طرح کنگره آمریکا برای تحریم‌های بی‌سابقه علیه ایران و متحدانش

توقف کامل کمک‌های نظامی آمریکا به لبنان و جلوگیری از کمک صندوق بین‌المللی برای نجات اقتصاد آن بخشی از این بسته تحریمی است

AP
AP
TT

طرح کنگره آمریکا برای تحریم‌های بی‌سابقه علیه ایران و متحدانش

AP
AP

اعضای جمهوری‌خواه کنگره آمریکا برای محکومیت فعالیت‌های تهران و گروه‌های نیابتی آن در منطقه، در حال تدوین و تهیه مجموعه ای از تحریم‌های شدید با هدف فلج کردن رژیم ایران و بازوهای منطقه ای آن است.
بر اساس طرح پیشنهادی جدید که نسخه ای از آن به دست روزنامه «الشرق الاوسط» رسیده، هدف از این بسته تحریمی زمین گیر کردن کمک‌های تهران به تروریسم و به ورشکستگی کشاندن رژیم از طریق قطع کمک‌های نقدی است.
مایک جانسون سناتور و رئیس کمیته حزب جمهوری‌خواه در این باره توییت کرد: «این تحریم‌ها شامل شدیدترین مجازات‌هایی است که کنگره تاکنون دربارهٔ ایران پیشنهاد کرده‌است».
وی افزود: «ایران همیشه مرتکب نقض حقوق بشر شده‌است، اقلیت‌ها را تحت فشار و پیگرد قرار داده، از تروریسم حمایت کرده و جهان را بی‌ثبات کرده‌است».
 طرح استراتژی کمیته مطالعاتی جمهوریخواهان موسوم به «تقویت آمریکا و مقابله با تهدیدهای جهانی» بیش از ۱۵۰ اقدام جدید را شامل می‌شود.
بر اساس این گزارش، کمیته مطالعاتی جمهوری خواهان از کنگره می‌خواهد معافیت تحریم‌هایی که موجب توجیه برنامه هسته‌ای ایران شده‌است را لغو کند.
به گفته نمایندگان، این تحریم‌ها قرار است قراردادهای میان بغداد و تهران در خصوص برق را که ایران از طریق آن به ۸۰۰ میلیون دلار از جانب عراق می‌رسد، لغو کند.
این نمایندگان نگرانند که ایران از طریق این قراردادها نفوذ و جایگاه خود را در اقتصاد و دولت عراق افزایش دهد.
طبق برنامه جدید نمایندگان حزب جمهوری‌خواه، دولت بدون گرفتن موافقت مجلس نمایندگان یا کنگره می‌تواند از لغو تحریم‌ها جلوگیری کند.
جانسون در این ارتباط گفت «جمهوریخواهان نگران آن هستند که باید در زمینه تحریم‌های ایران هماهنگی و سیاست ثابت وجود داشته باشد، زیرا معافیت‌های تحریمی استراتژی کارزار حداکثری را موردنظر ترامپ را کم رنگ می‌کند».
علاوه بر این، سناتورهای جمهوری‌خواه پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی ایران در اکتبر را از عوامل دیگر در تهیه و تدوین این طرح قلمداد کردند. جمهوریخواهان و متحدان آنها در دولت آمریکا بهترین راه برای جلوگیری از فروش تسلیحات روسیه و چین به تهران را بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی می‌دانند.
طبق طرح پیشنهادی جدید، دولت ایالات متحده این اختیار را پیدا می‌کند که از نفوذش در شورای امنیت سازمان ملل استفاده کند و مطمئن شود که تحریم‌های بین‌المللی دوباره اعمال خواهند شد.
بنا بر طرح جدید، اگر تحریم‌های تسلیحاتی علیه رژیم ایران تمدید نشود کنگره می‌تواند نقش عمده‌ای در طراحی تحریم‌های جدید در زمینه فروش تسلیحات به تهران ایفا کند.
بخشی از این طرح در مورد تحریم علی خامنه‌ای رهبر ایران است، همچنین شامل تحریم صنایع پتروشیمی و اتومبیل‌سازی و بخش‌های مالی می‌شود.

- عراق

 این بسته همچنین در اقدامی بی‌سابقه، پیشنهاد تحریم هر گروه شبه‌نظامی عراقی که در حمله چند ماه پیش به سفارت آمریکا در بغداد نقش داشت. این طرح خواستار گنجاندن این گروه‌ها مانند سازمان بدر، تیپ‌های امام علی، تیپ‌های الخراسانی، تیپ‌های سیدشهدا، گردان ابوالفضل العباس، جنبش انصارالله الاوفیاء، جنبش سربازان امام و تیپ‌های عاشورا در لیست سازمان‌های تروریستی است.
متن این بند حاکی از موارد زیر است: «سازمان بدر به رهبری العامری، همچنان وزارت کشور و جناح‌های پلیس عراق را کنترل می‌کند که به نوبه خود کمک‌های آمریکایی را در زمینه مبارزه با (داعش) دریافت می‌کنند».

- لبنان

بخشی از طرح یادشده نیز با ادبیات تندی به موضوع کمک به لبنان پرداخته‌است. در این طرح پیشنهاد شده همه کمک‌ها به لبنان قطع و از کمک مالی صندوق بین‌المللی پول جلوگیری شود.
این نمایندگان تأکید کرد: هیچ دلیل قانع کننده ای برای ادامه کمک به لبنان پس از تسلط حزب‌الله لبنان بر کشور وجود ندارد.
جانسون در این باره گفت: هدف از ارائه پول مالیات‌دهندگان آمریکایی مقابله با حزب‌الله است، ممکن است این در گذشته درست بوده باشد اما اکنون دیگر درست نیست زیرا مبالغ به صورتی خرج می‌شود که مغایر اهداف ما در منطقه است».
این طرح می‌کوشد تا هرگونه کمک مالی از صندوق بین‌المللی پول برای نجات لبنان از وخامت اوضاع اقتصادی را مسدود کند.
در متن این بند آمده‌است: «با توجه به کنترل لبنان توسط حزب‌الله، ما معتقدیم که کنگره باید قانونی را تصویب کند که مانع استفاده از وجوه مالیات دهندگان آمریکایی شود که برای صندوق بین‌المللی پول به منظور نجات وضعیت اقتصادی این کشور اختصاص داده شده‌است. هرگونه کمک این چنینی می‌تواند پاداشی برای (حزب‌الله) باشد، در زمانی که معترضین در لبنان خواستار پایان دادن به فساد و ایستادگی در برابر حکومت (حزب‌الله) هستند».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.