وزن کشی احمدی‌نژادی‌ها در ترازوی مجلس؛ جنگ نیابتی احمدی‌نژاد با قالیباف

وزن کشی احمدی‌نژادی‌ها در ترازوی مجلس؛ جنگ نیابتی احمدی‌نژاد با قالیباف
TT

وزن کشی احمدی‌نژادی‌ها در ترازوی مجلس؛ جنگ نیابتی احمدی‌نژاد با قالیباف

وزن کشی احمدی‌نژادی‌ها در ترازوی مجلس؛ جنگ نیابتی احمدی‌نژاد با قالیباف

در جریان کشمکش بر سر کرسی ریاست مجلس ایران، محافظه کاران برای جلوگیری از قدرت گرفتن محمدباقر قالیباف شهردار اسبق تهران و نواصولگرایی او، وارد یک ائتلاف شده‌اند که وزرای محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق ایران از همین فرصت استفاده کرده تا در جایگاه یک طیف تأثیرگذار قرار بگیرند. این موضوع گمانه زنی دربارهٔ حضور دوباره احمدی‌نژاد در فضای سیاسی این کشور شدت گرفت. ‏
الشرق الاوسط تلاش می‌کند تا در این گزارش به بررسی وزن احمدی‌نژاد و یارانش در فضای سیاسی ایران بپردازد.

- برای احمدی‌نژاد تا ۱۴۰۰
علیرغم اینکه دفتر احمدی‌نژاد تأکید کرده که او در انتخابات مجلس دخالتی نداشت در انتخاب هیئت رئیسه مجلس جدید هم دخالتی ندار، اما برخی از ناظران سیاسی در ایران معتقدند که شرایط پیش آمده، احمدی‌نژاد را برای بازگشت به قدرت امیدوار کرده‌است و در حال مدیریت صحنه رایزنی‌ها برای تصاحب قدرت در مجلسی که به گفته بعضی‌ها در راس امور نیست.
صادق زیباکلام تحلیل گر سیاسی، به تازگی حضور دوباره احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۴۰۰ را پیش‌بینی کرده‌است. او اقدام مهم مجلس یازدهم را ایستادگی در برابر شورای نگهبان و تأیید صلاحیت احمدی‌نژاد برای انتخابات سال آینده عنوان می‌کند.
زیباکلام معتقد است، نامزد اصلی تندروها یعنی طیف اصلی مجلس که از اصولگرایان تندرو، اعضای جبهه پایداری و طرفداران احمدی‌نژاد تشکیل شده، برای انتخابات ۱۴۰۰ احمدی‌نژاد است و رئیس دولت نهم و دهم پایگاه اجتماعی خوبی دارد و بسیاری از قشرها و لایه‌های تهی‌دست جامعه، قشرها و لایه‌های کمتر تحصیل‌کرده و متعلق به مناطق روستایی و دورافتاده و همچنین حاشیه‌نشین‌ها طرفدار احمدی‌نژاد هستند.
سایت «نامه نیوز» اخیراً در این باره تحلیل کرده‌است که «جبهه پایداری و مدیران دولت نهم و دهم به دنبال شکاف انداختن در فراکسیون انقلابی هستند».
به گفته این سایت، «دو گروه افکار و عقاید احمدی‌نژاد را در مجلس نمایندگی می‌کنند؛ وزرا و مدیران او در دو دولت نهم و دهم افرادی مانند شمس الدین حسینی و علی نیکزاد. از یک سو و جبهه پایداری از جمله آقا تهرانی و زاکانی از سوی دیگر».
در واقع جبهه موسوم به پایداری که از زیر عبای مصباح یزدی روحانی تندرو بیرون آمده به دنبال استفاده از نام و ظرفیت احمدی‌نژاد در مجلس است و احمدی‌نژاد که سرحلقه جریان انحرافی نامگذاری شده، حالا با به گل نشستن کشتی دولت حسن روحانی، به دنبال رسمیت یافتن در سیاست عینی نظام ایران است.

