گزارش‌های بین‌المللی تصویری «تکان‌دهنده» از ظلم و شکنجه در ایران ترسیم می‌کنند

سپاه پاسداران، بسیج و پلیس در پایان‌دادن به اعتراضات شرکت داشتند


ساختمانی در تهران که در جریان اعتراضات در نوامبر گذشته سوزانده شد (خبرگزاری فرانسه)
ساختمانی در تهران که در جریان اعتراضات در نوامبر گذشته سوزانده شد (خبرگزاری فرانسه)
TT

گزارش‌های بین‌المللی تصویری «تکان‌دهنده» از ظلم و شکنجه در ایران ترسیم می‌کنند


ساختمانی در تهران که در جریان اعتراضات در نوامبر گذشته سوزانده شد (خبرگزاری فرانسه)
ساختمانی در تهران که در جریان اعتراضات در نوامبر گذشته سوزانده شد (خبرگزاری فرانسه)

گزارش جدید تهیه شده توسط جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، تصویری ترسناک و هشدار دهنده از نقض شدید و جنایات مقامات ایرانی علیه شهروندان خود ارائه داده‌است، وی از «استفاده بی‌سابقه از نیروی بیش از حد و کشنده» توسط نیروهای پلیس، سپاه پاسداران و شبه نظامیان بسیج به ویژه در اعتراضات نوامبر ۲۰۱۹ علیه گرانی‌ها «حیرت‌زده» شده‌است.
گزارش جدید جاوید رحمان که برای مجمع عمومی سازمان ملل تهیه شده، ابتدا در اختیار کمیته‌های این مجمع قرار می‌گیرد و سپس قبل از آغاز رسمی جلسات سازمان ملل، به مجمع ارائه خواهد شد.
او در این گزارش از شدت خشونتی که نظام ایران به تظاهرات و اعتراضات مردم نشان داد، ابراز تعجب می‌کند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران در گزارش تازهٔ خود می‌نویسد که حداقل ۳۰۴ نفر، از جمله ۲۳ کودک و ۱۰ زن، طی هجوم و تیراندازی‌های نیروهای انتظامی و امنیتی ایران کشته شده‌اند.
گزارش‌گر ویژه سازمان ملل اما با اشاره به شمول گسترده صدور و اجرای مجازات مرگ (اعدام) برای بسیاری از جرایم در ایران، نگرانی خود را از روندهای دادرسی ناعادلانه‌ای که منجر به صدور احکام اعدام می‌شود ابراز کرده‌است.
گزارش‌شده که بستگان قربانیان نیز به‌دلیل بیان حقایق با آزار و اذیت مقامات رژیم روبه‌رو شده‌اند.
جاوید رحمان به ویژه از مسئولیت‌ناپذیری دولت ایران ابراز نگرانی می‌کند. حدود ۱۰ ماه از وقایع گذشته اما مقامات ایران همچنان از ارائهٔ اطلاعات دقیق در مورد تعداد کشته‌شدگان یا بازداشت‌شدگان طفره می‌روند. جاوید رحمان احتمال می‌دهد که تعداد واقعی قربانیان بسیار بیشتر از موارد ثبت‌شده باشد.
جاوید رحمان همچنین از ادامه اجرای احکام اعدام کودک-مجرمان در ایران ابراز نگرانی کرده‌است.
در بخش دیگری از گزارش گزارشگر ویژه ملل‌متحد در مورد اعتراضات دی ماه ۹۸ آمده‌است: پاسخ خشونت‌آمیز به اعتراضات دی ماه ۹۸در مورد سرنگونی پرواز ۷۵۲ هواپیما اوکراین نشان داد که رژیم ایران هم‌چنان به استفاده مفرط از فشار برای سرکوب آزادی بیان و اجتماعات ادامه می‌دهد.
روز چهارشنبه نیز سازمان عفو بین‌الملل در آخرین گزارش خود با عنوان «ویرانگران انسانیت: بازداشت‌های گسترده، ناپدیدسازی و شکنجه در پی اعتراضات آبان ۹۸ در ایران» به شرح بازداشت، بازجویی، و روند دادرسی ناعادلانه در پرونده‌های بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ماه ۱۳۹۸ پرداخته‌است و اعلام کرده‌است که برخی از بازداشت‌شدگان با «اعدام نمایشی، شوک الکتریکی، و القای حس خفگی با آب» شکنجه شده‌اند.
بنیاد عبدالرحمان برومند نیز در گزارشی تحت عنوان «ترس از کووید ۱۹ در زندانها»، وخامت اوضاع در زندان‌های ایران را تشریح کرده‌است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»