یمن؛ از درجازدن در جبهه ابین تا تهدید شورای انتقالی برای گسترش نفوذ

یکی از نیروهای شورای انتقالی جنوب یمن در درگیری‌های ابین (فرانس پرس)
یکی از نیروهای شورای انتقالی جنوب یمن در درگیری‌های ابین (فرانس پرس)
TT

یمن؛ از درجازدن در جبهه ابین تا تهدید شورای انتقالی برای گسترش نفوذ

یکی از نیروهای شورای انتقالی جنوب یمن در درگیری‌های ابین (فرانس پرس)
یکی از نیروهای شورای انتقالی جنوب یمن در درگیری‌های ابین (فرانس پرس)

درگیری‌ها بین نیروهای دولت یمن و نیروهای شورای انتقالی جنوب، روز چهارشنبه (۱۳ مه) برای سومین روز پیاپی افزایش یافت.
به گزارش الشرق الاوسط، این درگیری‌ها در شرق شهر زنجبار، بزرگ‌ترین شهر استان ابین واقع در شرق عدن متمرکز بودند اما هیچ‌کدام از دو گروه موفق به پیشروی قابل ملاحظه نشدند.
معمر الاریانی وزیر اطلاع‌رسانی یمن گفت: عملیات نظامی ارتش روز دوشنبه در شهر ساحلی شقره و مناطق اطراف آن آغاز شد.
الاریانی افزود «شورای انتقالی» علیه دولت یمن «کودتا» کرده و «وجود دولت و بافت اجتماعی کشور» را هدف گرفته‌است.
در حالی که دو گروه درگیر دربارهٔ تلفاتی که به یکدیگر در جریان عملیات فرار و گریز و حملات توپخانه ای متقابل وارد کردند آمار می‌دهند، نیروهای دولت یمن گفتند که میدان‌های مین مانع از پیشروی سریع به سمت زنجبار و بازپس‌گیری این شهر شده‌است.
دولت یمن از شهر زنجبار به عنوان دروازه اصلی به سمت شهر عدن یاد می‌کند. عدن در کنترل شورای انتقالی جنوب یمن است. سومین روز درگیری‌ها آغاز شده و نیروهای دولت یمن می‌گویند در آستانه تصرف زنجبار هستند.
مقام‌های شواری انتقالی جنوب یمن تهدید کرده‌اند که دامنه درگیری را به منطقه دره حضرموت می‌کشانند. نیروهای منطقه نظامی اول ارتش یمن در این منطقه مستقر هستند.
احمد سعید بن بریک که به سمت رئیس به اصطلاح «اداره خودمختار جنوب» منصوب شده گفت نیروهای دولت یمن در دره حضرموت «نیروهای تروریستی» برای پیکار در کنار نیروهای دولت قانونی در جبهه ابین فرستادند.
منابع نزدیک به نیروهای دولت قانونی یمن گفتند نیروهای دولتی به مواضع «شورای انتقالی جنوب یمن» در منطقه «الطریه» حمله کردند. درگیری‌های شدید در آنجا و همچنین در منطقه «الدرجاج» و حومه شرقی شهر زنجبار به وقوع پیوست.
رسانه‌های «شورای انتقالی جنوب یمن» گزارش دادند نیروهای وابسته به شورای انتقالی مانع حمله نیروهای دولت قانونی شده و تلفات جانی و نظامی به آنان وارد کردند.
معمر الاریانی افزود «افزایش تنش از سوی به اصطلاح شورای انتقالی به جایی رسید که "اداره خودمختار" اعلام کردند. این کودتای تمام عیار علیه حکومت و توافق ریاض و قطعنامه‌های بین‌المللی دربارهٔ بحران یمن به‌شمار می‌رود».
الاریانی ضمن توجیه عملیات نظامی ارتش حکومت قانونی یادآور شد «دولت قانونی امتیازات فراوانی به شورای انتقالی داد تا اینکه به مرحله امضای توافق ریاض رسیدیم. دولت قانونی یمن با مسئولیت پذیری برای اجرای مفاد توافق تلاش کردند تا جلوی درگیری و خونریزی در عدن، پایتخت موقت، گرفته شود و تلاش‌های سعودی برای توقف اختلافات و درگیری و هماهنگی اقدامات برای مقابله با شبه نظامیان حوثی مورد حمایت ایران به ثمر برسد».
