بین «زودهنگام» و «پیش از موعد»؛‌ آیا انتخابات نقشه سیاسی عراق را تغییر خواهدداد؟

پیش‌بینی منابع از درگیری بین محور ایران و مخالفان آن در انتخابات پیش‌رو

AFP

درست است که اگر انتخابات در تاریخ مشخص شده از سوی نخست‌وزیر عراق برگزار شود و نتایج مطلوبی داشته باشد، به سود مصطفی الکاظمی می‌شود، سوای اینکه چه نقشی در مرحله آتی عراق در سایه نقشه سیاسی برآمده از انتخابات در انتظار او خواهد بود، اما این سؤال اکنون مطرح می‌شود که: نقشه سیاسی کشور با توجه به این انتخابات تا چه اندازه تغییر خواهد کرد؟
اولین نگرانی در مورد اینکه چه متغیرهایی می‌تواند ایجاد کند، اظهاراتی است که پس از فراخوان الکاظمی برای انتخابات زودهنگام از جمله فراخوان برگزاری انتخابات «زودتر از موعد در نظر گرفته شده» مطرح شده‌است، که توسط محمد الحلبوسی رئیس پارلمان ارائه شده‌است. اگرچه الحلبوسی بیش از یک ماه پیش اعلام کرد که وی به عنوان رهبر بزرگترین ائتلاف اهل سنت «ائتلاف نیروهای عراقی» بیش از هر زمانی برای برگزاری انتخابات در هر موعدی آمادگی دارد، که دعوت الکاظمی برای او تعجب آور نبود.
برهم صالح رئیس‌جمهور عراق که هنوز اعلام نکرده که آیا وارد ائتلاف انتخاباتی خواهد شد یا خیر، یا اینکه نام او از سوی حزب خود، اتحادیه میهنی کردستان، برای سمت رئیس‌جمهوری برای دوره دوم معرفی خواهد شد، چندی پیش خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شده بود، بدان معنی است که او نیز آماده است و هیچ نگرانی درمورد آنچه که انتخابات می‌تواند ایجاد کند، ندارد.
کردها در مورد دعوت الکاظمی، نه اعلام موافقت کردند و نه مخالفت، موضع صریحی اعلام نکردند، اما نیروهای سیاسی شیعه حمایت خود را یا به‌طور کلی از دعوت الکاظمی، مانند جریان حکمت به رهبری عمار الحکیم، یا النصر به رهبری حیدر العبادی اعلام کردند یا مثل نوری المالکی و هادی العامری که پیش از این خواستار اجرای انتخابات در آوریل شده بودند یعنی دو ماه پیش از زمان تعیین شده توسط نخست‌وزیر.
طبق قانون جدید انتخابات، رأی‌گیری فردی و طبق حوزه‌های انتخابیه متعدد خواهد بود، همین مسئله بین نیروهای مدنی که هزاران تلفات در جریان اعتراضات تقدیم کرده‌اند و نیروهای اسلام سیاسی که نمی‌خواهند نقشه سیاسی تغییر کند، نگرانی و احتمالاً درگیری وجود دارد.
در حالی که اثیل النجیفی رهبر جبهه نجات و توسعه، انتخابات آینده را «مبارزاتی بین محور ایران و محوری است که در جهات مختلف مخالف نفوذ این کشور است» می‌داند، ابراهیم بحر العلوم سیاستمدار مستقل، وزیر پیشین و یکی از رهبران برجسته در بیت الشیعی امیدوار است که «جوانان مستقل نقش بیشتری در مجلس بعدی داشته باشند».
از سوی دیگر، منتظر العیدانی رئیس مرکز سیاست‌های کلی در عراق (حوکمه) در مصاحبه با الشرق الاوسط می‌گوید: «انتخابات زودهنگام، فرسودگی گزینه‌های اساسی سیستم سیاسی در عراق را بیان می‌کند و تلاش می‌کند تا آن را از چرخه بحران‌های مداوم خارج کند».
العیدانی اضافه می‌کند: «انجام انتخابات معتبر با تعدادی از الزامات از نظر قانون انتخابات و مدیریت انتخابات پیوند خورده‌است، الزاماتی که بخشی از آنها تحت فشار عمومی حاصل می‌شود، و حمایت مراجع دینی و برخی از بازیگران سیاسی».
العیدانی در ادامه می‌گوید: «برخی از اپیزودها هنوز ناقص است، مانند تقسیم حوزه‌های انتخاباتی که هنوز هم موضوع کشمکش نیروهای سیاسی است و همچنین استقلال و حرفه ای بودن کمیساریای جدید که همچنان به دلیل مداخلات سیاسی در انتصاب هیئت رئیسه و حوزه‌های مهم انتخابیه در آن شک و تردید وجود دارد».
العیدانی در مورد تأثیر اعتراضات گسترده بر روی نقشه سیاسی می‌گوید: «نیروهای معترض و جنبش مردمی به‌طور کلی هنوز از دودستگی رنج می‌برند، همچنین فاقد یک چارچوب سیاسی بیانگر خواسته‌های آنها، تضمین کننده سازماندهی شان و بسیج مردمی برای انتخابات هستند».
وی افزود: «تعیین تاریخ برای انتخابات از سوی الکاظمی، فرصتی برای نیروهای جنبشی و مردمی برای تأمین فضای انتخاباتی مناسب است، علی‌رغم اینکه هنوز جاده پیش روی این انتخابات مملو از موانع است و به نظر می‌رسد که امید برای تغییر گسترده در ساختار روند سیاسی چندان قطعی نباشد».