خانواده با توجه به نقش تربیتی افراد و توسعه جوامع و توانمند سازی فرد برای رسیدن به اهداف خود یکی از مباحث مورد توجه دولت سعودی است.
امور خانواده در سعودی در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۶ تاسیس شد. این سازمان مستقل و رسمی به مسائل خانواده رسیدگی و تلاش های ۱۲ وزارتخانه در مورد مشکلات کودکان و زنان و سالمندان را یکجا جمع و سازماندهی می کند.
این سازمان مسائل و مشکلات خانواده را پیگیری و در راستای توانمند سازی و تقویت نقش خانواده در توسعه پایدار جامعه با توجه به سند ۲۰۳۰ فعالیت می کند.
الشرق الاوسط با خانم دکتر هلا التویجری دبیر شورای امور خانواده دیدار و با او درباره مسائل مختلف از جمله کرونا و سالمندان و نقش شورای امور خانواده در موسسات بین المللی و همچنین مسائل زنان و غیره گپ زد.
-نقش شورای امور خانواده در موسسات بین المللی
هلا التویجری توضیح می دهد «مشارکت شورای امور خانواده در موسسات بین المللی فواید متعددی دارد، دامنه ارتباط با گروه های گوناگون را در خصوص مشکلات خانواده ها در کشورهای جهان را افزایش می دهد و باعث شناخت تجربه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه درباره شیوه ها و راهکارهای مناسب برای مسائل خانوادگی می شود. و آنگاه می توان به کارگیری نتایج تجربه های گوناگون را در عمل مطالعه و بررسی کرد.
او در ادامه گفت «مشکلات خانواده ها در کشورهای جهان، خواه پیشرفته خواه بقیه کشورها تا حدود زیادی شبیه هم هستند. اصلاح و پیشنهاد سیاست های جدید برای تقویت مسئولیت گروهی و فردی در سطح جامعه روی شهروندان سعودی تاثیر گذار است و تاثیر آن در سطح بین المللی هم قابل ملاحظه خواهد بود».
- کرونا و کارکرد شورا در ارائه راهکار
مشکلات خانواده ها پس از شیوع کرونا افزایش یافت و تبلیغات و موج آگاهی بخشی به راه افتاد. سالمندان بیشتر از گروه های دیگر در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار دارند.
هلا التویجری در این باره گفت «احتمال ابتلا به کرونا در سالمندان بیشتر از بقیه است و بنابراین باید به این گروه توجه بیشتری می شد. شورای امور خانواده در یک نظرسنجی مهم ترین مشکلات سالمندان در دوره شیوع کرونا را شناسایی کرد و بر این مبنا یک راهنما درباره خدمات رسانی ضرروی و در دسترس و دفترچه حاوی اطلاعات مفید منتشر کرد».
او افزود «سامانه های الکترونیکی فراوانی برای سالمندان منتشر شده که اطلاعات فراوانی درباره ویروس کرونا و غیره در اختیار مردم قرار می دهد. اما دسترسی به این سامانه ها چالش بزرگی است».
شورای امور خانواده کمپینی در شبکه های اجتماعی برای افزایش سطح آگاهی سالمندان و خانواده و افراد سرپرست این گروه راه اندازی کرد. این کمپین که با همکاری موسسات کلیدی از جمله وزارت بهداشت پا گرفت درصدد کاهش نگرانی و استرس سالمندان است و مطالب گوناگونی درباره سالمندانی منتشر می کند که کرونا گرفته و بهبود پیدا کردند.
- زنان در سعودی و جهان
دولت سعودی با عضویت کشور در شورای توسعه زنان سازمان همکاری اسلامی موافقت کرد و نمایندگی سعودی را شورای امور خانواده (کمیته زنان) به عهده دارد.
التویجری گفت «در تمام پرونده های موسسات بین المللی زنان نوعی «تعادل و توازن» وجود دارد. این بدین معناست که باید زنان بین زندگی خانوادگی و فعالیت های بیرون خانه تعادل برقرار کنند. برای اینکه به این تعادل رسید در ابتدا باید مسائل خانوادگی زنان حل شود چون خانواده ضامن دست یابی زنان به توازن و تمام حقوقش است. اگر این حقوق حفظ شود زنان می توانند به همه خدمات دسترسی پیدا کنند و فعالیت مورد نظرشان را انجام دهند».
او در ادامه یاد آور شد «نگرش دولت به مساله زنان جامع و فراگیر است. این نگرش مناسب ترین شیوه در سطح بین المللی به شمار می رود. پرونده زنان زیر نظر یک موسسه یا اداره قرار ندارد بلکه کلیه موسسات در آن سهیم هستند».
