ایران سرگردان میان دعوت به آرامش و تنش‌زایی

نمایندگانی را به سه کشور خلیجی فرستاد.. مخالفت سپاه با مذاکره

ایران سرگردان میان دعوت به آرامش و تنش‌زایی
TT

ایران سرگردان میان دعوت به آرامش و تنش‌زایی

ایران سرگردان میان دعوت به آرامش و تنش‌زایی

ایران همچنان میان دعوت به آرامش و تنش‌زایی در مقابله با ایالات متحده آمریکا سرگزدان است. از یک طرف برای پذیرش طرح‌های کاهش تنش ابراز تمایل کرده و فرستادگانی به سه کشور خلیجی اعزام و از یک طرف با هرگونه مذاکره مخالفت کرده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران امروز یکشنبه گفت که کشورش خواستار برقراری روابطی متعادل و متوازن با همه کشورهای خلیج است و تهران پیشنهاداتی دربارهٔ امضای «معاهده عدم تعرض» با کشورهای حوزه خلیج را ارائه کرده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط، ظریف که در عراق به سر می‌برد، در یک کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه عراق افزود: «ایران با هر نوع جنگی چه اقتصادی باشد و چه نظامی به شدت مقابله خواهد کرد».
وزیر خارجه ایران همچنین از «کشورهای اروپایی تا به تعهدات خود در برجام پایبند بمانند و برای نجات توافق هسته‌ای به جای سخن گفتن دست به اقدام عملی بزنند».
عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه در اولین مرحله از سفر منطقه‌ای خود وارد مسقط پایتخت عمان شد.
عباس عراقچی قرار است پس از عمان به کویت و قطر سفر کند.
در این میان، سردار علی فدوی جانشین فرمانده کل سپاه با اشاره به عدم ثمر مذاکره با آمریکا اظهار کرد: «مذاکره هیچ ثمر و بهره‌ای ندارد».
در همین رابطه، حسین علاوی استاد امنیت ملی در دانشگاه النهرین عراق در این باره به «الشرق الاوسط» می‌گوید: «مسائل در نتیجه عدم اعتماد میان دو طرف ایرانی و آمریکایی به سمت افزایش تنش در حال حرکت است به طوری که آمریکا به سمت اعتراف تلخ گام برمی‌دارد در حالی که ایران جانب سکوت هدفمند را در پیش گرفته‌است».
او دربارهٔ موضع دولت عراق نیز می‌گوید: «موضع رسمی حکومت عراق به صورت واضح در حال حرکت به سمت بی‌طرفی مثبت است در حالی که موضع غیررسمی به سمت همبستگی محتاطانه گام برمی‌دارد».
به گفته علاوی، «ایرانی‌ها برای ورود به مذاکرات شامل، باید فرضیه اینکه ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ پیروز نمی‌شود را فراموش کنند».
از سوی دیگر، ظافر العانی عضو کمیسیون روابط خارجی در پارلمان عراق در گفتگو با «الشرق الاوسط» می‌گوید: «عراق نمی‌تواند یک میانجی در این بحران باشد اما می‌تواند عاملی مشوق برای تأثیر روی کشورهای منطقه ای به منظور وساطت باشد و شاید هم نقش یک نامه رسان میان دو طرف که نقشی عملی و مفید است».
وی می‌افزاید: «برای عراق مهم است که بحران از راه مسالمت آمیز پایان یابد و به نفع آن است که از جنگ دور باشد».
احسان الشمری رئیس مرکز اندیشه سیاسی در عراق نیز در گفتگو با «الشرق الاوسط» معتقد است که «عراق اخیر با کشورهای عربی تماس‌هایی داشته‌است و دیدارهایی رسمی برقرار کرده‌است و با کشورهای اروپایی از طریق سفارتخانه‌های آنها به منظور هماهنگی تلاش‌ها در این زمینه رایزنی کرده‌است و نقش آن تاکنون فراتر از نامه رسانی نبوده‌است».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.