یمن؛ از درجازدن در جبهه ابین تا تهدید شورای انتقالی برای گسترش نفوذ

درگیری‌ها بین نیروهای دولت یمن و نیروهای شورای انتقالی جنوب، روز چهارشنبه (۱۳ مه) برای سومین روز پیاپی افزایش یافت.
به گزارش الشرق الاوسط، این درگیری‌ها در شرق شهر زنجبار، بزرگ‌ترین شهر استان ابین واقع در شرق عدن متمرکز بودند اما هیچ‌کدام از دو گروه موفق به پیشروی قابل ملاحظه نشدند.
معمر الاریانی وزیر اطلاع‌رسانی یمن گفت: عملیات نظامی ارتش روز دوشنبه در شهر ساحلی شقره و مناطق اطراف آن آغاز شد.
الاریانی افزود «شورای انتقالی» علیه دولت یمن «کودتا» کرده و «وجود دولت و بافت اجتماعی کشور» را هدف گرفته‌است.
در حالی که دو گروه درگیر دربارهٔ تلفاتی که به یکدیگر در جریان عملیات فرار و گریز و حملات توپخانه ای متقابل وارد کردند آمار می‌دهند، نیروهای دولت یمن گفتند که میدان‌های مین مانع از پیشروی سریع به سمت زنجبار و بازپس‌گیری این شهر شده‌است.
دولت یمن از شهر زنجبار به عنوان دروازه اصلی به سمت شهر عدن یاد می‌کند. عدن در کنترل شورای انتقالی جنوب یمن است. سومین روز درگیری‌ها آغاز شده و نیروهای دولت یمن می‌گویند در آستانه تصرف زنجبار هستند.
مقام‌های شواری انتقالی جنوب یمن تهدید کرده‌اند که دامنه درگیری را به منطقه دره حضرموت می‌کشانند. نیروهای منطقه نظامی اول ارتش یمن در این منطقه مستقر هستند.
احمد سعید بن بریک که به سمت رئیس به اصطلاح «اداره خودمختار جنوب» منصوب شده گفت نیروهای دولت یمن در دره حضرموت «نیروهای تروریستی» برای پیکار در کنار نیروهای دولت قانونی در جبهه ابین فرستادند.
منابع نزدیک به نیروهای دولت قانونی یمن گفتند نیروهای دولتی به مواضع «شورای انتقالی جنوب یمن» در منطقه «الطریه» حمله کردند. درگیری‌های شدید در آنجا و همچنین در منطقه «الدرجاج» و حومه شرقی شهر زنجبار به وقوع پیوست.
رسانه‌های «شورای انتقالی جنوب یمن» گزارش دادند نیروهای وابسته به شورای انتقالی مانع حمله نیروهای دولت قانونی شده و تلفات جانی و نظامی به آنان وارد کردند.
معمر الاریانی افزود «افزایش تنش از سوی به اصطلاح شورای انتقالی به جایی رسید که "اداره خودمختار" اعلام کردند. این کودتای تمام عیار علیه حکومت و توافق ریاض و قطعنامه‌های بین‌المللی دربارهٔ بحران یمن به‌شمار می‌رود».
الاریانی ضمن توجیه عملیات نظامی ارتش حکومت قانونی یادآور شد «دولت قانونی امتیازات فراوانی به شورای انتقالی داد تا اینکه به مرحله امضای توافق ریاض رسیدیم. دولت قانونی یمن با مسئولیت پذیری برای اجرای مفاد توافق تلاش کردند تا جلوی درگیری و خونریزی در عدن، پایتخت موقت، گرفته شود و تلاش‌های سعودی برای توقف اختلافات و درگیری و هماهنگی اقدامات برای مقابله با شبه نظامیان حوثی مورد حمایت ایران به ثمر برسد».