او درباره پرونده خشونت علیه زنان گفت «وزارت منابع انسانی و توسعه اجتماعی یک نهاد متخصص در این زمینه دارد. وظیفه این نهاد حمایت از این گروه است. موسسات دیگر مثل دادسرا نیز با نهاد یاد شده همکاری می کنند».
التویجری بر این باور است «زنان معمولا به دو دلیل موارد خشونت را ابلاغ نمی کنند. اول اینکه عامل خارجی است یعنی اینکه مورد تهدید خارجی از کسی قرار گرفته اند. دوم عامل داخلی است. برخی به خاطر بیم و نگرانی درباره مشکلات اقتصادی و غیره خشونت علیه خود را گزارش نمی کنند».
خانم دکتر هلا تاکید کرد «همه نهادها مسئولیت پیگیری در مسائل خشونت علیه زنان و ارائه راهکار دارند. شورای امور خانواده در این زمینه مفهوم «مشاوره خانواده» را تبلیغ می کند چون این موسسات می توانند مشکلات متعددی مثل خشونت را رفع کنند».
سعودی یکی از نخستین کشورهای عربی است که قانون «مبارزه با آزار و اذیت زنان» را برای حمایت از زنان کشور اجرا کرد.
مفهوم درآمد در میان خانواده های سعودی
التویجری گفت «کمتر خانواده ای در سعودی را می توان سراغ گرفت که زندگی خانوادگی را با برنامه ریزی مالی شروع کرده باشد. مقوله پس انداز یا برنامه ریزی مالی جنبه فرهنگی دارد و بنابراین باید این مفهوم از همان ابتدای تشکیل خانواده یا حتی از بچگی در ذهن جا بیفتد».
التویجری افزود «شورای امور خانواده طرحی در شبکه های اجتماعی برای آگاهی بخشی در مورد فرهنگ پس انداز آغاز کرده است. هدف عمده این طرح آگاهی بخشی به کودکان و کمک به شکل گیری این مفاهیم در ذهن آنان است».
التویجری با اشاره به مصرف گرایی گفت «این یکی از مهم ترین مشکل خانواده های سعودی است».
- استفاده از تجربه بازنشستگان
فهرست بازنشستگان در اختیار موسسات کار و بازنشستگی قرار دارد و می توان از تجربه این افراد استفاده کرد.
التویجری در این باره می گوید «برنامه ای برای استفاده از تجربه سالمندان آغاز شده که دوره پیش و پس از بازنشستگی را در بر می گیرد. طرح های مختلفی درباره نحوه استفاده از تجربه آنها در قالب طرح «استراتژی ملی خانواده در سعودی» ارائه شده است».
او توضیح داد «طرح های مختلفی برای استفاده از تجربه سالمندان مثل برنامه داوطلبان و برگزاری جلسه های بحث و گفتگو ارائه شده است. مثلا فرد بازنشسته می تواند به عنوان کارشناس در برنامه شرکت کند و بنا به تجربه خود در حوزه معینی که کار می کرده اظهار نظر کند».
- شورای امور خانواده و طلاق
موارد طلاق در سعودی در ۲۰۱۹ نصف موارد ازدواج اعلام شد. شورای امور خانواده چه نقشی در کاهش طلاق داشته است؟
التویجری گفت «آمار طلاق بازگو کننده نتایج طرحی است که شورای امور خانواده و وزارت دادگستری اجرا می کنند. دوره های آموزشی برای کسانی که قصد ازدواج دارند برگزار می شود. این کلاس ها جذاب هستند و به زبان جوانان امروزی طراحی شده اند و معنی واقعی موسسه خانواده را توضیح می دهند. هدف از آن پیشگیری یا کاهش موارد طلاق است».
او افزود «اغلب مشکلات مربوط به طلاق از طریق مشاوره درست و دریافت کمک به موقع قابل پیشگیری است. به عبارتی دیگر طلاق به عنوان راهکار مشکل مطرح می شود که نام آن را می توان طلاق درست گذاشت و زوجین با کمترین زیان و ضرر طلاق می گیرند. شورای امور خانواده رویکرد پیشگیری و راهکار قبل و بعد از طلاق را در پیش گرفته است».
- آشنایی با حقوق از طریق آموزش محوری
التویجری گفت «گنجاندن مفاهیم درباره آشنایی با حقوق در تمام رده های سنی سازنده است. وزارت آموزش مبحثی به عنوان حقوق بشر و تربیت خانواده ایجاد کرده که شامل بخش های گوناگون آگاهی بخشی می شود. مشارکت شورای امور خانواده در گنجاندن مطالب آگاهی به حقوق در کتب درسی کافی نیست بلکه باید تمام سیستم آموزشی در این امر مشارکت کند».