گوترش خواستار «تحقیقات مستقل بین‌المللی» دربارهٔ حمله به نفتکش‌ها شد

هشدار ابوالغیط به ایران: همه را به سمت برخوردی ناخواسته سوق می‌دهید

گوترش خواستار «تحقیقات مستقل بین‌المللی» دربارهٔ حمله به نفتکش‌ها شد
TT

گوترش خواستار «تحقیقات مستقل بین‌المللی» دربارهٔ حمله به نفتکش‌ها شد

گوترش خواستار «تحقیقات مستقل بین‌المللی» دربارهٔ حمله به نفتکش‌ها شد

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، در پاسخ به پرسش‌های خبرنگار «الشرق الاوسط» خواستار تحقیقاتی مستقل دربارهٔ حمله اخیر به دو نفتکش در خلیج شد.
به گزارش الشرق الاوسط، به باور گوترش، شورای امنیت تنها نهادی است که می‌تواند در مورد چنین مسئله‌ای تصمیم بگیرد.
در همین رابطه احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه کشورهای عرب، با هشدار دادن در مورد پیامد اقدامات برهم زننده ثبات توسط ایران و تنش‌های فزاینده در منطقه، از این کشور خواست تا مسیر را تغییر دهد و همه را به سمت برخوردی ناخواسته سوق ندهد.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل روز جمعه ۲۴ خرداد پس از دیدار با احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه عرب به منظور بررسی حوادث دریای عمان گفت: «مسائل و حوادث خلیج را دنبال می‌کنم. بسیار مهم است که حقیقت در این مورد روشن شود».
گوترش ادامه داد: «مسئولیت‌ها باید روشن شود و این تنها با بررسی این مسئله در تحقیقاتی مستقل مقدور است».
به گفته او، «چیزی که دنیا تحمل جبران خسارات آن را ندارد، ایجاد درگیری در تنگه هرمز و دریای عمان است».
دبیرکل سازمان ملل در پاسخ به پرسش الشرق الاوسط، دربارهٔ روش مناسب برای تبیین حقایق دربارهٔ حوادث مورد نظر گفت: «همان طوری که گفتم بسیار مهم است که حقیقت در این مورد روشن شود و مسئولیت‌ها باید روشن شود».
او ادامه داد: «این مسئله زمانی محقق می‌شود که یک نهاد مستقل به تحقیق بپردازد، بنابراین هر اجماعی در سطح جامعه بین‌المللی رخ دهد و هر ابتکارعمل مستقلی در این باره صورت بگیرد ما از آن حمایت خواهیم کرد».
گوترش در عین حال یادآورشد «دبیرکل سازمان ملل نمی‌تواند خود به تحقیق مبادرت بورزد. تنها شورای امنیت است که این حق را دارد».
با این اظهارات دبیرکل سازمان ملل توپ را در زمین شورای امنیت انداخت؛ شورایی که در ۸ ماهه اخیر شهد دودستگی زیادی بوده‌است.
گوترش بار دیگر این حملات را شدیداً محکوم کرد و افزود «بسیار مهم است که از درگیری بزرگ در خلیج به هر صورتی اجتناب کنیم».
او همچنین از انجام تلاش‌هایی برای تحقق این هدف با ایالات متحده و کشورهای ذیربط خبر داد.
گوترش همچنین دربارهٔ فیلم منتشرشده توسط آمریکا در خصوص نقش ایران در حملات خلیج گفت که این فیلم را مقامات آمریکایی در رسانه‌ها منتشر کردند و به صورت رسمی اعلام نشده‌است.
