«اعلامیه العُلا»؛ پایان اختلافات و تقویت چشم‌انداز خلیجی ملک سلمان

شاهزاده محمد بن سلمان: امروز به متحدکردن تلاش‌های خود برای پیشبرد منطقه نیاز داریم

بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)
بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)
TT

«اعلامیه العُلا»؛ پایان اختلافات و تقویت چشم‌انداز خلیجی ملک سلمان

بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)
بخشی از فعالیت‌های «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح» که دیروز در العلا برگزار شد (واس)

«بیانیه العلا» خط بطلانی بر اختلافات خلیج کشید و شورای همکاری خلیج را به مرحله جدیدی ارتقا داد که دیدگاه خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز را پس از بحرانی سه ساله نهادینه کرد؛ این بیانیه از سوی رهبران شورای همکاری خلیج و نمایندگان آنها در چارچوب اجلاس چهل و یکم شورا به ریاست شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی امضا شد.
فعالیت‌های اجلاس در سالن المرایا (آینه‌ها) در شهر-موزه العلا در استان مدینه منوره با حضور رهبران و نمایندگان کشورهای حوزه خلیج همدون شیخ نواف الاحمد الصباح امیر کویت، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر کشور قطر، فهد آل سعید معاون نخست‌وزیر و رئیس هیئت سلطنت عمان، شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، معاون رئیس امارات و حاکم دبی، شاهزاده سلمان بن عیسی ولیعهد سعودی، جارد کوشنر مشاور ارشد کاخ سفید، احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه کشورهای عربی و یوسف العثیمین دبیرکل سازمان همکاری اسلامی برگزار شد.

* ولیعهد سعودی: متحد کردن تلاش‌ها و مقابله با تهدیدها

شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی که سخنران افتتاحیه این نشست بود از تلاش‌های امیر فقید کویت و سلطان عمان و ایالات متحده آمریکا برای تلاش‌هایشان در حل اختلافات میان کشورهای عضو تشکر کرد و گفت: این تلاش‌ها به ما کمک کرد تا به توافق‌نامه العلا برسیم جایی که بر همبستگی و ثبات خلیج، عربی و اسلامی خودمان تأکید می‌کنیم.
وی همچنین تأکید کرد که که کشورهای خلیج تنها با همبستگی است که می‌توانند از عهده چالش‌های منطقه ای برآیند.
او ایران را مهم‌ترین عامل بحران‌های منطقه ای خواند و گفت: «امروز نیاز مبرمی برای متحد کردن تلاش‌هایمان جهت به پیش بردن منطقه مان و مقابله با چالش‌های پیرامون مان، به ویژه تهدیدهای که از سوی برنامه هسته ای و موشکی بالستیک رژیم ایران و برنامه‌های آن رژیم برای خرابکاری و ویرانگری متوجه ماست، وجود دارد.»
ولیعهد سعودی، ایران و برنامه هسته‌ای و برنامه موشک‌های بالستیک و اهداف مخربش را چالش اصلی خواند و هشدار داد ایران و گروه‌های نیابتی‌اش با اقدام‌های تروریستی و تفرقه‌افکنی قصد بی‌ثبات کردن منطقه را دارند.
شاهزاده محمد بن سلمان گفت که از جامعه جهانی می‌خواهد مانع اجرای برنامه‌های ایران شوند، برنامه‌هایی که امنیت و ثبات را تهدید می‌کند.

* نواف الاحمد: سند تاریخی العلا تقویت کننده وحدت است

در این میان، شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح امیر کویت این نشست را تاریخی دانست و تصریح کرد: «تصویب سند العلا اتحاد صفوف میان کشورهای خلیجی را تقویت خواهد کرد».
وی بیانیه العُلا را پیمان «توافق همبستگی دائمی» عنوان کرد و گفت: این نشست و نتایج آن یک دستاورد تاریخی در سطح کشورهای حوزه خلیج و کشورهای عربی است.
امیر کویت، تصمیم‌های اتخاذ شده در اجلاس العلا را سازنده و موجب تقویت مسیر حرکت شورای همکاری و موجب خیر و برکت برای کشورهای عضو این شورا و ملت‌هایشان به منظور دستیابی به خواسته‌ها و اهداف مطلوبشان خواند.
 امیر کویت، همچنین از تمامی کشورهای امضاءکننده این بیانیه و همچنین از پرزیدنت دونالد ترامپ تقدیر کرد.
امیر کویت گفت: «نامگذاری اعلامیه ما با عنوان توافقنامه همبستگی، بازتاب دهنده عزم و باور ما به اهمیت آن است. این همچنین بازتاب دهنده باور ما به این موضوع است که برقراری دوباره آن، تداوم خواسته ما مبنی بر وحدت ملت عربی ماست».

