از سر گیری تظاهرات در بغداد و ۵ نفر بر اثر تیراندازی کشته شدند

همزمان با ممنوعیت رفت و آمد و قطع اینترنت اعتراضات مطالبه محور مردم در بغداد روز شنبه (۵ اکتبر) برای پنجمین روز متوالی از سر گرفته شد. حدود صد نفر در بغداد و استان های جنوبی کشته شدند. مقتدی صدر رهبر شیعی گفت دولت باید استعفا دهد.
عکاس فرانس پرس از سرگیری اعتراضات در پایتخت و تیراندازی در مرکز بغداد خبر داد.
پلیس و منابع پزشکی گفتند ۵ نفر در درگیری های شنبه کشته شدند.
کمیساریای حقوق بشر روز شنبه (۵ اکتبر) گفت ۵ نفر از معترضان بر اثر تیراندازی کشته شدند. آمار قربانیان اعتراضات عراق به صد نفر افزایش یافت. معترضان اغلب کشته شدگان را تشکیل می دهند. ۴ هزار نفر نیز زخمی شده اند. اعتراضات عراق روز سه شنبه (اول اکتبر) آغاز شد. دستکم ۶ مامور پلیس در جریان درگیری بین ماموران و معترضان در بغداد و بخش های جنوبی عراق کشته شده اند.
فائق الشیخ علی نماینده پارلمان عراق از جناح لیبرال با انتشار توییتی گفت «معترضان توسط تک تیراندازان و به دستور ایران کشته شده اند».
صدای تیراندازی و شلیک گلوله به سمت تحصن کنندگان در اطراف مقر وزارت نفت در مسیر منتهی به میدان التحریر شنیده شد.
شبکه تلویزیونی العربیه گفت «صدها هزار نفر در نزدیکی مجتمع تجاری النخیل در بغداد و در ابتدای خیابان فلسطین تظاهرات کردند. ماموران برای متفرق کردن معترضان گاز اشک آور شلیک کردند».
در الناصریه مرکز استان ذی قار در جنوب عراق نیز آمار کشته شدگان بسیار بالا بود. معترضان در ذی قار ساختمان های احزاب را به آتش کشیدند.
از سوی دیگر، معادله تحولات عراق احتمالا با فراخوان مقتدی صدر برای استعفای دولت تغییر خواهد کرد. در چنین شرایطی دو گزینه مطرح است؛ اول: به رغم خودداری معترضان از سیاسی شدن این تحرک اما جنبش اعتراضی برای سرنگونی حکومت گسترش خواهد یافت. دوم: کشمکش از سطح خیابانی به سطوح سیاسی و دولتمردان یعنی پارلمان انتقال پیدا می کند.
گروهی از چهره های شاخص سیاسی تلاش کردند تا صدر را به پس گرفتن خواسته خود برای استعفای دولت متقاعد کنند. صدر همچنان بر دیدگاه خود پافشاری می کند. به همین دلیل نگرانی ها در خصوص پیوستن طرفداران صدر به اعتراضات افزایش یافته و بغداد روز شنبه (۵ اکتبر) شاهد حضور سنگین ماموران و خودروهای نظامی بود.
قرار بود جلسه مجلس عراق روز شنبه (۵ اکتبر) برای بررسی مطالبات معترضان برگزار شود. این جلسه به دلیل تحریم فراکسیون مقتدی الصدر به حد نصاب نرسید و تشکیل نشد.
فراکسیون الصدر با ۵۴ نماینده بزرگ ترین فراکسیون مجلس عراق است. صدر ضمن حمایت از خواسته های اصلی معترضان خواستار برکناری دولت شد.
