«اعلامیه العُلا»؛ پایان اختلافات و تقویت چشم‌انداز خلیجی ملک سلمان

شاهزاده محمد بن سلمان: امروز به متحدکردن تلاش‌های خود برای پیشبرد منطقه نیاز داریم

بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)
بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)
TT

«اعلامیه العُلا»؛ پایان اختلافات و تقویت چشم‌انداز خلیجی ملک سلمان

بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)
بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)

«بیانیه العلا» خط بطلانی بر اختلافات خلیج کشید و شورای همکاری خلیج را به مرحله جدیدی ارتقا داد که دیدگاه خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز را پس از بحرانی سه ساله نهادینه کرد؛ این بیانیه از سوی رهبران شورای همکاری خلیج و نمایندگان آنها در چارچوب اجلاس چهل و یکم شورا به ریاست شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی امضا شد.
فعالیت‌های اجلاس در سالن المرایا (آینه‌ها) در شهر-موزه العلا در استان مدینه منوره با حضور رهبران و نمایندگان کشورهای حوزه خلیج همدون شیخ نواف الاحمد الصباح امیر کویت، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر کشور قطر، فهد آل سعید معاون نخست‌وزیر و رئیس هیئت سلطنت عمان، شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، معاون رئیس امارات و حاکم دبی، شاهزاده سلمان بن عیسی ولیعهد سعودی، جارد کوشنر مشاور ارشد کاخ سفید، احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه کشورهای عربی و یوسف العثیمین دبیرکل سازمان همکاری اسلامی برگزار شد.

* ولیعهد سعودی: متحد کردن تلاش‌ها و مقابله با تهدیدها

شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی که سخنران افتتاحیه این نشست بود از تلاش‌های امیر فقید کویت و سلطان عمان و ایالات متحده آمریکا برای تلاش‌هایشان در حل اختلافات میان کشورهای عضو تشکر کرد و گفت: این تلاش‌ها به ما کمک کرد تا به توافق‌نامه العلا برسیم جایی که بر همبستگی و ثبات خلیج، عربی و اسلامی خودمان تأکید می‌کنیم.
وی همچنین تأکید کرد که که کشورهای خلیج تنها با همبستگی است که می‌توانند از عهده چالش‌های منطقه ای برآیند.
او ایران را مهم‌ترین عامل بحران‌های منطقه ای خواند و گفت: «امروز نیاز مبرمی برای متحد کردن تلاش‌هایمان جهت به پیش بردن منطقه مان و مقابله با چالش‌های پیرامون مان، به ویژه تهدیدهای که از سوی برنامه هسته ای و موشکی بالستیک رژیم ایران و برنامه‌های آن رژیم برای خرابکاری و ویرانگری متوجه ماست، وجود دارد.»
ولیعهد سعودی، ایران و برنامه هسته‌ای و برنامه موشک‌های بالستیک و اهداف مخربش را چالش اصلی خواند و هشدار داد ایران و گروه‌های نیابتی‌اش با اقدام‌های تروریستی و تفرقه‌افکنی قصد بی‌ثبات کردن منطقه را دارند.
شاهزاده محمد بن سلمان گفت که از جامعه جهانی می‌خواهد مانع اجرای برنامه‌های ایران شوند، برنامه‌هایی که امنیت و ثبات را تهدید می‌کند.

