وزیر امور خارجه پاکستان به «الشرق الاوسط»: نشست سران اسلامی در راستای اجتناب از آغاز جنگ برگزار شد

شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه پاکستان گفت اجلاس سران کشورهای اسلامی در سعودی فرصتی برای سران کشورهای خلیج و عربی و اسلامی ایجاد کرد تا تحولات داغ و تنش های منطقه و راهکارهای اجتناب از آغاز جنگ را مورد بررسی قرار دهند. جنگی که اگر شروع شود پایان آن معلوم نیست. آنهم در شرایطی که تنش به دنبال اقدامات خرابکارانه بازوهای ایران در برخی کشورهای منطقه بالا گرفته است.
او درباره حمله موشکی حوثی ها (بازوی ایران در یمن) به مکه به الشرق الاوسط گفت اقدام علیه سعودی و حرمین شریفین به مثابه تجاوز به پاکستان است. پاکستان در صورت اقدام علیه سعودی واکنش فوری نشان خواهد داد. قریشی از حمایت مستمر سعودی از پاکستان تشکر کرد.
پیام نشست سران کشورهای اسلامی
وزیر امور خارجه پاکستان با اشاره به اهمیت و نقش سازمان همکاری اسلامی گفت «دولت پاکستان این سازمان را به عنوان یک سکوی مهم برای معرفی چهره و عملکرد جهان اسلام به دیگر کشورهای جهان ارزیابی می کند. به همین خاطر پیام ها و بیانیه های این سازمان با توجه به جایگاه مهم آن در جامعه جهانی مورد توجه جهانیان قرار می گیرند».
او خاطر نشان کرد «دولت پاکستان بر این باور است که بیانیه های این سازمان بر برقراری صلح و ثبات و پیشرفت و همزیستی و توجه به اوضاع کشورهای عضو تاکید می کند. این بیانیه ها همواره به مقابله و ریشه کن کردن تروریسم از طریق اقدام گروهی و مقابله با گفتمان نفرت و درک دلایل و انگیزه های اسلام هراسی اشاره می کنند«.
قریشی افزود «این سازمان بهترین محل برای بررسی مساله بی ثباتی کنونی در منطقه است. همه کشورهای عضو برای بررسی این مسائل مهم در منطقه و نحوه برخورد با مشکلات و چالش ها گفتگو می کنند».
جنگ راهکار نیست
او درباره افزایش احتمال آغاز جنگ با توجه به تنش های ناشی از مداخله گری ایران در منطقه گفت «به نظر بنده آغاز یک جنگ سودی برای طرف های درگیر نخواهد داشت و نیز سودی برای منطقه و اقتصاد جهانی ندارد. جنگ منجر به تضعیف سرمایه گذاری در کل منطقه و افزایش فعالیت های تروریستی می شود و پیامدهای ناگواری بر نرخ نفت دارد و افزایش قیمت نفت را به دنبال دارد که بر داد و ستد و نیز بر کشورهای وارد کننده نفت تاثیر منفی می گذارد. همه این حرف ها نشان می دهد که جنگ راهکار مشکل نیست».
انزوای ایران
قریشی گفت «ایران به رغم همه چیز اما بخشی از این منطقه است. ما نمی توانیم ایران را از روی نقشه حذف کنیم. بنابراین باید ببنیم که چگونه با این کشور رفتار کنیم. سوال اینجاست که آیا قطع رابطه با ایران بهتر است یا برقراری مناسبات و همکاری منطقه ای با ایران؟ و ایران هم باید تصمیم خود را بگیرد که آیا می خواهد با امت اسلامی همکاری کند و یا اینکه به این شرایط انزوا ادامه دهد؟ به نظر من انزوای کنونی ایران سودی برایش ندارد».
او درباره حمله موشکی حوثی ها (بازوی ایران در یمن) به مکه برای سومین بار و نیز حمله به مناطق دیگر سعودی خاطر نشان کرد «ما در شرایط جنگ و صلح در کنار سعودی هستیم. هر گونه حمله به سعودی را محکوم می کنیم به ویژه اینکه حرمین شریفین از جایگاه ویژه ای برای مسلمانان جهان برخوردار است. حمله به سعودی اقدام علیه پاکستان تلقی می شود. سعودی همواره از پاکستان حمایت کرده و پاکستان در صورت لزوم اولین کشور حامی سعودی خواهد بود».