در مقابل ابوالغیط نیز به سوالات الشرق الاوسط جواب و از تحولات حاصله در خلیج هشدار داد زیرا به گفته او «یکی از طرف‌ها در حال عمیق‌تر کردن نزاع و درگیری است».
وی با اشاره به ایران افزود: «همگان باید خویشتندار باشند و مراقب رفتار و تحرکات خود باشند».
دبیرکل اتحادیه عرب ادامه داد «هر تحرک و اقدام اشتباهی ممکن است ما را به ۲۰ یا ۳۰ سال به عقب براند، به زمان جنگ».
او افزود «متأسفانه ما در خاورمیانه ما با یک حکومت مسلمان بزرگ و مهمی مشکل داریم؛ آن هم ایران. مشکل از طرف ایران است که متأسفانه از مشکلات موجود در کشورهای منطقه به تقویت منافع ویژه خود بهره‌برداری می‌کند».
ابوالغیط از ایران خواست تا مسیر خود را تصحیح کند زیرا بدون تغییر این سمت و سو، بسیاری از کشورهای همسایه را به حاشیه می‌رانند و باید از این اقدامات دست بردارند».
احمد ابوالغیط خطاب به تهران گفته «خواسته‌ام از برادران ایرانی من این است که مراقب باشند و مسیر را عوض کنند، چون شما همه را به سمت برخوردی سوق می‌دهید که اگر رخ بدهد، هیچ‌کس امنیت نخواهد داشت».
در همین رابطه شورای امنیت سازمان ملل متحد به پیشنهاد آمریکا برای بررسی حادثه آتش‌سوزی نفتکش‌ها در دریای عمان تشکیل جلسه داد.
در پایان این نشست، جاناتان کوهن سفیر آمریکا در سازمان ملل با تکرار اظهارات مایک پمپئو وزیر امورخارجه آمریکا، ایران را در این ماجرا متهم کرد و افزود: ایران باید با دیپلماسی دربرابر آمریکا حاضر شود و نه با ترور و انفجار نفت‌کش‌ها.
سفیر آمریکا در سازمان ملل گفته‌است: «هیچ گروه دیگری در منطقه از منابع و توانایی‌های لازمه برای اجرای حملاتی چنین دقیق برخوردار نیست. حال آنکه ایران هم جنگ‌افزارهای لازمه را در اختیار دارد و هم صاحب دانش و اطلاعات امنیتی برای انجام چنین حملاتی است».
جاناتان کوهن نیز با بیان این که هیچ گروه نیابتی در منطقه منابع یا مهارت لازم برای چنین اقدامی در این سطح را ندارد، تأکید کرد که حملات امروز نمونه دیگری از فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران در منطقه است.
وی با بیان اینکه برخورد ایران با ایالات متحده باید برخوردی دیپلماتیک، و نه تروریستی، باشد، گفت آمریکا به فشار اقتصادی و دیپلماتیک بر ایران ادامه می‌دهد. ‏
نمایندگی دائم ایران نزد سازمان ملل متحد به اظهارات نماینده آمریکا در شورای امنیت پاسخ داد و افزود: «ایران قاطعانه ادعای بی اساس آمریکا در ارتباط با حوادث ۲۳ خرداد تانکرهای نفتکش را رد کرده و آن را با شدیدترین لحن ممکن محکوم می‌کند».
منصور العتیبی سفیر کویت و رئیس دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز گفت همه اعضای شورای امنیت سازمان ملل عصر پنجشنبه ۲۳ خرداد در نشستی به پیشنهاد آمریکا، حمله به دو نفتکش در دریای عمان را محکوم کردند.
منصور العتیبی با این حال تأکید کرده‌است، در نشست عصر پنجشنبه در خصوص این که چه کسی مسئول این حمله بوده، بحث نشد. همچنین دربارهٔ شواهد و مدارک هم مذاکره‌ای انجام نشد.



