فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند

فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند
TT

فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند

فقر و کرونا در بیروت یکجا جمع می شوند

ده ها جوان و کودک در نزدیکی چند دکان کوچک در یکی از ورودی های اردوگاه پناهجویان فلسطینی برج البراجنه جمع می شوند. آنها با هم صحبت می کنند. کودکان مشغول بازی هستند. یک «توک توک» با پرچم کوچک فلسطین از کنار آنها رد می شود و به سمت اتوبان می رود. چند تا دختر و پسر جوان در ماشین در حال خواندن یک ترانه معروف هستند. ماموران ارتش لبنان کنار دو ایست بازرسی نزدیک اردوگاه و ورودی نزدیک به ضاحیه جنوبی ایستاده اند. «توک توک» از وسطشان رد می شوند اما هیچ واکنشی نشان نمی دهند.
اوضاع در خیابان ها در محله حریک و برج البراجنه عادی است. مردم تک و توک ماسک زده اند و از وسط موتوری ها رد می شوند. موتور سیکلت ها آنجا زیاد هستند و ترافیک ایجاد کردند و با سرعت از کنار خودروها در خیابان های تنگ رد می شوند. در خیابان های محله همواره به مناسبت های دینی و حزبی جشن برقرار است. حال و هوای برج حمود نیز فرقی ندارد. این شهر اغلب ارمنی نشین در بخش بیرونی بیروت قرار دارد. برج حمود از لحاظ تقسیمات اداری از توابع جبل لبنان است. اغلب کسب و کارها بازگشایی شده اند. افراد به مغازه ها تردد می کند. علاوه بر رستوران ها و فروشگاه های مواد غذایی فعالیت مغازه های موبایل فروشی و لباس فروشی و فروشگاه های لوازم یدکی از سر گرفته شد.
اوضاع در محله پایین شهر الطریق الجدیده در بیروت همینطور است. اما هر چقدر به مرکز پایتخت نزدیک تر شوی سکوت و خلوتی و فروشگاه های تعطیل بیشتر می شود. حفاظ آهنی جلوی درب بانک ها نصب شده تا هم از خشم مالباختگان در امان باشند و هم تظاهر کنندگان خشمگینی که خونشان به جوش آمده از غارت مردمی که پولشان در بانک ها بر باد رفت.
سکوت خیابان ها را تجمع یک گروه کوچک در رستوران لوکس واقع در نبش خیابان باب ادریس و وادی ابو جمیل بر هم می زند. گویا کسانی که در آنجا جمع شده اند نه از فقر خبر دارند و نه از کرونا. تردد به این اماکن تنها به آنها محدود شده است. رانندگان در ماشین های مشکی براق به انتظارشان نشسته اند.
نبض بیروت نمی زند. بهبودی خیابان حمرا از این ضربه کاری بسیار دشوار است. اغلب مغازه ها و مجتمع های تجاری اش تعطیل هستند. کافی شاپ ها به دلیل لزوم توجه به فاصله از یک سو و دشواری کار در ساعت های کاری و تعطیلی الزامی در ساعت معین دیگر رمق ندارند.
شب نشینی تا نزدیکی صبح آنجا ادامه داشت. فروشگاه ها و مغازه هایی که مالکان آنها ریسک از سرگیری فعالیت را به جان خریدند مثل سابق نیستند. چند صندلی کوچک و نوار رنگی برای جلوگیری از ورود افراد جلوی در گذاشته شده است. افراد باید از جلوی در سفارش بدهند. وضع کتابخانه ها نیز همینطور است. کتاب ها در چند ماه گذشته به روز نشده اند. دست اندرکاران نشر و چاپ کتاب پیش بینی می کند که این صنعت در چند ماه آینده دچار رکود شود. شاید ارزیابی دقیق ابعاد اقتصادی و اجتماعی فاجعه دو گانه در لبنان در چند ماه گذشته زود باشد. فروپاشی اقتصادی و بحران سیاسی و شیوع «کرونا» در لبنان همزمان شده است. مردمی که به پرسه زدن در خیابان های پایتخت و حومه در روزهای کمتر بحرانی عادت دارند فضای بی رحمانه را با گوشت و پوست خود لمس می کنند.
با یک ارزیابی سریع درباره آنچه می گذرد می توان گفت تاثیر هولناک بحران بر مردم لبنان یکسان نخواهد بود. به عبارت دیگر، نه تنها بخش های اقتصادی بلکه اجتماعی و سیاسی و فرهنگی لبنان دچار مرگ بالینی خواهند شد. مهم ترین شاخصه بخش بانکداری یعنی اعتماد از بین رفته است. برگرداندن اعتماد از دست رفته نیازمند تلاش فراوان است که گویا هیچ کس قصد انجامش را ندارد. گردشگری چند سالی است که نفس های آخر را می کشد. دست اندرکاران بخش گردشگری تلاش کردند جلوی ضرر و زیان ناشی از توقف سفر مسافران عرب به لبنان را بگیرند. آنها روی گردشگری داخلی و عده محدودی از گردشگران غربی حساب باز کرده اند. اما حالا کار گردشگری تمام شد. موسسات گردشگری که از پس پیامدها و ویرانی جنگ داخلی برآمدند هم تعطیل شدند. این مساله در مورد نهادهای آموزش و درمان و فروشگاه های اجناس دست دوم نیز صدق می کند اما شدت و ضعفش متفاوت است. گفتگو و رایزنی بین گروه های سیاسی برای تصویب قانون جدید مالی با عنوان کنترل خروج ارز از لبنان ادامه دارد.
این اقدامات تا یکسال پیش مایه خنده و نکوهش و انتقاد سیاستمداران و تاجران کشور بود. پارلمان لبنان در آستانه تصویب لایحه «کنترل خروج ارز» است. این لایحه نشانگر به گل نشستن نظام اقتصادی است. لبنان پس از فروپاشی نظام بانکی به سمت «اقتصاد اسکناسی» حرکت می کند. با این استدلال می توان گفت لبنان وارد دوره تغییر ساختاری بنیادین شده است. بخش های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مثل سابق نخواهند بود. لبنان به دلیل شکست قیام ۱۷ اکتبر و به تبع آن شکست اصلاحات سیاسی مدت طولانی گرفتار عملکرد طبقه سیاسی حاکم خواهد بود. سرنوشت کشور به کشمکش های بین المللی و منطقه ای گره می خورد. گروه کوچکی در لبنان از این وضعیت سود می برند.
مردم لبنان با دو معضل فقر و کرونا روبرو هستند. آنها قادر به اعتراض و فریاد نیستند. معترضان از همه گزینه های اعتراض مسالمت آمیز استفاده کردند اما سیاستمداران فاقد اخلاق ککشان هم نگزید.



سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)
TT

سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)

با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، رهبران اروپایی که در بوداپست گرد هم آمده‌اند، به سرعت نسبت به این تحول واکنش نشان دادند. این نشست، تحت عنوان «گروه سیاسی اروپا» با حضور تمامی کشورهای اروپایی به جز روسیه برگزار شد، و روز جمعه تنها به سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا اختصاص خواهد داشت.

بازگشت ترامپ، باری دیگر ایده «استقلال راهبردی» را مطرح کرده و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، که از طرفداران اصلی آن است، با تأکید بیشتر این موضوع را بیان کرد. او در سخنرانی طولانی خود، با استناد به دلایل مختلف، بر ضرورت مدیریت سرنوشت اروپا توسط خود اروپایی‌ها تأکید کرد. مکرون اشاره کرد که برخی کشورهای اروپایی همچنان ترجیح می‌دهند روابط خود را با ترامپ به‌خاطر محافظت از «چتر امنیتی آمریکا و ناتو» تنظیم کنند.

این سخنرانی به‌صورت زنده از سایت کاخ الیزه در شبکه اجتماعی «ایکس» پخش شد. این موضوع در پی تماس تلفنی چهارشنبه شب بین مکرون و ترامپ مطرح شد که کاخ الیزه آن را «بسیار خوب» توصیف کرد. طرفین توافق کردند برای بازگشت صلح و ثبات و حل بحران‌های بزرگ بین‌المللی همکاری کنند.

مکرون همچنین بر اهمیت نقش اروپا در مسائل اوکراین و خاورمیانه تأکید کرد. این موضوع ناشی از نگرانی فرانسه از رویکرد احتمالی ترامپ در انجام توافقات یکجانبه بدون مشورت با متحدان اروپایی‌ است. با پیروزی ترامپ، اروپا به‌طور جدی نگران است که در صورت کاهش تعهدات آمریکا نسبت به ناتو، «بی‌پناه» شود. به همین دلیل، ساختن دفاع اروپایی با رویکرد «استقلال راهبردی» به اولویت نخست تبدیل شده است.

مکرون در سخنانش به همتایان اروپایی خود، تهدیدهایی را که اروپا را احاطه کرده برشمرد؛ از جمله جنگ اوکراین، تروریسم، مهاجرت غیرقانونی، تنش‌ها بین کشورها مانند وضعیت بین آذربایجان و ارمنستان، و رقابت‌های ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین که به دنبال منافع خود بدون توجه به قوانین بین‌المللی هستند. او گفت: «آیا دیگران تاریخ ما را می‌نویسند یا ما خود می‌خواهیم آن را بنویسیم؟» و پاسخ داد که به‌نظر او، اروپا توانایی این کار را دارد. او اضافه کرد که راه رسیدن به این هدف از طریق اقدامات عملی و ایمان به توانایی‌های اروپا در تحقق استقلال راهبردی است.

مکرون این فرصت را غنیمت شمرد تا به ترامپ پیام دهد که پیروزی اوکراین به سود اروپا خواهد بود و اروپا نباید اجازه دهد روسیه پیروز شود، چراکه پیروزی روسیه یعنی قدرت‌گیری یک امپراتوری در مرزهای اروپا و احتمال برنامه‌های توسعه‌طلبانه آن پس از اوکراین.

بنجامین حداد، وزیر امور اروپایی فرانسه، در این باره گفت که اگر اروپایی‌ها مسئولیت امنیت خود را بر عهده نگیرند، دیگران سرنوشتشان را تعیین خواهند کرد.

در عین حال، مکرون تأکید کرد که اروپا باید خود را با شرایط جدید پس از انتخاب ترامپ تطبیق دهد و نمی‌تواند همیشه دفاع از امنیت خود را به آمریکایی‌ها بسپارد. او بر این باور است که دفاع از منافع اروپا باید در اولویت اروپایی‌ها باشد، اما بدون رد همکاری با ناتو و بدون ملی‌گرایی افراطی که باعث ضعف اروپا شود. به‌گفته او، راه درست این است که اروپا بیداری راهبردی داشته باشد و به‌سرعت به سمت ساختن نیروی دفاعی مستقل خود حرکت کند که با چارچوب ناتو سازگار باشد، اما در عین حال از آن استقلال داشته باشد.

مکرون با این موضع می‌خواهد نقش اصلی در گفتگو با ترامپ را ایفا کند و حد و مرز روابط با واشنگتن را مشخص کند. با این حال، بسیاری تردید دارند که اروپا بتواند به‌طور جمعی این مسیر را دنبال کند، زیرا برخی کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند امنیت خود را از طریق حمایت آمریکا و ناتو تأمین کنند.