مقامات ایران: حدود ۱۵۰۰ نفر در اعتراض‌های اخیر کشته شده‌اند

​دستور خامنه ای برای سرکوب اعتراضات: «هر کار لازم است بکنید»

مقامات ایران: حدود ۱۵۰۰ نفر در اعتراض‌های اخیر کشته شده‌اند
TT

مقامات ایران: حدود ۱۵۰۰ نفر در اعتراض‌های اخیر کشته شده‌اند

مقامات ایران: حدود ۱۵۰۰ نفر در اعتراض‌های اخیر کشته شده‌اند

پس از دو روز از آغاز اعتراضات آبان به افزایش بهای بنزین در شهرهای مختلف ایران، علی خامنه‌ای رهبر ایران بی‌قرار شده بود و کاسه صبرش لبریز. او مقامات امنیتی و دولتی را احضار و به آنها دستور داد: «برای توقف اعتراضات، هر اقدامی لازم است، انجام دهید».
به گزارش الشرق الاوسط، این دستور، که سه منبع نزدیک به بیت رهبر ایران و نیز یک مقام رسمی دیگر صحت و اصالت آن را به خبرگزاری رویترز تأیید کرده‌اند، راه سرکوب خونینِ گسترده‌ترین اعتراضات پس از وقوع انقلاب اسلامی ۵۷ در ایران را باز کرد؛ و به کشته شده حدود ۱۵۰۰ تن منجر شد.
خبرگزاری رویترز، در گزارشی اختصاصی به نقل از سه مقام رسمی در وزارت کشور ایران نوشت در طی کمتر از دوهفته ناآرامی در ایران حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شده‌اند.
بر اساس این گزارش دست کم ۱۷ نوجوان، حدود ۴۰۰ زن و همین‌طور تعدادی از نیروهای امنیتی و پلیس در میان کشته‌شدگان هستند.
این آمار جدید بسیار بیشتر از آمار سازمان عفو بین‌الملل و ایالات متحده آمریکاست، عفو بین‌الملل پیش از این شمار کشته‌های اعتراضات اخیر ایران را دست کم ۳۰۴ نفر برآورد کرده بود.
وزارت خارجه آمریکا، پیشتر گفته بود که چند صد ایرانی در این اعتراضات کشته شدند و از دستیابی به گزارش‌هایی خبر داده که احتمال کشته شدن بیش از هزار نفر در این اعتراضات را در آنها ذکر شده‌است.
به گفتهٔ دو منبع ارائه کنندهٔ این اطلاعات، بر پایهٔ جمع‌آوری اطلاعات گوناگون از نیروهای انتظامی و امنیتی، سردخانه‌ها، بیمارستان‌ها و إدارات پزشکی قانونی فراهم آمده‌است.
خبرگزاری رویترز می‌نویسد که در این خصوص با دفتر سخنگوی دولت ایران تماس گرفته اما این دفتر از اظهارنظر دربارهٔ اینکه آیا این دستورها از طرف علی خامنه‌ای و در جلسه ۱۷ نوامبر صادر شده، خودداری می‌کند. نمایندگی ایران در سازمان ملل هم به درخواست این خبرگزاری برای اظهار نظر دربارهٔ این ماجرا پاسخ نداده‌است.
در همین رابطه خبرگزاری تسنیم امروز دوشنبه گزارش داد، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران در واکنش به گزارش خبرگزاری رویترز، گفته که گزارش این خبرگزاری «کاملاً بی‌ارزش و لطمه شدیدی به اعتبار از پیش مخدوش این خبرگزاری است».
اعتراض‌ها در ایران به افزایش ناگهانی قیمت بنزین به صورت متفرقه آغاز شد و خیلی زود موج اعتراض‌ها اکثر استان‌های ایران را دربرگرفت و به بزرگترین چالش پیش روی رهبران ایران از ابتدای انقلاب ۵۷ تاکنون بدل شد.
هنگامی که در روز یکشنبه ۱۷ نوامبر/ ۲۶ آبان، اعتراض‌ها به تظاهرات علیهٔ نظام تبدیل شد و تظاهرکنندگان با به آتش کشیدن تصاویر علی خامنه‌ای خواستار پایان این نظام و بازگشت رضا پهلوی شدند، خامنه ای همان شب با مقامات ارشد از جمله حسن روحانی، شماری از اعضای دولت و مسئولان امنیتی در اقامتگاه خود در مرکز تهران دیدار کرد.
منابع سه‌گانه تأکید کردند که رهبر ۸۰ ساله ایران، با عصبانیت و صدای بلند چگونگی برخورد با اعتراضات را مورد انتقاد قرار داد. به گفتهٔ این منابع، وی که فصل الخطاب همه امور در کشور است، خشم خود را از پاره کردن تصویر خود و تخریب یک مجسمهٔ روح‌الله خمینی پنهان نکرده‌است.
یکی از این منابع به رویترز گفته‌است که خامنه‌ای در این جلسه اظهار کرده‌است که «جمهوری اسلامی در خطر است. برای پایان دادن به آن، هر کاری لازم باشد انجام دهید. دستور من این است.»
 خامنه‌ای در آن جلسه ادامه داده‌است که اگر مقامات حاضر در جلسه بلافاصله اعتراضات را متوقف نکنند آنها را مسئول عواقب اعتراضات خواهد دانست.
حاضران در این جلسه اتفاق نظر داشتند که قصد معترضان سرنگونی رژیم است.
یکی از منابع گفته‌است که «دشمنان می‌خواستند جمهوری اسلامی را سرنگون کنند و نیاز به واکنش بی‌درنگ بود.»