مراسم تجدید بیعت با ولیعهد برای سعودی‌ها چه معنایی دارد؟

شاهزاده محمد بن سلمان در کمپ زمستانی خود در شهر العلا عکس: بندر الجلعود
شاهزاده محمد بن سلمان در کمپ زمستانی خود در شهر العلا عکس: بندر الجلعود
TT

مراسم تجدید بیعت با ولیعهد برای سعودی‌ها چه معنایی دارد؟

شاهزاده محمد بن سلمان در کمپ زمستانی خود در شهر العلا عکس: بندر الجلعود
شاهزاده محمد بن سلمان در کمپ زمستانی خود در شهر العلا عکس: بندر الجلعود

ولیعهد رؤیاهای پادشاه را به واقعیت تبدیل کرد و به شکلی آن را محقق ساخت که عربستان امروز را به چیزی متفاوت بدل کرده است

با فرا رسیدن هشتمین سالگرد بیعت شاهزاده محمد بن سلمان به‌عنوان ولیعهد، زمان اندکی درنگ می‌کند تا بر مرحله‌ای بی‌سابقه در تاریخ سعودی گواهی دهد. در روز ۲۱ ژوئن ۲۰۱۷ (۲۶ رمضان ۱۴۳۸ هـ)، فرمان پادشاه سلمان برای انتخاب شاهزاده محمد به این منصب صادر شد و در آن شب مبارک، سعودی‌ها با ولیعهد بیعت کردند.
این لحظه‌ای سرنوشت‌ساز در تاریخ سعودی بود که در آن، این رهبر استثنایی آشکار شد؛ شخصیتی که آرزوهای ملت خود را همراه با میراث و تاریخ پرافتخار، جایگاه جهانی و وزن تمدنی آن بر دوش گرفت.
سعودی‌ها از طریق بیعت، به ویژگی منحصربه‌فرد نظام سیاسی خود و اصالت اسلامی آن می‌نگرند و مشروعیت قانون اساسی کشور را که بر پذیرش و رضایت مردمی استوار است، تأیید می‌کنند؛ مشروعیتی که در عمق وجدان ملت و حاکمان سعودی ریشه دارد. این رابطه، بنیان مستحکم قرارداد اجتماعی سعودی را تثبیت می‌کند و درعین‌حال، دستاوردهای دولت مدرن خود و گام‌های استوار آن به‌سوی آینده را به یاد می‌آورند.
انتخاب شاهزاده محمد بن سلمان به‌عنوان ولیعهد، سرآغاز مرحله‌ای جدید بود که در آن، نوسازی با بلندپروازی و برنامه‌ریزی جسورانه با تلاش خستگی‌ناپذیر درهم‌آمیخت. این تصمیم، صرفاً یک انتقال سیاسی نبود، بلکه پاسخی ضروری به نیاز رهبری‌ای بود که دیدگاهی متفاوت دارد، بر اراده استوار است و معتقد است که آینده ساخته می‌شود، نه اینکه صرفاً منتظر آن ماند.
شاهزاده محمد بن سلمان توانایی‌های استثنایی و مهارت‌های رهبری برجسته‌ای از خود نشان داد که او را به بهترین گزینه برای ولایت‌عهدی، دومین منصب مهم پس از پادشاه، تبدیل کرد؛ منصبی که نماد ثبات، استحکام پایه‌های سلطنت و تداوم سلسله حاکم است. او همچنین ریاست هیئت وزیران و شورای امور سیاسی و امنیتی را بر عهده دارد؛ شورایی که مسئول سیاست‌ها و راهبردهای امنیت ملی و سیاست داخلی و خارجی کشور است. علاوه بر این، او ریاست شورای امور اقتصادی و توسعه را نیز به عهده دارد که مسئول پرونده‌های اقتصادی، مالی، سرمایه‌گذاری و توسعه‌ای، ازجمله بخش‌های آموزش، بهداشت و خدمات است. بنابراین، او بر تدوین سیاست‌ها و راهبردهای تمام بخش‌های دولتی نظارت دارد و اجرای آن‌ها را پیگیری می‌کند.
فراموش نشدنی است که او معمار «چشم‌انداز ۲۰۳۰ سعودی» است؛ کسی که اهداف آن را تعیین کرد و بر حسن اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های آن نظارت دارد.
تمامی این مسئولیت‌های اجرایی که پادشاه به ولیعهد سپرده بود، در سپتامبر ۲۰۲۲ (ربیع‌الأول ۱۴۴۴ هـ) با انتصاب او به ریاست هیئت وزیران، به اوج خود رسید. این نخستین باری در ۶۰ سال گذشته بود که پادشاه، رئیس هیئت وزیران نبود. بررسی جزئیات حقوقی و تاریخی این فرمان سلطنتی ممکن است طولانی باشد، اما نکته مهم، اعتماد کامل و تفویض مطلق اختیارات از سوی پادشاه به ولیعهد برای اداره تمامی این مسئولیت‌ها و رسیدگی به حجم گسترده‌ای از پرونده‌ها است؛ موضوعی که در اندازه دستاوردهای محقق‌شده منعکس می‌شود.
ولیعهد، دیدگاه‌های پادشاه را به واقعیتی ملموس تبدیل کرده و به شیوه‌ای شگفت‌انگیز، سعودی امروز را به کشوری متفاوت بدل کرده است. بااین‌حال، این تغییر به‌عنوان انقطاع از مراحل پیشین نیست، بلکه تداوم آن‌ها محسوب می‌شود و ثبات در اصول و مبانی تأسیس دولت، اتکا بر میراث تاریخی و عمق تمدنی آن را نشان می‌دهد.

