وزیر امور خارجه پاکستان به «الشرق الاوسط»: نشست سران اسلامی در راستای اجتناب از آغاز جنگ برگزار شدhttps://persian.aawsat.com/home/article/1752046/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%C2%AB%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%B7%C2%BB-%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B2
وزیر امور خارجه پاکستان به «الشرق الاوسط»: نشست سران اسلامی در راستای اجتناب از آغاز جنگ برگزار شد
وزیر امور خارجه پاکستان
شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه پاکستان گفت اجلاس سران کشورهای اسلامی در سعودی فرصتی برای سران کشورهای خلیج و عربی و اسلامی ایجاد کرد تا تحولات داغ و تنش های منطقه و راهکارهای اجتناب از آغاز جنگ را مورد بررسی قرار دهند. جنگی که اگر شروع شود پایان آن معلوم نیست. آنهم در شرایطی که تنش به دنبال اقدامات خرابکارانه بازوهای ایران در برخی کشورهای منطقه بالا گرفته است.
او درباره حمله موشکی حوثی ها (بازوی ایران در یمن) به مکه به الشرق الاوسط گفت اقدام علیه سعودی و حرمین شریفین به مثابه تجاوز به پاکستان است. پاکستان در صورت اقدام علیه سعودی واکنش فوری نشان خواهد داد. قریشی از حمایت مستمر سعودی از پاکستان تشکر کرد.
پیام نشست سران کشورهای اسلامی
وزیر امور خارجه پاکستان با اشاره به اهمیت و نقش سازمان همکاری اسلامی گفت «دولت پاکستان این سازمان را به عنوان یک سکوی مهم برای معرفی چهره و عملکرد جهان اسلام به دیگر کشورهای جهان ارزیابی می کند. به همین خاطر پیام ها و بیانیه های این سازمان با توجه به جایگاه مهم آن در جامعه جهانی مورد توجه جهانیان قرار می گیرند».
او خاطر نشان کرد «دولت پاکستان بر این باور است که بیانیه های این سازمان بر برقراری صلح و ثبات و پیشرفت و همزیستی و توجه به اوضاع کشورهای عضو تاکید می کند. این بیانیه ها همواره به مقابله و ریشه کن کردن تروریسم از طریق اقدام گروهی و مقابله با گفتمان نفرت و درک دلایل و انگیزه های اسلام هراسی اشاره می کنند«.
قریشی افزود «این سازمان بهترین محل برای بررسی مساله بی ثباتی کنونی در منطقه است. همه کشورهای عضو برای بررسی این مسائل مهم در منطقه و نحوه برخورد با مشکلات و چالش ها گفتگو می کنند».
جنگ راهکار نیست
او درباره افزایش احتمال آغاز جنگ با توجه به تنش های ناشی از مداخله گری ایران در منطقه گفت «به نظر بنده آغاز یک جنگ سودی برای طرف های درگیر نخواهد داشت و نیز سودی برای منطقه و اقتصاد جهانی ندارد. جنگ منجر به تضعیف سرمایه گذاری در کل منطقه و افزایش فعالیت های تروریستی می شود و پیامدهای ناگواری بر نرخ نفت دارد و افزایش قیمت نفت را به دنبال دارد که بر داد و ستد و نیز بر کشورهای وارد کننده نفت تاثیر منفی می گذارد. همه این حرف ها نشان می دهد که جنگ راهکار مشکل نیست».
انزوای ایران
قریشی گفت «ایران به رغم همه چیز اما بخشی از این منطقه است. ما نمی توانیم ایران را از روی نقشه حذف کنیم. بنابراین باید ببنیم که چگونه با این کشور رفتار کنیم. سوال اینجاست که آیا قطع رابطه با ایران بهتر است یا برقراری مناسبات و همکاری منطقه ای با ایران؟ و ایران هم باید تصمیم خود را بگیرد که آیا می خواهد با امت اسلامی همکاری کند و یا اینکه به این شرایط انزوا ادامه دهد؟ به نظر من انزوای کنونی ایران سودی برایش ندارد».
