​نگرانی درباره پنهانکاری عراق در خصوص هزاران مبتلا به کرونا

​نگرانی درباره پنهانکاری عراق در خصوص هزاران مبتلا به کرونا
TT

​نگرانی درباره پنهانکاری عراق در خصوص هزاران مبتلا به کرونا

​نگرانی درباره پنهانکاری عراق در خصوص هزاران مبتلا به کرونا

رویترز به نقل از ۳ پزشک «که تست کرونا انجام می دهند» و یک مقام وزارت بهداشت و یکی از سیاستمداران ارشد عراق گزارش داد آمار مبتلایان قطعی به کرونا «بیشتر از چند هزار نفر» است. این آمار بسیار بالاتر از ارقام اعلام شده است. طبق آمار رسمی شمار مبتلایان قطعی کمتر از ۸۰۰ نفر است.
این افراد که با رویترز گفتگو کرده اند نخواستند نامشان فاش شود. دولت عراق به کادر درمان بیمارستان ها دستور داده با رسانه ها گفتگو نکنند. رویترز موفق به تماس با وزارت بهداشت عراق برای اظهار نظر در این باره نشده است.
وزارت بهداشت عراق مرجع اصلی برای اعلام آمار مبتلایان و فوتی ها است.
این سه پزشک با کادر پزشکی که آزمایش کرونا در بغداد انجام می دهند همکاری می کنند. پزشکان می گویند آمار مبتلایان قطعی چیزی بین ۳ تا ۹ هزار نفر هستند. این آمار با استناد به گفتگو با همکاران سه پزشک ارائه شد که نتایج روزانه آزمایش های کرونا را دریافت می کنند.
از سوی دیگر، شورای امنیت ملی و گروه مدیریت بحران و برخی از نهادهای امنیتی و نظارتی و رسانه ای عراق در بیانیه ای ضوابط و تدابیر ویژه ای تنظیم کردند. تردد خبرنگاران در دوره منع رفت و آمد با توجه به این مقررات محدود شده است. دولت عراق مقررات منع آمد و شد برای جلوگیری از شیوع کرونا اعلام کرد. این مقررات انتقاد محافل رسانه ای و مطبوعاتی را به دنبال داشت. یک موسسه حقوقی محدودیت فعالیت رسانه ها را «تخلف قانونی آشکار» خواند.
مسئولان بخش های «گروه رسانه و ارتباطات» و «فرماندهی مشترک عملیات» و «فرماندهی عملیات بغداد» و «شبکه رسانه عراق» و «انجمن صنفی روزنامه نگاران عراق» و «اتحادیه رادیوها و تلویزیون های عراق» و «وزارت بهداشت» در نشست روز چهارشنبه (اول آوریل) در مورد محدودیت رفت و آمد خبرنگاران و رسانه ها تصمیم گیری کردند.
این بیانیه چند ماده ای درباره رفت و آمد خبرنگاران و روزنامه نگاران و گروه های رسانه ای در دوره منع آمد و شد است.
در این بیانیه به «محدودیت فعالیت و رفت و آمد کارمندان رسانه های مجاز از جمله رادیو و شبکه های ماهواره ای در دوره منع آمد و شد» اشاره شده است.
این بیانیه افزود «شبکه های رادیویی و تلویزیونی مجاز ملزم هستند پرسنل شاغل را به حداقل ممکن کاهش دهند به گونه ای که کیفیت فعالیت در مرحله کنونی افت نکند. شمار پرسنل فعال در هر رسانه حداکثر ۵۰ نفر باشد.  ماموریت ها و فعالیت های بیرون از محل کار تا حد امکان کاهش پیدا می کند. خبرنگاران برای حفظ سلامتی خودشان و جلوگیری از شیوع ویروس ملزم به استفاده از وسایل پیشگیری بهداشتی مثل ماسک هستند. فهرست رسانه های مجاز (شبکه های رادیویی و تلویزیونی) به فرماندهی مشترک عملیات و فرماندهی عملیات بغداد ارسال شود. رسانه های مجاز به آن دسته از شبکه های رادیو و تلویزیون گفته می شود که از گروه رسانه و ارتباطات مجوز فعالیت داشته باشند».