- طرحی برای تغییر ساختاری در مجلس
سایت «اصلاحات پرس» نیز از توافقات پشت پرده احمدی نژادی‌ها برای مجلس جدید پرده برداشت و نوشت: «از اردوگاه ۷۰ نفره ائتلاف گام دومی‌ها یا فراکسیون جهاد و خدمت که وزرا، استانداران و معاونین وزرای دولت‌های نهم و دهم هسته اصلی آن می‌باشند خبر می‌رسد که در پی طرحی هستند تا قدرت رئیس مجلس را به دو صندلی تقسیم کنند و ریاست جلسات صحن را از ریاست سازمان اداری مجلس تفکیک کنند».
 کما اینکه سیدشمس الدین حسینی وزیر اقتصاد دولت احمدی‌نژاد و طراح طرح یارانه‌های نقدی و از لیدرهای اصلی این جریان در مصاحبه اخیر خود با «خبرآنلاین» با کنایه سنگین به لاریجانی تأکید کرده بود که «رئیس مجلس نباید نماینده تر از بقیه نمایندگان باشد» و «رئیس مجلس نباید در راس امور باشد» و همین حرف را نیز وحید جلال‌زاده منتخب مجلس یازدهم و استاندار احمدی‌نژاد در توئیت اخیر خود تکرار کرده بود.
یاران احمدی‌نژاد با این طرح، کاهش اختیارات مالی و اداری رئیس مجلس را دنبال می‌کنند و تصمیم دارند که با ایجاد جایگاهی جدید با عنوان رئیس سازمان اداری مجلس تشکیلات قوه مقننه را به زیر سلطه این جایگاه در بیاورند و قدرت رئیس مجلس را صرفاً به اداره جلسات صحن و نمایندگی در جلسات شورای عالی امنیت ملی، سران قوا و مجمع تشخیص مصلحت نظام برسانند و نه فرماندهی مجلس.
در مقابل، برخی از منابع می‌گویند: نباید انتظار داشت احمدی نژادی‌ها در کلیت فعالیت‌های مجلس خللی وارد کنند و آن‌گونه که رئیس قبلی‌شان به‌دنبال اصلاح بنیادین در ساختار حکومت است چنین برنامه‌ای داشته باشند. اما پیش‌بینی می‌شود از آن‌جا که در ساختار اجرایی حضور داشته‌اند، نقشی بسیار اساسی در طرح‌های به چالش کشیدن و مختل کردن فعالیت‌های دولت حسن روحانی در ماه‌های آینده داشته باشند، طرح‌هایی که حتماً با اذن علی خامنه‌ای و دفتر او ارائه خواهد شد.

- احمدی نژادی‌ها از لا به لای جراید
در این میان روزنامه «شرق» نوشته‌است که بین سه مدیر دوران احمدی‌نژاد هم بر سر این‌که کدام‌یک رئیس شوند، «اختلاف شدید» وجود دارد.
سایت «تابناک» نیز به این اختلافات مهر تأیید زده و نوشته‌است «همه اصولگرایان دور هم جمع شدند، جز یاران احمدی‌نژاد».
برخی از رسانه‌های داخل ایران اما گزارش دادند که پایداری چی‌ها در نهایت با ائتلاف گام دوم احمدی نژادی‌ها متحد خواهند شد اگر چه زمزمه‌هایی مبنی بر مذاکره زاکانی و تیم ۲۵ نفره‌اش با قالیباف به گوش می‌رسد. گویا تفاهم این دو با این شرط بوده که قالیباف تعهد دهد نامزد ریاست جمهوری نشود چیزی که گویا این روزها زاکانی به آن نظر دارد و خود را یکی از گزینه‌های بالقوه برای ۱۴۰۰ می‌داند.
در عین حال فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی نیز وجود فراکسیونی تحت لوای مدیران احمدی‌نژادی را رد کرده و به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته‌است: «احمدی‌نژاد یک ایدئولوژی یا سبک نیست. ایشان یک نفر بود که در یک دوره‌ای از شورای نگهبان برای حضور در انتخابات تأییدیه گرفت و دو دوره مردم به او رأی دادند و اکنون دوره‌اش تمام شده‌است».
محمد مهاجری روزنامه‌نگار نزدیک به محافظه کاران، نیز در واکنش به اختلاف بین تندروها بر سر کرسی ریاست مجلس در توییتی از دعوا بر سر تقسیم غنائم خبر داد و نوشت: «پایداری‌چی‌ها و احمدی‌نژادی‌ها که متوجه شده‌اند نمی‌توانند جلوی لابی سنگین قالیباف را برای کسب کرسی رئیس مجلس یازدهم بگیرند، از الان تلاش می‌کنند نقش او را در حد مبصر کلاس تنزل دهند تا قدرت خودشان بیشتر شود».

- وضعیت احمدی نژادی‌ها
سید شمس الدین حسینی وزیر اقتصاد احمدی‌نژاد در گفت‌وگویی با روزنامه دنیای اقتصاد دربارهٔ وضعیت این جریان گفته‌است: «اغلب مدیران شاخص دولت نهم و دهم که نامزد انتخابات مجلس شدند رای آوردند. در همین مجلس ۸ عضو کابینه دولت نهم و دهم، ۹ استاندار، تعداد قابل‌توجهی از معاونان وزرا، فرمانداران و مدیران دوره احمدی‌نژاد رای آوردند و از منتخبان مجلس یازدهم هستند. می‌توانم بگویم که بالغ بر ۵۰ نفر هستند. این افراد با هم فصل مشترک دارند و باهم سال‌ها همکاری کرده‌اند. وقتی مردم بعد از گذشت چند سال از پایان کار دولت احمدی‌نژاد آنها را نادیده نگرفتند و به آنها رای دادند، آیا منتخبان باید خودشان را نادیده بگیرند؟»
باید منتظر ماند و دید که این ۵۰ نفر به پشتوانه احمدی‌نژاد تا کجا پیش می‌روند و چه دستاوردی در مجلس یازدهم خواهند داشت؟ با این وضعیت نتیجه انتخابات هیئت رئیسه مجلسه تصویر روشن تری از مختصات رقابت‌های انتخاباتی در ۱۴۰۰ ارائه می‌کند. رئیس شدن یا نشدن حسینی یا نیکزاد یا یک احمدی نژادی دیگر معلوم می‌کند که رئیس سابقشان برای برگشت به پاستور چقدر شانس دارد.



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.