شجریان درگذشت؛ شعار سوگواران او علیه «دیکتاتور»

شجریان درگذشت؛ شعار سوگواران او علیه «دیکتاتور»
TT

شجریان درگذشت؛ شعار سوگواران او علیه «دیکتاتور»

شجریان درگذشت؛ شعار سوگواران او علیه «دیکتاتور»

محمدرضا شجریان استاد آواز و موسیقی سنتی و از هنرمندان منتقد رژیم ایران، پنج‌شنبه ۱۷ مهر در سن ۸۰ سالگی در بیمارستان جم تهران درگذشت، همزمان شمار زیادی از طرفداران و سوگواران او در برابر بیمارستان گرد هم آمدند و به بازخوانی آوازهای او پرداختند و شعار علیه حاکمیت و رژیم سردادند.
به گزارش رسانه‌های داخل ایران، بلافاصله پس از انتشار خبر درگذشت محمدرضا شجریان گروهی از مردم در مقابل بیمارستان جم تجمع کردند. تجمع‌کنندگان شعار «ننگ ما، ننگ ما صدا و سیمای ما»، «مرگ بر دیکتاتور»، «دیکتاتور بمیرد، شجریان نمیرد» و «شجریان زنده است، همیشه پاینده است» سر دادند.
بر اساس ویدئوهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، نیروهای امنیتی و انتظامی با تجمع‌کنندگان در مقابل بیمارستان جم، محل درگذشت محمدرضا شجریان درگیر شدند. این گزارش‌ها نشان می‌دهد نیروهای امنیتی برای متفرق کردن تجمع کنندگان از باتوم استفاده کردند. درگیری‌های پراکنده‌ای نیز در خیابان‌های اطراف بیمارستان گزارش شده‌است.
همایون شجریان، فرزند هنرمند فقید در جمع کسانی که در برابر بیمارستان جم حاضر شده بودند اعلام کرد که پیکر او به شهر مشهد منتقل خواهد شد تا در در شهر طوس به خاک سپرده شود. وی در عین حال افزود که پیش از انتقال پیکر محمدرضا شجریان به مشهد، در بهشت زهرای تهران، «نماز میت» برگزار خواهد شد.
محمد رضا شجریان نوروز ۹۵ در حالی که در آمریکا به سر می‌برد، با انتشار ویدئویی که با موهایی کوتاه در آن حاضر شده بود، از ابتلای خود به بیماری سرطان خبر داده بود. پس از چندی به ایران بازگشت.

- همراهی با معترضان
این هنرمند در جریان اعتراضات سال ۱۳۸۸ به تقلب در نتایج انتخابات ریاست جمهوری به همراهی با چنبش سبز پرداخت.
شجریان در اعتراض به سخنان محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت که در سال ۸۸ معترضان به نتایج انتخابات را «خس و خاشاک» نامیده بود، اعلام کرد، «صدای من صدای خش و خاشاک» است.
در همین دوران، شجریان تک‌آهنگ «زبان آتش» را در حمایت از معترضان با آهنگ‌سازی خودش و تنظیم مجید درخشانی و شعر فریدون مشیری منتشر کرد.
وی همچنین از صدا و سیما خواست تا هیچ‌یک از آثار او از این رسانه پخش نشود. وی گفته بود که «سرودهایی که خوانده به‌ویژه سرود ایران، ای سرای امید متعلق به سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ بوده و هیچ ارتباطی با شرایط کنونی ندارد».
از سال ۱۳۸۸ پخش «دعای ربنا» با اجرای محمدرضا شجریان در ماه رمضان از صدا و سیما ممنوع شد.
 شجریان آخرین بار در ایران در سال ۱۳۸۷ کنسرت برگزار کرد.
حالا پس از مرگ برجسته‌ترین استاد آواز و موسیقی سنتی ایران، اما اکنون شبکه‌های تلویزیونی جمهوری اسلامی در حال پخش صدا و تصویر او هستند.