او درباره حمله موشکی حوثی ها (بازوی ایران در یمن) به مکه برای سومین بار و نیز حمله به مناطق دیگر سعودی خاطر نشان کرد «ما در شرایط جنگ و صلح در کنار سعودی هستیم. هر گونه حمله به سعودی را محکوم می کنیم به ویژه اینکه حرمین شریفین از جایگاه ویژه ای برای مسلمانان جهان برخوردار است. حمله به سعودی اقدام علیه پاکستان تلقی می شود. سعودی همواره از پاکستان حمایت کرده و پاکستان در صورت لزوم اولین کشور حامی سعودی خواهد بود».
قریشی در خصوص حمله به مسیر کشتیرانی و نفتکس های سعودی و خلیجی که ایران و بازوان منطقه ای اش به عنوان عاملان آن معرفی شدند افزود «منابع انرژی سعودی و خلیج در پیشرفت اقتصادی و بازرگانی در سعودی و نیز رونق تجاری و اقتصادی منطقه و کل جهان سهیم هستند. ما بر این باوریم که این حمله ها غیر موجه بوده و حمله به منابع انرژی غیر قابل قبول است».
او خاطر نشان کرد «حمله به منابع اقتصادی باشد یا به خاک یک کشور غیر قابل قبول است. ما از خشونت و عاملان اقدامات بی ثبات کننده یا تنش آفرین در منطقه حمایت نمی کنیم و باید خیلی محتاطانه درباره حمله به منابع انرژی رفتار کرد».
قریشی در مورد کلام ضد و نقیض ایران درباره بستن و نبستن تنگه هرمز که ۳۵ درصد منابع انرژی جهان از آن عبور می کند گفت «تهدید ایران به بستن تنگه هرمز نوعی تنش آفرینی در منطقه پرتنش است. ایران از این کار سودی نخواهد برد. ما به عنوان یک کشور دوست و همسایه به مقام های ایرانی می گوییم که از تنش زایی و دامن زدن به اختلافات دست بردارند و رویکرد دیپلماتیک در پیش بگیرند چرا که تندروی در هر شرایطی سازنده نیست. فکر نمی کنم که ایرانیان علاقه ای به تندروی داشته باشند».
وزیر امور خارجه پاکستان درباره دخالت های ایران در امور داخلی کشورها از طریق حمایت از بازوی های تابع در یمن و عراق و سوریه و لبنان گفت «ایران باید به قوانین بین الملل و نیز حاکمیت کشورها احترام بگذارد. ما به عنوان کشورهای اسلامی و برادر نباید در امور داخلی یکدیگر دخالت کنیم و درباره موارد اختلافی گفتگو کنیم و به دنبال راهکار بگردیم. این رویکرد به مصلحت همگی است».
گزینه جنگ
قریشی گفت «نباید مسائل پیچیده تر از این شوند. بهتر است به دنبال راهکارهای واقعی برای بحران های کنونی در منطقه بگردیم و در مورد سوءتفاهم برخی کشورها با یکدیگر به توافق برسیم. من اطمینان دارم که هیچ کشوری در منطقه تمایلی به آغاز جنگ ندارد. بنابراین باید به هر بهایی که شده جلوی آن را گرفت و اقدامات جدی برای توقف کشمکش ها در پیش گرفت. اگر جنگی در منطقه دربگیرد غیر قابل کنترل خواهد بود و پایان و سمت و سوی آن نامعلوم خواهد بود و حتی نمی توان گفت چقدر طول خواهد کشید و کی اوضاع به روال عادی بازخواهد گشت».
وزیر امور خارجه پاکستان افزود «نشست سران خلیجی و عربی و اسلامی فرصت مناسبی برای بررسی مسائل داغ و تنش در منطقه و جلوگیری از آغاز جنگ و غلبه تدبیر در تحولات جاری بود. اگر این جنگ آغاز شود غیر قابل کنترل خواهد بود».
او گفت سفر شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به پاکستان دستاوردهای بزرگی برای دو کشور به همراه داشت و دو کشور از نقش محوری در جهان اسلام برخوردارند. نقش آفرینی دو کشور منجر به تقویت ثبات و امنیت در منطقه می شود. شاهزاده محمد نقش سازنده و بزرگی در منطقه و جهان ایفا می کند.
