درباره استعمار امپراتوری ها بحث های فراوانی مطرح شده و اختلاف نظر درباره تاثیر دوران استعمار بر ملت های تحت استعمار پایان ندارد. اما خیلی از مسائل در ۲۰۲۰ دچار تغییر و تحول شده و موسسات بین المللی را بر آن داشت تا با کنکاش در گذشته به فکر راهی برای رویارویی با سابقه تاریخی و روتوش چهره تاریخی یا عذرخواهی به خاطر آن باشند.
موسسات انگلیسی از جمله نشنال تراست که در راستای حفظ و نگهداری از طبیعت و زیستگاه های تاریخی فعالیت می کنند در جریان جنبش ضد نژاد پرستی «جان سیاهان ارزش دارد» با شکایت های گوناگون نسبت به خانه های قدیمی و ادعاهای سابقه استعماری و بهره کشی از مردم روبرو شدند.
موسسه نشنال تراست در اقدام تازه با بازنگری در پیشینه و سوابق صاحبان اصلی خانه های تاریخی ضمن اعتراف به اقدامات نژادپرستانه احتمالی از سوی آنان فعالیت های یاد شده را بازگو می کند. این اقدام در راستای بازنگری تاریخ معاصر اجرا می شود.
شنال تراست با معرفی رویکرد جدید خود در توییتر و وبسایت موسسه در اواخر اوت اعلام کرد «برخی از وسایل و اشیای تاریخی در ۳۰۰ خانه قدیمی که این موسسه مراقبت از آنها را بر عهده دارد با فعالیت های برده فروشی و استعمارگری ارتباط دارد».
این موسسه در بیانیه ای افزود «تعدادی از اماکن و خانه هایی که این موسسه مراقبت از آنها را بر عهده دارد به طور مستقیم و غیر مستقیم سابقه برده داری دارند و بعضی از وسایل و قطعات در این خانه ها ببانگر انجام برده داری و کار اجباری است».
به گفته بیانیه «برده داری سابقه چند هزار ساله در بریتانیا و جهان دارد. ساکنان بومی بریتانیا طی ۴۰۰ سال از سوی سفید پوستان مورد بهره کشی قرار گرفتند و شرکت ها و موسسات از طریق برده داری و کار اجباری برده ها به پول کلانی دست یافتند».
اشیا و وسایل خانه های تاریخی که از سوی نشنال تراست مورد مراقبت قرار می گیرند از اهمیت هنری و زیباشناختی برخوردارند اما بسیاری از آنها نماد سابقه «خجالت آور» برده داری هستند. تابلوها و مجسمه ها و سرویس های غذاخوری که از عاج فیل ساخته شده و مبلمان چوبی از این قبیل اشیا هستند. سایت موسسه نشنال تراست به نمونه های فراوانی از این وسایل اشاره کرده و گفته مثلا چوب ماهون برای ساخت مبلمان از جزایر کارائیب در قرن هجدهم منتقل شده است. سایت موسسه این نکته را نیز یادآوری کرده که انتقال چوب ماهون به بریتانیا منجر به گرفتاری و مشکلات فراوانی برای مردم شد.
قوری های هات چاتکلت که یک نوشیدنی اشرافی در آن دوره بوده از جمله وسایلی است که به نوشته این سایت با استفاده از کار اجباری بردگان ساخته شده اند.
نشنال تراست برخی از اشیا و وسایل خانه های قدیمی را برداشته است و مجسمه یک سیاهپوست زانو زده در یکی از کاخ های واقع در استان چشر یکی از آن هاست.
سخنگوی نشنال تراست در این باره گفت «مجسمه ای که دم در کاخ دانام ماسی بود را برداشتیم چون این مجسمه باعث نگرانی مردم شد».
همزمان با برداشتن مجسمه توضیحی در کنار کاخ درباره پیشینه برده داری و برده فروشی نصب شد «ما منکر این نمی شویم که تاریخ امپراتوری بریتانیا بخش اصلی بافت ساختمانی این کشور است».