شاهزاده محمد بن سلمان در کمپ زمستانی خود در شهر العلا عکس: بندر الجلعود

جامعیت چشم‌انداز

هنگامی که به اعلام چشم‌انداز ۲۰۳۰ سعودی در آوریل ۲۰۱۶ (رجب ۱۴۳۷ هـ) نگاه می‌کنیم، این پرسش مطرح می‌شود: آیا سعودی‌ها انتظار این همه دستاورد را داشتند؟ پاسخ مستقیم: خیر. بسیاری از ناظران و تحلیلگران در زمان اعلام این چشم‌انداز، تنها بر ابعاد اقتصادی آن تمرکز کردند و از این نکته غافل شدند که این چشم‌انداز، یک پروژه‌ نوسازی جامع و برنامه‌ای اصلاحی فراگیر در تمامی ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سایر حوزه‌هاست.
با گذشت زمان، ویژگی‌های این چشم‌انداز بیش از پیش آشکار شد و دستاوردهای امروز در تمامی سطوح، گواه این امر است. اگر تنها به بخشی از آنچه در یک سال اخیر تحقق یافته، نگاه کنیم، بزرگی این موفقیت‌ها را درک خواهیم کرد.
- سعودی رتبه اول جهانی را در شاخص اعتماد ادلمن ۲۰۲۴ (گزارش اعتماد) از نظر میزان اعتماد شهروندان به دولت خود کسب کرد.
- رتبه دوم جهانی در شاخص تحول فناوری شرکت‌ها.
- رتبه چهارم جهانی در شاخص توسعه دولت الکترونیک و خدمات دیجیتال سازمان ملل.
- نرخ بیکاری در میان سعودی‌ها در سال ۲۰۲۴ به ۷.۱ درصد کاهش یافت، که به سطح هدف‌گذاری‌شده در چشم‌انداز ۲۰۳۰ (۷ درصد) بسیار نزدیک است.
- درصد مالکیت مسکن در میان خانواده‌های سعودی به ۶۳.۷ درصد افزایش یافت، که در حال نزدیک شدن به هدف ۷۰ درصدی تا سال ۲۰۳۰ است. این دو حوزه (اشتغال و مسکن) از جمله مهم‌ترین چالش‌های گذشته بودند.
- سعودی رتبه نخست رشد تعداد گردشگران بین‌المللی در میان کشورهای سازمان ملل را کسب کرد.
- سعودی در میان کشورهای گروه ۲۰ بالاترین نرخ رشد درآمدهای گردشگری را به ثبت رساند.
- برای اولین بار، میزبانی دو رویداد بین‌المللی بزرگ را به دست آورد: اکسپو ۲۰۳۰ و جام جهانی ۲۰۳۴.
سعودی در کنار همه این‌ها، همچنان بهترین خدمات را به میلیون‌ها حاجی و زائر ارائه می‌دهد و با بیشترین تلاش ممکن از حرمین شریفین و زائران آن‌ها مراقبت می‌کند.
افزون بر این، دستاوردهای عظیم در زمینه‌های آموزش، بهداشت، حمل‌ونقل، زیرساخت‌ها و خدمات شهری در سطح ملی، و رهبری در کمک‌های بشردوستانه و امدادرسانی جهانی را نیز نباید نادیده گرفت. همچنین، در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سرگرمی و ورزش تحولات چشمگیری رخ داده که شمارش آن‌ها دشوار است.

