، اتحادیه اروپا و بانک جهانی، «هزینه بازسازی غزه ممکن است بیش از ۷۰ میلیارد دلار باشد، پس از آنکه اسرائیل بیش از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی را به‌طور کامل و ۲۰۰ هزار واحد دیگر را به‌طور جزئی تخریب کرده، ۲۵ بیمارستان را از دسترس خارج و ۹۵ درصد مدارس نوار غزه را نابود کرده است».

جهان عرب

تحرکات سیاسی عراق پس از انتخابات

 پیروزی حدود ۴۶ کرسی برای السودانی ممکن است برای تشکیل ائتلاف «فراکسیون اکثریت» کافی نباشد (آسوشیتدپرس)
 پیروزی حدود ۴۶ کرسی برای السودانی ممکن است برای تشکیل ائتلاف «فراکسیون اکثریت» کافی نباشد (آسوشیتدپرس)
TT
TT

تحرکات سیاسی عراق پس از انتخابات

 پیروزی حدود ۴۶ کرسی برای السودانی ممکن است برای تشکیل ائتلاف «فراکسیون اکثریت» کافی نباشد (آسوشیتدپرس)
 پیروزی حدود ۴۶ کرسی برای السودانی ممکن است برای تشکیل ائتلاف «فراکسیون اکثریت» کافی نباشد (آسوشیتدپرس)

سیاستمداران عراقی مطلع از تحرکات احزاب و جریان‌های سیاسی گزارش دادند، مشاورات سیاسی در عراق پس از انتخابات پارلمانی اخیر، همزمان با پیش‌بینی احتمال فروپاشی فهرست «بازسازی و توسعه» به رهبری نخست‌وزیر فعلی محمد شیاع السودانی وارد مرحله حساسی شده است.

این منابع اظهار کردند که برخی از رهبران فهرست، از جمله احمد الأسدی و فالح الفياض، به نظر می‌رسد آماده فاصله گرفتن از ائتلاف باشند، نشانه‌ای از تکرار روش‌های انشقاقی است که پیشتر الفياض در ائتلاف‌های قبلی به کار برده بود. این مسئله می‌تواند ثبات فهرست را پس از انتخابات تهدید کند.

با این حال، یک مقام حزبی در فهرست «بازسازی و توسعه» به «الشرق الأوسط» اظهار کرد که ائتلاف تا کنون مستحکم باقی مانده و قصد دارد مشاورات خود را برای تشکیل دولت به ریاست السودانی ادامه دهد. این مقام که ترجیح داد نامش فاش نشود، افزود: «هنوز خیلی زود است که بگوییم فرصت دوره دوم پایان یافته است.»

السودانی روز سه‌شنبه گذشته در تلاشی برای نشان دادن انعطاف و تمایل به توافق ملی، اعلام کرد که آماده همکاری با تمامی جریان‌های سیاسی است، از جمله جریان صدر به رهبری مقتدی صدر که انتخابات را تحریم کرده بود.

نخست‌وزیر عراق محمد شیاع السودانی پس از رای دادن در انتخابات پارلمانی دیروز (آسوشیتدپرس)

پس از یک رکود بیش از یک ساله به دلیل اختلافات سیاسی میان جریان صدر و «چارچوب هماهنگی» متشکل از احزاب شیعه نزدیک به ایران، این چارچوب که در پارلمان پیشین بیشترین کرسی‌ها را داشت، السودانی را در سال ۲۰۲۲ به نخست‌وزیری برگزید. در آن زمان، السودانی شناخته شده نبود و پایه مردمی گسترده‌ای نداشت.

در انتخابات روز سه‌شنبه گذشته، السودانی حدود ۴۵ کرسی کسب کرد، اما رقبای او در ائتلاف «دولت قانون» به رهبری نوری المالکی، «عصائب اهل الحق» به رهبری قیس الخزعلی، «سازمان بدر» به رهبری هادی العامری و جریان «قوای دولت» به رهبری عمار حکیم، مجموعاً بیش از ۹۰ کرسی را به دست آوردند.

مشاورات چهار جریان

رهبران چارچوب شیعه بلافاصله پس از اعلام نتایج شروع به تحرک کردند؛ قیس الخزعلی با عمار حکیم دیدار کرد و سپس هادی العامری از نوری المالکی بازدید کرد.

منابع اظهار کردند که چهار جریان اصلی چارچوب شیعه با عدم حمایت از دوره دوم السودانی توافق دارند، چه از طریق مواضع علنی و صریح نوری المالکی و چه از طریق رویکردهای محافظه‌کارانه‌تر و انعطاف‌پذیر سایر طرف‌ها؛ این موضوع نشان می‌دهد شانس السودانی برای باقی ماندن در دوره دوم بسیار محدود است.