انجمن دفاع از آزادی مطبوعات ضمن انتقاد شدید از مقررات یاد شده از آن به عنوان «تخلف قانونی آشکار» یاد کرد.
این نهاد گفت «گروه رسانه و ارتباطات که از سوی گروه مدیریت بحران یکی از نهادهای تصمیم گیرنده معرفی شده آزادی فعالیت مطبوعات در عراق را نقض می کند و تابع گروه های سیاسی خاص است».
مقصود انجمن دفاع از مطبوعات اطلاعیه گروه یاد شده درباره تعطیلی مجموعه ای از شبکه های تلویزیونی است که تظاهرات اعتراضی در ماه اکتبر و پس از آن را پوشش دادند.
گروه رسانه و ارتباطات به عنوان یک نهاد مستقل معرفی شده است. این ارگان مجوز فعالیت و نظارت بر شبکه های تلویزیونی را با توجه به معیارهای پخش مورد نظر صادر می کند.
انجمن دفاع از مطبوعات افزود «مشارکت اتحادیه شبکه های رادیویی اسلامی در تصمیم گیری برای اعمال محدودیت بیانگر یک رویکرد سیاسی خاص و آشکار است. این رویکرد در راستای اعمال محدودیت برای فعالیت و رفت و آمد کادر رسانه های مستقل و غیر همسو با نهادهای تصمیم گیرنده اجرا می شود».
اتحادیه شبکه های تلویزیونی و رادیویی اسلامی زیر نظر ایران راه اندازی شد. کلیه شبکه های تلویزیونی و رادیویی مورد حمایت ایران در عراق و خارج عراق تحت نظارت این اتحادیه فعالیت می کنند.
حمید الحسینی -روحانی عراقی- رییس اتحادیه شبکه های رادیویی اسلامی در عراق است. حمید الحسینی نام این نهاد را «اتحادیه شبکه های تلویزیونی و رادیویی مقاومت» گذاشته است.
انجمن دفاع از مطبوعات ضمن ابراز نگرانی از تدابیر ویژه محدودیت فعالیت رسانه ای گفت «جلوگیری از رسیدن خبرنگاران و اصحاب رسانه به محل کار یا ممانعت از پوشش خبری رویدادها نقض آزادی رسانه ها است. قانون اساسی بر لزوم آزادی رسانه ها تاکید کرده است. این اقدام تخلف از اختیارات و وظایف اتحادیه شبکه های تلویزیونی و رادیویی و گروه رسانه و ارتباطات به شمار می رود».
انجمن صنفی روزنامه نگاران عراق است گفت «تهیه فهرست تیم های رسانه ای و اعمال محدودیت رفت ‌و آمد شدنی نیست. رفت و آمد تیم های رسانه ای نقض مقررات آمد و شد به شمار می رود. از سوی دیگر مقررات یاد شده باعث تاخیر در کار تیم های رسانه ای در خارج از محل کار می شود». 
انجمن صنفی روزنامه نگاران افزود «نکته مهم این است که افراد شاغل در شبکه های تلویزیونی و رادیویی و خبری که ماموریت رسانه ای دارند کارت خود را به همراه داشته باشند تا مشخص شود در کدام رسانه کار می کنند. ما این موضوع را به گروه های تصمیم گیرنده ابلاغ کردیم».
انجمن از روزنامه نگاران و خبرنگاران که ماموریت پوشش خبری ندارند خواسته تا «برای حفظ سلامتی خود و خانواده در خانه بمانند و تدابیر ویژه پیشگیری از ابتلا به کرونا را رعایت کنند».