* محمد بن راشد: نشست مثبت و موفق بود

شیخ محمد بن راشد آل مکتوم معاون رئیس امارات و حاکم دبی که نماینده امارات در اجلاس سران عضو شورای همکاری خلیج بود، این نشست را مثبت، موفق و متحد کننده صفوف ارزیابی کرد.
شیخ محمد بن راشد در توییتی از برگزاری این نشست تحت نظارت ملک سلمان بن عبدالعزیز و شاهزاده محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی تقدیر کرد و آن را موجب تحکیم برادری میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج دانست.
او گفت: «تغییرات و چالش‌های پیرامون ما مستلزم قدرت، انسجام و همکاری واقعی در حوزه خلیج و ایجاد یک عمق پایدار عربی است».
معاون رئیس امارات با اشاره به میزبانی شیخ زاید بنیانگذار امارات از نخستین اجلاس شورای همکاری خلیج در سال ۱۹۸۱ میلادی در ابوظبی گفت: «شورای همکاری، میراث این رهبران برای ملت‌هایشان است و امروز این شورا مستحکم‌تر و برادری میان اعضایش تقویت می‌شود و روح همکاری به نفع ملت‌ها جان می‌گیرد».

* تبریک مصر

وزارت خارجه مصر نیز به دنبال امضای بیانیه العُلا در اجلاس روز سه شنبه سران شورای همکاری خلیج با صدور بیانیه ای از این اتفاق مصالحه کشورهای عربی استقبال کرد.
وزارت امور خارجه مصر اعلام کرد که قاهره توافق‌نامه حاصله از اجلاس امروز شورای همکاری خلیج را امضا کرده‌است.
وزارت امور خارجه مصر اعلام کرد که این اقدام در چارچوب تلاش‌های همیشگی مصر برای همبستگی میان کشورهای چهارگانه عربی و رویکرد آنها به سمت وحدت و برطرف ساختن هرگونه کدورت میان کشورهای عربی است.
قاهره مصالحه مزبور را برای تقویت روابط مبتنی بر حسن نیت و عدم مداخله در امور داخلی کشورهای عربی مهم برشمرد.
مصر همچنین از تلاش‌های منتهی به آشتی عربی و در صدر آن تلاش‌های کویت در این زمینه، قدردانی کرد.

* سیاست مستحکم سعودی

شورای وزیران سعودی روز گذشته در نشست هفتگی، موفقیت‌آمیز بودن این اجلاس موسوم به «اجلاس سلطان قابوس و شیخ صباح»، و استمرار مسیر خیر و همکاری و تحقق منافع مشترک کشورهای خلیجی برای تقویت امنیت و ثبات منطقه را به خادم حرمین شریفین و ولیعهدشان تبریک گفت.
شورای وزیران با اشاره به سخنان ولیعهد تأکید کرد، سیاست سعودی به‌رهبری خادم حرمین شریفین بر پایه‌هایی مستحکم استوار است که همان تحقق منافع عالی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج و کشورهای عربی، و برنامه‌های آینده و چشم‌انداز بلندپروازانهٔ «۲۰۳۰» است، که شورای همکاری متحد و یکپارچه و قوی، و تقویت همکاری‌های عربی و اسلامی برای خدمت به امنیت و ثبات منطقه را در صدر اولویت‌های آن است.
نشست شورای وزیران به ریاست خادم حرمین شریفین از «اعلامیهٔ العلا» که به‌امضای سران و رؤسای هیئت‌های کشورهای عضو شورای همکاری خلیج رسید و در آن نسبت به اجرای کامل چشم‌انداز خادم حرمین شریفین برای تکمیل پیش‌نیازهای اتحاد اقتصادی، سیستم دفاعی و امنیتی مشترک، و تبلور سیاست خارجی متحد، و تأکید بر همبستگی خلیجی، عربی و اسلامی اشاره شده، استقبال کرد.
خادم حرمین شریفین در این نشست، شورای وزیران را در جریان دو نامه‌ای که از سوی برادرانش شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح امیر کویت، و سلطان هیثم بن طارق بن تیمور سلطان عمان دریافت کرده بود قرار دادند.



«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
TT

«بزرگ‌ترین شبکه حماس در کرانه باختری طی یک دهه»... شاباک چه چیزی پیدا کرد؟


فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)
فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته در کرانه باختری پرچم‌های حماس را در جشن آزادی اسرای فلسطینی از زندان‌های اسرائیل برافراشته‌اند (رویترز)

سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شاباک»، اعلام کرد که یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های جنبش «حماس» در شهر الخلیل واقع در جنوب کرانه باختری را کشف و خنثی کرده است. این شبکه، بنا بر اعلام شاباک، یکی از «بزرگ‌ترین شبکه‌هایی است که در یک دهه گذشته کشف شده‌اند».

شاباک گفت که طی عملیات بزرگی که سه ماه به طول انجامید، «بیش از ۶۰ عضو حماس» را که برنامه‌ریزی برای اجرای حملات در آینده نزدیک داشتند، بازداشت کرده است. در جریان این عملیات، افرادی که در حملات قبلی مشارکت داشته یا کمک کرده بودند نیز بازداشت شده‌اند.