محمد الحلبوسی رییس پارلمان عراق با نمایندگان معترضان دیدار کرد. نمایندگان اعتراضات در این جلسه مطالبات معترضان را مطرح کردند. الحلبوسی نیز وعده داد تا برای تامین خواسته های معترضان تلاش کند.
الحلبوسی روز جمعه (۴ اکتبر) نیز در اظهاراتی چندین طرح برای اشتغال جوانان و ارائه کمک های اجتماعی جدید تقدیم کرد.
او افزود «اگر به این وعده ها در اسرع وقت عمل نکنم من نیز به معترضان خواهم پیوست».
مسوولان کشور از معترضان خواستار مهلت زمانی معین برای اجرای اصلاحات و بهبودی وضعیت معیشتی جمعیت چهل میلیونی عراق شدند. اما گویا مردم عراق از جنگ و بیکاری و فساد به ستوه آمدند. صدر خواستار «برگزاری انتخابات زود هنگام زیر نظر سازمان ملل» شد.
مطالبات معترضان از همان روز آغاز اعتراضات (سه شنبه) روشن بود.
یکی از معترضان با سربند پرچم عراق روز جمعه به فرانس پرس گفت «کسی ما را نمایندگی نمی کند. افراد کت و شلوار می پوشند و بعد نماینده مجلس می شوند. ما دیگر نه حزب می خواهیم و نه اینکه کسی به اسم ما حرف بزند».
صدر این خواسته معترضان را مورد توجه قرار داد. او از هوادارانش خواست تا «در راهپیمایی مسالمت آمیز شرکت کنند و اعتراضات مردمی به تظاهرات حزبی تبدیل نشود».
فنر حداد کارشناس امور عراق گفت «دولتمردان عراق که عده ای از آنها ۱۶ سال به سمت های خود چسبیده اند با یک جنبش بی سابقه روبرو شده اند».
او افزود «این اعتراضات ضد کل حاکمیت و ساختار سیاسی عراق است» و با اعتراضات همیشگی برای تامین برق و آب در دومین کشور بزرگ صادر کننده نفت در اوپک تفاوت دارد.
حداد خاطر نشان کرد «مردم برای اولین بار شعار سرنگونی رژیم سردادند». حکومت عراق بر پایه سهمیه بندی فرقه ای و قومی پست های دولتی و نیز پارتی بازی شکل گرفته است.
سرمد البیاتی تحلیل گر مسائل امنیتی گفت «معترضان در شرایط کنونی در انتظار «اصلاحات و تصمیم گیری های سرنوشت ساز و برکناری و بازخواست برخی از سیاستمداران رده بالا در پرونده های فساد» هستند».
فعالیت برخی از مجتمع های تجاری و کافی شاپ ها و قهوه خانه ها در محله های پایتخت روز شنبه (۵ اکتبر) از سرگرفته شد.
کارکنان شهرداری نیز برای تمیز کردن آثار لاستیک های سوخته در خیابان ها دست به کار شدند. قیمت مواد غذایی و سبزیجات افزایش یافت؛ به عنوان مثال قیمت گوجه فرنگی از هزار دینار به سه هزار دینار عراق رسید.
خیابان های منتهی به میدان التحریر در پایتخت ۹ میلیون نفری عراق شاهد حضور سنگین ماموران و خودروهای زرهی و امنیتی بود. اعتراضات عراق روز سه شنبه (اول اکتبر) از میدان التحریر آغاز شد.
با این حال اما احتمال آغاز مجدد درگیری ها وجود دارد.
ابو صلاح (۷۰ ساله) گفت «چنانچه شرایط معیشتی مردم بهتر نشود اعتراضات با قوت هر چه بیشتر ادامه پیدا می کند و این بار اوضاع بدتر می شود».

