آغاز گشت مشترک آمریکا و ترکیه در شمال سوریه

خودروهای زرهی آمریکا و ترکیه در گشت زمینی مشترک در شمال سوریه (فرانس پرس)
خودروهای زرهی آمریکا و ترکیه در گشت زمینی مشترک در شمال سوریه (فرانس پرس)
TT

آغاز گشت مشترک آمریکا و ترکیه در شمال سوریه

خودروهای زرهی آمریکا و ترکیه در گشت زمینی مشترک در شمال سوریه (فرانس پرس)
خودروهای زرهی آمریکا و ترکیه در گشت زمینی مشترک در شمال سوریه (فرانس پرس)

نخستین گشت زمینی نیروهای مشترک آمریکا و ترکیه روز یکشنبه (۸ سپتامبر) در نزدیکی مرز ترکیه در بخش های تحت کنترل کردها در شمال سوریه انجام شد.
طرح گشت زمینی مشترک در راستای توافق بین ترکیه و سوریه بر سر ایجاد «منطقه امن» و جلوگیری از عملیات نظامی ترکیه اجرا می شود.
همزمان با افزایش تهدید ترکیه برای انجام عملیات نظامی علیه نیروهای کرد در شمال و شمال شرق سوریه آمریکا از طریق دیپلماسی مانع حمله نظامی به هم پیمانانش در سوریه شد.
واشنگتن و آنکارا پس از رایزنی های فشرده در هفتم اوت بر سر ایجاد منطقه امن در حد فاصل بین بخش های تحت کنترل «یگان های مدافع خلق کرد» و مرز ترکیه به توافق چند مرحله ای دست یافتند. یگان های کرد مدافع خلق یکی از گروه های وابسته به نیروهای دموکراتیک سوریه است.
به گزارش فرانس پرس اولین گشت زمینی مشترک آمریکا و ترکیه در راستای اجرای یکی از مفاد توافق روز یکشنبه در منطقه تل ابیض در حومه رقه انجام شد.
فرانس پرس افزود «شش خودروی زرهی ترکیه برای پیوستن به خودروهای زرهی آمریکا وارد خاک سوریه شدند. دو جنگنده نیز بر فراز منطقه به پرواز درآمدند».
این خبرگزاری گفت «یک آمبولانس و یک پیکاپ این خودروها را همراهی می کردند. مسیر خودروها شرق سوریه است».
قرار است گشت های زمینی تا ظهر امروز در خاک سوریه بمانند و پس از آن به سمت ترکیه حرکت می کنند. وزارت دفاع ترکیه گفت چند پهپاد در این عملیات شرکت می کنند.
ریاض خمیس رییس مشترک شورای نظامی تل ابیض وابسته به نیروهای سوریه دموکراتیک گفت گشت زمینی مشترک امروز تنها در محدوده چند کیلومتر در شرق ابیض انجام می شود.
او افزود «این توافق را اجرا کردیم. تا زمانی که گشت زمینی مشترک سایه جنگ را از سر سرزمین و مردم ما دور نگه می دارد با آن مشکلی نداریم. هنوز برنامه زمانی گشت های بعدی مشخص نشده است».
نیروهای دموکراتیک سوریه پیشتر گفته بود اقدامات لازم برای اجرای توافق را انجام می دهد که در این راستا استحکامات نظامی در منطقه مرزی برداشته شد.
اداره خودمختار حدود ده روز پیش کلیه گروه های یگان های کرد را از منطقه مرزی در اطراف تل ابیض و راس العین فراخواند و تسلیحات سنگین را جمع آوری کرد.
اداره خودمختار شوراهای نظامی محلی به جای یگان های کرد مدافع خلق تشکیل داد. اعضای شوراها نیروهای بومی هستند که وظیفه دفاع از محله های خود را به عهده دارند.
یگان های مدافع خلق در فهرست گروه های تروریستی دولت ترکیه قرار دارد. این گروه رکن اصلی نیروهای دموکراتیک سوریه و متحد اصلی ائتلاف بین المللی ضد «داعش» است. رهبری ائتلاف ضد «داعش» به عهده آمریکا است.
هم پیمانی بین واشنگتن و گروه های کرد همواره دغدغه اصلی دولت ترکیه بوده است. ترکیه می گوید یگان های مدافع خلق نیز بخشی از حزب کارگران کردستان است. این حزب در چند دهه پیش به مبارزه مسلحانه علیه دولت ترکیه می پردازد.
حالا به دنبال افزایش نقش آفرینی و نفوذ کردها در سوریه و تشکیل منطقه خودمختار در شمال و شمال شرق کشور نگرانی ترکیه درباره برقراری سیستم خودمختار در نزدیکی مرزهایش افزایش یافته است.
آنکارا برای مقابله با گسترش نفوذ کردها دو عملیات نظامی از ۲۰۱۶ به این سو در سوریه انجام داد که منجر به کنترل در مناطق مرزی شده است. دولت ترکیه با همکاری با گروه های سوریه تحت حمایت خود موفق شد در سال ۲۰۱۸ کنترل عفرین یکی از بخش های منطقه خودمختار را در اختیار بگیرد.
تهدیدهای ترکیه درباره آغاز عملیات نظامی علیه کردها در شمال و شمال شرق سوریه پس از آن متوقف نشد. عملیات نظامی موسوم به «شرق فرات» با استقرار چند صد نفر از نظامیان آمریکایی حامی کردها آغاز شد.
در مقابل کردها می گویند چنانچه ترکیه عملیات نظامی در مناطق تحت کنترل کردها انجام دهد آنها قادر به تامین امنیت این بخش ها نخواهند بود و کنترل زندان ها و اردوگاه نیروهای خارجی «داعش» و خانواده هایش از دستشان خارج می شود.
تهدید آنکارا علیه کردها در تابستان افزایش یافت. واشنگتن وارد رایزنی های فشرده با مقام های ترکیه برای دست یابی به توافق برای ایجاد منطقه امن شد. هدف آمریکایی ها این بود تا ترکیه را از انجام عملیات نظامی در مناطق کردنشین بازدارند.
در این راستا، مرکز عملیات مشترک ترکیه و آمریکا برای هماهنگی در خصوص نحوه ایجاد «منطقه امن» راه اندازی شد.
برنامه زمانی توافق و وسعت منطقه امن اعلام نشد اما رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و دونالد ترامپ همتای آمریکایی اش گفتند که عرض منطقه ۳۲ کیلومتر خواهد بود.
نیروهای سوریه دموکراتیک گفتند که منطقه مورد توافق آنها تا عمق ۵ کیلومتری احداث می شود البته این رقم در بخش های بین راس العین و تل ابیض چیزی حدود ۹ تا ۱۴ کیلومتر است.
جمعیت منطقه بین تل ابیض و راس العین اکثریت عرب نشین است اما بخش عمده منطقه مرزی سوریه و ترکیه اکثریت کرد نشین هستند.
حکومت سوریه با این توافق به شدت مخالفت کرد.
ناظران می گویند یکی از اهداف آنکارا برای ایجاد منطقه امن این است که فضای امنی در سوریه برای بازگشت پناهجویان سوریه ایجاد کند. ۳.۶ میلیون پناهجوی سوریه در ترکیه هستند.
ترکیه در خصوص تعلل در اجرای توافق هشدار داد. اردوغان هفته پیش تهدید کرد که اگر پیشرفتی درباره «منطقه امن» ایجاد نشود عملیات نظامی علیه یگان های کردی مدافع خلق انجام می دهد.
یاشار گولر رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح ترکیه روز شنبه (۷ سپتامبر) به همتای آمریکایی اش جوزف دانفورد گفت «منطقه امن باید بدون اتلاف وقت ایجاد شود».



غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
TT

غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)

روز گذشته، نوار غزه وارد ماه سوم آتش‌بس شکننده‌ای شد که برای توقف درگیری میان اسرائیل و «حماس» از اکتبر گذشته آغاز شده بود. ساکنان آسیب‌دیده غزه دو ماهی را پشت سر گذاشته‌اند که با نقض‌های مکرر اسرائیل و رنج ناشی از کمبود کمک‌ها همراه بوده است.
هوای بد و موج باران‌های سنگینی که بر این منطقه می‌بارد، بار دیگر نیاز به تسریع ورود مواد لازم برای مقابله با شرایط سخت جوی را افزایش داده است؛ شرایطی که به مرگ یک نوزاد بر اثر سرما انجامید.
آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی «آنروا» توضیح داد که رنجِ فزایندهٔ ناشی از باران‌ها «با ورود بدون مانع کمک‌های بشردوستانه، از جمله تدارکات پزشکی و وسایل مناسب سرپناه، قابل پیشگیری است».
در همین حال، ایتمار بن گویر، وزیر امنیت ملی دست‌راستی افراطی اسرائیل، روز گذشته تهدید کرد که قبر رهبر تاریخی، عزالدین قسام، را که در داخل سرزمین‌های تحت کنترل اسرائیل قرار دارد و شاخهٔ نظامی «حماس» نام او را بر خود دارد، از میان برخواهد داشت.
بن‌گفیر ویدئویی منتشر کرد که در آن در کنار نیروهای امنیتی و یک جرثقیل دیده می‌شود که در حال برچیدن چادری بودند که برای نماز خواندن در کنار قبر قسام ــ که زادهٔ سوریه است ــ برپا شده بود.
«حماس» تأکید کرد که اقدام وزیر امنیت «تجاوزی بی‌سابقه به حرمت‌ها و نقض مقدسات» است.


عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
TT

عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)

عراق پس از آن‌که روزنامهٔ رسمی این کشور فهرستی را منتشر کرد که در آن «حوثی‌های» یمن و «حزب‌الله» لبنان در شمار گروه‌های تروریستی گنجانده شده بودند، از این طبقه‌بندی عقب‌نشینی کرد.
یک کمیتهٔ دولتی عراقی اعلام کرد فهرستی که منتشر شده، نسخهٔ ویرایش‌نشدهٔ گروه‌های تروریستی بوده و این کمیته در حال اصلاح خطا است. کمیته افزود که فهرست مورد نظر، تنها مربوط به نهادها و افرادی بوده که با دو گروه «القاعده» و «داعش» مرتبط‌اند.
و پیش از این عقب‌نشینی، ساعاتی پیش عراق «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان را روز پنج‌شنبه در فهرست تروریسم قرار داده بود.
روزنامهٔ رسمی اعلام کرده بود که یک کمیتهٔ دولتی تصمیم گرفته است اموال اشخاص و نهادهای مرتبط با «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» را مسدود کند.
عراق همچنین بیش از ۱۰۰ نهاد و شخصیت را در سراسر جهان در فهرست تروریسم قرار داده است.
این کمیتهٔ دولتی اشاره کرد که برخی از افرادی که در فهرست تروریسم قرار گرفته‌اند، طبق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت تحریم هستند.

روزنامهٔ رسمی همچنین اعلام کرد که «به‌روزرسانی فهرست تروریسم بر اساس تصمیمات رسمی صادرشده از سوی کمیتهٔ مسدودسازی اموال انجام می‌شود؛ تصمیماتی که به تعیین نهادها و افرادی مربوط است که مشمول اقدامات مقابله با تروریسم و تأمین مالی آن هستند».
این تصمیم یک روز پس از آن صادر شد که مایکل ریغاس، معاون وزیر خارجهٔ آمریکا، از کسانی که آنها را «شریکان عراقی» توصیف کرد، خواست تا «میلیشیاهای ایرانی را مهار کنند و مانع تهدید آنها علیه عراقی‌ها و آمریکایی‌ها شوند».
حسین مؤنس، رئیس جنبش «حقوق» وابسته به «کتائب حزب‌الله»، روز پنج‌شنبه در واکنش به این تصمیم به دولت عراق حمله کرد و آن را «متزلزل، وابسته و بی‌کرامت» توصیف کرد.

و به‌احتمال زیاد این اقدام با استقبال واشنگتن روبه‌رو خواهد شد؛ واشنگتنی که در پی کاهش نفوذ ایران در عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه است؛ کشورهایی که در آنها متحدانی برای تهران وجود دارد.
ایران، که عراق را همسایه و هم‌پیمان خود می‌داند، این کشور را عنصری حیاتی برای تداوم مقاومت اقتصادش در برابر تحریم‌ها تلقی می‌کند. اما بغداد، که شریک هر دو طرفِ ایالات متحده و ایران است، نگران آن است که در تیررس سیاست فشار دولت رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، علیه تهران قرار گیرد.
ایران از طریق گروه‌های مسلح شیعهٔ قدرتمند و احزاب سیاسیِ مورد حمایت خود در بغداد، از نفوذی گستردهٔ نظامی، سیاسی و اقتصادی در عراق برخوردار است. اما افزایش فشارهای آمریکا طی سال گذشته در زمانی روی می‌دهد که ایران به‌دلیل حملات اسرائیل علیه «حزب‌الله» لبنان و «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس)، که متحدان تهران به‌شمار می‌روند، تضعیف شده است.


فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
TT

فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)

منابع عراقی می‌گویند مرجعیت دینی در نجف در هیچ اقدامی برای تعیین نهایی نامزد نخست‌وزیری نقش ندارد، در حالی که «چارچوب هماهنگی» به دلیل آنچه فشارهای مستمر آمریکا خوانده شده، در برنامه‌های خود درباره آینده روابط بغداد و واشنگتن دچار سردرگمی شده است.

پس از برگزاری چند جلسه برای انتخاب نامزد پست اجرایی، آخرین جلسه روز دوشنبه برگزار شد. در این نشست، «چارچوب هماهنگی» نتایج دو کمیته خود را بررسی کرد: یکی برای دیدار با نامزدها و دیگری برای بررسی مکانیزم انتخاب نامزد نهایی توسط رهبران چارچوب، اما میان طرف‌های این چارچوب توافقی حاصل نشد.

