ساکنان بغداد، پایتخت عراق و استان های فرات میانه این روزها با قطعی مکرر برق و بدتر شدن خدمات برق رسانی خانگی روبرو شده اند. مردم بعضی روزها فقط ۵ ساعت برق دارند. همزمان با آغاز فصل سرمای شدید مردم به وسایل گرمایشی برقی نیاز بیشتری دارند و تقاضا برای تامین برق افزایش یافته است.
کمیته انرژی مجلس برای جلوگیری از فروپاشی احتمالی صنعت برق خواستار برکناری مقام های ارشد وزارت برق شده اما وزارت برق می گوید تولید برق بر اثر توقف صادرات گاز ایران به عراق دچار اختلال شده چون برخی از نیروگاه های تولید برق کشور از طریق گاز ایران تغذیه می شوند. چرا صادرات گاز ایران متوقف شده؟ چون عراق بدهی های معوقه به تهران را تا حالا پرداخت نکرده است.
احمد العبادی سخنگوی وزارت برق گفت «کاهش حاد تولید برق در عراق به دلیل توقف صادرات گاز ایران است که دلیل آن هم بدهی هایی است که عراق باید پرداخت کند».
العبادی به الشرق الاوسط گفت «صادرات گاز ایران به عراق پیشتر حدود ۵۰ میلیون متر مکعب در روز بود اما حالا به حدود ۵ میلیون متر مکعب کاهش یافته و تولید به شدت افت کرده است».
او در ادامه افزود «ما پیشتر هم هشدار دادیم که اگر دولت هایی که روی کار می آیند مشکل برق را به روش درست حل نکنند ممکن است بر اثر همین مساله سرنگون شوند. دولت حالا یا باید با ایران درباره بدهی های معوقه گفتگو کند یا اینکه پرداخت کند. البته راه حل دیگری هم داریم. دولت می تواند به وزارت نفت بگوید که به جای گاز از سوخت مایع استفاده شود».
العبادی بر این باور است که وزارت نفت نمی تواند به جای گاز از سوخت مایع استفاده کند چون عراق برای این کار روزانه به حدود ۲۳ هزار متر مکعب سوخت مایع احتیاج دارد و از این ظرفیت تولیدی برخوردار نیست. پس دولت یک گزینه بیشتر ندارد یعنی اینکه باید ایران را متقاعد کند که پرداخت بدهی های معوقه به تاخیر بیفتد. وزیر انرژی ایران روز سه شنبه (۲۹ دسامبر) به عراق سفر می کند و شاید دو طرف درباره همین گزینه آخر گفتگو کنند».
او درباره اینکه تولید برق چقدر در چند هفته گذشته کمتر شده خاطر نشان کرد «ظرفیت تولید حدود ۹ مگاوات کاهش یافته است. حدود ۱۹ هزار مگاوات در اوج گرمای تابستان تولید می کردیم اما حجم تولید امروز به حدود ۱۰ هزار مگاوات رسیده. ۶ میگاوات بر اثر توقف صادرات گاز ایران و ۳ میگاوات به دلیل تعمیرات روتینی از دست رفته است».
دولت های عراقی همواره به دلیل استفاده نکردن از گاز همراه نفت و وابستگی به گاز وارداتی مورد انتقاد گسترده و تند قرار داشتند و دارند. بنا به برخی برآوردها دولت عراق مدت های مدیدی است که به جای استفاده از گاز همراه نفت که در روز بیش از ۷۰۰ میلیون متر مکعب است آن را می سوزاند.
مصطفی الکاظمی نخست وزیر برای حل مشکل هدر رفت گاز بزرگ ترین ترمینال کشور را ماه گذشته افتتاح کرد که کاربرد آن جمع آوری گاز همراه نفت میادین نفتی بزرگ استان بصره در جنوب کشور است. ظرفیت تولید این میادین نفتی ۴۰۰ میلیون فوت مکعب در روز است. وزارت نفت آن زمان گفت «این ترمینال بزرگ ترین پروژه گازی در بصره است و دو فاز پروژه جدید اواخر ۲۰۲۲ به بهره برداری می رسد که بخشی از برنامه وزارت نفت برای جلوگیری از هدر رفت و سوزاندن گاز در میادین نفتی منطقه است». به عبارت دیگر عراق تا حدود دو سال دیگر قادر به تامین نیازمندی های محلی در حوزه برق نیست.
از سوی دیگر، همام التمیمی عضو کمیسیون نفت و انرژی مجلس روز شنبه (۲۶ دسامبر) خواستار جابه جایی گسترده مقام های ارشد وزارت برق از سوی مصطفی الکاظمی نخست وزیر شد. او گفت «پرسنل کنونی وزارتخانه نتوانست مشکل برق را حل کند و سیستم برقی کشور را به آستانه فروپاشی رسانده و کاری از پیش نبرده».
التمیمی افزود «پیشتر هم در مورد فروپاشی صنعت برق در سراسر کشور هشدار دادیم. تعلل ورزی و بی اعتنایی برای حل مشکلات و سردرگمی و آشفتگی منجر به کاهش تولید برق و قطعی طولانی روزانه در سراسر کشور شده است». او خاطر نشان کرد «توصیه و راهکارها و طرح های فراوانی از سوی کمیته نفت و انرژی مجلس درباره بهبود و افزایش بازدهی صنعت برق ارائه شده اما هیچ کدام مورد پیگیری قرار نگرفته یا حتی اجرا نشدند. این لجبازی صنعت برق را به این حال و روز انداخت و حالا مشخص نیست که چه بر سر برق در فصل گرما و تابستان می آید».
التمیمی تاکید کرد «باید راهکارهای عملی برای مشکل برق کشور ایجاد کنیم و این سردرگمی و آشفته بازار و پارتی بازی تمام شود چون همین عوامل ما را به اینجا رساند و اگر راهکار فوری ارائه نشود شاید وضع در آینده بدتر شود».
کمیته ویژه تحقیق در پرونده برق که در ماه ژوئیه توسط پارلمان تشکیل شد به این نتیجه رسید که چندین میلیارد دلار به دلیل فساد و سوءمدیریت به هدر رفته است.