او تأکید کرد «شورای انتقالی جنوب یمن این امتیازات را دستکم گرفت و آن را ناشی از ضعف دولت دانست. شورای انتقالی بدون توجه به شرایط سیاسی و نظامی و انسانی پیچیده در کشور به‌طور یکجانبه به اجرای برنامه‌هایش اقدام کرد. وضعیت اضطراری در شهر عدن و به اصطلاح حکومت خودمختار جنوب اعلام شد و ثروت مردم غارت شد و تنش در استان سقطری بالا گرفت».
الاریانی گفت: «افزایش تنش از سوی شورای انتقالی نه تنها هستی دولت و اقدامات آن برای بازگشت اوضاع بخش‌های آزاد شده به روال عادی را هدف گرفت بلکه کل ارکان حاکمیت و بافت اجتماعی و اقدامات سعودی برای برقراری امنیت و ثبات در کشور را در معرض تهدید قرار داده‌است».
او یادآور شد، «تحرکات شورای انتقالی منجر به پیچیده شدن اوضاع و ناکامی اقدامات حکومت و ائتلاف به رهبری سعودی شده‌است. شورای انتقالی با این اقدامات در واقع هدیه مجانی به شبه نظامیان حوثی و رژیم ایران تقدیم می‌کند که همواره در آرزوی دست یافتن به آن بودند. اقدامات شورای انتقالی، خنجری به پشت ارتش ملی و مقاومت مردمی است که در حال یک نبرد و رویارویی مستقیم و سرنوشت ساز با شبه نظامیان حوثی در مارب و الجوف و البیضاء هستند».
الاریانی با تأکید بر اجرای «توافق ریاض» توسط دولت قانونی گفت «اما به هر حال دولت به وظایف ملی و تاریخی برای برقراری ثبات و امنیت و حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی یمن عمل می‌کند و جلوی برنامه‌های کودتاچیان برای آشوب و چندپارگی کشور را می‌گیرد تا کشور چند دهه پسروی نکند و به دست رژیم ایران نیفتد و ثبات و امنیت منطقه در معرض خطر رژیم ایران قرار نگیرد».
مشاجره لفظی بین دولت یمن و شورای انتقالی جنوب روز دوشنبه به میدان جنگ کشیده شد و درگیری بین نیروهای دو طرف در منطقه بین شهرهای شقره و زنجبار در استان ابین (شرق عدن) به وقوع پیوست. اخباری در مورد کشته و زخمی شدن نیروهای دو گروه منتشر شد.
شورای انتقالی جنوب یمن که کنترل شهر عدن را در اختیار دارد، دو هفته پیش با اعلام وضعیت اضطراری در شهرهای جنوب «اداره خودمختار» در جنوب کشور اعلام کرد. این شورا مدعی شد دولت قانونی یمن «فاسد» است.
به گفته برخی منابع نیروهای دولت قانونی برای پیشروی و تصرف زنجبار تلاش می‌کنند تا از آنجا به سمت عدن حرکت کنند.
رسانه‌های «شورای انتقالی» می‌گویند نیروهای شورا جلوی حمله نیروهای دولت قانونی را گرفته و خودروهای نظامی آنها را منهدم کردند. نیروهای دولت قانونی مجبور به عقب‌نشینی شدند.
به دنبال درگیری‌ها، عید روس الزبیدی رئیس شورای انتقالی جنوب یمن در پیام تلویزیونی در شبکه «عدن المستقله» وابسته به این شورا گفته است «شبه نظامیان حزب اصلاح و تروریست‌های حاکم بر دولت قانونی مسئول شکست توافق ریاض هستند. آنها به شقره نیرو فرستادند تا استان ابین را به آشوب بکشند».
الزبیدی از نیروهایش خواسته تا جلوی این «حمله جنایتکارانه» را بگیرند و گفت ما «در حال یک نبرد سرنوشت ساز در راه آزادی و استقلال جنوب هستیم که مدت‌ها برای آن پیکار کردیم».