او تأکید کرد «شورای انتقالی جنوب یمن این امتیازات را دستکم گرفت و آن را ناشی از ضعف دولت دانست. شورای انتقالی بدون توجه به شرایط سیاسی و نظامی و انسانی پیچیده در کشور به‌طور یکجانبه به اجرای برنامه‌هایش اقدام کرد. وضعیت اضطراری در شهر عدن و به اصطلاح حکومت خودمختار جنوب اعلام شد و ثروت مردم غارت شد و تنش در استان سقطری بالا گرفت».
الاریانی گفت: «افزایش تنش از سوی شورای انتقالی نه تنها هستی دولت و اقدامات آن برای بازگشت اوضاع بخش‌های آزاد شده به روال عادی را هدف گرفت بلکه کل ارکان حاکمیت و بافت اجتماعی و اقدامات سعودی برای برقراری امنیت و ثبات در کشور را در معرض تهدید قرار داده‌است».
او یادآور شد، «تحرکات شورای انتقالی منجر به پیچیده شدن اوضاع و ناکامی اقدامات حکومت و ائتلاف به رهبری سعودی شده‌است. شورای انتقالی با این اقدامات در واقع هدیه مجانی به شبه نظامیان حوثی و رژیم ایران تقدیم می‌کند که همواره در آرزوی دست یافتن به آن بودند. اقدامات شورای انتقالی، خنجری به پشت ارتش ملی و مقاومت مردمی است که در حال یک نبرد و رویارویی مستقیم و سرنوشت ساز با شبه نظامیان حوثی در مارب و الجوف و البیضاء هستند».
الاریانی با تأکید بر اجرای «توافق ریاض» توسط دولت قانونی گفت «اما به هر حال دولت به وظایف ملی و تاریخی برای برقراری ثبات و امنیت و حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی یمن عمل می‌کند و جلوی برنامه‌های کودتاچیان برای آشوب و چندپارگی کشور را می‌گیرد تا کشور چند دهه پسروی نکند و به دست رژیم ایران نیفتد و ثبات و امنیت منطقه در معرض خطر رژیم ایران قرار نگیرد».
مشاجره لفظی بین دولت یمن و شورای انتقالی جنوب روز دوشنبه به میدان جنگ کشیده شد و درگیری بین نیروهای دو طرف در منطقه بین شهرهای شقره و زنجبار در استان ابین (شرق عدن) به وقوع پیوست. اخباری در مورد کشته و زخمی شدن نیروهای دو گروه منتشر شد.
شورای انتقالی جنوب یمن که کنترل شهر عدن را در اختیار دارد، دو هفته پیش با اعلام وضعیت اضطراری در شهرهای جنوب «اداره خودمختار» در جنوب کشور اعلام کرد. این شورا مدعی شد دولت قانونی یمن «فاسد» است.
به گفته برخی منابع نیروهای دولت قانونی برای پیشروی و تصرف زنجبار تلاش می‌کنند تا از آنجا به سمت عدن حرکت کنند.
رسانه‌های «شورای انتقالی» می‌گویند نیروهای شورا جلوی حمله نیروهای دولت قانونی را گرفته و خودروهای نظامی آنها را منهدم کردند. نیروهای دولت قانونی مجبور به عقب‌نشینی شدند.
به دنبال درگیری‌ها، عید روس الزبیدی رئیس شورای انتقالی جنوب یمن در پیام تلویزیونی در شبکه «عدن المستقله» وابسته به این شورا گفته است «شبه نظامیان حزب اصلاح و تروریست‌های حاکم بر دولت قانونی مسئول شکست توافق ریاض هستند. آنها به شقره نیرو فرستادند تا استان ابین را به آشوب بکشند».
الزبیدی از نیروهایش خواسته تا جلوی این «حمله جنایتکارانه» را بگیرند و گفت ما «در حال یک نبرد سرنوشت ساز در راه آزادی و استقلال جنوب هستیم که مدت‌ها برای آن پیکار کردیم».



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.