چشم‌انداز سیاسی

اما اگر بخواهیم ابعاد سیاسی چشم‌انداز را که از آغاز حکومت ملک سلمان در سال ۲۰۱۵ (۱۴۳۶ هـ) پایه‌گذاری شد، درک کنیم، می‌توان گفت که هدف این سیاست، قرار دادن سعودی در جایگاهی شایسته در صحنه بین‌المللی و تثبیت موقعیت آن به عنوان قدرتی دیپلماتیک با نفوذ جهانی است. این سیاست همچنین بر استفاده حداکثری از منابع و ظرفیت‌های کشور از طریق ایجاد شراکت‌های راهبردی با قدرت‌های جهانی و متنوع‌سازی روابط بین‌المللی تأکید دارد.
شاهدی بر این موضوع، سفر ملک سلمان به آمریکا در سپتامبر ۲۰۱۵ (ذی‌القعده ۱۴۳۶ هـ) است، جایی که شاهزاده محمد بن سلمان در دیدار ملک سلمان با باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، طرح شراکت راهبردی قرن بیست‌ویکم را ارائه کرد. این طرح به عنوان تکمیل‌کننده روابط موجود توصیف شد و ملک سلمان و اوباما از دستیاران خود خواستند که سازوکار اجرای این شراکت را طراحی کنند. توسعه این شراکت در دوره نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نیز ادامه یافت.
از سوی دیگر، در دسامبر ۲۰۲۲ (جمادی‌الاول ۱۴۴۴ هـ)، ملک سلمان و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، توافقنامه شراکت راهبردی جامع میان سعودی و چین را امضا کردند.
علاوه بر این، سعودی روابط راهبردی خود با روسیه را نیز تقویت کرد و با همکاری نزدیک در حوزه انرژی، نقشی کلیدی در ائتلاف اوپک پلاس ایفا نمود که به ثبات قیمت‌های جهانی نفت کمک شایانی کرد.
تمامی این اقدامات نشان می‌دهد که چشم‌انداز ۲۰۳۰ فراتر از یک برنامه اقتصادی است؛ این یک نقشه راه جامع برای نوسازی کشور و تثبیت جایگاه سعودی به عنوان یک قدرت جهانی در همه ابعاد است.