در حالی که قانون اساسی عراق مانع جابجایی رسمی نمایندگان میان فراکسیون‌ها پیش از تشکیل دولت می‌شود، منابع از تفاهمات اولیه میان نمایندگان منتخب فهرست السودانی و نیروهای چارچوب شیعه خبر دادند که هدف آن رأی‌دهی بعدی به نامزد چارچوب برای نخست‌وزیری به جای حمایت از السودانی است.

منابع تأکید کردند که رهبری «چارچوب هماهنگی» مشخصات نامزد خود برای نخست‌وزیری را پیش از ارائه به فراکسیون‌های دیگر تعیین خواهد کرد، اقدامی که تا حد زیادی نمادین است؛ زیرا نیروهای اهل سنت و کرد دارای مطالبات مشخصی درباره مناصب خود هستند و نه شخص نخست‌وزیر، که نشان‌دهنده تسلط ائتلاف شیعه بر گزینه نخست‌وزیری است.

با توجه به نبود اکثریت مطلق در پارلمان ۳۲۹ کرسی‌ای، طرف‌های اصلی ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها را صرف مذاکره برای تشکیل ائتلاف و ایجاد فراکسیون بزرگ کنند که بتواند نخست‌وزیر بعدی را تعیین کند.

در سال‌های گذشته، تعیین نخست‌وزیر و تشکیل دولت پس از انتخابات با پیچیدگی‌های زیادی همراه بوده و توافق چند ماه طول کشیده است.

یک سیاستمدار برجسته به خبرگزاری فرانسه اظهار کرد که «چارچوب هماهنگی» درباره حمایت از السودانی برای دوره دوم تقسیم شده است، در حالی که افزایش قدرت او نگرانی‌هایی در میان جریان‌های سیاسی اصلی ایجاد کرده است، به ویژه به دلیل سیاست‌هایی که توازن دقیقی میان دو متحد عراق، واشنگتن و تهران، حفظ می‌کند.

السودانی با اتهامات مبنی بر اینکه کارکنان دفتر او مسئول شنود تلفن سیاستمداران برجسته بوده‌اند، مواجه شد، که وی آن را «دروغ قرن» خواند.

در عراق هیچ چیزی غیرمنتظره نیست؛ زیرا منافع سیاسی و تقسیمات فرقه‌ای در مسیرهای موازی پیش می‌روند. همان‌طور که السودانی ممکن است از رقبای خود در احزاب شیعه حمایت کسب کند تا دولت جدیدی تشکیل دهد، همان احزاب ممکن است علیه او متحد شوند.

یک منبع در یکی از احزاب اصلی چارچوب هماهنگی اظهار کرد که چارچوب قبلاً توافق کرده است صفوف خود را متحد کند و فراکسیون بزرگی برای «انتخاب نخست‌وزیر (...) و رئیس مجلس و نایبان او و رئیس جمهوری» تشکیل دهد.

تفاهم درون سنی

نیروهای اهل سنت مشاورات داخلی برای توزیع مناصب اصلی آغاز کرده‌اند، در حالی که منابع اظهار کردند که توافق میان محمد الحلبوسی و خمیس الخنجر یا سایر شخصیت‌های اهل سنت ممکن است امکان‌پذیر شود، در حالی که تفاهم میان الحلبوسی و مثنی السامرائی رئیس ائتلاف «عزم» در مرحله آینده بعید به نظر می‌رسد.

به طور اجرایی، پارلمان فعلی با موانعی برای تأیید منتخبین جدید مواجه است؛ زیرا مجلس کنونی تا ۸ ژانویه (۱۷ دی) به فعالیت خود ادامه می‌دهد و این امر مانع از شروع به کار پارلمان جدید می‌شود و پرسش‌هایی درباره امکان انحلال پارلمان فعلی پیش از پایان مدت قانونی آن ایجاد می‌کند.

این تحولات در چارچوب رقابت فراکسیون‌های عراقی برای اعلام فراکسیون بزرگ جهت تشکیل دولت آینده رخ می‌دهد؛ چارچوب شیعه همچنان بیشترین قدرت و نفوذ را برای تعیین آینده نخست‌وزیری دارد، در حالی که شانس السودانی حتی در صورت کسب کرسی‌های زیاد محدود به نظر می‌رسد.

پس از انتخاب پارلمان جدید عراق، مرحله انتخاب نخست‌وزیر آغاز می‌شود تا دولت آینده را تشکیل دهد، در کشوری که معمولاً پیچیدگی‌هایی وجود دارد که توافق بر سر نامزد را طولانی می‌کند.

این انتخابات همچنین نشان‌دهنده استمرار نفوذ چارچوب شیعه در صحنه سیاسی عراق پس از سال‌ها اختلاف با جریان صدر است.