خودداری اسرائیل از اظهارنظر.. نتانیاهو پس از عملیات: دستاوردهای من مفصل است

نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)
نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)
TT

خودداری اسرائیل از اظهارنظر.. نتانیاهو پس از عملیات: دستاوردهای من مفصل است

نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)
نتانیاهو هنگام ارائه اسناد در آوریل ۲۰۱۸، به نقش محسن فخری زاده در برنامه تسلیحاتی ایران اشاره می‌کند (رویترز)

رسانه‌های عبری روز گذشته، ترور دانشمند هسته ای ایران محسن فخری زاده را برجسته کردند و آن را «یک واقعه دراماتیک چشمگیر» دانستند. در پی اعلام خبر، برنامه‌های تلویزیونی روتین در اسرائیل قطع شد و برنامه‌های بلند مدت به این رویداد اختصاص یافت. سردبیر مسائل عربی در تلویزیون کانال ۱۲ فخری زاده را «پدر و مادر پروژه هسته ای ایران» توصیف کرد.
اگرچه «اسرائیل» به‌طور رسمی در مورد گزارش‌هایی که از آنها به عنوان عامل ترور یا مشارکت قابل توجه در آن یاد می‌شود، توضیحی نمی‌دهد، اما نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، همزمان با علام خبر ترور فخری زاده، خیلی سریع طی یک فیلم در خانه خود ظاهر شود و گفت: «دوست دارم که لیستی از مسائلی را که این هفته انجام دادم را با شما در میان بگذارم این لیست مفصل است، اما قادر نیستم همه چیز را برای شما فاش کنم».
یوسی ملمن نویسنده، روزنامه‌نگار و کارشناس نظامی-امنیتی اسرائیلی که در زمینه مسائل جاسوسی نیز تخصص دارد، در کتاب اخیر خود، «جاسوسان ناقص» نوشته‌است که فخری زاده «مغز و مدیر برنامه هسته ای نظامی ایران» قلمداد می‌شود. او می‌افزاید که موساد و لشکر اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل (AMAN) قبلاً نتوانسته بودند وی را پیدا کنند.
 وی اظهار داشت که موساد از اواسط ژانویه ۲۰۰۷ ترور تعدادی از برجسته‌ترین دانشمندان هسته ای ایران را انجام داده‌است، بدون اینکه اسرائیل این موضوع را به‌طور رسمی اعلام کند.
با این حال، در سال ۲۰۱۸، نتانیاهو پس از افشای عمومی عکس وی در کنفرانس مطبوعاتی مبنی بر اعلام سرقت اسناد بایگانی هسته ای ایران، او را تهدید به ترور کرد.
در آن زمان، رسانه‌های اسرائیلی جزئیاتی دربارهٔ فخری زاده (۵۷ ساله) منتشر کردند، از جمله اینکه وی مدرس دانشکده فیزیک دانشگاه افسری امام حسین تهران است و وی یک متخصص فیزیک هسته ای است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد با توجه به اینکه وی «طراح پروژه هسته ای نظامی ایران» بود، فخری زاده را تحریم کرده بود.
سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل ادعا می‌کنند که فخری زاده افسر علمی اداری پروژه هسته ای نظامی ایران است که وابسته به وزارت دفاع و سپاه پاسداران ایران است.
طبق گزارشی که روزنامه «یدیوت آحرونوت» منتشر کرد، فخری زاده محققی است که با اطلاعات عظیمی دربارهٔ فیزیک هسته ای و شیمی لازم برای ساخت بمب هسته ای آشنا بود و از نظر اداری توانایی‌های ویژه ای دارد و وفادار به انقلاب ایران و سپاه پاسداران است.
وی گفت که CIA پس از عبدالقدیر خان، طراح پروژه هسته ای پاکستان، که سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم را در اختیار ایران قرار داد، وی را «عبدالقدیر خان ایرانی» خوانده‌است.
 این گزارش افزود که فخری زاده تا سال ۲۰۰۳ در سمت‌های ارشد تحقیقاتی و اداری، به ویژه در چارچوب «سازمان انرژی اتمی ایران» کار می‌کرد.
پس از کشف راکتور غنی سازی در نطنز، ایران تغییر جهت داد. در این مرحله، پروژه هسته ای برای اهداف انرژی از پروژه مخفی نظامی جدا شد.
در این گزارش ادعا شده‌است که بر اساس این گزارش، تأسیسات هسته ای در غیرمحرمانه و باز، مانند بوشهر و نطنز، که تحت کنترل دقیق بین‌المللی بودند، از هم جدا شده‌اند و ایران به کار در مسیری مخفی برای هدف دیگری، یعنی تولید سلاح‌های هسته ای، ادامه داد.
 در این زمینه، فخری زاده جایگاه ویژه و اصلی پیدا کرد.
این گزارش حاکی از آن است که ناظران از سال ۲۰۰۵ به نقش فخری زاده توجه داشته‌اند. این موضوع به سوءظن مبنی بر اینکه وی مسئول «گروه سلاح»؛ خدمه مسئول تولید مواد منفجره اتمی است و به یک هدف تحت تعقیب از سوی ناظران سازمان ملل تبدیل شده‌است.
وی گفت که به لطف تلاش‌های مخالفان ایرانی و موساد اسرائیل در کشف برنامه هسته ای ایران، بسیاری از مطالب در مورد فخری زاده جمع‌آوری شده‌است، این اطلاعات از طریق نظارت، تماس تلفنی، درخواست‌های اطلاعاتی و جستجو در دفترچه تلفن تهران، از جمله آدرس «مرکز آمادگی و فناوری مدرن دفاعی» که وی ریاست آن را بر عهده داشت و دفتر وی در ورودی دوم در ساختمانی احاطه شده با دوربین‌های مداربسته مستقر بود. همچنین آدرس منزل وی در خیابان «شهید محلاتی» تهران و شماره تلفن شخصی وی از جمله این اطلاعات است.
از آنجا که ایران از دسترسی وی یا بازجویی وی توسط ناظران خودداری کرده بود، فخری زاده در سال ۲۰۰۸ در لیست چهره‌هایی که در برنامه هسته ای ایران نقش دارند طبقه‌بندی شد و تحریم‌های شخصی علیه آنها اعمال شد. دارایی‌های وی در اروپا و آمریکا نیز مسدود شده‌است.



سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)
TT

سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)

با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، رهبران اروپایی که در بوداپست گرد هم آمده‌اند، به سرعت نسبت به این تحول واکنش نشان دادند. این نشست، تحت عنوان «گروه سیاسی اروپا» با حضور تمامی کشورهای اروپایی به جز روسیه برگزار شد، و روز جمعه تنها به سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا اختصاص خواهد داشت.

بازگشت ترامپ، باری دیگر ایده «استقلال راهبردی» را مطرح کرده و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، که از طرفداران اصلی آن است، با تأکید بیشتر این موضوع را بیان کرد. او در سخنرانی طولانی خود، با استناد به دلایل مختلف، بر ضرورت مدیریت سرنوشت اروپا توسط خود اروپایی‌ها تأکید کرد. مکرون اشاره کرد که برخی کشورهای اروپایی همچنان ترجیح می‌دهند روابط خود را با ترامپ به‌خاطر محافظت از «چتر امنیتی آمریکا و ناتو» تنظیم کنند.

این سخنرانی به‌صورت زنده از سایت کاخ الیزه در شبکه اجتماعی «ایکس» پخش شد. این موضوع در پی تماس تلفنی چهارشنبه شب بین مکرون و ترامپ مطرح شد که کاخ الیزه آن را «بسیار خوب» توصیف کرد. طرفین توافق کردند برای بازگشت صلح و ثبات و حل بحران‌های بزرگ بین‌المللی همکاری کنند.

مکرون همچنین بر اهمیت نقش اروپا در مسائل اوکراین و خاورمیانه تأکید کرد. این موضوع ناشی از نگرانی فرانسه از رویکرد احتمالی ترامپ در انجام توافقات یکجانبه بدون مشورت با متحدان اروپایی‌ است. با پیروزی ترامپ، اروپا به‌طور جدی نگران است که در صورت کاهش تعهدات آمریکا نسبت به ناتو، «بی‌پناه» شود. به همین دلیل، ساختن دفاع اروپایی با رویکرد «استقلال راهبردی» به اولویت نخست تبدیل شده است.

مکرون در سخنانش به همتایان اروپایی خود، تهدیدهایی را که اروپا را احاطه کرده برشمرد؛ از جمله جنگ اوکراین، تروریسم، مهاجرت غیرقانونی، تنش‌ها بین کشورها مانند وضعیت بین آذربایجان و ارمنستان، و رقابت‌های ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین که به دنبال منافع خود بدون توجه به قوانین بین‌المللی هستند. او گفت: «آیا دیگران تاریخ ما را می‌نویسند یا ما خود می‌خواهیم آن را بنویسیم؟» و پاسخ داد که به‌نظر او، اروپا توانایی این کار را دارد. او اضافه کرد که راه رسیدن به این هدف از طریق اقدامات عملی و ایمان به توانایی‌های اروپا در تحقق استقلال راهبردی است.

مکرون این فرصت را غنیمت شمرد تا به ترامپ پیام دهد که پیروزی اوکراین به سود اروپا خواهد بود و اروپا نباید اجازه دهد روسیه پیروز شود، چراکه پیروزی روسیه یعنی قدرت‌گیری یک امپراتوری در مرزهای اروپا و احتمال برنامه‌های توسعه‌طلبانه آن پس از اوکراین.

بنجامین حداد، وزیر امور اروپایی فرانسه، در این باره گفت که اگر اروپایی‌ها مسئولیت امنیت خود را بر عهده نگیرند، دیگران سرنوشتشان را تعیین خواهند کرد.

در عین حال، مکرون تأکید کرد که اروپا باید خود را با شرایط جدید پس از انتخاب ترامپ تطبیق دهد و نمی‌تواند همیشه دفاع از امنیت خود را به آمریکایی‌ها بسپارد. او بر این باور است که دفاع از منافع اروپا باید در اولویت اروپایی‌ها باشد، اما بدون رد همکاری با ناتو و بدون ملی‌گرایی افراطی که باعث ضعف اروپا شود. به‌گفته او، راه درست این است که اروپا بیداری راهبردی داشته باشد و به‌سرعت به سمت ساختن نیروی دفاعی مستقل خود حرکت کند که با چارچوب ناتو سازگار باشد، اما در عین حال از آن استقلال داشته باشد.

مکرون با این موضع می‌خواهد نقش اصلی در گفتگو با ترامپ را ایفا کند و حد و مرز روابط با واشنگتن را مشخص کند. با این حال، بسیاری تردید دارند که اروپا بتواند به‌طور جمعی این مسیر را دنبال کند، زیرا برخی کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند امنیت خود را از طریق حمایت آمریکا و ناتو تأمین کنند.