قریشی در خصوص حمله به مسیر کشتیرانی و نفتکس های سعودی و خلیجی که ایران و بازوان منطقه ای اش به عنوان عاملان آن معرفی شدند افزود «منابع انرژی سعودی و خلیج در پیشرفت اقتصادی و بازرگانی در سعودی و نیز رونق تجاری و اقتصادی منطقه و کل جهان سهیم هستند. ما بر این باوریم که این حمله ها غیر موجه بوده و حمله به منابع انرژی غیر قابل قبول است».
او خاطر نشان کرد «حمله به منابع اقتصادی باشد یا به خاک یک کشور غیر قابل قبول است. ما از خشونت و عاملان اقدامات بی ثبات کننده یا تنش آفرین در منطقه حمایت نمی کنیم و باید خیلی محتاطانه درباره حمله به منابع انرژی رفتار کرد».
قریشی در مورد کلام ضد و نقیض ایران درباره بستن و نبستن تنگه هرمز که ۳۵ درصد منابع انرژی جهان از آن عبور می کند گفت «تهدید ایران به بستن تنگه هرمز نوعی تنش آفرینی در منطقه پرتنش است. ایران از این کار سودی نخواهد برد. ما به عنوان یک کشور دوست و همسایه به مقام های ایرانی می گوییم که از تنش زایی و دامن زدن به اختلافات دست بردارند و رویکرد دیپلماتیک در پیش بگیرند چرا که تندروی در هر شرایطی سازنده نیست. فکر نمی کنم که ایرانیان علاقه ای به تندروی داشته باشند».
وزیر امور خارجه پاکستان درباره دخالت های ایران در امور داخلی کشورها از طریق حمایت از بازوی های تابع در یمن و عراق و سوریه و لبنان گفت «ایران باید به قوانین بین الملل و نیز حاکمیت کشورها احترام بگذارد. ما به عنوان کشورهای اسلامی و برادر نباید در امور داخلی یکدیگر دخالت کنیم و درباره موارد اختلافی گفتگو کنیم و به دنبال راهکار بگردیم. این رویکرد به مصلحت همگی است».
گزینه جنگ
قریشی گفت «نباید مسائل پیچیده تر از این شوند. بهتر است به دنبال راهکارهای واقعی برای بحران های کنونی در منطقه بگردیم و در مورد سوءتفاهم برخی کشورها با یکدیگر به توافق برسیم. من اطمینان دارم که هیچ کشوری در منطقه تمایلی به آغاز جنگ ندارد. بنابراین باید به هر بهایی که شده جلوی آن را گرفت و اقدامات جدی برای توقف کشمکش ها در پیش گرفت. اگر جنگی در منطقه دربگیرد غیر قابل کنترل خواهد بود و پایان و سمت و سوی آن نامعلوم خواهد بود و حتی نمی توان گفت چقدر طول خواهد کشید و کی اوضاع به روال عادی بازخواهد گشت».
وزیر امور خارجه پاکستان افزود «نشست سران خلیجی و عربی و اسلامی فرصت مناسبی برای بررسی مسائل داغ و تنش در منطقه و جلوگیری از آغاز جنگ و غلبه تدبیر در تحولات جاری بود. اگر این جنگ آغاز شود غیر قابل کنترل خواهد بود».
او گفت سفر شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به پاکستان دستاوردهای بزرگی برای دو کشور به همراه داشت و دو کشور از نقش محوری در جهان اسلام برخوردارند. نقش آفرینی دو کشور منجر به تقویت ثبات و امنیت در منطقه می شود. شاهزاده محمد نقش سازنده و بزرگی در منطقه و جهان ایفا می کند.
گفتگوهای ایران و پاکستان
قریشی درباره سفر وزیر امور خارجه ایران به اسلام آباد گفت «ایران کشور همسایه و هم مرز ما است. مقام های دو کشور با یکدیگر گفتگو می کنند به ویژه در مورد درگیری های اخیر در مناطق مرزی دو کشور. ما در این باره نگران بودیم و با وزیر امور خارجه ایران درباره نحوه همکاری برای حل این مشکلات گفتگو کردیم».
وزیر امور خارجه پاکستان خاطر نشان کرد «اعتراضات علیه ارتش پاکستان تنها از سوی چند مامور ارتشی بوده و دولت پاکستان شکی در ملی گرایی مردم پاکستان ندارد اما برخی از عوامل خرابکار هم هستند که ما با حمایت گسترده مردم درصدد ریشه کن کردن آنها هستیم. شرایط کنونی پاکستان خیلی بهتر شده و بهتر از این نیز خواهد شد».

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.

وزیر امور خارجه پاکستان به «الشرق الاوسط»: نشست سران اسلامی در راستای اجتناب از آغاز جنگ برگزار شد

قریشی: انزوای ایران سودی برایش ندارد