ایران خواستار برقراری «روابطی متوازن با کشورهای خلیج» است

مخالفت بغداد با «اقدامات یک‌جانبه» آمریکا

AFP
AFP
TT

ایران خواستار برقراری «روابطی متوازن با کشورهای خلیج» است

AFP
AFP

محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران امروز یکشنبه گفت که کشورش خواستار برقراری روابطی متعادل و متوازن با همه کشورهای خلیج است و تهران پیشنهاداتی دربارهٔ امضای «معاهده عدم تعرض» با کشورهای حوزه خلیج را ارائه کرده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، ظریف که در عراق به سر می‌برد، در یک کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه عراق افزود: «ایران با هر نوع جنگی چه اقتصادی باشد و چه نظامی به شدت مقابله خواهد کرد».
از سوی دیگر، محمد علی الحکیم وزیر خارجه عراق هم گفت، عراق اقدامات «یک جانبه» اعمال شده علیه ایران را نمی‌پذیرد و همچنان در کنار همسایه خود ایران خواهد ایستاد.
الحکیم همچنین «تحریم‌های اقتصادی اعمال شده علیه ایران را بی فایده می‌داند». 
وزیر خارجه ایران همچنین از «کشورهای اروپایی تا به تعهدات خود در برجام پایبند بمانند و برای نجات توافق هسته‌ای به جای سخن گفتن دست به اقدام عملی بزنند». 
اظهارات ظریف در حالی مطرح می‌شود که آمریکا با اشاره به «تهدیدهای جدید از سوی ایران» ناو آبراهام لینکلن، بمب‌افکن‌های بی ۵۲ و سامانه ضدهوایی پاتریوت را به منطقه اعزام کرد و روز شنبه نیز خبر داد که حدود ۱۵۰۰ نیروی جدید «برای تقویت نیروی دفاعی خود در برابر تهدیدهای ایران» به منطقه اعزام می‌کند. 
محمد جواد ظریف، در واکنش به این اقدام، افزایش نیروهای آمریکایی در خاورمیانه را برای صلح و امنیت «بسیار خطرناک» خوانده‌است. 
شامگاه شنبه نیز عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق در دیدار با ظریف نیز از «پیامدهای جنگ» هشدار داد و بر اهمیت «امنیت و ثبات برای منطقه» تأکید کرد.
از سوی دیگر، برهم صالح نخست‌وزیر عراق نیز با ظریف «ضرورت جلوگیری از جنگ و تشدید تنش» گفتگو کرد.
پیش از این عراق از آمادگی خود برای ایفای نقش میانجیگری برای پایان دادن به تنش میان ایالات متحده و ایران خبر داده بود.



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.