* نواف الاحمد: سند تاریخی العلا تقویت کننده وحدت است

در این میان، شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح امیر کویت این نشست را تاریخی دانست و تصریح کرد: «تصویب سند العلا اتحاد صفوف میان کشورهای خلیجی را تقویت خواهد کرد».
وی بیانیه العُلا را پیمان «توافق همبستگی دائمی» عنوان کرد و گفت: این نشست و نتایج آن یک دستاورد تاریخی در سطح کشورهای حوزه خلیج و کشورهای عربی است.
امیر کویت، تصمیم‌های اتخاذ شده در اجلاس العلا را سازنده و موجب تقویت مسیر حرکت شورای همکاری و موجب خیر و برکت برای کشورهای عضو این شورا و ملت‌هایشان به منظور دستیابی به خواسته‌ها و اهداف مطلوبشان خواند.
 امیر کویت، همچنین از تمامی کشورهای امضاءکننده این بیانیه و همچنین از پرزیدنت دونالد ترامپ تقدیر کرد.
امیر کویت گفت: «نامگذاری اعلامیه ما با عنوان توافقنامه همبستگی، بازتاب دهنده عزم و باور ما به اهمیت آن است. این همچنین بازتاب دهنده باور ما به این موضوع است که برقراری دوباره آن، تداوم خواسته ما مبنی بر وحدت ملت عربی ماست».

* محمد بن راشد: نشست مثبت و موفق بود

شیخ محمد بن راشد آل مکتوم معاون رئیس امارات و حاکم دبی که نماینده امارات در اجلاس سران عضو شورای همکاری خلیج بود، این نشست را مثبت، موفق و متحد کننده صفوف ارزیابی کرد.
شیخ محمد بن راشد در توییتی از برگزاری این نشست تحت نظارت ملک سلمان بن عبدالعزیز و شاهزاده محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی تقدیر کرد و آن را موجب تحکیم برادری میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج دانست.
او گفت: «تغییرات و چالش‌های پیرامون ما مستلزم قدرت، انسجام و همکاری واقعی در حوزه خلیج و ایجاد یک عمق پایدار عربی است».
معاون رئیس امارات با اشاره به میزبانی شیخ زاید بنیانگذار امارات از نخستین اجلاس شورای همکاری خلیج در سال ۱۹۸۱ میلادی در ابوظبی گفت: «شورای همکاری، میراث این رهبران برای ملت‌هایشان است و امروز این شورا مستحکم‌تر و برادری میان اعضایش تقویت می‌شود و روح همکاری به نفع ملت‌ها جان می‌گیرد».

* تبریک مصر

وزارت خارجه مصر نیز به دنبال امضای بیانیه العُلا در اجلاس روز سه شنبه سران شورای همکاری خلیج با صدور بیانیه ای از این اتفاق مصالحه کشورهای عربی استقبال کرد.
وزارت امور خارجه مصر اعلام کرد که قاهره توافق‌نامه حاصله از اجلاس امروز شورای همکاری خلیج را امضا کرده‌است.
وزارت امور خارجه مصر اعلام کرد که این اقدام در چارچوب تلاش‌های همیشگی مصر برای همبستگی میان کشورهای چهارگانه عربی و رویکرد آنها به سمت وحدت و برطرف ساختن هرگونه کدورت میان کشورهای عربی است.
قاهره مصالحه مزبور را برای تقویت روابط مبتنی بر حسن نیت و عدم مداخله در امور داخلی کشورهای عربی مهم برشمرد.
مصر همچنین از تلاش‌های منتهی به آشتی عربی و در صدر آن تلاش‌های کویت در این زمینه، قدردانی کرد.

* سیاست مستحکم سعودی

شورای وزیران سعودی روز گذشته در نشست هفتگی، موفقیت‌آمیز بودن این اجلاس موسوم به «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح»، و استمرار مسیر خیر و همکاری و تحقق منافع مشترک کشورهای خلیجی برای تقویت امنیت و ثبات منطقه را به خادم حرمین شریفین و ولیعهدشان تبریک گفت.
شورای وزیران با اشاره به سخنان ولیعهد تأکید کرد، سیاست سعودی به‌رهبری خادم حرمین شریفین بر پایه‌هایی مستحکم استوار است که همان تحقق منافع عالی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج و کشورهای عربی، و برنامه‌های آینده و چشم‌انداز بلندپروازانهٔ «۲۰۳۰» است، که شورای همکاری متحد و یکپارچه و قوی، و تقویت همکاری‌های عربی و اسلامی برای خدمت به امنیت و ثبات منطقه را در صدر اولویت‌های آن است.
نشست شورای وزیران به ریاست خادم حرمین شریفین از «اعلامیهٔ العلا» که به‌امضای سران و رؤسای هیئت‌های کشورهای عضو شورای همکاری خلیج رسید و در آن نسبت به اجرای کامل چشم‌انداز خادم حرمین شریفین برای تکمیل پیش‌نیازهای اتحاد اقتصادی، سیستم دفاعی و امنیتی مشترک، و تبلور سیاست خارجی متحد، و تأکید بر همبستگی خلیجی، عربی و اسلامی اشاره شده، استقبال کرد.
خادم حرمین شریفین در این نشست، شورای وزیران را در جریان دو نامه‌ای که از سوی برادرانش شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح امیر کویت، و سلطان هیثم بن طارق بن تیمور سلطان عمان دریافت کرده بود قرار دادند.



غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
TT

غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)

روز گذشته، نوار غزه وارد ماه سوم آتش‌بس شکننده‌ای شد که برای توقف درگیری میان اسرائیل و «حماس» از اکتبر گذشته آغاز شده بود. ساکنان آسیب‌دیده غزه دو ماهی را پشت سر گذاشته‌اند که با نقض‌های مکرر اسرائیل و رنج ناشی از کمبود کمک‌ها همراه بوده است.
هوای بد و موج باران‌های سنگینی که بر این منطقه می‌بارد، بار دیگر نیاز به تسریع ورود مواد لازم برای مقابله با شرایط سخت جوی را افزایش داده است؛ شرایطی که به مرگ یک نوزاد بر اثر سرما انجامید.
آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی «آنروا» توضیح داد که رنجِ فزایندهٔ ناشی از باران‌ها «با ورود بدون مانع کمک‌های بشردوستانه، از جمله تدارکات پزشکی و وسایل مناسب سرپناه، قابل پیشگیری است».
در همین حال، ایتمار بن گویر، وزیر امنیت ملی دست‌راستی افراطی اسرائیل، روز گذشته تهدید کرد که قبر رهبر تاریخی، عزالدین قسام، را که در داخل سرزمین‌های تحت کنترل اسرائیل قرار دارد و شاخهٔ نظامی «حماس» نام او را بر خود دارد، از میان برخواهد داشت.
بن‌گفیر ویدئویی منتشر کرد که در آن در کنار نیروهای امنیتی و یک جرثقیل دیده می‌شود که در حال برچیدن چادری بودند که برای نماز خواندن در کنار قبر قسام ــ که زادهٔ سوریه است ــ برپا شده بود.
«حماس» تأکید کرد که اقدام وزیر امنیت «تجاوزی بی‌سابقه به حرمت‌ها و نقض مقدسات» است.


عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
TT

عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)

عراق پس از آن‌که روزنامهٔ رسمی این کشور فهرستی را منتشر کرد که در آن «حوثی‌های» یمن و «حزب‌الله» لبنان در شمار گروه‌های تروریستی گنجانده شده بودند، از این طبقه‌بندی عقب‌نشینی کرد.
یک کمیتهٔ دولتی عراقی اعلام کرد فهرستی که منتشر شده، نسخهٔ ویرایش‌نشدهٔ گروه‌های تروریستی بوده و این کمیته در حال اصلاح خطا است. کمیته افزود که فهرست مورد نظر، تنها مربوط به نهادها و افرادی بوده که با دو گروه «القاعده» و «داعش» مرتبط‌اند.
و پیش از این عقب‌نشینی، ساعاتی پیش عراق «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان را روز پنج‌شنبه در فهرست تروریسم قرار داده بود.
روزنامهٔ رسمی اعلام کرده بود که یک کمیتهٔ دولتی تصمیم گرفته است اموال اشخاص و نهادهای مرتبط با «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» را مسدود کند.
عراق همچنین بیش از ۱۰۰ نهاد و شخصیت را در سراسر جهان در فهرست تروریسم قرار داده است.
این کمیتهٔ دولتی اشاره کرد که برخی از افرادی که در فهرست تروریسم قرار گرفته‌اند، طبق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت تحریم هستند.