«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف

«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف
TT

«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف

«تابستان سوئیسی»: درمان توهمات حافظه عراقی... با اعتراف

زمان داستان اصلی از لحظه قدرت گرفتن «قاتل» و کنترل او بر «حزب» و زندگی آغاز می‌شود

چهار عنصر اساسی پشت صحنه متفاوت دنیای رمان «صیف سویسری/ تابستان سوئیسی» نوشته إنعام کجه‌جی- انتشارات تکوین/ الرافدین ۲۰۲۴ - قرار دارد:
اول، حافظه روایی‌ای که پروژه نویسنده را به طور کلی شکل داده است.
دوم، منطق تمثیلی متضاد و حتی برخوردی که در این رمان به اوج خود می‌رسد.
سوم، نحوه به تصویر کشیدن جایگاه مکان غریب در روایت.
چهارم، حضور آشکار سبک اعتراف که در سراسر متن غالب است.
اما ساختارهای اصیل شکست در این رمان چیست؟ شاید بتوان گفت که این شکست‌ها، بخشی از استعاره‌های کلی این اثر هستند. چرا این را نمی‌توان حافظه روایی دانست؟ شاید، اما عنوان «تابستان سوئیسی» از همان ابتدا ما را آماده می‌کند که انتظار داستان‌های بزرگ و امیدهای عظیم را نداشته باشیم؛ ما فقط به یک تابستان سوئیسی می‌رویم! حداقل این چیزی است که از عنوان ساده و بی‌ادعای کتاب درک می‌شود.

حافظه روایی پیشنهادی

چهار شخصیت عراقی با دقت از سوی نمایندگان شرکت‌های دارویی سوئیس انتخاب می‌شوند تا به یک اقامتگاه دانشگاهی – که می‌توان آن را سرپناه یا آسایشگاه نامید – در حاشیه شهر بازل، سوئیس بروند. این سفر درمانی رایگان در اواخر هزاره انجام می‌شود و هدف آن معالجه بیماری‌ای صعب‌العلاج است که حافظه عراقی و توهمات ناشی از آن، به‌ویژه اعتیاد ایدئولوژیک نام دارد.
تعیین زمان این رویداد بسیار مهم است، زیرا این سفر چند سال پیش از اشغال عراق انجام می‌شود. این چهار شخصیت که در رمان بر اساس اهمیت‌شان معرفی می‌شوند عبارتند از: حاتم الحاتمی، یک بعثی ملی‌گرا که از کشورش فرار کرده است. بشیره حسون صاج آل محمود، یک زندانی کمونیست که در بازداشتگاه مورد تجاوز قرار گرفته و دخترش سندس نتیجه این زندان و فریب بوده است. غزوان البابلی، یک شیعه متدین که سابقاً در زندان‌های رژیم بعث بوده است. دلاله شمعون، یک مسیحی آشوری که به عنوان مبلغ دینی یَهُوَه، خدایی متفاوت از مذهب خود، فعالیت می‌کند.
در این اقامتگاه درمانی، دکتر بلاسم مسئول درمان این افراد است. در اینجا، تعادل نسبی بین شخصیت‌ها دیده می‌شود: دو مرد و دو زن. این چهار نفر، چهار نوع حافظه روایی متفاوت و شاید متضاد را در این رمان ارائه می‌دهند. اما سرنوشت آن‌ها در داستان متفاوت است؛ چراکه روایت حاتم الحاتمی، که یک مأمور امنیتی بعثی با ریشه‌های روستایی از جنوب عراق است، بخش عمده‌ای از رمان را به خود اختصاص می‌دهد. او تنها شخصیتی است که روایت از دیدگاه او و با ضمیر اول شخص بیان می‌شود، که این انتخاب، معنای خاصی در درک کل متن دارد.