گفتگوهای ایران و پاکستان
قریشی درباره سفر وزیر امور خارجه ایران به اسلام آباد گفت «ایران کشور همسایه و هم مرز ما است. مقام های دو کشور با یکدیگر گفتگو می کنند به ویژه در مورد درگیری های اخیر در مناطق مرزی دو کشور. ما در این باره نگران بودیم و با وزیر امور خارجه ایران درباره نحوه همکاری برای حل این مشکلات گفتگو کردیم».
وزیر امور خارجه پاکستان خاطر نشان کرد «اعتراضات علیه ارتش پاکستان تنها از سوی چند مامور ارتشی بوده و دولت پاکستان شکی در ملی گرایی مردم پاکستان ندارد اما برخی از عوامل خرابکار هم هستند که ما با حمایت گسترده مردم درصدد ریشه کن کردن آنها هستیم. شرایط کنونی پاکستان خیلی بهتر شده و بهتر از این نیز خواهد شد».
وزیر خارجه عراق: به تهران تأکید کردیم که پرونده گروهها مسئله داخلی استhttps://persian.aawsat.com/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8/5102884-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%85-%DA%A9%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA
وزیر خارجه عراق: به تهران تأکید کردیم که پرونده گروهها مسئله داخلی است
وزیر خارجه عراق فؤاد حسین (الشرق الأوسط)
«چگونه بغداد را از آتش محافظت کنیم؟» وزیر خارجه عراق فؤاد حسین این جمله را تکرار میکرد، هر شب سال ۲۰۲۴ که بر کشورش گذشت، به یاد میآورد، او را یک ساعت پس از اعلام آتشبس بین اسرائیل و «حماس» در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵، در محل اقامتش در لندن ملاقات کردیم.
وزیر دیپلماسی میگوید عراق از جنگ نجات یافت، اما همچنان با خطر شعلهور شدن آن مواجه است. او همچنین میگوید «جهان اکنون به ما به شکل متفاوتی نگاه میکند»، اما «عراقیها مشکلات خود را با گروههای مسلح دارند و هیچکس جز خودشان آن را حل نمیکند»، حتی اگر ایران با آنها اختلاف داشته باشد یا رئیسجمهوری آمریکایی که به بغداد و تهران علاقهای ندارد به قدرت بازگردد.
اخبار مربوط به مفاد توافق آتشبس در غزه جریان داشت. فؤاد حسین میپرسد: «چگونه به این لحظه رسیدیم؟ خیلی دیر شد با هزینه خونین بسیار»، و بدون پنهان کردن خوشبینی، به آنچه او به عنوان «پیشگویی عراقی» از اکتبر ۲۰۲۳ توصیف کرد، باز میگردد: «هر جنگی جنگ دیگری به وجود میآورد و جنگهای بیشتری در پیش است».
در این زمان، زمانی که لبنان وارد دوره جدیدی میشود و سوریه پس از بشار اسد مرحله انتقالی را میگذراند، بغداد در لندن توافق گستردهای را رقم میزند که بسیاری آن را با بار سیاسی بیشتر از مواضع رسمی تفسیر کردند، مگر وزیر حسین که میگوید: «بله... توافق تاریخی، اما نه برای آمادگی برای آمدن ترامپ».
چارچوب بریتانیایی در عراق
در ۱۵ ژانویه، بغداد بسته سرمایهگذاری بریتانیایی به ارزش ۱۲.۳ میلیارد پوند اعلام کرد. معاملهای بیسابقه که وزیر حسین آن را بازتاب «تاریخ طولانی رابطه بین دو کشور» میداند.
یک معامله دفاعی بین دو کشور وجود دارد. بیانیه مشترک میگوید این معامله «مقدمهای برای توافق امنیتی آینده» است. وزیر عراقی اظهار نظر میکند: «به جای توافقات جمعی با کشورهای ائتلاف بینالمللی برای مبارزه با (داعش)، ما پیشنهاد دستیابی به تفاهمات امنیتی جداگانه با بسیاری از کشورها را دادیم. ما مذاکراتی را با فرانسه و آلمان آغاز کردیم و اکنون با بریتانیا برای رسیدن به تفاهماتی در مورد چگونگی برخورد در حوزه امنیتی در حال مذاکره هستیم».