روزنامهٔ رسمی همچنین اعلام کرد که «به‌روزرسانی فهرست تروریسم بر اساس تصمیمات رسمی صادرشده از سوی کمیتهٔ مسدودسازی اموال انجام می‌شود؛ تصمیماتی که به تعیین نهادها و افرادی مربوط است که مشمول اقدامات مقابله با تروریسم و تأمین مالی آن هستند».
این تصمیم یک روز پس از آن صادر شد که مایکل ریغاس، معاون وزیر خارجهٔ آمریکا، از کسانی که آنها را «شریکان عراقی» توصیف کرد، خواست تا «میلیشیاهای ایرانی را مهار کنند و مانع تهدید آنها علیه عراقی‌ها و آمریکایی‌ها شوند».
حسین مؤنس، رئیس جنبش «حقوق» وابسته به «کتائب حزب‌الله»، روز پنج‌شنبه در واکنش به این تصمیم به دولت عراق حمله کرد و آن را «متزلزل، وابسته و بی‌کرامت» توصیف کرد.

و به‌احتمال زیاد این اقدام با استقبال واشنگتن روبه‌رو خواهد شد؛ واشنگتنی که در پی کاهش نفوذ ایران در عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه است؛ کشورهایی که در آنها متحدانی برای تهران وجود دارد.
ایران، که عراق را همسایه و هم‌پیمان خود می‌داند، این کشور را عنصری حیاتی برای تداوم مقاومت اقتصادش در برابر تحریم‌ها تلقی می‌کند. اما بغداد، که شریک هر دو طرفِ ایالات متحده و ایران است، نگران آن است که در تیررس سیاست فشار دولت رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، علیه تهران قرار گیرد.
ایران از طریق گروه‌های مسلح شیعهٔ قدرتمند و احزاب سیاسیِ مورد حمایت خود در بغداد، از نفوذی گستردهٔ نظامی، سیاسی و اقتصادی در عراق برخوردار است. اما افزایش فشارهای آمریکا طی سال گذشته در زمانی روی می‌دهد که ایران به‌دلیل حملات اسرائیل علیه «حزب‌الله» لبنان و «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس)، که متحدان تهران به‌شمار می‌روند، تضعیف شده است.


فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
TT

فشار آمریکا، سردرگمی «چارچوب هماهنگی» عراق را افزایش داد

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، و نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در عکس یادگاری حاشیه اجلاس شرم‌الشیخ، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ (رسانه دولتی)

منابع عراقی می‌گویند مرجعیت دینی در نجف در هیچ اقدامی برای تعیین نهایی نامزد نخست‌وزیری نقش ندارد، در حالی که «چارچوب هماهنگی» به دلیل آنچه فشارهای مستمر آمریکا خوانده شده، در برنامه‌های خود درباره آینده روابط بغداد و واشنگتن دچار سردرگمی شده است.

پس از برگزاری چند جلسه برای انتخاب نامزد پست اجرایی، آخرین جلسه روز دوشنبه برگزار شد. در این نشست، «چارچوب هماهنگی» نتایج دو کمیته خود را بررسی کرد: یکی برای دیدار با نامزدها و دیگری برای بررسی مکانیزم انتخاب نامزد نهایی توسط رهبران چارچوب، اما میان طرف‌های این چارچوب توافقی حاصل نشد.

رسانه‌های نزدیک به «چارچوب هماهنگی» گزارش دادند که دلیل مراجعه به مرجعیت علی‌ سیستانی در نجف، ناتوانی رهبران این چارچوب در انتخاب نامزد مشخص به دلیل اختلافات عمیق سیاسی میان آنها بوده است.

رهبران «چارچوب هماهنگی» پس از اعلام خود به‌عنوان بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمان عراق (واع)

موضع نجف

گزارش‌ها حاکی است مرجعیت دینی نجف از دخالت در انتخاب نامزد خودداری کرده است، اما تحلیلگران می‌گویند درخواست نظر از مرجعیت، بازتاب ناتوانی نیروهای برنده انتخابات در تصمیم‌گیری میان نامزدهای غیررسمی است.

