سعودی خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد؛ دوحه در کنار ایران ایستاد

 سعودی خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد؛ دوحه در کنار ایران ایستاد
TT

سعودی خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد؛ دوحه در کنار ایران ایستاد

 سعودی خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد؛ دوحه در کنار ایران ایستاد

سعودی از جامعه جهانی خواست تا تحریم تسلیحاتی علیه ایران را تمدید کند. یک روز پیش از رای گیری برای تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سعودی درباره عدم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران هشدار داد. 
سعودی از هر گونه اقدام بین المللی برای محدود کردن اقدامات خرابکارانه ایران در منطقه ابراز حمایت کرد و گفت «هدف اصلی این است که ایران عملا و نه با حرف و شعار خط مشی غیر خشونت آمیز مورد قبول جامعه جهانی در پیش بگیرد و رفتار خصمانه و خبیثانه خود را کنار بگذارد که نتیجه ای جز ویرانگری و تخریب برای مردم منطقه نداشته است».
در این راستا، دولت قطر زیر بار خواسته جامعه جهانی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نرفت. یک مقام قطری گفت دوحه بر این باور است که تحریم های فعلی علیه ایران نتیجه سازنده نداشته است. ما با ایران روابط حسن همجواری داریم. دیدگاه های ایران در قطر مورد تقدیر است.
دکتر عبد العزیز الواصل نماینده سعودی در سازمان ملل (مقر آن در ژنو است) روز پنجشنبه (۱۳ اوت) در اظهاراتی در نشست خلع سلاح سازمان ملل خواستار تمدید پیوست قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره منع خرید و فروش اسلحه از سوی ایران شد. تحریم تسلیحاتی ایران ۱۸ اکتبر به پایان می رسد.
الواصل از هر گونه اقدام بین المللی برای محدود کردن اقدامات خرابکارانه ایران در منطقه ابراز حمایت کرد و گفت «هدف اصلی این است که ایران عملا و نه با حرف و شعار خط مشی غیر خشونت آمیز مورد قبول جامعه جهانی در پیش بگیرد و رفتار خصمانه و خبیثانه خود را کنار بگذارد که نتیجه ای جز ویرانگری و تخریب برای مردم منطقه نداشته است».
او تاکید کرد «سعودی قادر به دفاع از کشور و مردمانش است».
الواصل خاطر نشان کرد «عدم موافقت با تحریم تسلیحاتی ایران (تسلیحات متعارف و غیر متعارف) نتیجه ای جز تخریب و ویرانگری بیشتر نخواهد داشت و منجر به افزایش دامنه کشمکش ها در منطقه می شود. این منطقه مدت طولانی گرفتار دخالت های خرابکارانه ایران بوده است».
او خاطر نشان کرد «جامعه جهانی تا چند ساعت دیگر نشست مهم و سرنوشت سازی برگزار می کند. آینده جدید مردم منطقه در این نشست تعیین می شود. دو گزینه بیشتر وجود ندارد: حمایت و برقراری امنیت و صلح بین الملل و یا دادن فرصت به حکومت ایران برای ارتکاب جنایت و تجاوزگری بیشتر علیه مردم منطقه».
الواصل گفت «شرایط کنونی در خاورمیانه حساس و سرنوشت ساز و خطرناک است. قاچاق و ارسال اسلحه برای گروه های تندرو و تروریستی در منطقه به سطوح بی سابقه ای رسیده است. هدف این اقدام ایجاد ناامنی در منطقه و توانمندسازی گروه های تروریستی برای سلطه گری بر کشورهای مورد هدف است. موشک ها و اسلحه برای حمله به غیرنظامیان و زیرساختارها مورد استفاده قرار گرفته و اقتصاد جهان از طریق ایجاد ناامنی در گذرگاه های آبی و حمله به تاسیسات نفتی در منطقه ضربه خورده است. این گذرگاه ها و تاسیسات شریان اصلی اقتصاد بین المللی به شمار می روند».
او با اشاره به نشست قبلی درباره خلع سلاح و ارائه گزارش دبیر کل سازمان ملل در جلسه شورای امنیت در ۳۰ ژوئن و شواهد و اسناد موجود در گزارش دبیر کل سازمان ملل گفت نتایج گزارش ها به وضوح بیانگر نقش آفرینی مستقیم رژیم ایران و مسئولیت این حکومت در حملات خرابکارانه به تاسیسات نفتی در بقیق و خریص واقع در شرق پادشاهی عربی سعودی است. همچنین این گزارش ها آشکارا به حمله موشک های کروز و پهپادها به فرودگاه بین المللی ابها اشاره کردند.
الواصل توضیح داد «گزارش سازمان ملل مجالی برای شک و تردید درباره مقاصد خبیثانه ایران درباره سعودی به طور خاص و منطقه عربی به طور عام باقی نگذشته و دست نظام ایران را رو کرده است که به رویکرد ستیزه جویانه و تخریبی اش برای ایجاد ناامنی در منطقه ادامه می دهد و حمایت لجستیکی و نظامی و مالی اش را به شیه نظامیان تروریستی مسلح در یمن و عراق و سوریه و لبنان و غیره متوقف نکرده و به قراردادها و معاهدات بین المللی و اصول حسن همجواری بی توجهی می کند».
دکتر نایف الحجرف دبیر کل شورای همکاری خلیج خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی بین المللی علیه ایران شد که مقام قطری با واکنش واضح و مستقیم به اظهارات الحجرف گفت دولت قطر مخالف تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است.
دکتر مطلق القحطانی فرستاده ویژه وزیر خارجه قطر برای مقابله با تروریسم به خبرنگاران گفت «ما در قطر بر این باوریم که تحریم های کنونی علیه ایران سازنده نیستند. ما و ایران روابط حسن همجواری داریم و از مواضع ایران قدردانی می کنیم».
نایف الحجرف دبیر کل شورای همکاری خلیج اوایل هفته جاری در نامه ای خطاب به شورای امنیت خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد. 
در این نامه آمده است «کشورهای عضو شورای همکاری خلیج با توجه به تداوم فعالیت های ایران برای ارسال اسلحه به کشورهای منطقه و مسلح کردن گروه های تروریستی و فرقه ای خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران هستند».
این نامه خاطر نشان کرد «دخالت های مسلحانه ایران -خواه به طور مستقیم و خواه از طریق سازمان ها و گروه هایی که از سوی ایران مسلح شده و آموزش می بینند- در کشورهای همسایه از همان صدور قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در ۲۰۱۵ تا حالا متوقف نشده است».
الحجرف یادآور شد «با توجه به این داده ها می توان گفت برداشتن تحریم تسلیحاتی علیه ایران نامناسب است مگر اینکه حکومت ایران دست از اقدامات بی ثبات کننده در منطقه بردارد و ارسال اسلحه به گروه های تروریستی و فرقه ای را متوقف کند».