او ادامه میدهد: «در عراق دو نوع نیروی بریتانیایی وجود دارد: یکی در ائتلاف بینالمللی و دیگری بخشی از ناتو است. بنابراین ما نیاز به بحث در مورد چگونگی برخورد با این وضعیت از جنبههای امنیتی و نظامی داریم».
از وزیر حسین پرسیدیم که این سخنان در مقایسه با لحظه حساس در خاورمیانه چه معنایی دارد، جایی که بسیاری میگویند عراق ممکن است در معرض تحریمها یا هدف قرار گیرد و اینکه آیا حضور قابلتوجه در لندن یک حرکت پیشگیرانه برای بادهای آینده است؟
وزیر حسین میگوید: «هدف ترتیب دادن امور پیش از رسیدن رئیسجمهورى ترامپ به کاخ سفید نیست. تمام مسائل مطرح شده به سیاست عراق، وضعیت عراق و روابط دوجانبه بین عراق و کشورهای تأثیرگذار مربوط میشود».
فؤاد حسین از نیویورک به لندن رسید، جایی که عراق ریاست گروه کشورهای ۷۷ + چین را بر عهده گرفت، گروهی که وزیر آن را گروه کشورهای جنوب جهانی توصیف میکند.
«ما درباره رهبری عراق برای گروهی از کشورها در چارچوب سازمان ملل صحبت میکنیم، که بزرگترین بلوک نماینده جنوب جهانی است. این رهبری فضای روابط دیپلماتیک ویژه با کشورهای شمال را برای تقویت صلح و امنیت در جهان باز میکند. این موقعیت عراق را در منطقه و جهان تقویت میکند و روابط آن را، از جمله با ایالات متحده، تقویت میکند».
وزیر معتقد است که ریاست این بلوک برای عراق در «روز بعد» از جنگ مهم خواهد بود، چرا که به گفته او، نشان میدهد «چگونه جهان بغداد را ارزیابی میکند».
... و بازگشت ترامپ
در عراق امروز هیچ گفتوگویی جز درباره بازگشت ترامپ نیست. زمینهای قدیمی که امروز باعث قطبی شدن و هیجان سیاسی میشود و نوعی درگیری عراقی-ایرانی بر سر خاطرات دوره اول او در کاخ سفید. وزیر حسین بار دیگر پیشنهاد میکند سرنوشت جغرافیا و مقتضیات سیاست را درک کنیم.
«رئیسجمهورى آمریکا، دونالد ترامپ، انتخاب مردم آمریکا در یک فرآیند دموکراتیک است و ما به آن احترام میگذاریم. اما سیاست آمریکا نسبت به ایران، در شرایط تنش بین طرفین، بر کل منطقه تأثیر میگذارد و عراق در قلب این تأثیر قرار دارد، بهدلیل اینکه همسایه ایران است و روابط تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی با آن دارد، و همچنین روابط قویای که با آمریکاییها در گذشته و حال داشتهایم، کسانی که به ما در مبارزه با تروریسم طبق توافقات واضح کمک کردهاند.
وزیر حسین امیدوار است که روابط بین دو طرف به گفتوگوهایی برای رسیدن به راهحلهای معین تبدیل شود. اما او نگران ادامه تنشهاست، با اینکه احساس راحتی میکند؛ زیرا بحثهای سیاسی در جامعه عراقی به سمت تعادل بین طرفهای نزاع پیش رفته و این مسئله نیازمند انجام گامهای متعددی است، و چنین بحثی در گذشته آسان نبود.
چگونه عراق این بحث حساس را به روشی که وزیر حسین توصیف میکند انجام داد؟ او میگوید: «ما بر یک کمپین رسانهای فشرده کار کردیم تا داخل کشور را متقاعد کنیم که در خطر هستیم. اگر نتوانید داخل را متقاعد کنید، نمیتوانید خارج را متقاعد کنید. ما توانستیم پیام را برسانیم، هرچند که آسان نبود. در ابتدا برخی از این مسائل بهخوبی درک نمیشد، اما ما موفق شدیم همه را هشدار دهیم که عراق در خطر است و باید از جنگ دوری کند.»
