خودداری اسرائیل از اظهارنظر.. نتانیاهو پس از عملیات: دستاوردهای من مفصل است

نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)
نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)
TT

خودداری اسرائیل از اظهارنظر.. نتانیاهو پس از عملیات: دستاوردهای من مفصل است

نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)
نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)

رسانه‌های عبری روز گذشته، ترور دانشمند هسته ای ایران محسن فخری زاده را برجسته کردند و آن را «یک واقعه دراماتیک چشمگیر» دانستند. در پی اعلام خبر، برنامه‌های تلویزیونی روتین در اسرائیل قطع شد و برنامه‌های بلند مدت به این رویداد اختصاص یافت. سردبیر مسائل عربی در تلویزیون کانال ۱۲ فخری زاده را «پدر و مادر پروژه هسته ای ایران» توصیف کرد.
اگرچه «اسرائیل» به‌طور رسمی در مورد گزارش‌هایی که از آنها به عنوان عامل ترور یا مشارکت قابل توجه در آن یاد می‌شود، توضیحی نمی‌دهد، اما نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، همزمان با علام خبر ترور فخری زاده، خیلی سریع طی یک فیلم در خانه خود ظاهر شود و گفت: «دوست دارم که لیستی از مسائلی را که این هفته انجام دادم را با شما در میان بگذارم این لیست مفصل است، اما قادر نیستم همه چیز را برای شما فاش کنم».
یوسی ملمن نویسنده، روزنامه‌نگار و کارشناس نظامی-امنیتی اسرائیلی که در زمینه مسائل جاسوسی نیز تخصص دارد، در کتاب اخیر خود، «جاسوسان ناقص» نوشته‌است که فخری زاده «مغز و مدیر برنامه هسته ای نظامی ایران» قلمداد می‌شود. او می‌افزاید که موساد و لشکر اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل (AMAN) قبلاً نتوانسته بودند وی را پیدا کنند.
 وی اظهار داشت که موساد از اواسط ژانویه ۲۰۰۷ ترور تعدادی از برجسته‌ترین دانشمندان هسته ای ایران را انجام داده‌است، بدون اینکه اسرائیل این موضوع را به‌طور رسمی اعلام کند.
با این حال، در سال ۲۰۱۸، نتانیاهو پس از افشای عمومی عکس وی در کنفرانس مطبوعاتی مبنی بر اعلام سرقت اسناد بایگانی هسته ای ایران، او را تهدید به ترور کرد.
در آن زمان، رسانه‌های اسرائیلی جزئیاتی دربارهٔ فخری زاده (۵۷ ساله) منتشر کردند، از جمله اینکه وی مدرس دانشکده فیزیک دانشگاه افسری امام حسین تهران است و وی یک متخصص فیزیک هسته ای است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد با توجه به اینکه وی «طراح پروژه هسته ای نظامی ایران» بود، فخری زاده را تحریم کرده بود.
سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل ادعا می‌کنند که فخری زاده افسر علمی اداری پروژه هسته ای نظامی ایران است که وابسته به وزارت دفاع و سپاه پاسداران ایران است.
طبق گزارشی که روزنامه «یدیوت آحرونوت» منتشر کرد، فخری زاده محققی است که با اطلاعات عظیمی دربارهٔ فیزیک هسته ای و شیمی لازم برای ساخت بمب هسته ای آشنا بود و از نظر اداری توانایی‌های ویژه ای دارد و وفادار به انقلاب ایران و سپاه پاسداران است.
وی گفت که CIA پس از عبدالقدیر خان، طراح پروژه هسته ای پاکستان، که سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم را در اختیار ایران قرار داد، وی را «عبدالقدیر خان ایرانی» خوانده‌است.
 این گزارش افزود که فخری زاده تا سال ۲۰۰۳ در سمت‌های ارشد تحقیقاتی و اداری، به ویژه در چارچوب «سازمان انرژی اتمی ایران» کار می‌کرد.
پس از کشف راکتور غنی سازی در نطنز، ایران تغییر جهت داد. در این مرحله، پروژه هسته ای برای اهداف انرژی از پروژه مخفی نظامی جدا شد.
در این گزارش ادعا شده‌است که بر اساس این گزارش، تأسیسات هسته ای در غیرمحرمانه و باز، مانند بوشهر و نطنز، که تحت کنترل دقیق بین‌المللی بودند، از هم جدا شده‌اند و ایران به کار در مسیری مخفی برای هدف دیگری، یعنی تولید سلاح‌های هسته ای، ادامه داد.
 در این زمینه، فخری زاده جایگاه ویژه و اصلی پیدا کرد.
این گزارش حاکی از آن است که ناظران از سال ۲۰۰۵ به نقش فخری زاده توجه داشته‌اند. این موضوع به سوءظن مبنی بر اینکه وی مسئول «گروه سلاح»؛ خدمه مسئول تولید مواد منفجره اتمی است و به یک هدف تحت تعقیب از سوی ناظران سازمان ملل تبدیل شده‌است.
وی گفت که به لطف تلاش‌های مخالفان ایرانی و موساد اسرائیل در کشف برنامه هسته ای ایران، بسیاری از مطالب در مورد فخری زاده جمع‌آوری شده‌است، این اطلاعات از طریق نظارت، تماس تلفنی، درخواست‌های اطلاعاتی و جستجو در دفترچه تلفن تهران، از جمله آدرس «مرکز آمادگی و فناوری مدرن دفاعی» که وی ریاست آن را بر عهده داشت و دفتر وی در ورودی دوم در ساختمانی احاطه شده با دوربین‌های مداربسته مستقر بود. همچنین آدرس منزل وی در خیابان «شهید محلاتی» تهران و شماره تلفن شخصی وی از جمله این اطلاعات است.
از آنجا که ایران از دسترسی وی یا بازجویی وی توسط ناظران خودداری کرده بود، فخری زاده در سال ۲۰۰۸ در لیست چهره‌هایی که در برنامه هسته ای ایران نقش دارند طبقه‌بندی شد و تحریم‌های شخصی علیه آنها اعمال شد. دارایی‌های وی در اروپا و آمریکا نیز مسدود شده‌است.



