چگونه اعتراضات در عراق و لبنان به کاهش نفوذ ایران انجامید؟

 یک روز پس از آغاز اعتراضات ضد حکومتی در عراق سردار قاسم سلیمانی شبانه با یک هلیکوپتر به بغداد سفر کرد. قاسم سلیمانی در این سفر محرمانه خود را به منطقه به شدت محافظت شده سبز در بغداد رساند و مقام های ارشد امنیتی را که در یک مقر حکومتی جلسه داشتند غافلگیر کرد.
سفر محرمانه قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس بازوی برون مرزی سپاه بیانگر نگرانی حکومت تهران درباره اعتراضاتی است که سراسر پایتخت -بغداد- را فرا گرفته.
به گزارش آسوشیتد پرس معترضان با حمل پلاکاردهایی خواهان توقف دخالت ایران در امور عراق هستند.
مردم در عراق و لبنان به مشکلات داخلی و نخبگان سیاسی اعتراض دارند. اما این اعتراضات چالشی برای حکومت ایران به شمار می رود. ایران به دقت اوضاع سیاسی و شرایط گروه های مسلح قدرتمند در این دو کشور را زیر نظر دارد.
سرکوب شدید اعتراضات در عراق و حمله هواداران «حزب الله» به مقر اصلی معترضان در بیروت به نگرانی ها درباره واکنش خشونت بار ایران و هم پیمانانش دامن زده است.
سلیمانی در این سفر محرمانه به مقام های عراقی گفت «ما در ایران نحوه برخورد با اعتراضات را بلدیم. این اتفاق در ایران نیز افتاد و ما آن را کنترل و مهار کردیم».
این اظهارات سلیمانی را مقام های ارشدی که در جریان این نشست بودند و نخواستند نامشان فاش شود نقل کردند.
یک ماه پس از سفر سلیمانی اعتراضات در عراق گسترده تر از تظاهرات پیشین از سر گرفته شد. معترضان در لبنان به تجمع ادامه دادند.
کارشناسان بر این باورند که ادامه اعتراضات در این دو کشور یکی از ابعاد کاهش نفوذ ایران در منطقه است. ایران با تحریم های آمریکا دست و پنجه نرم می کند.
دستکم ۱۵۰ نفر در اعتراضات عراق کشته شده اند. تک تیراندازان در جریان اعتراضات به سر و بدن معترضان شلیک کردند. افراد لباس شخصی با نقاب سیاه به سرکوب معترضان پرداختند و گاز شلیک آور شلیک کردند و همین باعث شد تا اعتراضات در هفته جاری از سر گرفته شود. عده ای از ساکنان محلی می گویند افراد لباس شخصی ایرانی هستند.
هشام الهاشمی تحلیلگر مسائل امنیتی عراق می گوید «ایران به شدت از این راهپیمایی ها نگران است. ایران پس از حمله آمریکا به عراق در ۲۰۰۳ از طریق احزاب همسو دستاوردهای فراوانی در دولت و پارلمان کسب کرده است».
او افزود «ایران نمی خواهد این موفقیت ها را از دست بدهد. بنابراین تلاش می کند تا از طریق احزاب سرسپرده اعتراضات را به سبک ایرانی مهار کند».
معترضان در عراق به تاسیسات دولتی و دفاتر احزاب سیاسی و شبه نظامیان مورد حمایت حکومت هم پیمان ایران حمله کردند.
عراق دومین کشور صادر کننده نفت در اوپک است. نفوذ شبه نظامیان شیعی مورد حمایت حکومت ایران در بخش اقتصاد عراق و تسلط آنان بر پروژه های دولتی بازسازی و ایجاد امپراطوری های اقتصادی منجر به گسترش نارضایتی مردم شده است. گروه های وابسته به ایران به دنبال فعالیت بازرگانی غیر قانونی پول های کلانی به جیب می زنند.
علی العراقی شهروند ۳۵ ساله از جنوب کشور می گوید «همه احزاب و جناح ها فاسد هستند. دلیلش هم ایران است. ایران از این گروه ها برای صدور نظام حکومت مذهبی خود به عراق بهره می گیرد».
او افزود «مردم به این وضع اعتراض دارند. و مردم به همین دلیل علیه ایران قیام کردند».
نارضایتی و خشم مردم عراق از دست ایران به اشکال گوناگونی بروز کرد. معترضان در بغداد پرچم ایران را آتش زدند. مردم کربلا در مقابل کنسولگری ایران در شهر تجمع کرده و شعار «ایران برو بیرون» سر دادند.
صدها هزار نفر در لبنان به خیابان ها ریختند و خواهان استعفای دولت هستند. گروه های هوادار ایران بر دولت لبنان تسلط دارند. مردم از دست گسترش مشکلات داخلی و فساد نخبگان سیاسی حاکم ناراضی هستند.
ایهم کامل رییس بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه اوراسیا گفت «مردم در عراق و لبنان در اصل به سیاست های داخلی و طبقه سیاسی شکست خورده و فاسد اعتراض دارند».
ایهم کامل افزود «اعتراضات نشان داد الگوی حکومت های نیابتی شکست خورده است. ایران کوشید تا از طریق هم پیمانانشان در حاکمیت نفوذ خود را گسترش دهد. اما هم پیمانان محلی ایران نتوانستند به شیوه درست و موثری حکومتداری کنند».
هواداران جنبش «امل» و «حزب الله» روز سه شنبه به معترضان در میدان های تجمع در مرکز بیروت حمله کردند و معترضان را مورد ضرب و شتم قرار دادند. به دنبال این درگیری دو نفر زخمی شدند. ارتش لبنان و ماموران امنیتی مهاجمان را بیرون کرده و مورد پیگرد قرار دادند. اقدامات ویژه ای برای حمایت از تحصن کنندگان اجرا شد.
حکومت ایران چند روزی درباره اعتراضات در این دو کشور سکوت کرده بود. اما آیت الله خامنه ای رهبر ایران روز چهارشنبه (۳۰ اکتبر) ناآرامی ها در عراق و لبنان را به آمریکا و هم پیمانان منطقه ای اش نسبت داد.
خامنه ای در مراسمی در جمع دانشجویان افسری ارتش گفت آمریکا و سرویس های اطلاعاتی غربی «دارند در منطقه آشوب به پا می کنند».
او افزود «به دلسوزان عراق و لبنان توصیه می کنم اولویتشان را علاج ناامنی و احترام به قانون قرار دهند». او خاطر نشان کرد «مطالبات مردم بحق است».