دستورالعمل دشوار عراق
چگونه عراق این دستورالعمل پیچیده را ابداع کرد؟ وزیر میگوید که با وجود حساسیت این پرونده، «عراقیها بهصورت علنی درباره آن بحث میکنند». آنها به روشهای خود برای رسیدگی به گروههای مسلح خارج از کنترل دولت فکر میکنند، «به حركت بخشيدن به آنچه که مرجعیت دینی در نجف اعلام کرده است، که ضرورت محدود کردن سلاح را بیان کرده است.»
«آیا ما کشور را میسازیم یا به جنگهای میدانهای معین ادامه میدهیم؟ کشور نمیتواند ترکیبی از کشور و هر چیز دیگری که آن را تضعیف میکند باشد. بنابراین، ما به تفاهمات داخلی نیاز داریم که اساس آن این است که هیچ طرف دیگری نمیتواند وضعیت خشونت یا جنگ را تحمیل کند. این ممکن نیست. ما این موضوع را حتی قبل از این وقایع مورد بحث قرار دادیم.»
آنچه وزیر میگوید حتی قبل از «طوفان الاقصی» مطرح شده بود و طرفهای بینالمللی به دنبال پایانهای غیر باز برای بحث عراقی هستند.
«بسیاری از ناظران این را میگویند. اما من میبینم که بحث جدیای در جامعه عراقی و بین محافل سیاسی و رهبریها وجود دارد. ما این وضعیت را شروع کردهایم و به یک دوره زمانی معین نیاز داریم تا به نتایج برسیم. واضح است که ما به مکانیسمهای خاصی پایبندیم و پیشنهادات مختلفی وجود دارد، مثلاً اینکه گروهها بخشی از «الحشد الشعبی» شوند که بخشی قانونی از نیروهای مسلح است. همچنین پیشنهاد دیگری وجود دارد که گروهها سلاحهای خود را به حشد تحویل دهند و فقط به نهادهای سیاسی تبدیل شوند. ایدههای زیادی وجود دارد، اما در نهایت باید به تفاهمات داخلی برسیم و از ایجاد وضعیتی که ممکن است، خدای نکرده، به درگیری داخلی منجر شود، دوری کنیم. این غیرقابل قبول است.»
در محافل سیاسی درباره حل مسئله ۳ گروهی که از اکتبر ۲۰۲۳ در صدها حمله مسلحانه در چارچوب آنچه «حمایت از مقاومت در غزه» در «وحدت میادین» توصیف میشد، درگیر شدند، بحث میشود که به احتمال زیاد جنبش «نجباء»، «کتائب حزبالله» و «کتائب سید الشهداء» هستند.
بحث عراقیها به زمان بیشتری نیاز دارد، اما تهدیداتی که این روزها زیاد درباره آنها صحبت میشود، ممکن است به زمانبندیهای بغداد کمک نکند. وزیر حسین در نوامبر گذشته گفته بود که کشورش تهدیدات واضحی دریافت کرده است، برخی از آنها اسرائیلی هستند، پس حالا چه؟
«بله، تهدید همچنان وجود دارد و من درباره درصد بالاتر یا پایینتر صحبت نمیکنم. تهدید همان تهدید است. اما من درباره بحثهای داخلی صحبت میکنم که ربطی به فشار خارجی ندارد، بلکه به نیاز عراقی برای رسیدن به نتایج مربوط میشود.»
درباره ایران که رهبر آن علی خامنهای اعلام کرده، «نیروهای آمریکایی اشغالگر در عراق هستند و باید گروهها بهطور جدی با آنها مقابله کنند»، وزیر حسین میگوید: «من با نخستوزیر در تهران بودم (در روز ۸ ژانویه). ما گفتیم که بسیاری از کشورها درباره وضعیت داخلی عراق نظرات خود را مطرح میکنند، اما مسائل ما مسئله عراقیهاست و این برای همه صدق میکند (...) بهوضوح مواضع ایرانیای در رسانهها درباره برخی مسائل منتشر شده که با دیدگاه ما متفاوت است، اما در نهایت تصمیم نهایی باید عراقی باشد.»
