گسترش «جنگ پل ها» در بغداد

انتقاد آمریکا از توسل به زور برای سرکوب معترضان و بحران اعتماد به حکومت مانع آغاز گفتگو

گسترش «جنگ پل ها» در بغداد
TT

گسترش «جنگ پل ها» در بغداد

گسترش «جنگ پل ها» در بغداد

ماموران امنیتی عراق روز چهارشنبه (۶ نوامبر) با پرتاب گاز اشک آور و تیراندازی هوایی معترضان در مرکز بغداد را متفرق کردند.
دامنه موج اعتراضات مردمی روز به روز گسترش پیدا می کند. این بزرگ ترین تظاهرات ضد حکومتی در چند دهه گذشته در عراق است که به بخش های گوناگون پایتخت کشیده شده. پل های بغداد مهم ترین بخش اعتراضات هستند. معترضان برای عبور از پل ها و ورود به منطقه خضرا (منطقه سبز) تلاش می کنند. اغلب تاسیسات دولتی در این منطقه واقع شده است.
حوادث تیراندازی به معترضان روی سه پل اصلی بغداد -الاحرار و الشهدا و باب المعظم- یا نزدیکی آنها اتفاق افتاد.
رویترز به نقل از منابع پزشکی و امنیتی گفت دستکم ۲۷ نفر بر اثر شلیک گاز اشک آور زخمی شدند. تعداد زیادی از معترضان نیز دستگیر شدند.
معترضان از عصر سه شنبه (۵ نوامبر) پل الشهدا واقع بر رود دجله را بستند. به دنبال پیوستن چندین هزار نفر از مردم بغداد و استان های جنوبی به اعتراضات ضد حکومتی حالا معترضان در صدد توقف کامل عبور و مرور در کشور هستند.
ماموران با نصب موانع بتونی در نقاط مختلف موفق به بستن پل ها و منع عبور معترضان به منطقه خضرا شدند. این منطقه بار دیگر بسته شد.
پایتخت عراق از طریق هفت پل واقع بر رود دجله به دو بخش تقسیم شده است. در این میان پل جمهوریت معروف ترین آنهاست. این پل میدان التحریر و منطقه خضرا را به یکدیگر وصل می کند.
معترضان از پل جمهوریت به نام «بلوک دیواری اول» یاد می کنند. عبدالکریم خلف سخنگوی نظامی دفتر نخست وزیر چند روز پیش درباره احتمال ریزش پل جمهوریت به دلیل تعقیب و گریز معترضان و ماموران در منطقه هشدار داد.
گویا معترضان امید چندانی به پیروزی در نبرد پل جمهوریت ندارند و به همین دلیل تصمیم گرفتند تا به بخش دیگر بغداد عبور کنند. معترضان در این صورت می توانند به تاسیسات حکومتی و ساختمان مجلس و وزارتخانه ها و سفارتخانه ها و منازل مقام های ارشد دولت دسترسی داشته باشند.
از این رو، «پل السنک» به هدف دوم معترضان تبدیل شد. این پل در نزدیکی پل جمهوریت قرار دارد و به مقر سفارت ایران نزدیک تر است. ماموران «پل السنک» را بستند و گویا تلاش معترضان به جایی نرسیده است.
اما اراده معترضان با این اقدامات شکستنی نیست. ده ها نفر از معترضان با یک نقشه هوشمندانه و غافلگیر کننده چند روز پیش از پل الشهدا عبور کردند.
حالا «جنگ پل ها» به چهار نقطه عبور و مرور کشیده شده و ماموران امنیتی برای اولین بار دچار سردرگمی شدند.
معترضان تا حالا موفق به عبور به سمت مقر عادل عبد المهدی نخست وزیر عراق در محله علاوی الحله و نیز مقر تلویزیون حکومتی (کانال العراقیه) نشده اند. چندین مغازه دچار آتش سوزی محدود شدند. معترضان عقب نشینی کردند و ماموران پل الشهدا را برای چند ساعت بستند. پل الشهدا دوباره باز شد.
جنگ پل ها روز پنجشنبه (۶ نوامبر) ادامه یافت. معترضان این بار به سمت پل باب المعظم در نزدیکی مجتمع مدیکال سیتی در بغداد حرکت کردند.
تاسیسات بانکی همچون بانک مرکزی عراق و بانک های الرافدین و الرشید در مسیر معترضان به سمت پل باب المعظم قرار دارند. معترضان موفق نشدند از این پل عبور کنند.
به هر حال، اعتراضات از پل جمهوریت به سه پل دیگر از پل های هفتگانه بغداد کشیده شده است. معترضان از این طریق می خواهند به حکومت بگویند که شرط بندی روی خسته کردن آنها نتیجه نمی دهد.
معترضان رفته رفته می بینند که صدایشان به جامعه جهانی می رسد. آمریکا و سازمان ملل توسل به زور برای سرکوب اعتراضات را محکوم کردند.
 به دنبال تداوم اعتراضات و افزایش آمار قربانیان و بحران اعتماد بین حکومت و معترضان جامعه جهانی واکنش نشان داد. فرصت گفتگوی ملی که توسط پرزیدنت برهم صالح مطرح شد به دلایل یاد شده به تاخیر خواهد افتاد.
سطح مطالبات معترضان بالاتر می رود. آنها می گویند نافرمانی مدنی تنها چاره کار است. معترضان به اعتصاب فراخواندند.
منابع امنیتی گفتند ماموران تجمع معترضان در شامگاه سه شنبه در بصره را با توسل به زور متفرق کردند. هنوز گزارشی درباره کشته شدگان منتشر نشده است. معترضان در بصره مقابل استانداری تحصن کرده بودند.
همه خیابان های منتهی به بندر مهم ام قصر واقع بر کرانه خلیج در نزدیکی بصره توسط چند هزار نفر از معترضان بسته شده اند.
فعالیت این بندر که محل عبور اقلام عمده از جمله غلات و سبزیجات و روغن و شکر وارداتی است از یک هفته پیش متوقف شده.
سخنگوی نخست وزیر گفت توقف فعالیت بندر ام قصر بیش از ۶ میلیارد دلار تا حالا به کشور خسارت وارد کرده است.
منابع امنیتی روز چهارشنبه (۶ نوامبر) گفتند «دستور بازداشت برگزارکنندگان اعتراضات روز سه شنبه از بغداد به همه استان ها ابلاغ شده است و ده ها نفر در بصره و ناصریه بازداشت شدند».
سازمان نظارت بر اینترنت «نت بلاکس» گفت قطعی اینترنت توسط حکومت در اغلب مناطق عراق بیش از یک میلیارد دلار تولید ناخالص ملی در ماه اکتبر را به باد داد. اینترنت در بخش های فراوان عراق قطع است اما روز سه شنبه موقتا وصل شد.
سفارت آمریکا در بغداد روز چهارشنبه (۶ نوامبر) از اقدام حکومت در استفاده از خشونت علیه معترضان انتقاد کرد.
به گفته بیانیه سفارت آمریکا «ما عملیات کشتار و ربودن معترضان و سرکوب آزادی بیان و تداوم خشونت جاری را محکوم می کنیم. مردم عراق باید در تصمیم گیری داخلی درباره آینده کشورش آزاد باشند».
 