محمد بن سلمان و ترامپ؛ تعمیق شراکت و حمایت از ثبات

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
TT

محمد بن سلمان و ترامپ؛ تعمیق شراکت و حمایت از ثبات

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)

ولیعهد و نخست‌وزیر پادشاهی عربی سعودی، شاهزاده محمد بن سلمان بن عبدالعزیز، امروز بنا بر دستور خادم حرمین شریفین، ملک سلمان بن عبدالعزیز، و در پاسخ به دعوت رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، سفر رسمی کاری خود به آمریکا را آغاز می‌کند.

دیوان پادشاهی سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد که شاهزاده محمد بن سلمان در این سفر، روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن در حوزه‌های مختلف را بررسی خواهد کرد و همچنین به گفت‌وگو درباره مسائل دارای اهتمام مشترک خواهد پرداخت.

محافل سیاسی در ایالات متحده این سفر را رویدادی راهبردی می‌دانند که به تعمیق شراکت و حمایت از ثبات کمک می‌کند؛ و کاخ سفید با توجه و آمادگی قابل‌توجهی از آن استقبال می‌کند.

ترامپ شامگاه جمعه، هنگام حرکت به‌سوی فلوریدا برای گذراندن تعطیلات آخر هفته، گفت: «این سفر چیزی بیش از یک دیدار است... ما پادشاهی عربی سعودی و ولیعهد را گرامی می‌داریم.»

در چارچوب پوشش گسترده «الشرق الأوسط» از این سفر، شماری از کارشناسان دو کشور و مقام‌های پیشین درباره اهمیت تقویت روابط و نیز موضوعاتی که قرار است در گفت‌وگوها مطرح شود، از جمله فرصت‌های راه‌حل‌های سیاسی برای مسائل منطقه و افزایش همکاری اقتصادی، سخن گفتند.