فؤاد حسین فرضیه «تصمیم خالص عراقی» را به بقای بغداد از آتش جنگ مرتبط میداند. او میگوید که «دولت روزهای بسیار سختی را به دلیل شرایط داخلی، همچنین اطرافیانش پشت سر گذاشت، اما موفق شد.» اکنون آتشبس در غزه پس از کشتار و آوارگی هزاران نفر متوقف شده است، پس آیا واقعاً به آتشبس رسیدهایم؟ وزیر پاسخ میدهد: «تنش همچنان پابرجاست. سال ۲۰۲۴ برای ما بسیار سخت بود، زیرا برخورد با مراکز قدرت و کشورهایی که با آنها روابط مستحکمی نداریم انجام میشد. اکنون عراق در منطقهای است که هنوز آتش در آن شعلهور است.
و همچنان این سؤال باقی است: چگونه خود را از این آتش محافظت میکنید؟ تلاشی که سال گذشته انجام دادیم، در دوره آینده دو برابر خواهد شد تا عراق را در حالتی از ثبات دور از جنگها و درگیریها حفظ کنیم.»
... و این هم سوریه بدون اسد
هیچ کس بهتر از عراقیها نمیتواند اراده مردم سوریه را درک کند. از نظر وزیر حسین، آنها «کاملاً معنای دیکتاتوری و حزب بعث را که دههها با آن مبارزه کردند، درک میکنند.»
وزیر لحظه سقوط بشار اسد را «نتیجه طبیعی چندین عامل» توصیف میکند؛ از جمله فروپاشی نظام و ارتش، همچنین مردم سوریه که طعم تلخ استبداد، ظلم و انزوای جهانی را چشیدهاند.
«بنابراین، زمانی که تغییر در سوریه رخ داد، این به دلیل مبارزه و کار مشترک بین اجزای مختلف مردم سوریه و احزاب سیاسی مختلف بود؛ برخی لیبرال، برخی مذهبی، و برخی ملیگرا. تغییر همچنین به دلیل دخالت عوامل خارجی رخ داد. اگر دخالت خارجی وجود نداشت، مانند آنچه در عراق اتفاق افتاد، تغییر ممکن نبود. اکنون باید نتیجهای برای این مبارزه مشترک برای آزادی و حفاظت از حقوق بشر، زنان و اقلیتها انتظار داشت. این بخشی از خواستههای بسیاری از احزاب سیاسی بود.»
اما کسانی که تعامل بغداد با دولت جدید سوریه را مشاهده میکنند، بوی محافظهکاری را حس میکنند، در حالی که مواضع داخلی حاکی از تردید و بیاعتمادی است؟ وزیر میگوید که بغداد «منتظر است ببیند چگونه فرآیند سیاسی در سوریه آغاز خواهد شد.»
«اکنون، در دمشق دولتی وجود دارد که به شکل مثبت صحبت میکند و به نیتهای خوب اشاره دارد. اما برای رسیدن به ثبات نظام، به ابزارهایی نیاز داریم. سوریه اکنون ویران شده و بازسازی به کار مشترک و حمایت جهانی نیاز دارد. بدون حمایت جهانی نمیتوان سوریه را بازسازی کرد.»
بنابراین، بغداد منتظر پاسخهایی به سؤالاتش است تا حالت محافظهکاری را پایان دهد. سؤالاتی که وزیر حسین مطرح کرد، به نظر میرسد بسیار و سنگین هستند: «گفته میشود، کنفرانس ملی قریبالوقوع در سوریه باید آغازگر راهحلی واقعی باشد، اما چه کسی اعضای این کنفرانس را انتخاب میکند؟ چه نهادی بر این کنفرانس نظارت میکند؟ چه موضوعاتی در دستور کار کنفرانس مطرح میشود؟ و هدف کنفرانس چیست؟ آیا بحث یا کار برای رسیدن به توافقات بین طرفهای مختلف و نمایندگان اجزای سوریه است؟ تمام این سؤالات را مطرح کردهایم و در نشست وزرای خارجه عرب در ریاض نیز مطرح کردهایم و امیدواریم پاسخهایی دریافت کنیم.»