محمد بن سلمان و ترامپ؛ تعمیق شراکت و حمایت از ثبات

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
TT

محمد بن سلمان و ترامپ؛ تعمیق شراکت و حمایت از ثبات

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)

ولیعهد و نخست‌وزیر پادشاهی عربی سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان بن عبدالعزیز، امروز بنا بر دستور خادم حرمین شریفین، ملک سلمان بن عبدالعزیز، و در پاسخ به دعوت رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، سفر رسمی کاری خود به آمریکا را آغاز می‌کند.

دیوان پادشاهی سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد که شاهزاده محمد بن سلمان در این سفر، روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن در حوزه‌های مختلف را بررسی خواهد کرد و همچنین به گفت‌وگو درباره مسائل دارای اهتمام مشترک خواهد پرداخت.

محافل سیاسی در ایالات متحده این سفر را رویدادی راهبردی می‌دانند که به تعمیق شراکت و حمایت از ثبات کمک می‌کند؛ و کاخ سفید با توجه و آمادگی قابل‌توجهی از آن استقبال می‌کند.

ترامپ شامگاه جمعه، هنگام حرکت به‌سوی فلوریدا برای گذراندن تعطیلات آخر هفته، گفت: «این سفر چیزی بیش از یک دیدار است... ما پادشاهی عربی سعودی و ولیعهد را گرامی می‌داریم.»

