گسترش «جنگ پل ها» در بغداد

انتقاد آمریکا از توسل به زور برای سرکوب معترضان و بحران اعتماد به حکومت مانع آغاز گفتگو

گسترش «جنگ پل ها» در بغداد
TT

گسترش «جنگ پل ها» در بغداد

گسترش «جنگ پل ها» در بغداد

ماموران امنیتی عراق روز چهارشنبه (۶ نوامبر) با پرتاب گاز اشک آور و تیراندازی هوایی معترضان در مرکز بغداد را متفرق کردند.
دامنه موج اعتراضات مردمی روز به روز گسترش پیدا می کند. این بزرگ ترین تظاهرات ضد حکومتی در چند دهه گذشته در عراق است که به بخش های گوناگون پایتخت کشیده شده. پل های بغداد مهم ترین بخش اعتراضات هستند. معترضان برای عبور از پل ها و ورود به منطقه خضرا (منطقه سبز) تلاش می کنند. اغلب تاسیسات دولتی در این منطقه واقع شده است.
حوادث تیراندازی به معترضان روی سه پل اصلی بغداد -الاحرار و الشهدا و باب المعظم- یا نزدیکی آنها اتفاق افتاد.
رویترز به نقل از منابع پزشکی و امنیتی گفت دستکم ۲۷ نفر بر اثر شلیک گاز اشک آور زخمی شدند. تعداد زیادی از معترضان نیز دستگیر شدند.
معترضان از عصر سه شنبه (۵ نوامبر) پل الشهدا واقع بر رود دجله را بستند. به دنبال پیوستن چندین هزار نفر از مردم بغداد و استان های جنوبی به اعتراضات ضد حکومتی حالا معترضان در صدد توقف کامل عبور و مرور در کشور هستند.
ماموران با نصب موانع بتونی در نقاط مختلف موفق به بستن پل ها و منع عبور معترضان به منطقه خضرا شدند. این منطقه بار دیگر بسته شد.
پایتخت عراق از طریق هفت پل واقع بر رود دجله به دو بخش تقسیم شده است. در این میان پل جمهوریت معروف ترین آنهاست. این پل میدان التحریر و منطقه خضرا را به یکدیگر وصل می کند.
معترضان از پل جمهوریت به نام «بلوک دیواری اول» یاد می کنند. عبدالکریم خلف سخنگوی نظامی دفتر نخست وزیر چند روز پیش درباره احتمال ریزش پل جمهوریت به دلیل تعقیب و گریز معترضان و ماموران در منطقه هشدار داد.
گویا معترضان امید چندانی به پیروزی در نبرد پل جمهوریت ندارند و به همین دلیل تصمیم گرفتند تا به بخش دیگر بغداد عبور کنند. معترضان در این صورت می توانند به تاسیسات حکومتی و ساختمان مجلس و وزارتخانه ها و سفارتخانه ها و منازل مقام های ارشد دولت دسترسی داشته باشند.
از این رو، «پل السنک» به هدف دوم معترضان تبدیل شد. این پل در نزدیکی پل جمهوریت قرار دارد و به مقر سفارت ایران نزدیک تر است. ماموران «پل السنک» را بستند و گویا تلاش معترضان به جایی نرسیده است.
اما اراده معترضان با این اقدامات شکستنی نیست. ده ها نفر از معترضان با یک نقشه هوشمندانه و غافلگیر کننده چند روز پیش از پل الشهدا عبور کردند.
حالا «جنگ پل ها» به چهار نقطه عبور و مرور کشیده شده و ماموران امنیتی برای اولین بار دچار سردرگمی شدند.
معترضان تا حالا موفق به عبور به سمت مقر عادل عبد المهدی نخست وزیر عراق در محله علاوی الحله و نیز مقر تلویزیون حکومتی (کانال العراقیه) نشده اند. چندین مغازه دچار آتش سوزی محدود شدند. معترضان عقب نشینی کردند و ماموران پل الشهدا را برای چند ساعت بستند. پل الشهدا دوباره باز شد.
جنگ پل ها روز پنجشنبه (۶ نوامبر) ادامه یافت. معترضان این بار به سمت پل باب المعظم در نزدیکی مجتمع مدیکال سیتی در بغداد حرکت کردند.
تاسیسات بانکی همچون بانک مرکزی عراق و بانک های الرافدین و الرشید در مسیر معترضان به سمت پل باب المعظم قرار دارند. معترضان موفق نشدند از این پل عبور کنند.
به هر حال، اعتراضات از پل جمهوریت به سه پل دیگر از پل های هفتگانه بغداد کشیده شده است. معترضان از این طریق می خواهند به حکومت بگویند که شرط بندی روی خسته کردن آنها نتیجه نمی دهد.
معترضان رفته رفته می بینند که صدایشان به جامعه جهانی می رسد. آمریکا و سازمان ملل توسل به زور برای سرکوب اعتراضات را محکوم کردند.
 به دنبال تداوم اعتراضات و افزایش آمار قربانیان و بحران اعتماد بین حکومت و معترضان جامعه جهانی واکنش نشان داد. فرصت گفتگوی ملی که توسط پرزیدنت برهم صالح مطرح شد به دلایل یاد شده به تاخیر خواهد افتاد.
سطح مطالبات معترضان بالاتر می رود. آنها می گویند نافرمانی مدنی تنها چاره کار است. معترضان به اعتصاب فراخواندند.
منابع امنیتی گفتند ماموران تجمع معترضان در شامگاه سه شنبه در بصره را با توسل به زور متفرق کردند. هنوز گزارشی درباره کشته شدگان منتشر نشده است. معترضان در بصره مقابل استانداری تحصن کرده بودند.
همه خیابان های منتهی به بندر مهم ام قصر واقع بر کرانه خلیج در نزدیکی بصره توسط چند هزار نفر از معترضان بسته شده اند.
فعالیت این بندر که محل عبور اقلام عمده از جمله غلات و سبزیجات و روغن و شکر وارداتی است از یک هفته پیش متوقف شده.
سخنگوی نخست وزیر گفت توقف فعالیت بندر ام قصر بیش از ۶ میلیارد دلار تا حالا به کشور خسارت وارد کرده است.
منابع امنیتی روز چهارشنبه (۶ نوامبر) گفتند «دستور بازداشت برگزارکنندگان اعتراضات روز سه شنبه از بغداد به همه استان ها ابلاغ شده است و ده ها نفر در بصره و ناصریه بازداشت شدند».
سازمان نظارت بر اینترنت «نت بلاکس» گفت قطعی اینترنت توسط حکومت در اغلب مناطق عراق بیش از یک میلیارد دلار تولید ناخالص ملی در ماه اکتبر را به باد داد. اینترنت در بخش های فراوان عراق قطع است اما روز سه شنبه موقتا وصل شد.
سفارت آمریکا در بغداد روز چهارشنبه (۶ نوامبر) از اقدام حکومت در استفاده از خشونت علیه معترضان انتقاد کرد.
به گفته بیانیه سفارت آمریکا «ما عملیات کشتار و ربودن معترضان و سرکوب آزادی بیان و تداوم خشونت جاری را محکوم می کنیم. مردم عراق باید در تصمیم گیری داخلی درباره آینده کشورش آزاد باشند».
 



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.