عصیان مدنی عراقی‌ها در راه است.. عشایر به معترضان می‌پیوندند

ده‌ها زخمی در تظاهرات بصره .. صدور حکم بازداشت ۶۰ نماینده و مسئول عراقی * محکومیت قتل معترضان عراقی با نارنجک‌های گاز اشک‌آور

عصیان مدنی عراقی‌ها در راه است.. عشایر به معترضان می‌پیوندند
TT

عصیان مدنی عراقی‌ها در راه است.. عشایر به معترضان می‌پیوندند

عصیان مدنی عراقی‌ها در راه است.. عشایر به معترضان می‌پیوندند

 اعتراضات در عراق شدت گرفت و در پی آن یک نفر در بغداد کشته شد و بندر ام القصر همچنان تعطیل است. سازمان شفافیت عراق نیز اعلام کرد که حکم جلب و بازداشت ۶۰ نماینده و مسئول کنونی صادر شده که متهم به فساد و تضییع بیت‌المال هستند. از سوی دیگر، سندیکای مرکزی معلمان عراق تصمیم گرفت اعتصاب خود را به مدت یک هفته دیگر تمدید کند. در همین رابطه، سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی تکان دهنده از قتل‌های «وحشتناک» در عراق خبر داد.
به گزارش الشرق الاوسط، معترضان از تلاش خود برای بستن راه‌های اصلی آمد و شد در عراق خبر دادند که واکنش سخنگوی وزارت کشور را به همراه داشت و تهدید کرد که با این اقدام به شدت برخورد خواهد کرد.
در این میان خبرگزاری فرانس پرس گزارش داد که تظاهرات عراقی‌ها که خواستار «فروپاشی نظام کنونی» هستند، با وجود وعده اصلاحات از طرف مقام‌ها معمولاً در شب به خشونت کشیده می‌شود، خبرگزاری رویترز نیز از کشته شدن یک معترض و زخمی شدن ۹۱ نفر دیگر در پایتخت خبر داد.
در همین رابطه، سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی مفصل از شاهدان عینی گفته‌است، تحقیقات نشان می‌دهد که معترضان عراقی با نوعی از اسلحه «کشنده» مورد هدف قرار گرفته‌اند.
نیروهای امنیتی و شبه نظامیانی که در قتل تظاهر کنندگان دست داشتند از نارنجک‌های به ظاهر اشک آور اما کشنده استفاده کردند. آنها با شلیک این نارنجک‌های اشک‌آور به سوی جمجمه افراد تظاهر کننده آنها را به قتل می‌رسانند.
با تأکید بر اینکه این نوع نارنجک‌ها تاکنون در هیچ جای دنیا مورد استفاده قرار نگرفته‌است، تأکید کرده که این نوع نارنجک برای قتل تظاهر کنندگان مورد استفاده قرار گرفته‌است نه برای متفرق کردن آنها.
این نهاد بین‌المللی گفته‌است اغلب قربانیان که تاکنون به بیش از ۳۰۰ نفر رسیده‌اند به وسیله این نارنجک‌ها که به جمجمه آنها اصابت کرده‌است کشته شدند. این سلاح به‌طور مستقیم سمت تظاهرکنندگان شلیک شده تا آنها را بکشد و نه پراکنده کند.
سازمان عفو بین‌الملل از مقامات عراقی و پلیس و نیروهای این کشور خواسته‌است بلافاصله شلیک این نوع نارنجک‌های کشنده و بی‌سابقه علیه معترضان را متوقف کنند.
از سوی دیگر، منابع عراقی روز شنبه ۲ اکتبر ۲۰۱۹ از درگیری نیروهای امنیتی عراق با معترضین در بصره و زخمی شدن ۱۲۰ از تظاهرکنندگان خبر دادند.
طبق این گزارش درگیری زمانی آغاز شد که تظاهرکنندگان تلاش کردند تا جاده‌های اصلی منتهی به بندر «ام القصر» را ببندند.
دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر عراق تیز در بیانیه‌ای اعلام کرد، ۱۲۰ نفر در جریان درگیری پلیس با معترضین در بصره زخمی شدند.
در این راستا، روز شنبه عراق شاهد ادامه اعتراضات ملیونی در بغداد و سایر شهرهای این کشور بود. اعتراضات در بغداد و کربلا صورت گرفت.
در تظاهرات روز جمعه در بغداد یک نارنجک گاز اشک‌آور به سر یک زن پرستار که به تظاهر کنندگان مجروح کمک می‌کرد، اصابت کرد و باعث مرگ او شد.
تظاهرات اعتراضی عراقی در شهر ناصریه، مرکز استان ذی قار واقع در جنوب شرقی عراق برای نهمین روز در میدان «الحبوبی» مرکز شهر ناصریه برگزار شد.
منابع عراقی گزارش دادند که نور رحیم علی که یک پزشک بوده شنبه‌شب هنگام معالجه زخمی شدگان در میدان تحریر کشته شد. روز شنبه هزاران نفر برای تشییع جنازه اولین زن در رویدادهای اخیز در یک تظاهرات گسترده در بغداد شرکت کردند.
از سوی دیگر، آمریکا روز جمعه اول نوامبر از دولت عراق خواست تا پاسخگوی مطالبات مشروع مردم این کشور باشد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز با انتشار بیانیه‌ای از تحقیقات دولت عراق دربارهٔ خشونت‌های مرگبار پلیس انتقاد کرد و آن را بی‌اعتبار خواند. در این بیانیه همچنین آمده‌است که دولت عراق باید به مردم این کشور حساب پس دهد و از شدت محدودیت اخیر آزادی بیان و مطبوعات که از اجزای جدانشدنی اصلاحات دموکراتیک است بکاهد.
در همین خصوص، سازمان شفافیت عراق آخرین آمار مربوط به اقدامات مبارزه با فساد را منتشر کرد.
این سازمان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که «اداره تحقیقات این سازمان، حکم بازداشت و جلب ۶۰ نماینده و مسئول محلی را صادر کرده‌است».
بازداشت و صدور حکم جلب این افراد، به خاطر «اتهامات فساد و تضییع بیت‌المال» است.
در این بیانیه تصریح شده‌است که حکم‌هایی نیز علیه یک وزیر، پنج نماینده کنونی پارلمان و دو وزیر سابق نیز صادر شده‌است.
دستور بازداشت یک استاندار، یک رئیس شورای استانداری و پنج مدیر کل نیز صادر شده‌است.
سندیکای مرکزی معلمان عراق نیز تصمیم گرفت در راستای حمایت از جوانان معترض در حمایت از مطالبات مشروع‌شان و لزوم برکناری دولت و برگزاری انتخابات زودهنگام به همراه اصلاح قانون اساسی و نیز به علت وضعیت نامناسب آموزشی اعتصاب خود را به مدت یک هفته دیگر تمدید کند.



