چهار ایرانی به اتهام تروریسم در بلژیک محاکمه می‌شوند

آنها قصد داشتند گردهمایی مجاهدین خلق را با حضور ۲۵ هزار نفر از جمله چهره‌های بین‌المللی منفجر کنند.. این طرح در تهران تهیه شد

چهار ایرانی به اتهام تروریسم در بلژیک محاکمه می‌شوند
TT

چهار ایرانی به اتهام تروریسم در بلژیک محاکمه می‌شوند

چهار ایرانی به اتهام تروریسم در بلژیک محاکمه می‌شوند

چهار ایرانی که در چارچوب توطئه برای بمب‌گذاری در گردهمایی سازمان مجاهدین در پاریس در اکتبر ۲۰۱۸ با حضور مقامات جهانی، دستگیر شده‌اند، در اواخر نوامبر امسال در آنورث (آنتورپ) در شمال بلژیک محاکمه می‌شوند.
طرح بمب‌گذاری در گردهمائی سالانهٔ «شورای ملی مقاومت ایران» اگر به اجرا درمی‌آمد، به گفتهٔ مسئولان بلژیکی، بدون تردید تلفات و خسارات فراوانی بر جای می‌گذاشت. کارشناسان امنیتی، بمب تدارک دیده شده به این منظور را «پیچیده و ساخته فردی حرفه‌ای» توصیف و قدرت موج پرتاب آن را صدمتر ارزیابی کرده‌اند.
در میان چهار متهمی که در دادگاه فدرال آنتورپ حضور خواهند یافت، اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی در سفارت ایران در وین است که پس از چند روز تلاش تروریستی در آلمان دستگیر شد، جایی که او ادعا کرد که برای تعطیلات در آنجا به سر می‌برد.
اسدی، با توجه به تحقیقات انجام شده توسط سرویس‌های اطلاعاتی سه کشور اروپایی (بلژیک، فرانسه و آلمان) که به‌طور مستقیم در این تلاش شرکت داشتند و در این پرونده همکاری کردند، مأموریت اسدی هرگز دیپلماتیک نبود، زیرا او برای سرویس‌های اطلاعاتی ایران کار می‌کرد و معطوف به تعقیب مخالفان و معارضان در جنوب اروپا بود.
براساس این گزارش‌ها، سفارت ایران در وین مرکز اصلی این مأموریت در نظر گرفته شده بود.
ژاک راس رئیس سرویس اطلاعاتی بلژیک ۲۰ فوریه به دادستان کل این کشور ۲۰ فوریه نوشته‌است: «پروژه حمله با نام ایران و زیر نظر ایران طراحی شده و این اقدام ابتکار عمل شخصی اسدی نیست».
علاوه بر اسدی دو ایرانی مظنون به همکاری با وی با ۵۰۰ گرم (یک پوند) TATP، یک ماده منفجره، و مکانیسم چاشنی آن توسط پلیس بلژیک دستگیر شده بودند.
وی بر اساس نتایج تحقیقات قضائی در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۸ بمب تدارک دیده شده برای کارگذاری در محل همایش مجاهدین خلق در «ویلپنت» واقع در شمال شرقی پاریس را در یک پیتزا فروشی شهر لوکزامبورگ به یک زوج ایرانی، امیر سعدونی، ۳۸ ساله، و نسیمه نعامی، ۳۳ ساله، تحویل داده‌است. این دو تن که آن هنگام در آنورث سکونت داشتند، فردای همان روز هنگام سفر بسوی پاریس در بروکسل دستگیر شدند. پلیس در خودروی مرسدس بنز آنها، علاوه بر مواد منفجرهٔ یاد شده (۵۰۰ گرم پروکسید استون)، سه تلفن همراه و ۳۵۰۰۰ یورو پول نقد کشف و ضبط کرد.
اسدالله اسدی شخصیت اصلی این ماجرا است. این مرد ۴۹ ساله پیش از انتصاب به عنوان منشی سوم سفارت در وین در سال ۲۰۱۴، در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ در عراق دیپلمات بوده‌است.
در گردهمائی سازمان مجاهدین که در روز ۳۰ ژوئن ۲۰۱۸ برگزار شد، شماری از شخصیت‌های بین‌المللی حامی این سازمان شرکت داشتند. رودی جولیانی، شهردار سابق نیویورک، نیوت گینگریچ، رئیس پیشین مجلس نمایندگان آمریکا، بیل ریچاردسون، نمایندهٔ پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد، ایو بونه، رئیس پیشین ادارهٔ امنیت داخلی فرانسه و نمایندهٔ پیشین مجلس این کشور و نیز خانم اینگرید بتانکور، سناتور پیشین کشور کلمبیا از جمله شرکت کنندگان در این گردهمائی بودند.
روزنامه فرانسوی لوموند در مقاله‌ای برای اولین بار جزییاتی از تحقیقات پلیس بلژیک دربارهٔ حمله خنثی شده به گردهمایی سالانه شورای ملی مقاومت در حومه پاریس در تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۱۸ منتشر کرده‌است.
طبق این گزارش، اسدالله اسدی، در زمان بازداشت از همکاری با دستگاه قضایی بلژیک سر باز زد ولی آنها را به انتقام تهدید کرد.
روز ۹ مارس ۲۰۱۹ به رئیس زندان بورن گفته بود که می‌خواهد یکی از مسئولان تحقیقات پرونده را ملاقات کند.
اسدی به این مسئول پرونده گفته‌است اگر که او محکوم شود، «گروه‌های مسلحی» آماده‌اند علیه نیروهای پلیس، شاهدان و سمپات‌های سازمان مجاهدین خلق وارد عمل شوند.
علاوه بر سه فرد یاد شده، شخص دیگری نیز به نام مهراد عارفانی نیز که در فرانسه دستگیر و به بلژیک مسترد شده‌است، در این محاکمه در جایگاه متهمان قرار خواهد داشت. بر اساس تحقیقات قضائی، مأموریت او جمع‌آوری اطلاعات در بارهٔ شورای ملی مقاومت ایران بوده‌است.
پاریس که ظاهراً از دست‌داشتن مستقیم ایران در این حمله خنثی شده مطمئن شده بود در اکتبر سال ۲۰۱۸ دارایی‌های معاون وزارت اطلاعات ایران سعید هاشمی‌مقدم را مسدود کرد.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.