در چارچوب پوشش گسترده «الشرق الأوسط» از این سفر، شماری از کارشناسان دو کشور و مقام‌های پیشین درباره اهمیت تقویت روابط و نیز موضوعاتی که قرار است در گفت‌وگوها مطرح شود، از جمله فرصت‌های راه‌حل‌های سیاسی برای مسائل منطقه و افزایش همکاری اقتصادی، سخن گفتند.

باربارا لیف، معاون پیشین وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور خاور نزدیک، می‌گوید روابط میان دو کشور «برای شکل‌دادن به تلاشی مشترک جهت دستیابی به ثبات، و سپس کمک به منطقه برای حرکت در مسیر ممکن، بسیار حیاتی است».
مایکل راتنی، سفیر پیشین آمریکا در سعودی، نیز اظهار کرد: «دگرگونی‌ای که پادشاهی عربی سعودی تجربه کرده، با سرعت بالایی پیش می‌رود. ماهیت جامعه و اقتصاد به‌شکل چشمگیری تغییر کرده است و آمریکایی‌ها به‌تدریج ـ هرچند آهسته ـ این تغییرات را مشاهده می‌کنند.»

سوی دیگر، آرون دیوید میلر، پژوهشگر مؤسسه «کارنگی برای صلح بین‌المللی»، معتقد است این سفر «روابط سعودی ـ آمریکایی را به سطحی تازه ارتقا خواهد داد».

مدیران ارشد شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی نیز به «الشرق الأوسط» گفتند پادشاهی عربی سعودی اکنون یکی از سریع‌ترین و جذاب‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری‌های فناورانه است و شراکت‌های دو طرف در زمینه هوش مصنوعی، محاسبات پیشرفته و امنیت سایبری در حال گسترش است.


محمد بن سلمان و آمریکا… از ایجاز تا انجام

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
TT

محمد بن سلمان و آمریکا… از ایجاز تا انجام

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)

در جریان نشست سران سعودی و آمریکا که سپتامبر ۲۰۱۵ در کاخ سفید میان خادم حرمین شریفین، ملک سلمان بن عبدالعزیز، و رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا باراک اوباما برگزار شد، شاهزاده محمد بن سلمان «ایجازی» درباره دیدگاه‌های سعودی نسبت به رابطه استراتژیک دو کشور برای قرن بیست‌ویکم ارائه داد.
در آن زمان، به‌روشنی پیداست که شاهزاده جوان دارای تصور و رویکردی تازه نسبت به روابط سعودی ـ آمریکا است؛ روابطی که طی بیش از هشتاد سال مراحل و تحولاتی را پشت سر گذاشته، و او مصمم بود مسیرهای آینده آن را بازتعریف کند.

ملک سلمان بن عبدالعزیز در دیدار با باراک اوباما در کاخ سفید – سپتامبر 2015 (واس)

ریاست‌جمهوری آمریکا طی ده سال بعد میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در نوسان بود؛ اما نقطه عطف زمانی رقم خورد که شاهزاده محمد بن سلمان برای نخستین بار در مارس ۲۰۱۷ در کاخ سفید با دونالد ترامپ دیدار کرد؛ دیداری که ترامپ را به انتخاب ریاض به‌عنوان نخستین مقصد خارجی‌اش در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش سوق داد.
در جریان سفر تاریخی او به ریاض در ماه مه ۲۰۱۷، ترامپ سخنرانی‌ای در برابر رهبران جهان عرب و اسلام ایراد کرد که بر نگرانی‌های مربوط به تروریسم و درگیری‌های خاورمیانه متمرکز بود. و در همان سفر، ملک سلمان بن عبدالعزیز و ترامپ «اعلامیه چشم‌انداز استراتژیک مشترک» میان دو کشور را امضا کردند.
در ژانویه ۲۰۲۰، جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری سوگند یاد کرد و وعده داد روابط با نزدیک‌ترین شریک آمریکا را محدود خواهد کرد. اما وعده‌اش در برابر واقعیت‌ها و درک اهمیت شراکت سعودی ـ آمریکایی در شرایط تحول‌یافته ناشی از جنگ روسیه ـ اوکراین و دیگر دگرگونی‌های صحنه جهانی تاب نیاورد؛ و بدین‌ترتیب بایدن در ژوئیه ۲۰۲۲ به جده آمد تا با ملک سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهد، شاهزاده محمد بن سلمان، دیدار کند.