باربارا لیف، معاون پیشین وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور خاور نزدیک، می‌گوید روابط میان دو کشور «برای شکل‌دادن به تلاشی مشترک جهت دستیابی به ثبات، و سپس کمک به منطقه برای حرکت در مسیر ممکن، بسیار حیاتی است».
مایکل راتنی، سفیر پیشین آمریکا در سعودی، نیز اظهار کرد: «دگرگونی‌ای که پادشاهی عربی سعودی تجربه کرده، با سرعت بالایی پیش می‌رود. ماهیت جامعه و اقتصاد به‌شکل چشمگیری تغییر کرده است و آمریکایی‌ها به‌تدریج ـ هرچند آهسته ـ این تغییرات را مشاهده می‌کنند.»

سوی دیگر، آرون دیوید میلر، پژوهشگر مؤسسه «کارنگی برای صلح بین‌المللی»، معتقد است این سفر «روابط سعودی ـ آمریکایی را به سطحی تازه ارتقا خواهد داد».

مدیران ارشد شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی نیز به «الشرق الأوسط» گفتند پادشاهی عربی سعودی اکنون یکی از سریع‌ترین و جذاب‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری‌های فناورانه است و شراکت‌های دو طرف در زمینه هوش مصنوعی، محاسبات پیشرفته و امنیت سایبری در حال گسترش است.


محمد بن سلمان و آمریکا… از ایجاز تا انجام

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
TT

محمد بن سلمان و آمریکا… از ایجاز تا انجام

محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)
محمد بن سلمان همراه با دونالد ترامپ طی سفر ترامپ به عربستان در مه 2025 (واس)

در جریان نشست سران سعودی و آمریکا که سپتامبر ۲۰۱۵ در کاخ سفید میان خادم حرمین شریفین، ملک سلمان بن عبدالعزیز، و رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا باراک اوباما برگزار شد، شاهزاده محمد بن سلمان «ایجازی» درباره دیدگاه‌های سعودی نسبت به رابطه استراتژیک دو کشور برای قرن بیست‌ویکم ارائه داد.
در آن زمان، به‌روشنی پیداست که شاهزاده جوان دارای تصور و رویکردی تازه نسبت به روابط سعودی ـ آمریکا است؛ روابطی که طی بیش از هشتاد سال مراحل و تحولاتی را پشت سر گذاشته، و او مصمم بود مسیرهای آینده آن را بازتعریف کند.

ملک سلمان بن عبدالعزیز در دیدار با باراک اوباما در کاخ سفید – سپتامبر 2015 (واس)

ریاست‌جمهوری آمریکا طی ده سال بعد میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در نوسان بود؛ اما نقطه عطف زمانی رقم خورد که شاهزاده محمد بن سلمان برای نخستین بار در مارس ۲۰۱۷ در کاخ سفید با دونالد ترامپ دیدار کرد؛ دیداری که ترامپ را به انتخاب ریاض به‌عنوان نخستین مقصد خارجی‌اش در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش سوق داد.
در جریان سفر تاریخی او به ریاض در ماه مه ۲۰۱۷، ترامپ سخنرانی‌ای در برابر رهبران جهان عرب و اسلام ایراد کرد که بر نگرانی‌های مربوط به تروریسم و درگیری‌های خاورمیانه متمرکز بود. و در همان سفر، ملک سلمان بن عبدالعزیز و ترامپ «اعلامیه چشم‌انداز استراتژیک مشترک» میان دو کشور را امضا کردند.
در ژانویه ۲۰۲۰، جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری سوگند یاد کرد و وعده داد روابط با نزدیک‌ترین شریک آمریکا را محدود خواهد کرد. اما وعده‌اش در برابر واقعیت‌ها و درک اهمیت شراکت سعودی ـ آمریکایی در شرایط تحول‌یافته ناشی از جنگ روسیه ـ اوکراین و دیگر دگرگونی‌های صحنه جهانی تاب نیاورد؛ و بدین‌ترتیب بایدن در ژوئیه ۲۰۲۲ به جده آمد تا با ملک سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهد، شاهزاده محمد بن سلمان، دیدار کند.