وزیر عراقی این گفته را که «عراقیها به وضعیت سوریه علاقهای ندارند» رد میکند؛ زیرا زمانی که ارتش سوریه فروپاشید، «داعش بر مکانهای جدیدی دست گذاشت و تعداد اعضایش افزایش یافت، زیرا آنها سلاحهای جدیدی به دست آوردند. همچنین برخی از رهبران از خارج بازگشتند تا بار دیگر به صفوف داعش بپیوندند. چگونه میتوانیم نگران نباشیم، در حالی که اینها نزدیک به مرزهای ما هستند.» و امروز «احتمال بازگشت تروریسم خطری برای کشورهای همسایه سوریه؛ عراق، اردن و لبنان نیز خواهد بود.»
بنابراین، عراق از نظر وزیر حسین به سوریه علاقه دارد؛ زیرا «عراق حزب بعث را میفهمد و تحولات همراه با زوال آن را میشناسد. ما وضعیت سوریه را درک میکنیم. اما ما تجربهای در تغییر داریم. اگر بحثی با طرف سوری باشد، ما از اصولی شروع میکنیم که با بحثهای کشورهای دیگر با طرف سوری متفاوت است. و تنها چیزی که میخواهیم، خیر مردم سوریه است. ما خواهان ثبات هستیم. ثبات سوریه به معنای ثبات عراق نیز هست.»
این سؤالات عراقی به کجا میروند؟ و چه کسی آنها را به دولت جدید دمشق و رئیس آن احمد الشرع پیش میکشد؟ وزیر عراقی میگوید بغداد با دمشق در تماس است. «هنگامی که در نشست ریاض بودم، گفتوگوی مثبتی در حضور وزیر خارجه سوریه (اسعد الشیبانی) در چارچوب گفتوگوی عمیق با وزرای خارجه عرب صورت گرفت.»
کردها... پل اتصال و قطع
بغداد محتاط است، اما کردها در دو سوی عراق و سوریه درگیر مسئلهای مشترک هستند که از تقاطعها خالی نیست. اربیل مشتاق به ثبت حضور فعال است که به نقش میانجیگری نزدیک میشود، و این پس از دیدار مسعود بارزانی، رئیس حزب دموکرات کردستان، و مظلوم عبدي، فرمانده نیروهای «قسد» روشن شده است.
«دولت بغداد معتقد نیست که ثبات سوریه فقط به دمشق محدود شود، بلکه میخواهد همه اجزای سوریه را شامل شود (...) بنابراین، رهبران کرد در اقلیم کردستان به دلیل قومیتشان نقش محوری در بغداد دارند و در مناطق دیگر، بهویژه در سوریه، تأثیرگذار هستند.»
وزیر حسین درباره «اول گفتوگوی کردی-کردی در داخل سوریه و گفتوگوی کردی با رهبران اقلیم کردستان که به وضعیت آینده بخش كردی اهمیت میدهند» صحبت میکند. همچنین، از سال ۲۰۱۹، حدود ۲۵۰ هزار پناهجوی سوری در کردستان ساکن هستند که اکنون «تأثیر قابل توجهی در جامعه دارند. نمیتوان ثباتی در دمشق باشد در حالی که در حلب، سواحل یا سایر مناطق شرق مدیترانه یا جنوب سوریه وجود نداشته باشد. اکنون باید وضعیت تعاملی بین داخل عراق و داخل سوریه ایجاد شود.»
وزیر عراقی «وظایف سیاسی پیچیده» برای کشوری مانند عراق را، در مواجهه با خطرات جنگ، خلاصه میکند: «هیچ وظیفهای پیچیدهتر از ایجاد توازن بین وضعیت داخلی و تحولات پیرامون وجود ندارد. ما با آمریکا، غرب، روسیه، خلیج و ایران روابط داریم. این واقعیت عراق است (...) و تضادها و درگیریهای همه این طرفها نیازمند اقدامات سیاسی دقیقی برای حفاظت از توازن است.»