- واکنش‌ها به درگذشت استاد معترض
در پی درگذشت محمدرضا شجریان، استاد برجسته آواز ایران، شمار زیادی از مقام‌های سیاسی و همچنین چهره‌های هنری، فرهنگی و ورزشی پیام‌های تسلیت صادر کردند. درگذشت شجریان همچنین با واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی همراه شده‌است.
همایون شجریان در نخستین پیامی که خبر درگذشت پدرش را تأیید کرد نوشته بود: «خاک پای مردم ایران به دیار معشوق پرواز کرد».
مژگان، دختر محمدرضا شجریان، نیز در اینستاگرامش نوشت: «صدای تاریخ، پناه مردم ایران زمین رفت».
همچنین برخی از چهره‌های سرشناس موسیقی سنتی ایرانی نیز در حساب‌های کاربری خود به این خبر واکنش نشان داده‌اند و درگذشت محمدرضا شجریان را تسلیت گفته‌اند.
دفتر سازمان ملل متحد در ایران و عفو بین‌الملل نیز با انتشار پیام‌هایی درگذشت موسیقیدان صاحب‌نام ایرانی را تسلیت گفتند.
خانه سینما، انجمن کانون کارگردانان سینمای ایران، کارفرمایی تهیه‌کنندگان و برخی دیگر از نهادهای هنری نیز پیام‌هایی در رثای محمدرضا شجریان صادر کردند.
در همین حال سفارت فرانسه در ایران نیز در توییتی نوشت: «محمدرضا شجریان واپسین آوازش را خواند. نغمه‌های خسرو آواز ایران تا ابد در یادمان خواهد ماند. سفارت فرانسه در ایران به خانواده، نزدیکان وی و تمامی ایرانیان از صمیم قلب تسلیت می‌گوید».
توییتر فارسی وزارت خارجه آمریکا نیز به این رویداد واکنش نشان داد.

- بیوگرافی خسرو آواز
شجریان برجسته‌ترین هنرمند عرصه آواز و موسیقی سنتی ایران است و از وی با عنوان «خسرو آواز ایران» یاد می‌شود. او زاده یکم مهرماه سال ۱۳۱۹ و اهل مشهد بود و فعالیت هنری خود را از اواخر دهه چهل آغاز کرد.
شجریان طی سال‌های حضورش در عرصه موسیقی با هنرمندانی چون محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون و ناصر فرهنگ‌فر، داریوش صفوت، پرویز مشکاتیان، جمشید عندلیبی، داریوش پیرنیاکان، مجید درخشانی، داریوش طلایی، کیهان کلهر و حسین علیزاده در آلبوم‌ها و کنسرت‌ها همکاری کرده بود.
آلبوم‌های بیداد، نوا، دستان، راست‌پنجگاه، عشق داند، چشمهٔ نوش، هم‌نوا با بم و شب، سکوت، کویر از معروف‌ترین آثار او هستند.
او که خود، نوازنده چیره‌دست سنتور بود، با اتکاء به ضعف محدوده‌های صوتی آلات موسیقی ایرانی، به ساخت و ابداع ساز نیز روی آورد. شجریان چندین ساز ابداعی دارد که از بین آنها می‌توان به صراحی، شهر آشوب، ساغر، کرشمه و سبو اشاره کرد.
بسیاری از خوانندگان معروف موسیقی سنتی ایران به صورت کامل یا با گذراندن دوره‌هایی نزد محمدرضا شجریان تعلیم دیده‌اند که از جمله آنان می‌توان به ایرج بسطامی، محسن کرامتی، حسام‌الدین سراج، مظفر شفیعی، حمیدرضا نوربخش وعلی جهاندارو از میان جوانان به مجتبی عسگری، ملیحه مرادی، پارسا حسن‌دخت، علیرضا شاه‌محمدی، مهدی امامی و سولماز بدری اشاره کرد که راه و منش او را در موسیقی و آواز ادامه دادند.
او همچنین جوایز معتبر بسیاری از جمله نشان شوالیه فرانسه را به دست آورد. آخرین آنها نیز جایزه بزرگ «خداوندگاری موسیقی» از سوی بنیاد آقاخان است که سال گذشته به او اهدا شد.



رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
TT

رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)

مصر و ایران توافق کردند مسیر بررسی و شناسایی ظرفیت‌های روابط دوجانبه را ادامه دهند.
وزیر خارجه و مهاجرت مصر، بدر عبدالعاطی، در یک نشست خبری مشترک با همتای ایرانی‌اش، عباس عراقچی، در قاهره در روز دوشنبه اعلام کرد: «مسیر جدیدی برای مشورت‌های سیاسی بین دو کشور آغاز شده که در سطحی پایین‌تر از وزیران خارجه برگزار خواهد شد و ابعاد مختلف روابط دوجانبه را بررسی خواهد کرد.»

عباس عراقچی روز دوشنبه به قاهره سفر کرد و با رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، دیدار داشت. همچنین دو نشست، یکی دوجانبه و دیگری گسترده‌تر، با وزیر خارجه مصر، بدر عبدالعاطی برگزار کرد. این دیدارها به‌عنوان نشانه‌ای از حرکت روابط دو کشور به‌سوی گام‌های نزدیک‌تر تلقی شد.

بر اساس بیانیه رسمی دفتر ریاست‌جمهوری مصر، السیسی و عراقچی «بر اهمیت ادامه مسیر فعلی برای بررسی چشم‌اندازهای توسعه مشترک روابط بین دو کشور تأکید کردند.»

وزیر خارجه مصر در این نشست خبری گفت که گفتگوها «بر لزوم گسترش روابط دوجانبه تمرکز داشت، با در نظر گرفتن نگرانی‌های هر دو طرف»، و تأکید کرد که «تمایل متقابل برای توسعه روابط وجود دارد.» او افزود که دیدارهای متقابل دو طرف «نشان‌دهنده تحول مثبتی در روابط دوجانبه است.»

از سوی دیگر، عباس عراقچی در این نشست خبری گفت: «این چهارمین دیدار من با رئیس‌جمهور السیسی است و بیش از ۱۰ دیدار نیز با وزیر خارجه مصر داشته‌ام. این نشان می‌دهد که کشورم چقدر به گسترش روابط با مصر اهمیت می‌دهد.»

او اضافه کرد: «اراده‌ای برای توسعه روابط و گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و دیگر زمینه‌ها وجود دارد.» عراقچی ادامه داد: «ما اراده‌ای داریم برای تقویت روابط و رفع موانع آن. مسیر اکنون بیش از هر زمان دیگری برای توسعه روابط باز است.»

وی همچنین به «ادامه گفت‌وگوهای سیاسی و توافق بر افزایش مبادلات تجاری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات منطقه‌ای» اشاره کرد و گفت: «سطح اعتماد بین قاهره و تهران هیچ‌گاه تا این حد بالا نبوده است.»

ایران و مصر در سال ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و پس از ۱۱ سال، تنها در سطح کاردار روابط را از سر گرفتند. در دو سال گذشته، چندین دیدار میان وزیران دو کشور برای بررسی امکان توسعه روابط انجام شد. در مه ۲۰۲۳، دولت ایران به وزارت خارجه دستور داد تا گام‌هایی برای تقویت روابط با مصر بردارد.

افزون بر دیدارهای وزرای خارجه، دیدار میان السیسی و رئیس‌جمهور فقید ایران، ابراهیم رئیسی، در نوامبر ۲۰۲۴ در ریاض نیز از جمله نقاط عطف در این مسیر بود.