رسانه‌های محلی ده‌ها نامزد را فاش کرده‌اند و از نوسانات شدید در فهرست نامزدهای پیشنهادی خبر می‌دهند؛ گاهی فهرست کوتاه شامل پنج نفر و گاهی شامل ده‌ها شخصیت شیعی است.

عباس راضی، دبیرکل چارچوب هماهنگی، پیش‌تر گفته بود که «نامزدها محدود به شخصیت‌های رهبری هستند» و ائتلاف از افراد مشخصی خواسته تا برای این پست اعلام آمادگی کنند.

طالب محمد کریم، پژوهشگر مسائل سیاسی، به «الشرق الأوسط» گفت: «وضعیت پیچیده و بی‌سابقه است و نیازمند رویکرد جدیدی برای تسریع در تشکیل دولت آینده است؛ معیار اصلی حفظ منافع مالی و سیاسی عراق است، نه منافع جناحی».

او افزود: «لازم است تفاهم‌های آرام با آمریکا و پایتخت‌های منطقه‌ای برقرار شود تا دولت آینده متعهد شود از خاک عراق برای مناقشات دیگران استفاده نکند و با طرحی عملی، سلاح‌ها کنترل و منافع مشترک حفظ شود».

ائتلاف «عمران و توسعه» بیشترین کرسی‌ها را در مقایسه با احزاب «چارچوب هماهنگی» کسب کرده است (ایکس)

ترامپ و السودانی

اختلاف درباره نامزد مورد نظر «چارچوب هماهنگی» پس از اظهارات جنجالی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، افزایش یافت. او گفته بود: «عراق پس از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، کشور دوست آمریکا شد» و فاش کرد که نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، برای دریافت جایزه صلح نوبل به او رأی داده است.

این اظهارات در محافل شیعی بغداد بحث‌برانگیز شد، به ویژه که بسیاری ترامپ را رئیس آمریکایی می‌دانند که دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را در ژانویه ۲۰۲۲ صادر کرد.

السودانی در پلتفرم «ایکس» چهارشنبه نوشت: «همیشه سعی کرده‌ام روابطی بسازم که به کشور خدمت کند. از همان ابتدا دریافتم که دوستی، نه خصومت، ثبات و پیشرفت کشور را تضمین می‌کند».

انتظار سافایا

در این وضعیت پیچیده، رهبران چارچوب هماهنگی منتظر رسیدن نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، ماراک سافایا، به عراق هستند. او پیام‌های هشداردهنده‌ای به برخی نیروهای چارچوب هماهنگی داده است، به ویژه کسانی که هنوز جناح‌های مسلح دارند و تحت تحریم‌های آمریکا هستند.

پیش‌تر، تام باراک، نماینده آمریکا در لبنان و سوریه، به طور کوتاه به بغداد سفر کرده بود و طبق منابع مطلع، پیام‌های مهمی درباره مسائل داخلی و منطقه‌ای منتقل کرد.

منابع به «الشرق الأوسط» گفتند که سه موضوع اصلی توسط باراک با السودانی مطرح شده است: اقدامات آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله، اهمیت کنترل مرزهای عراق و سوریه و جلوگیری از ورود شخصیت‌های وابسته به گروه‌های مسلح به دولت آینده عراق.

در همین راستا، مذاکراتی نیز میان فؤاد حسین، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه عراق، با مایکل ریگاس، معاون وزیر خارجه آمریکا، انجام شد. سفارت آمریکا در بغداد با انتشار دوباره بیانیه مشترک وزارت خارجه عراق، تأکید کرد که «آمریکا به صراحت بر خلع سلاح میلیشیاهای تحت حمایت ایران که به حاکمیت عراق ضربه می‌زنند، تهدیدی برای آمریکایی‌ها و عراقی‌ها هستند و منابع عراق را به نفع ایران می‌برند، ادامه خواهد داد».