پوتین؛ دست پر در اوکراین به انتظار سیگنال توافق صلح ترامپ


 
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
  ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
TT

پوتین؛ دست پر در اوکراین به انتظار سیگنال توافق صلح ترامپ


 
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)
  ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا ۲۰۱۹ در ژاپن دیدار کردند (رویترز)

۵ منبع آگاه به مرکز تصمیم گیری در مسکو گفتند کرملین شاید با توقف جنگ در جبهه های مقدم جبهه موافقت کند. این اولین پوشش خبری مفصل درباره احتمال موافقت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با هر گونه توافقی است که پرزیدنت دونالد ترامپ مطرح خواهد کرد.

رئیس جمهور منتخب آمریکا وعده داده که به سرعت جنگ را تمام کند اما با این حال روسیه در حال پیشروی در اوکراین است. مناطقی که روسیه در اوکراین تصرف کرده تقریبا چیزی به وسعت ایالت ویرجینیای آمریکا هستند. روس ها با شتاب فزاینده و بی سابقه از زمان آغاز حمله نظامی در ۲۰۲۲ در حال پیشروی هستند.
این پنج مقام فعلی و سابق روسیه گفتند که نظر پوتین درباره گفتگو با ترامپ در خصوص توافق آتش بس در اوکراین مساعد است اما پوتین در بحث مناطقی که در اوکراین تصرف کرده کوتاه نمی آید و نیز همچنان خواسته عدم عضویت کی یف در ناتو تاکید می کند.
۳ منبع که به دلیل حساس بودن این مساله نخواستند نامشان منتشر شود به «رویترز» گفتند که شاید امکان گفتگو درباره تقسیم کردن دقیق دونتسک و لوهانسک و زاپوریژیا و خرسون وجود داشته باشد.
روسیه می گوید این ۴ منطقه بخش جدایی ناپذیر از خاک روسیه هستند و روسیه با توانایی هسته ای خود از این مناطق دفاع می کند. طبق داده های جبهه های مقدم درگیری حدود ۷۰ ۸۰ درصد این مناطق دست نظامیان روسیه بوده و ۲۶ هزار کیلومتر مربع آن تحت کنترل اوکراین است.

آتش سوزی پس از اصابت پهپاد اوکراینی به بلگورود روسیه (رویترز)

دو مقام گفتند که روسیه شاید حاضر به مذاکره درباره خروج از بخش های محدودی از مناطقی باشد که در خارکف و میکولایو در شمال و جنوب اوکراین تصرف کرده است.
پوتین ماه نوامبر گفت هر گونه توافق آتش بس باید طبق «شرایط روی زمین» باشد. پوتین همچنین اشاره کرد که برقراری وقفه کوتاه در جنگ ایراد دارد چرا که غرب می تواند در این برهه زمانی اوکراین را دوباره مسلح کند.
این دو منبع افزودند که موشک های دوربرد اکتمز که پرزیدنت جو بایدن در پایان دوره ریاست جمهوری اش اجازه ارسال آنها را به اوکراین داده می توانند به عمق خاک روسیه برسند و همین شاید امکان رسیدن به هر گونه توافق را پیچیده تر کند و یا به عقب بیندازد و خواسته های روسیه را بیشتر و قاطع تر کند.
مسکو اعلام کرد که کی یف روز سه شنبه (۱۹ نوامبر) برای اولین بار با موشک های اکتمز به خاک روسیه حمله کرد. روسیه این حمله را محکوم کرده و آن را تشدید تنش خواند. این دو منبع خاطر نشان کرد اگر توافق آتش بس نشود روسیه به جنگ ادامه خواهد داد. وزارت خارجه اوکراین درباره اظهارات مسکو اظهار نظر نکرد.

استیون چونگ مدیر ارتباطات دفتر ترامپ به رویترز گفت رئیس جمهور آینده آمریکا «تنها کسی است که می تواند دو طرف را سر میز مذاکره درباره صلح بیاورد و برای پایان جنگ و کشتار اقدام کند».