هدی رؤوف، استاد علوم سیاسی و رئیس بخش مطالعات ایران در مرکز مطالعات استراتژیک مصر، به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «سفر عراقچی به قاهره با هدف تداوم گفت‌وگوها و بررسی امکان نزدیکی بیشتر میان دو کشور انجام شده، به‌ویژه در شرایطی که ایران در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود روابط انجام داده و مصر نیز با احتیاط به این موضوع نگاه کرده است.»

او افزود: «این سفر حاکی از تحول مثبت در روابط و نشانگر گام‌هایی عملی در جهت نزدیکی بیشتر دو کشور در آینده است، به‌ویژه در زمینه گردشگری و تجارت، و نیز همکاری در پرونده‌های منطقه‌ای، به‌ویژه جنگ غزه و امنیت دریای سرخ.»

در دیدار میان السیسی و عراقچی، تحولات شتاب‌زده منطقه بررسی شد. رئیس‌جمهور مصر بر موضع کشورش مبنی بر رد گسترش دایره درگیری تأکید کرد و هشدار داد که «تشدید بحران ممکن است به جنگی فراگیر در سطح منطقه بینجامد که پیامدهای خطرناکی برای امنیت و منابع کشورهای منطقه خواهد داشت.» او همچنین بر اهمیت مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا تأکید کرد.

السیسی همچنین خواستار «توقف فوری درگیری‌ها در نوار غزه و ارسال کمک‌های انسانی» شد و تأکید کرد که «بازگشت وضعیت عادی در تنگه باب‌المندب و دریای سرخ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»

عبدالعاطی و عراقچی در مشورت‌های سیاسی خود، علاوه بر روابط دوجانبه، به وضعیت در غزه، سوریه، لبنان، امنیت دریایی در دریای سرخ و مذاکرات ایران و آمریکا پرداختند.

وزیر خارجه مصر بر لزوم «حفظ آزادی کشتیرانی در دریای سرخ و بازگرداندن آرامش به منطقه» تأکید کرد و گفت: «مصر بیشترین آسیب را از تنش‌های نظامی منطقه دیده است.» او همچنین از توافق اخیر یمن و آمریکا و تأثیر مثبت احتمالی آن بر امنیت دریایی و تجارت جهانی استقبال کرد.

عراقچی نیز گفت: «مذاکرات درباره یمن و دریای سرخ به‌طور جزئی بررسی شد» و تأکید کرد که «حوثی‌ها همانند حماس و حزب‌الله گروه‌هایی مستقل هستند که تصمیمات خود را مستقل از تهران می‌گیرند.» او افزود: «حملات حوثی‌ها علیه اسرائیل و در حمایت از فلسطین است.»

از نوامبر ۲۰۲۳، حوثی‌ها در حمایت از غزه، به کشتی‌ها در دریای سرخ حمله کرده‌اند. این حملات موجب اختلال در تجارت جهانی و کاهش شدید درآمدهای کانال سوئز شده است.

عبدالعاطی همچنین گزارش همتای ایرانی‌اش درباره نتایج پنج دور مذاکرات میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران را شنید و ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها به موفقیت برسد و «راه‌حلی مسالمت‌آمیز، جامع و پایدار برای کاهش تنش‌ها و برقراری آرامش در منطقه حاصل شود.»

او تأکید کرد که مصر مصمم است از هرگونه تنش و آشوب بیشتر در منطقه جلوگیری کند، چراکه این منطقه هم‌اکنون نیز با بحران‌های بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. عبدالعاطی گفت که قاهره کاملاً از مذاکرات برای کاهش تنش حمایت می‌کند و این مذاکرات را «فرصتی مناسب برای جلوگیری از تشدید بحران» دانست و از نقش مثبت عمان در این زمینه تمجید کرد.

او افزود: «در صورت وقوع درگیری نظامی، همه بازنده‌اند. این گزینه‌ای عاقلانه نیست. مصر همواره تأکید کرده که راه‌حل‌ها باید سیاسی باشد و نگرانی‌های همه طرف‌ها را در نظر بگیرد.»