شاهزاده محمد بن سلمان در دیدار با جو بایدن در ریاض – ژوئیه 2022 (رویترز)

مسئولان سعودی همواره تأکید می‌کنند که روابط با آمریکا استراتژیک و باثبات است و آمدن پیاپی دولت‌ها در کاخ سفید تأثیری بر آن نمی‌گذارد.
در همین ده سال، سعودی‌ها به مسیر توسعه توانمندی‌ها، گسترش قابلیت‌ها، تحقق اهداف چشم‌انداز خود و افزایش جایگاهشان در سطح جهان ادامه دادند.
تحولات روابط سعودی ـ آمریکایی جدا از دگرگونی‌های ژرفی که جهان تجربه کرد نبود؛ از جمله: صعود چین به‌عنوان رقیب راهبردی واشینگتن، انتقال مراکز ثقل اقتصادی به‌سوی آسیا، و جنگ اوکراین که اهمیت امنیت انرژی و نقش کشورهایی را که قادر به ثبات‌بخشی به بازارهای انرژی‌اند، تقویت کرد.
در همین حال، از میزان درگیری آمریکا در خاورمیانه کاسته شد و اولویت‌ها به سمت موضوعات دیگر چرخید؛ امری که برای ریاض فضایی گشود تا ابتکارهای منطقه‌ای مؤثری را رهبری کند؛ از تنش‌زدایی سیاسی گرفته تا شراکت‌های اقتصادی و ارائهٔ رویکردهای جدید برای امنیت منطقه‌ای.
هم‌زمان، فناوری‌ها و هوش مصنوعی به موتورهای اصلی اقتصاد جهانی بدل شدند؛ مسئله‌ای که باعث شد شراکت‌های سرمایه‌گذاری و فناورانه در محاسبات واشنگتن اهمیتی مرکزی‌تر پیدا کنند.
این تحولات مجموعاً بنیان‌های رابطهٔ میان ریاض و واشنگتن را از رابطه‌ای مبتنی بر نیازهای مقطعی به رابطه‌ای ساخته بر برابری، تلاقی منافع و مشارکت در ساخت آینده تبدیل کرده است.
پس از برعهده گرفتن دومین دورهٔ ریاست‌جمهوری، دونالد ترامپ بار دیگر در مه ۲۰۲۵ به ریاض سفر کرد و سخنرانی مفصلی ایراد نمود که در آن نه از تروریسم و جنگ‌ها، بلکه از «آینده‌ای روشن و تحولی بزرگ و شگفت‌انگیز در منطقه» به رهبری ملک سلمان و ولیعهد سخن گفت. در ریاض، سوریه حضور داشت و به درخواست عربستان، پروندهٔ تحریم‌ها بسته شد و رئیس‌جمهوری ترامپ با رئیس‌جمهوری احمد الشرع دیدار کرد.
ترامپ در خلال سخنرانی‌اش، از شاهزاده محمد پرسید: «آیا شب‌ها می‌خوابی؟» سپس افزود که شاهزاده «تمام شب را در اندیشهٔ بهتر کردن امور می‌گذراند». او پیامی به جهان داد مبنی بر این‌که دستاوردهای پادشاهی از بیرون نیامده، بلکه حاصل عزم رهبران و ملت آن برای ساختن کشورشان و پیش بردن چشم‌اندازهای منحصربه‌فردشان و ترسیم آینده به شیوهٔ خودشان بوده است. ترامپ این روند را «معجزهٔ معاصر به شیوهٔ عربی» توصیف کرد.

صحنه‌ای از دیدار سه‌جانبهٔ سعودی ـ آمریکایی ـ سوری در ریاض، مه 2025 (واس)