شراکت‌ها و میانجی‌گری‌ها

سعودی در سال‌های اخیر موفق شده است روابط خود را با قدرت‌های جهانی به شکل چشمگیری تقویت کند. این امر نتیجه رهبری هوشمندانه‌ای است که مسیر شراکت‌های استراتژیک قرن بیست‌ویکم را ترسیم و اجرا کرده است. این شراکت‌ها بر تقویت منافع مشترک با کشورهای تأثیرگذار استوار است و بر اساس درکی عمیق از نیازهای جهان امروز، تعادلی را برقرار کرده که به نفع همه طرف‌هااست.
در دنیای امروز، حفظ روابط استراتژیک مؤثر همزمان با آمریکا، روسیه و چین کار آسانی نیست. با این حال، سعودی موفق شده اصول و مسیر خود را حفظ کند و در عین حال، احترام و قدردانی نه‌تنها از سوی رهبران جهان، بلکه حتی از سوی ملت‌ها را نیز به دست آورد.
این شراکت‌های بزرگ و تفاهمات در زمینه‌های گوناگون، در حالی شکل گرفته که سعودی همواره بر استقلال تصمیم‌گیری و برابری در تعاملات تأکید داشته است. این امر از سوی تمامی کشورهایی که با سعودی تعامل دارند، کاملاً درک و پذیرفته شده است.
ملک سلمان بن عبدالعزیز این اصل را در سفر خود به ایالات متحده به‌روشنی بیان کرد. او در دیدار با باراک اوباما، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا در کاخ سفید گفت:
«ما رابطه خود را با ایالات متحده، رابطه‌ای مفید برای جهان و منطقه خود می‌دانیم... امیدواریم که این رابطه همچنان ادامه یابد و به صلح جهانی کمک کند... کشور ما، به لطف خدا، نیازی به چیزی ندارد، اما برای ما مهم است که ثباتی برقرار باشد که به نفع مردم منطقه باشد.»
اگر به دستاوردهای سیاسی سعودی در چند سال گذشته نگاه کنیم، درمی‌یابیم که این کشور دارای یک چشم‌انداز سیاسی مستقل و پویااست. میانجی‌گری سعودی بین آمریکا و روسیه نمونه‌ای از این سیاست است.
در طول دهه‌های گذشته، سعودی همواره نقش یک میانجی صلح در جهان عرب و اسلام را ایفا کرده است. اما در سال‌های اخیر، این کشور تلاش‌های گسترده‌ای برای حل چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در تعامل با آمریکا، چین، کشورهای اروپایی، روسیه، اوکراین، ایران، هند و پاکستان انجام داده است. شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، شخصاً این تلاش‌ها را هدایت کرده است.
امروز، نقش میانجی‌گری سعودی بیش از هر زمان دیگری پررنگ شده و این کشور به بزرگ‌ترین «میانجی خیر» در جهان تبدیل شده است. سعودی نه‌تنها در پی پایان دادن به جنگ‌ها و بحران‌های سیاسی است، بلکه الگویی الهام‌بخش از یک کشور پیشرو را ارائه می‌دهد که هدفش استفاده از قرن بیست‌ویکم برای شکوفایی بشریت است، نه تکرار جنگ‌ها و رقابت‌های ویرانگر قرن بیستم.

شایستگی رهبری

دستاوردهای اقتصادی چشم‌انداز ۲۰۳۰، از جمله افزایش تأثیر صندوق سرمایه‌گذاری عمومی و افزایش بهره‌وری مالی کشور، به یک الگوی جهانی تبدیل شده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در هنگام امضای فرمان تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری ملی آمریکا، به موفقیت‌های صندوق سرمایه‌گذاری عمومی سعودی اشاره کرد و آن را یک نمونه موفق جهانی دانست.
امروز، جهان به‌خوبی درک کرده است که قدرت سعودی دیگر فقط در نفت و سرمایه‌گذاری‌هایش خلاصه نمی‌شود. بلکه این کشور توانسته است با رهبری کارآمد و مدیریت هوشمندانه، اقتصاد خود را متحول کند و در بازه‌ای کوتاه، به دستاوردهایی برسد که بسیاری از کشورها طی دهه‌ها قادر به دستیابی به آن‌ها نیستند.
نمونه‌ای از این موفقیت، میانجی‌گری سعودی بین دو قدرت بزرگ جهانی، آمریکا و روسیه، در «قصر الدرعیه» ریاض است؛ اتفاقی که هیچ‌کس تصور آن را نمی‌کرد.
یکی از دلایل اعتماد قدرت‌های جهانی به رهبری سعودی، درک عمیق این کشور از منافع، اولویت‌ها و تعاملات جهانی است. بی‌طرفی مسئولانه در مذاکرات صلح و سرمایه‌گذاری در روابط استراتژیک با قدرت‌های جهانی، باعث شده که سعودی به عنوان کشوری که صرفاً به دنبال منافع خود در خارج از مرزهایش نیست، بلکه به دنبال ایجاد ثبات و پیشرفت جهانی است، مورد احترام قرار گیرد.
امروز، سعودی‌ها در سالگرد بیعت با ولیعهد خود، محمد بن سلمان، نه‌تنها آرزوها و رویاهای خود را محقق‌شده می‌بینند، بلکه شاهد هستند که او با تلاش شبانه‌روزی، کشور را به جایگاه پیشرو جهانی رسانده است.
این آغاز مسیری جدید است، مسیری که در آن دستاوردهای بیشتری رقم خواهد خورد و سعودی را در صدر کشورهای پیشرو جهان قرار خواهد داد.