زمان در رمان

از آنجایی که زمان منطق اصلی روایت است، دو اشاره زمانی در رمان وجود دارد که زمینه حافظه روایی را مشخص می‌کند: لحظه‌ای که «قاتل» قدرت را در حزب و زندگی به دست می‌گیرد – که همان لحظه‌ای است که پاکسازی‌های گسترده‌ای علیه مخالفان آغاز می‌شود. آیا می‌توان گفت که این لحظه، همان کشتار قاعة الخلد در سال ۱۹۷۹ است؟ زمان سفر درمانی در اواخر هزاره، که این سفر را به یک حافظه روایی از پیش تعیین‌شده تبدیل می‌کند.
در این روایت، قربانیان مختلفی را می‌بینیم: بشیره، غزوان، و دلاله، که هرکدام نوعی از قربانی‌شدن را تجربه کرده‌اند. اما این قربانیان، اسیر توهم ایدئولوژیک خود هستند، و داستان‌هایشان یک افسانه دروغین از مظلومیت را می‌سازد که از فرد شروع می‌شود و به ادعای گروهی تبدیل می‌شود. برای مثال: بشیره‌ نماینده سرکوب کمونیست‌ها و تجاوز در رژیم بعث است. غزوان البابلی نماینده روایت‌های مظلومیت شیعیان در دوران صدام است. دلاله، به‌عنوان یک آشوری مسیحی که به دینی جدید گرویده، تصویری از قربانی‌بودن را بازتعریف می‌کند.

روایت قاتل

اما در نهایت، «تابستان سوئیسی» بیشتر از آنکه داستان قربانیان باشد، داستان قاتلی است که به اعتراف می‌رسد. این قاتل کسی نیست جز حاتم الحاتمی، که بخش اعظم روایت را در اختیار دارد.
آیا توصیف او به عنوان قاتل اغراق‌آمیز است؟ نه چندان. شخصیت او بر دو اصل متضاد استوار است: کشتار مخالفان حزب و نظام. رسیدن به عشق واقعی و طلب بخشش، زمانی که سعی می‌کند بشیره را از دست همکاران سابق خود نجات دهد. رمان به‌جای پرداختن به جزئیات قتل‌ها، از نمادها و اشاره‌ها استفاده می‌کند. مثلاً: همسر الحاتمی از او فاصله می‌گیرد و از برقراری رابطه با او امتناع می‌کند. فصل‌هایی با عناوین کنایی مانند «جشن اعدام» نام‌گذاری شده‌اند. در مقابل این روایت فشرده، توصیف زندگی الحاتمی – رابطه او با قدرت و عشقش به بشیره – با جزئیات بیشتری بیان می‌شود.

نقش اعتراف در رمان

در این آسایشگاه در بازل، همه افراد – از قاتل تا قربانی – برای درمان حافظه خود مجبور به اعتراف می‌شوند. اعتراف، هسته مرکزی رمان است و چیزی مهم‌تر از آن در داستان وجود ندارد. اما این اعتراف تنها در صورتی معنا پیدا می‌کند که شرایط آن وجود داشته باشد. مکان: محیطی بیگانه، منضبط، و خالی از هیجانات حافظه ملتهب عراقی. صدای اعتراف‌کننده: تنها کسی که از زاویه دید اول‌شخص روایت می‌کند، حاتم الحاتمی است.
از ۱۵ فصلی که به داستان او اختصاص دارد، ۹ فصل با صدای خودش روایت می‌شود، در حالی که دیگر شخصیت‌ها چنین امتیازی ندارند. تنها سندس در فصل آخر، با صدای خود درباره سرنوشت شخصیت‌ها صحبت می‌کند.
«تابستان سوئیسی» یک رمان اعتراف است که به‌ندرت در فضای فرهنگی ما دیده می‌شود. این اثر موفق شده است از دام تقیه – که در فرهنگ و روایت‌های ما رایج است – عبور کند و به سطحی از صداقت برسد که کمتر در ادبیات عربی و عراقی تجربه شده است. این، ویژگی منحصربه‌فردی است که اثر إنعام کجه‌جی را برجسته می‌کند.