اظهاراتی که از سوی باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق، مطرح شد و از سوی بسیاری «احساسی» و «غیر حرفه‌ای» توصیف شده‌اند، موجی از انتقادها را در پی داشت؛ به‌ویژه آن‌که تنها چند ساعت پس از پایان اجلاس سران عرب در بغداد و صدور بیانیه پایانی بیان شدند.

این اظهارات، حتی باعث شگفتی و ناراحتی برخی از نزدیکان دولت و دوستان شخصی العوادی شد؛ فردی که به گفته منابع آگاه، همواره به آرامش و خونسردی شهرت داشته است.
یکی از منابع نزدیک به دولت در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» اظهار کرد: «نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که باعث شد آقای العوادی چنین واکنشی نشان دهد؛ او معمولاً فردی آرام و منطقی است.»

خشم و واکنش تند

العوادی در گفت‌وگویی تلویزیونی و با لحنی تند و خشمگین اظهار داشت: «یکی از دستاوردهای این اجلاس آن است که به دیگران بگوییم: به ما احترام بگذارید، ما قوی هستیم. اگر کسی نگران بازگشت رهبری عربی عراق است، باید بداند که ما چنین قصدی نداریم.»
او با این سخنان به نوعی به دوران صدام حسین و پیامدهای جنگ‌افروزانه‌ی آن دوره اشاره کرد.

منبع مذکور افزود: «به نظر می‌رسد فشارهای مربوط به میزبانی اجلاس و انتقادهایی که از سطح مشارکت هیئت‌های عربی مطرح شد، بر برخی از مسئولان دولت تأثیر گذاشته است.»

وی در عین حال گفت که مشخص نیست آیا نخست‌وزیر محمد شیاع السودانی قصد دارد به دلیل این اظهارات، العوادی را از سمت خود برکنار کند یا خیر.

نخست‌وزیر السودانی در پایان اجلاس ضمن قدردانی از مشارکت کشورهای عربی گفت: «به نمایندگی از دولت و ملت عراق، از برادران عربی که در دو اجلاس سیاسی و توسعه‌ای بغداد شرکت کردند، تشکر می‌کنم. امیدواریم نتایج این نشست‌ها در تحقق آرمان‌های ملت‌های عربی مؤثر باشد.»

او افزود: «بغداد همواره عرصه‌ای برای همکاری مشترک عربی، مظهر قدرت و جایگاهی اثرگذار در روند تصمیم‌سازی عربی خواهد بود. ابتکارات و مصوباتی که از این اجلاس‌ها حاصل شد، پاسخی درخور به چالش‌های منطقه‌ای است. مردم عراق با آغوشی باز پذیرای هر تلاش واقعی برای آینده‌ای بهتر، ثبات و توسعه هستند.»

درخواست برای اصلاح یا عذرخواهی

در واکنش به سخنان العوادی، عماد عبداللطیف سالم، استاد اقتصاد در دانشگاه بغداد، در یادداشتی نوشت: «امیدوارم آقای باسم العوادی، سخنگوی محترم دولت، این سخنان را اصلاح کرده یا از آن عذرخواهی کند.»

به نظر می‌رسد موضوع سطح پایین نمایندگی برخی کشورها در اجلاس بغداد، ناراحتی‌هایی را در میان مقامات عراقی، از جمله سخنگوی دولت، ایجاد کرده است؛ با وجود آنکه مسئولان بارها از موفقیت نشست و توازن در سطح مشارکت دفاع کرده‌اند.

العوادی در مصاحبه‌ای دیگر که روز شنبه انجام شد، اظهار داشت: «تعامل سیاسی عراق با کشورهای عربی و سیاست خارجی ما، بر پایه درس‌هایی که از این اجلاس و سطح مشارکت کشورهای عربی گرفتیم، شکل خواهد گرفت. ما همچنان به رویکرد مثبت خود نسبت به برادران عرب پایبندیم، اما این اجلاس برای ما تجربه‌ای آموزنده بود.»

او افزود: «تعامل ما با کشورهای عربی ادامه خواهد داشت، اما این اجلاس، نقطه عطفی مهم برای دستگاه دیپلماسی عراق بود و بی‌تردید سیاست خارجی کشور بر مبنای نتایج و درس‌های آن بازنگری خواهد شد.»

یمن؛ از درجازدن در جبهه ابین تا تهدید شورای انتقالی برای گسترش نفوذ