این روایت ما را به مصاحبهٔ مجلهٔ آمریکایی «لایف» با ملک عبدالعزیز در مارس ۱۹۴۳ بازمی‌گرداند؛ جایی که او را «مردی که با چشمی بیدار زمام پادشاهی‌اش را در دست دارد» توصیف کرده بود. چه شباهتی میان سخن دیروز دربارهٔ جدِ بنیان‌گذار و سخن امروز دربارهٔ نوادهٔ راه‌یافته!
در میان تمام این زمینه‌ها و در سایهٔ تحولات گستردهٔ منطقه، سفر شاهزاده محمد بن سلمان به واشنگتن و دیدارش با رئیس‌جمهوری ترامپ انجام می‌شود؛ دیداری که انتظار می‌رود به توافقات و قراردادهایی منجر شود. هرچند عنوان‌های سیاسی و امنیتی بر اخبار سفر غالب است، اما پرونده‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری نیز حضوری پررنگ خواهند داشت. شاید بهترین توصیف، سخن ترامپ باشد که گفت این دیدار نه یک جلسه، بلکه «تجلیل از سعودی و از شاهزادهٔ جوان» است.
همچنین گزارش‌های رسانه‌ای، همراه با گمانه‌زنی‌ها و اظهاراتی منسوب به سیاستمداران آمریکایی، همچنان بر احتمال «عادی‌سازی روابط سعودی با میانجیگری آمریکا» حساب می‌کنند؛ اما با وجود فشارها و تلاش‌ها، موضع سعودی در کنار حق ملت فلسطین پابرجا خواهد ماند.
منافع پادشاهی عربی سعودی با شریک مهم خود ایالات متحده ـ که حمایت از اسرائیل را بخشی از عقیدهٔ سیاسی خود می‌داند ـ هرگز بر عقیدهٔ سیاسیِ ریشه‌دار سعودی در حمایت از حق فلسطینیان مقدم نبوده است. سیاست خارجی سعودی نیز همچنان بر عدم‌ عادی‌سازی روابط بدون یک راه‌حل جامع برای مسئلهٔ فلسطین، شامل تشکیل کشور مستقل فلسطینی در مرزهای ۱۹۶۷، استوار است.
و اگرچه ماشین کشتار اسرائیل آنچه را که کرد در غزه و علیه مردم مقاوم آن و کوشید مسئلهٔ فلسطین را از میان بردارد، تلاش‌های سعودی به رهبری ملک سلمان و ولیعهد تنها به مشارکت فعال در توقف جنگ محدود نشد؛ بلکه سعودی شکافی تاریخی در مسیر راه‌حل دو کشوری ایجاد کرد: با اعلام «تحمیل راه‌حل» و کسب به رسمیت شناختن کشور فلسطین از کشورهای اثرگذار، در رأس آن کشور صادرکنندهٔ «وعده بلفور» و از تریبون سازمان ملل؛ همان جایی که شاهد تصویب تصمیم شومِ تقسیم بود و دهه‌ها صحنهٔ پیکار دیپلماتیک سعودی برای دفاع از حق فلسطین بوده است.
و با وجود تلاش‌های سعودی برای تحمیل تشکیل کشور فلسطینی با وجود مخالفت آمریکا، و امضای پیمان دفاع مشترک با پاکستانِ دارای زرادخانهٔ هسته‌ای، ترامپ بارها از قدردانی خود نسبت به سعودی، رهبری آن، و شخص شاهزاده محمد سخن گفت؛ زیرا «دوست قدرتمندِ صاحب‌اصل، احترامِ دوستش را برمی‌انگیزد»، حتی اگر در برخی مسائل اختلاف دیدگاه وجود داشته باشد. تجربهٔ سیاسی آمریکا نیز تنها به قدرتمندان بها می‌دهد: قدرتمندانی که قدرتشان از دستاورد است، نه از میراث و شعارها.
و فارغ از نوع توافقات و حجم دستاوردهای حاصل از این دیدار استثنایی میان دو کشور، قطعاً نتایج آن شراکت استراتژیک را ـ بر پایهٔ نگاه ولیعهد سعودی به این رابطه ـ تحکیم خواهد کرد. ناظران همچنین بر این باورند که نشست‌های واشنگتن بنیانی برای امنیت و شکوفایی منطقه و چشم‌اندازی برای آیندهٔ روابط استراتژیکی خواهند بود که نبوغ شاهزاده محمد بن سلمان آنها را از ایجاز به انجام رسانده است.


ترامپ با فروش جنگنده‌های «اف-۳۵» به سعودی موافقت کرد

جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)
جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)
TT

ترامپ با فروش جنگنده‌های «اف-۳۵» به سعودی موافقت کرد

جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)
جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)

رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، امروز (دوشنبه) اعلام کرد که ایالات متحده با فروش جنگنده‌های پیشرفتهٔ آمریکایی از نوع «اف-۳۵» به پادشاهی عربی سعودی موافقت کرده است.

ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران در دفتر بیضی کاخ سفید گفت: «این کار را انجام خواهیم داد.»

قرار است رئیس‌جمهوری آمریکا فردا (سه‌شنبه) در کاخ سفید با ولیعهد سعودی، شاهزاده محمد بن‌سلمان، دیدار کند.