سایت نشنال تراست درباره کمپانی هند شرقی بریتانیا می گوید این شرکت ثروت خود را خرج لشکر کشی به شبه قاره هند و بهره برداری از ثروت های منطقه کرد.
رابرت کلایو در قرن هجدم رییس این شرکت بود و ثروت کلان او بر سر زبان ها افتاد. او صد هزار پوند از ثروتش را خرج ترمیم زادگاهش «کلرمونت» در استان ساری انگلیس کرد. ادوارد کلایو، فرزند رابرت تیپو سلطان حاکم میسور را شکست داد و کشت. اشیاء متعلق به این پدر و پسر در «موزه کلایو» در قلعه پویس در ولز به نمایش گذاشته شده است. البته در این موزه قطعات قدیمی هندی مثل خیمه تیپو سلطان و سر طلایی یک ببر جواهر نشان که در عرش تیپو سلطان نصب شده بود عرضه شده است.
پرفسور کورین فاولر استاد تاریخ استعمار در دانشگاه لیستر با موسسه نشنال تراست درباره برنامه آموزش تاریخ استعمار به کودکان همکاری می کند. این برنامه شامل بازدید از خانه های قدیمی برای معرفی جنبه های گوناگون استعمارگری بریتانیا می شود.
فاولر به سایت بی بی سی گفت که در این دید و بازدیدها متوجه شده که اقدامات استعمارگونه در یک سوم خانه ها و کاخ های قدیمی که تحت مراقبت نشنال تراست هستند انجام شده است.
او افزود «تصورش را نمی کردم که تعداد خانه هایی که سابقه استعمارگری و برده داری دارند اینقدر زیاد باشد».
دکتر فاولر به نمونه های متعددی در این زمینه اشاره کرد و گفت «یک تابلو در کاخ چارلکوت وجود دارد و متعلق به قرن ۱۶ است. این تابلو حکایت صاحب کاخ توماس لوسی است که پشت آن خدمتکار سیاه پوستش ایستاده است».
او افزود «البته تصور می کنیم که او خدمتکار توماس لوسی است. در این تابلو می بینیم که یک زنجیر حلقه وار فلزی دور گردن این فرد وجود دارد. هنوز مشخص نیست که این تابلو بیانگر واقعیت است یا اینکه می خواستند جایگاه این خدمتکار را اینگونه نشان دهند».
فاولرخاطر نشان کرد «این تابلو اهمیت ویژه ای دارد و دلیلی است که به پیشینه حضور سیاهپوستان در خانه های زمینداران بزرگ قرن هفدهم اشاره می کند».
او افزود «در جریان گشت و گذار در کاخ چارلکوت به نشانه هایی برخوردیم که نشان می دهد یک پسر بچه سیاهپوست در این کاخ هات چاکلت برای مهمانان سرو می کرده است».
فاولر با اشاره به کاخ تاریخی «اسپک هال» در شهر لیورپول گفت «این کاخ متعلق به دوره تئودور است و نمونه آشکار برده داری به شمار می رود. این کاخ متعلق به دو خانواده ثروتمند بوده است: خانواده نوریس که دیوید نوریس از اعضای این خانواده تاجر سرشناس برده بوده است. و خانواده وات که ریچارد وات کشتی خود را به انتقال برده ها به مزارع ویژه برده داری اختصاص داد».
فاولر یادآور شد «برده داری و تجارت برده ثروت کلانی برای برده داران به همراه داشت و آنها از این پول برای ساخت و تعمیر خانه هایشان استفاده کردند. آثار تجارت برده داری در گوشه و کنار این خانه ها به چشم می خورد. بنابراین معرفی یک شیوه مشخص برای تشریح آن دوره تاریخی و انتقاد صریح از فعالیت های پیشین و باز کردن فضای گفتگو با نسل های جدید یکی از طرح های پیشنهادی برای تعامل با آثار و دوره برداری در بریتانیا است».