شاهزاده محمد بن سلمان در دیدار با جو بایدن در ریاض – ژوئیه 2022 (رویترز)

مسئولان سعودی همواره تأکید می‌کنند که روابط با آمریکا استراتژیک و باثبات است و آمدن پیاپی دولت‌ها در کاخ سفید تأثیری بر آن نمی‌گذارد.
در همین ده سال، سعودی‌ها به مسیر توسعه توانمندی‌ها، گسترش قابلیت‌ها، تحقق اهداف چشم‌انداز خود و افزایش جایگاهشان در سطح جهان ادامه دادند.
تحولات روابط سعودی ـ آمریکایی جدا از دگرگونی‌های ژرفی که جهان تجربه کرد نبود؛ از جمله: صعود چین به‌عنوان رقیب راهبردی واشینگتن، انتقال مراکز ثقل اقتصادی به‌سوی آسیا، و جنگ اوکراین که اهمیت امنیت انرژی و نقش کشورهایی را که قادر به ثبات‌بخشی به بازارهای انرژی‌اند، تقویت کرد.
در همین حال، از میزان درگیری آمریکا در خاورمیانه کاسته شد و اولویت‌ها به سمت موضوعات دیگر چرخید؛ امری که برای ریاض فضایی گشود تا ابتکارهای منطقه‌ای مؤثری را رهبری کند؛ از تنش‌زدایی سیاسی گرفته تا شراکت‌های اقتصادی و ارائهٔ رویکردهای جدید برای امنیت منطقه‌ای.
هم‌زمان، فناوری‌ها و هوش مصنوعی به موتورهای اصلی اقتصاد جهانی بدل شدند؛ مسئله‌ای که باعث شد شراکت‌های سرمایه‌گذاری و فناورانه در محاسبات واشنگتن اهمیتی مرکزی‌تر پیدا کنند.
این تحولات مجموعاً بنیان‌های رابطهٔ میان ریاض و واشنگتن را از رابطه‌ای مبتنی بر نیازهای مقطعی به رابطه‌ای ساخته بر برابری، تلاقی منافع و مشارکت در ساخت آینده تبدیل کرده است.
پس از برعهده گرفتن دومین دورهٔ ریاست‌جمهوری، دونالد ترامپ بار دیگر در مه ۲۰۲۵ به ریاض سفر کرد و سخنرانی مفصلی ایراد نمود که در آن نه از تروریسم و جنگ‌ها، بلکه از «آینده‌ای روشن و تحولی بزرگ و شگفت‌انگیز در منطقه» به رهبری ملک سلمان و ولیعهد سخن گفت. در ریاض، سوریه حضور داشت و به درخواست عربستان، پروندهٔ تحریم‌ها بسته شد و رئیس‌جمهوری ترامپ با رئیس‌جمهوری احمد الشرع دیدار کرد.
ترامپ در خلال سخنرانی‌اش، از شاهزاده محمد پرسید: «آیا شب‌ها می‌خوابی؟» سپس افزود که شاهزاده «تمام شب را در اندیشهٔ بهتر کردن امور می‌گذراند». او پیامی به جهان داد مبنی بر این‌که دستاوردهای پادشاهی از بیرون نیامده، بلکه حاصل عزم رهبران و ملت آن برای ساختن کشورشان و پیش بردن چشم‌اندازهای منحصربه‌فردشان و ترسیم آینده به شیوهٔ خودشان بوده است. ترامپ این روند را «معجزهٔ معاصر به شیوهٔ عربی» توصیف کرد.

صحنه‌ای از دیدار سه‌جانبهٔ سعودی ـ آمریکایی ـ سوری در ریاض، مه 2025 (واس)