اظهاراتی که از سوی باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق، مطرح شد و از سوی بسیاری «احساسی» و «غیر حرفه‌ای» توصیف شده‌اند، موجی از انتقادها را در پی داشت؛ به‌ویژه آن‌که تنها چند ساعت پس از پایان اجلاس سران عرب در بغداد و صدور بیانیه پایانی بیان شدند.

این اظهارات، حتی باعث شگفتی و ناراحتی برخی از نزدیکان دولت و دوستان شخصی العوادی شد؛ فردی که به گفته منابع آگاه، همواره به آرامش و خونسردی شهرت داشته است.
یکی از منابع نزدیک به دولت در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» اظهار کرد: «نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که باعث شد آقای العوادی چنین واکنشی نشان دهد؛ او معمولاً فردی آرام و منطقی است.»

خشم و واکنش تند

العوادی در گفت‌وگویی تلویزیونی و با لحنی تند و خشمگین اظهار داشت: «یکی از دستاوردهای این اجلاس آن است که به دیگران بگوییم: به ما احترام بگذارید، ما قوی هستیم. اگر کسی نگران بازگشت رهبری عربی عراق است، باید بداند که ما چنین قصدی نداریم.»
او با این سخنان به نوعی به دوران صدام حسین و پیامدهای جنگ‌افروزانه‌ی آن دوره اشاره کرد.

منبع مذکور افزود: «به نظر می‌رسد فشارهای مربوط به میزبانی اجلاس و انتقادهایی که از سطح مشارکت هیئت‌های عربی مطرح شد، بر برخی از مسئولان دولت تأثیر گذاشته است.»

وی در عین حال گفت که مشخص نیست آیا نخست‌وزیر محمد شیاع السودانی قصد دارد به دلیل این اظهارات، العوادی را از سمت خود برکنار کند یا خیر.

نخست‌وزیر السودانی در پایان اجلاس ضمن قدردانی از مشارکت کشورهای عربی گفت: «به نمایندگی از دولت و ملت عراق، از برادران عربی که در دو اجلاس سیاسی و توسعه‌ای بغداد شرکت کردند، تشکر می‌کنم. امیدواریم نتایج این نشست‌ها در تحقق آرمان‌های ملت‌های عربی مؤثر باشد.»

او افزود: «بغداد همواره عرصه‌ای برای همکاری مشترک عربی، مظهر قدرت و جایگاهی اثرگذار در روند تصمیم‌سازی عربی خواهد بود. ابتکارات و مصوباتی که از این اجلاس‌ها حاصل شد، پاسخی درخور به چالش‌های منطقه‌ای است. مردم عراق با آغوشی باز پذیرای هر تلاش واقعی برای آینده‌ای بهتر، ثبات و توسعه هستند.»

درخواست برای اصلاح یا عذرخواهی

در واکنش به سخنان العوادی، عماد عبداللطیف سالم، استاد اقتصاد در دانشگاه بغداد، در یادداشتی نوشت: «امیدوارم آقای باسم العوادی، سخنگوی محترم دولت، این سخنان را اصلاح کرده یا از آن عذرخواهی کند.»

به نظر می‌رسد موضوع سطح پایین نمایندگی برخی کشورها در اجلاس بغداد، ناراحتی‌هایی را در میان مقامات عراقی، از جمله سخنگوی دولت، ایجاد کرده است؛ با وجود آنکه مسئولان بارها از موفقیت نشست و توازن در سطح مشارکت دفاع کرده‌اند.

العوادی در مصاحبه‌ای دیگر که روز شنبه انجام شد، اظهار داشت: «تعامل سیاسی عراق با کشورهای عربی و سیاست خارجی ما، بر پایه درس‌هایی که از این اجلاس و سطح مشارکت کشورهای عربی گرفتیم، شکل خواهد گرفت. ما همچنان به رویکرد مثبت خود نسبت به برادران عرب پایبندیم، اما این اجلاس برای ما تجربه‌ای آموزنده بود.»

او افزود: «تعامل ما با کشورهای عربی ادامه خواهد داشت، اما این اجلاس، نقطه عطفی مهم برای دستگاه دیپلماسی عراق بود و بی‌تردید سیاست خارجی کشور بر مبنای نتایج و درس‌های آن بازنگری خواهد شد.»

از سر گیری تظاهرات در بغداد و ۵ نفر بر اثر تیراندازی کشته شدند

مقر احزاب در الناصریه به آتش کشیده شدند