شهروندان روسیه ساکن منطقه کورسک که آواره شده اند و از دولت روسیه کمک دریافت می کند (آژانس عکس اروپا)

پوتین ۱۴ ژوئن شروط اصلی روسیه برای پایان فوری جنگ را اعلام کرد و گفت که اوکراین باید دست از جاه طلبی پیوستن به ناتو بردارد و همه نیروهای نظامی اش را از چهار منطقه اوکراین جمع کند. روسیه می گوید این چهار منطقه بخشی از خاک روسیه هستند و بخش اعظم این مناطق در کنترل روس ها است.

تضمین امنیت و محدود کردن ارتش

این پنج منبع آگاه گفتند روسیه حاضر نخواهد شد اوکراین به عضویت ناتو دربیاید و نیروهای ناتو در خاک اوکراین حضور داشته باشند اما با این حال روسیه آماده گفتگو درباره ضمانت های امنیتی به کی یف است. کرملین شاید بخواهد با اهرم فشار امتیازات دیگری هم از اوکراین بگیرد که یکی از آنها کاهش اندازه نیروهای مسلح اوکراین و پایبندی حکومت اوکراین به عدم ایجاد محدودیت درباره استفاده از زبان روسی است.

بازدید پرزیدنت زلنسکی از یکی از گردان های ارتش اوکراین در دونتسک (فرانس پرس)

روسیه کنترل ۱۸ درصد خاک اوکراین از جمله کل شبه جزیره کریمه و ۸۰ درصد دونباس یعنی دو منطقه دونتسک و لوهانسک و بیش از ۷۰ درصد ژاپوریژیا و خرسون را در اختیار دارد. مسکو در سال ۲۰۱۴ شبه جزیره کریمه را به خاک خود ملحق کرد. روسیه همچنین دستکم سه درصد مساحت خارکف و بخشی از میکولایو را تصرف کرده است.
روسیه، روی هم رفته بیش از ۱۱۰ هزار کیلومتر از خاک اوکراین را تصرف کرده است. اوکراین کنترل حدود ۶۵۰ کیلومتر مربع از کورسک روسیه را در اختیار دارد.

خط داغ فعال نشده است

کرملین چهارشنبه (۲۰ نوامبر) گفت خط داغ ویژه کاهش بحران بین روسیه و آمریکا هنوز فعال نشده است. در این میان نگرانی درباره تهدیدهای هسته ای به دلیل تشدید تنش بی سابقه در چند دهه گذشته بین مسکو و غرب افزایش یافته است.
رئیس جمهور روسیه سه شنبه (۱۹ نوامبر) و تنها چند روز پس از اینکه واشنگتن به اوکراین اجازه حمله به عمق خاک روسیه با موشک های دوربرد آمریکایی را داد درباره شرایطی که روسیه حمله هسته ای انجام خواهد داد صحبت کرد و گفت که این حمله در پاسخ به هر گونه اقدامات نظامی گسترده تر با تسلیحات متعارف علیه روسیه انجام خواهد شد.

همزمان با گذشت هزار روز از جنگ، اوکراین سه شنبه با استفاده از فرصت پیش آمده و اجازه دولت جو بایدن که دوره ریاست جمهورش رو به اتمام است با سامانه موشکی تاکتیکی آتکمز خاک روسیه را مورد هدف قرار داد.

یک تانک روسی منهدم شده کنار جاده در منطقه کورسک (آسوشیتد پرس)

خط داغ تعبیری است که بین کرملین و کاخ سفید در سال ۱۹۶۳ به منظور کاهش احتمال سوءتفاهم بین طرفین فعال شد. سوءتفاهم بین آمریکا و روسیه باعث دامن زدن به بحران موشکی کوبا در ۱۹۶۲ شد. خط داغ به رهبران دو کشور امکان برقراری ارتباط مستقیم می دهد.

دمیتری پسکوف سخنگوی کرملین چهارشنبه (۲۰ نوامبر) به خبرگزاری «تاس» گفت «ما خط امن ویژه ارتباطی بین روسای جمهوری روسیه و آمریکا داریم که حتی می تواند به شکل ویدئو کنفرانس باشد».
پسکوف در پاسخ به این سوال که آیا «خط داغ» در وقت کنونی فعال شده یا خیر گفت «خیر».

دیپلمات های روس می گویند بحران کنونی بین مسکو و واشنگتن به بحران موشکی کوبا شباهت دارد که دو کشور را تا آستانه جنگ هسته ای عمدی در دوران جنگ سرد پیش برد. غرب به اشتباه تصور می کند روسیه از موضع خود درباره اوکراین کوتاه خواهد آمد.

کرملین گفت روسیه اسلحه هسته ای را ابزار بازدارندگی می داند و تغییر دکترین هسته ای روسیه پیام روشنی به دشمنان احتمالی هستند که اگر به روسیه حمله کنند حتما پاسخ آن را دریافت خواهند کرد.

پسکوف افزود غرب در نظر دارد شکست استراتژیک به روسیه وارد کند آنهم با اجازه به کی یف برای حمله به عمق خاک روسیه با تسلیحات آمریکایی.

او خاطر نشان کرد «بی تردید اوکراین ابزاری در دست آنها برای رسیدن به مقاصدشان خواهد بود».