پلی میان سه رودخانه… ترجمه‌ای انگلیسی و تصویری از رؤیاهای نجیب محفوظ

نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)
نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)
TT

پلی میان سه رودخانه… ترجمه‌ای انگلیسی و تصویری از رؤیاهای نجیب محفوظ

نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)
نجیب محفوظ در بالکن کافه‌اش مشرف به میدان التحریر در قاهره، سال ۱۹۸۸ (فرانس پرس)

با صداقتی نادر، رمان‌نویس لیبیایی-بریتانیایی «هشام مطر» ترجمه‌اش از کتاب «رؤیاهای آخر» نجیب محفوظ را با یک اعتراف آغاز می‌کند.
مطر در تنها دیدارشان در دهه ۹۰ میلادی، از محفوظ پرسید که نویسندگانی را که به زبانی غیر از زبان مادری‌شان می‌نویسند، چگونه می‌بیند؟

این پرسش بازتاب دغدغه‌های نویسنده‌ای جوان بود که در آمریکا متولد شده و مدتی در قاهره زندگی کرده بود، پیش از آنکه برای در امان ماندن از رژیم معمر قذافی (که پدر مخالفش را ربوده بود) به بریتانیا برود و در مدرسه‌ای شبانه‌روزی با هویتی جعلی نام‌نویسی کند.
و پاسخ محفوظ، همانند سبک روایت‌اش، کوتاه و هوشمندانه بود: «تو به همان زبانی تعلق داری که به آن می‌نویسی.»