این روایت ما را به مصاحبهٔ مجلهٔ آمریکایی «لایف» با ملک عبدالعزیز در مارس ۱۹۴۳ بازمی‌گرداند؛ جایی که او را «مردی که با چشمی بیدار زمام پادشاهی‌اش را در دست دارد» توصیف کرده بود. چه شباهتی میان سخن دیروز دربارهٔ جدِ بنیان‌گذار و سخن امروز دربارهٔ نوادهٔ راه‌یافته!
در میان تمام این زمینه‌ها و در سایهٔ تحولات گستردهٔ منطقه، سفر شاهزاده محمد بن سلمان به واشنگتن و دیدارش با رئیس‌جمهوری ترامپ انجام می‌شود؛ دیداری که انتظار می‌رود به توافقات و قراردادهایی منجر شود. هرچند عنوان‌های سیاسی و امنیتی بر اخبار سفر غالب است، اما پرونده‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری نیز حضوری پررنگ خواهند داشت. شاید بهترین توصیف، سخن ترامپ باشد که گفت این دیدار نه یک جلسه، بلکه «تجلیل از سعودی و از شاهزادهٔ جوان» است.
همچنین گزارش‌های رسانه‌ای، همراه با گمانه‌زنی‌ها و اظهاراتی منسوب به سیاستمداران آمریکایی، همچنان بر احتمال «عادی‌سازی روابط سعودی با میانجیگری آمریکا» حساب می‌کنند؛ اما با وجود فشارها و تلاش‌ها، موضع سعودی در کنار حق ملت فلسطین پابرجا خواهد ماند.
منافع پادشاهی عربی سعودی با شریک مهم خود ایالات متحده ـ که حمایت از اسرائیل را بخشی از عقیدهٔ سیاسی خود می‌داند ـ هرگز بر عقیدهٔ سیاسیِ ریشه‌دار سعودی در حمایت از حق فلسطینیان مقدم نبوده است. سیاست خارجی سعودی نیز همچنان بر عدم‌ عادی‌سازی روابط بدون یک راه‌حل جامع برای مسئلهٔ فلسطین، شامل تشکیل کشور مستقل فلسطینی در مرزهای ۱۹۶۷، استوار است.
و اگرچه ماشین کشتار اسرائیل آنچه را که کرد در غزه و علیه مردم مقاوم آن و کوشید مسئلهٔ فلسطین را از میان بردارد، تلاش‌های سعودی به رهبری ملک سلمان و ولیعهد تنها به مشارکت فعال در توقف جنگ محدود نشد؛ بلکه سعودی شکافی تاریخی در مسیر راه‌حل دو کشوری ایجاد کرد: با اعلام «تحمیل راه‌حل» و کسب به رسمیت شناختن کشور فلسطین از کشورهای اثرگذار، در رأس آن کشور صادرکنندهٔ «وعده بلفور» و از تریبون سازمان ملل؛ همان جایی که شاهد تصویب تصمیم شومِ تقسیم بود و دهه‌ها صحنهٔ پیکار دیپلماتیک سعودی برای دفاع از حق فلسطین بوده است.
و با وجود تلاش‌های سعودی برای تحمیل تشکیل کشور فلسطینی با وجود مخالفت آمریکا، و امضای پیمان دفاع مشترک با پاکستانِ دارای زرادخانهٔ هسته‌ای، ترامپ بارها از قدردانی خود نسبت به سعودی، رهبری آن، و شخص شاهزاده محمد سخن گفت؛ زیرا «دوست قدرتمندِ صاحب‌اصل، احترامِ دوستش را برمی‌انگیزد»، حتی اگر در برخی مسائل اختلاف دیدگاه وجود داشته باشد. تجربهٔ سیاسی آمریکا نیز تنها به قدرتمندان بها می‌دهد: قدرتمندانی که قدرتشان از دستاورد است، نه از میراث و شعارها.
و فارغ از نوع توافقات و حجم دستاوردهای حاصل از این دیدار استثنایی میان دو کشور، قطعاً نتایج آن شراکت استراتژیک را ـ بر پایهٔ نگاه ولیعهد سعودی به این رابطه ـ تحکیم خواهد کرد. ناظران همچنین بر این باورند که نشست‌های واشنگتن بنیانی برای امنیت و شکوفایی منطقه و چشم‌اندازی برای آیندهٔ روابط استراتژیکی خواهند بود که نبوغ شاهزاده محمد بن سلمان آنها را از ایجاز به انجام رسانده است.


ترامپ با فروش جنگنده‌های «اف-۳۵» به سعودی موافقت کرد

جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)
جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)
TT

ترامپ با فروش جنگنده‌های «اف-۳۵» به سعودی موافقت کرد

جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)
جنگنده‌های پیشرفته آمریکایی «اف-۳۵» (آرشیویی)

رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، امروز (دوشنبه) اعلام کرد که ایالات متحده با فروش جنگنده‌های پیشرفتهٔ آمریکایی از نوع «اف-۳۵» به پادشاهی عربی سعودی موافقت کرده است.

ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران در دفتر بیضی کاخ سفید گفت: «این کار را انجام خواهیم داد.»

قرار است رئیس‌جمهوری آمریکا فردا (سه‌شنبه) در کاخ سفید با ولیعهد سعودی، شاهزاده محمد بن‌سلمان، دیدار کند.