رسانه‌های نزدیک به «چارچوب هماهنگی» گزارش دادند که دلیل مراجعه به مرجعیت علی‌ سیستانی در نجف، ناتوانی رهبران این چارچوب در انتخاب نامزد مشخص به دلیل اختلافات عمیق سیاسی میان آنها بوده است.

رهبران «چارچوب هماهنگی» پس از اعلام خود به‌عنوان بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمان عراق (واع)

موضع نجف

گزارش‌ها حاکی است مرجعیت دینی نجف از دخالت در انتخاب نامزد خودداری کرده است، اما تحلیلگران می‌گویند درخواست نظر از مرجعیت، بازتاب ناتوانی نیروهای برنده انتخابات در تصمیم‌گیری میان نامزدهای غیررسمی است.

رسانه‌های محلی ده‌ها نامزد را فاش کرده‌اند و از نوسانات شدید در فهرست نامزدهای پیشنهادی خبر می‌دهند؛ گاهی فهرست کوتاه شامل پنج نفر و گاهی شامل ده‌ها شخصیت شیعی است.

عباس راضی، دبیرکل چارچوب هماهنگی، پیش‌تر گفته بود که «نامزدها محدود به شخصیت‌های رهبری هستند» و ائتلاف از افراد مشخصی خواسته تا برای این پست اعلام آمادگی کنند.

طالب محمد کریم، پژوهشگر مسائل سیاسی، به «الشرق الأوسط» گفت: «وضعیت پیچیده و بی‌سابقه است و نیازمند رویکرد جدیدی برای تسریع در تشکیل دولت آینده است؛ معیار اصلی حفظ منافع مالی و سیاسی عراق است، نه منافع جناحی».

او افزود: «لازم است تفاهم‌های آرام با آمریکا و پایتخت‌های منطقه‌ای برقرار شود تا دولت آینده متعهد شود از خاک عراق برای مناقشات دیگران استفاده نکند و با طرحی عملی، سلاح‌ها کنترل و منافع مشترک حفظ شود».

ائتلاف «عمران و توسعه» بیشترین کرسی‌ها را در مقایسه با احزاب «چارچوب هماهنگی» کسب کرده است (ایکس)

ترامپ و السودانی

اختلاف درباره نامزد مورد نظر «چارچوب هماهنگی» پس از اظهارات جنجالی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، افزایش یافت. او گفته بود: «عراق پس از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، کشور دوست آمریکا شد» و فاش کرد که نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، برای دریافت جایزه صلح نوبل به او رأی داده است.

این اظهارات در محافل شیعی بغداد بحث‌برانگیز شد، به ویژه که بسیاری ترامپ را رئیس آمریکایی می‌دانند که دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را در ژانویه ۲۰۲۲ صادر کرد.

السودانی در پلتفرم «ایکس» چهارشنبه نوشت: «همیشه سعی کرده‌ام روابطی بسازم که به کشور خدمت کند. از همان ابتدا دریافتم که دوستی، نه خصومت، ثبات و پیشرفت کشور را تضمین می‌کند».

انتظار سافایا

در این وضعیت پیچیده، رهبران چارچوب هماهنگی منتظر رسیدن نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، ماراک سافایا، به عراق هستند. او پیام‌های هشداردهنده‌ای به برخی نیروهای چارچوب هماهنگی داده است، به ویژه کسانی که هنوز جناح‌های مسلح دارند و تحت تحریم‌های آمریکا هستند.

پیش‌تر، تام باراک، نماینده آمریکا در لبنان و سوریه، به طور کوتاه به بغداد سفر کرده بود و طبق منابع مطلع، پیام‌های مهمی درباره مسائل داخلی و منطقه‌ای منتقل کرد.

منابع به «الشرق الأوسط» گفتند که سه موضوع اصلی توسط باراک با السودانی مطرح شده است: اقدامات آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله، اهمیت کنترل مرزهای عراق و سوریه و جلوگیری از ورود شخصیت‌های وابسته به گروه‌های مسلح به دولت آینده عراق.

در همین راستا، مذاکراتی نیز میان فؤاد حسین، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه عراق، با مایکل ریگاس، معاون وزیر خارجه آمریکا، انجام شد. سفارت آمریکا در بغداد با انتشار دوباره بیانیه مشترک وزارت خارجه عراق، تأکید کرد که «آمریکا به صراحت بر خلع سلاح میلیشیاهای تحت حمایت ایران که به حاکمیت عراق ضربه می‌زنند، تهدیدی برای آمریکایی‌ها و عراقی‌ها هستند و منابع عراق را به نفع ایران می‌برند، ادامه خواهد داد».