«خودم را یافتم... رؤیاهای آخ

اما مطر اعتراف می‌کند که در بازخوانی‌های بعدی‌اش از آن گفتگو، چندین بار خود را در حال افزودن حاشیه‌ای یافت که محفوظ هرگز نگفته بود: خلاصه‌ای که می‌گفت: «هر زبان، رودخانه‌ای است با خاک و محیط خودش، با کرانه‌ها و جریان‌ها و سرچشمه و دهانه‌ای که در آن می‌خشکد. بنابراین، هر نویسنده باید در رودخانه زبانی شنا کند که با آن می‌نویسد.»

به این معنا، کتاب «خودم را یافتم... رؤیاهای آخر» که هفته گذشته توسط انتشارات «پنگوئن» منتشر شد، تلاشی است برای ساختن پلی میان سه رودخانه: زبان عربی که محفوظ متن اصلی‌اش را به آن نوشت، زبان انگلیسی که مطر آن را به آن برگرداند، و زبان لنز دوربین همسر آمریکایی‌اش «دیانا مطر» که عکس‌های او از قاهره در صفحات کتاب آمده است.

مطر با انتخاب سیاه و سفید تلاش کرده فاصله زمانی بین قاهره خودش و قاهره محفوظ را کم کند (عکس‌: دیانا مطر)

کاری دشوار بود؛ چرا که ترجمه آثار محفوظ، به‌ویژه، همواره با بحث و جدل‌هایی همراه بوده: گاهی به‌خاطر نادقیق بودن، گاهی به‌خاطر حذف بافت و گاهی هم به‌خاطر دستکاری در متن.
اندکی از این مسائل گریبان ترجمه مطر را هم گرفت.
مثلاً وقتی رؤیای شماره ۲۱۱ را ترجمه کرد، همان رؤیایی که محفوظ خود را در برابر رهبر انقلاب ۱۹۱۹، سعد زغلول، می‌یابد و در کنارش «امّ المصریین» (لقب همسرش، صفیه زغلول) ایستاده است. مطر این لقب را به‌اشتباه به «مصر» نسبت داد و آن را Mother Egypt (مادر مصر) ترجمه کرد.

عکس‌ها حال و هوای رؤیاها را کامل می‌کنند، هرچند هیچ‌کدام را مستقیماً ترجمه نمی‌کنند(عکس‌: دیانا مطر)

با این حال، در باقی موارد، ترجمه مطر (برنده جایزه پولیتزر) روان و با انگلیسی درخشانش سازگار است، و ساده‌گی داستان پروژه‌اش را نیز تداعی می‌کند: او کار را با ترجمه چند رؤیا برای همسرش در حالی که صبح‌گاهی در آشپزخانه قهوه می‌نوشید آغاز کرد و بعد دید ده‌ها رؤیا را ترجمه کرده است، و تصمیم گرفت اولین ترجمه منتشرشده‌اش همین باشد.
شاید روح ایجاز و اختصار زبانی که محفوظ در روایت رؤیاهای آخرش به‌کار برده، کار مطر را ساده‌تر کرده باشد.
بین هر رؤیا و رؤیای دیگر، عکس‌های دیانا مطر از قاهره — شهر محفوظ و الهام‌بخش او — با سایه‌ها، گردوغبار، خیالات و گاه جزئیات وهم‌انگیز، فضا را کامل می‌کنند، هرچند تلاش مستقیمی برای ترجمه تصویری رؤیاها نمی‌کنند.

مطر بیشتر عکس‌های کتاب را بین اواخر دهه ۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ گرفته است(عکس‌: دیانا مطر)

در اینجا او با محفوظ در عشق به قاهره شریک می‌شود؛ شهری که از همان جلسه تابستانی با نویسنده تنها برنده نوبل ادبیات عرب، الهام‌بخش او شد.
دیانا مطر با انتخاب سیاه و سفید و تکیه بر انتزاع در جاهایی که می‌توانست، گویی تلاش کرده پلی بسازد بین قاهره خودش و قاهره محفوظ.
هشام مطر در پایان مقدمه‌اش می‌نویسد که دلش می‌خواهد محفوظ را در حالی تصور کند که صفحات ترجمه را ورق می‌زند و با همان ایجاز همیشگی‌اش می‌گوید: «طبعاً: البته.»
اما شاید محتمل‌تر باشد که همان حکم نخستش را دوباره تکرار کند: «تو به همان زبانی تعلق داری که به آن می‌نویسی.»
شاید باید بپذیریم که ترجمه — نه‌فقط در این کتاب بلکه در همه‌جا — پلی است، نه آینه. و همین برایش کافی است.