به گفتهٔ یک منبع چهارم که در جریان جزئیات این جلسه قرار گرفته، خامنه‌ای در آن جلسه صریحاً گفته‌است که این تظاهرات را باید با واکنشی شدید پاسخ داد. این فرد مسئول با اشاره به خامنه‌ای اظهار داشته که «امام ما که جز در برابر خدا مسئول نیست، نگران مردم و انقلاب است. در این زمینه بسیار قاطعانه گفته‌است که اغتشاشگران باید نابود شوند».
رویترز به نقل از یک عضو ارشد سپاه پاسداران در استان کرمانشاه نوشت، استاندار با برگزاری جلسه اضطراری در شامگاه ۱۸ نوامبر، دستور برخورد با معترضان را صادر کرده بود.
این مقام سپاه پاسداران صحبت‌های استاندار را در جلسه اینگونه نقل کرد: «ما از سوی مقام‌های ارشد در تهران دستور داشتیم کار اعتراضات را تمام کنیم. هیچگونه ترحمی در کار نیست. هدف آنان براندازی جمهوری اسلامی است اما ما ریشه آنها را می‌خشکانیم.»
رویترز می‌نویسد که این خبرگزاری در این مورد با استانداری کرمانشاه تماس گرفته اما مسئولان این استانداری از پاسخ‌دهی خودداری کرده‌اند.
طبق گفتهٔ همین منابع، در جلسه با رهبر ایران، وزیر کشور گزارشی در بارهٔ شمار کشته شدگان و دستگیرشدگان ارائه کرده و وزیر اطلاعات و فرماندهٔ سپاه پاسداران بیشتر در بارهٔ نقش گروه‌های مخالف سخن گفته‌اند.
خامنه‌ای نسبت به ناخرسندی ساکنان شهرهای کوچک کارگری که این قشرها کم‌درآمد همواره از ارکان حامی نظام ایران بوده، ابراز نگرانی کرده‌است.
* سیل خون در خیابان‌ها
به نوشته خبرگزاری رویترز، مقامات چهار استان مشهد، کرمان، خوزستان و کرمانشاه گفتند که «پیام واضح است، عدم موفقیت در سرکوب ناآرامی‌ها مردم را به اعتراض در آینده ترغیب خواهد کرد.»
رویترز ادامه می‌دهد که در شهرستان استراتژیک ماهشهر (معشور) سپاه پاسداران با خودروهای زرهی و تانک به دنبال مهار این تظاهرات بود. تلویزیون دولتی ایران می‌گوید نیروهای امنیتی به سوی (آشوبگران) پنهان‌شده در نیزار آتش گشودند. گروه‌های حقوق بشر گفتند براساس آنچه از مردم محلی شنیده‌اند، ماهشهر یکی از بالاترین آمار کشته‌های اعتراضات در ایران را داشته‌است.
رویترز از قول یک مقام محلی می‌نویسد: «روز دیگر، وقتی به آنجا رفتیم، منطقه پر از جسد معترضان بود که عمدتاً جوان بودند. سپاه پاسداران اجازه ندادند اجساد را جمع کنیم.»
وزارت امور خارجه آمریکا گفته‌است که ویدئوهایی دریافت کرده که نشان می‌دهد پاسداران بدون هشدار به معترضان در ماهشهر به سوی آنها آتش می‌گشود؛ و هنگامی که معترضان به نیزارهای اطراف گریختند، سپاهی‌ها آنها را تعقیب کرده و با مسلسل‌هایی که روی کامیون‌ها سوار شده بود، معترضان محاصره‌شده را گلوله‌باران کردند و حداقل ۱۰۰ نفر را کشتند.
مقامات ایرانی اما این روایت آمریکایی را رد می‌کنند. مقامات مسئول معترضان را تهدیدی امنیتی برای مجتمع‌های پتروشیمی و مراکز انرژی می‌دانستند که در صورت از کارانداختن کشور را با بحران مواجه می‌کردند. یک مقام امنیتی گفته‌است که اخبار دربارهٔ شمار کشته شدگان در این شهر «اغراق‌آمیز و نادرست» بوده و نیروهای امنیتی از «مردم و تأسیسات کشور در برابر مخرّبان و دشمنان و شورشیان حفاظت می‌کرده‌اند».
یک مسئول محلی در کرج نیز گفته‌است که «دستور از تهران آمده بود که می‌گفت: کاری کنید به خانه‌هایشان برگردند، حتی شده با شلیک به آنها.»
 ساکنان کرج نیز گفته‌اند، نیروهای انتظامی و سپاه و با موتور و مسلسل در خیابان‌ها گشت می‌زده‌اند و افرادی از پشت بام‌ها مردم را زیر آتش گرفتند. یکی از ساکنان همین شهر در تماس تلفنی گفته‌است که «همه جا پُر خون بود و در خیابان‌ها فراوان خون دیده می‌شد». رویترز تأکید می‌کند که نتوانسته صحت این موضوع را با ارجاع به منابع دیگر مورد تأیید قرار دهد.
در شهر ۲ میلیون نفری اصفهان، بهزاد ابراهیمی گفته‌است که برادرزادهٔ ۲۱ سالهٔ او به نام آرشاد ابراهیمی با شلیک گلوله کشته شده‌است. او تأکید کرده‌است که «در آغاز مأموران از تحویل جسد خودداری می‌کرده و خواستار دفن همزمان آن با دیگر کشته شدگان بوده‌اند»، اما بالاخره «ما توانستیم، با حضور شدید نیروهای امنیتی، خود او را دفن کنیم».



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.