در بیانیه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی با توجه بسیار آن را پوشش دادند، آمده است که «در طول سه ماه گذشته، فعالیت‌های روزانه گسترده‌ای از سوی شاباک، با همکاری ارتش و پلیس، اجرا شد که طی آن، زیرساختی گسترده، پیچیده و عظیم متعلق به حماس در شهر الخلیل کشف شد؛ شبکه‌ای که برای اجرای حملات مختلف در آینده نزدیک آماده‌سازی شده بود».

عکسی که توسط شاباک منتشر شده و آن را تسلیحات کشف‌شده از سلول حماس در کرانه باختری توصیف کرده‌اند

طبق تحقیقات شاباک، «در چارچوب فعالیت‌های این شبکه زیرساختی، که از دست‌کم ۱۰ سلول تشکیل شده بود، مسئولان ارشد حماس — اغلب از جمله اسیران سابق در زندان‌های اسرائیل — اقدام به جذب، مسلح‌سازی و آموزش عناصر جدید در منطقه، با هدف اجرای حملات تیراندازی و کارگذاری بمب‌های دست‌ساز علیه اهداف اسرائیلی کرده‌اند».

رسانه‌های عبری‌زبان گزارش دادند که اتهامات واردشده به افراد بازداشت‌شده شامل «تمرین تیراندازی، جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف اسرائیلی، ساخت مواد منفجره، سرهم‌بندی بمب‌ها و برنامه‌ریزی برای حملات در داخل کرانه باختری و اسرائیل» است.

در مجموع، ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند که بنا بر ادعای شاباک، اطلاعات اطلاعاتی گسترده‌ای ارائه داده‌اند؛ اطلاعاتی که به کشف ۲۲ نوع سلاح مختلف، ۱۱ نارنجک دستی، مواد انفجاری و مقادیر زیادی مهمات منجر شده است. همچنین یک مخفیگاه زیرزمینی کشف شده که برای پناه‌دادن به افراد تحت تعقیب و ذخیره‌سازی سلاح‌ها استفاده می‌شده است.

بزرگ‌ترین پرونده در یک دهه

تحقیقات نشان داد که برخی از بازداشت‌شدگان، در حملاتی شرکت داشته‌اند که در سال‌های گذشته رخ داده، از جمله یکی از افراد که در عملیات تیراندازی ۳۱ اوت ۲۰۱۰ در تقاطع بنی نعیم در الخلیل شرکت داشت؛ حمله‌ای که به کشته‌شدن ۴ اسرائیلی انجامید.

عکس یک مخفیگاه زیرزمینی در الخلیل که شاباک آن را به حماس نسبت داده و گفته برای فعالیت‌های مسلحانه استفاده می‌شده است (شاباک)

یکی از مقام‌های ارشد شاباک گفت: «این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین پرونده‌ای است که طی دهه گذشته در کرانه باختری توسط شاباک خنثی شده است». او افزود: «اکثر اعضای این شبکه، قبلاً در زندان‌های اسرائیل محبوس بوده‌اند و تجربه‌ بالایی در مواجهه با بازجویی دارند». او تأکید کرد که «کشف این شبکه، ناکامی بزرگی برای حماس در اجرای مجموعه‌ای از حملات خطرناک در اسرائیل به شمار می‌رود».

رسانه‌های اسرائیلی نیز گزارش دادند که در روزهای آینده، کیفرخواست‌هایی جدی علیه متهمان صادر خواهد شد؛ از جمله اتهاماتی نظیر «رهبری یک سازمان تروریستی، تصدی سمت‌های اجرایی یا رهبری، تلاش برای قتل عمد و اقدامات منجر به قتل عمد».

تلاش برای برافراشتن مجدد در کرانه باختری

این نخستین‌ بار نیست که سلول‌هایی در کرانه باختری که وابسته به حماس هستند کشف می‌شود، اما این رویداد توجه را به تلاش‌های حماس برای بازسازی حضور خود در کرانه باختری جلب کرده است — تلاشی که پس از حدود دو سال جنگ اسرائیل با هدف از میان‌بردن حماس در نوار غزه شدت گرفته است.

حماس همواره در کرانه باختری حضور داشته و دوره‌های مختلفی از حضور پررنگ و کم‌رنگ را تجربه کرده، اما به گفته ناظران، هرگز شرایط پیچیده‌تری از وضعیت فعلی را — که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد — تجربه نکرده است.

تظاهرات فلسطینی‌ها در الخلیل در ژوئیه ۲۰۲۴ در اعتراض به ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس (AFP)

منبعی در حماس در کرانه باختری به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «کل جنبش در وضعیت پیچیده، دشوار و بی‌سابقه‌ای قرار دارد». وی افزود: «پیگرد مداوم اسرائیلی‌ها علیه رهبران، امکانات و پایگاه‌های حماس از زمان ۷ اکتبر، در غزه، کرانه و حتی خارج، آسیب زیادی به ما زده است».

این منبع ادامه داد: «شرایط امنیتی در کرانه باختری همیشه پیچیده‌تر از نوار غزه بوده، اما اکنون حتی پیچیده‌تر شده است. پیگرد امنیتی دائم، نظارت بر منابع مالی، و کاهش شدید توانایی حماس در تأمین منابع و حرکت، به بحران‌های ترکیبی و عمیق منجر شده است».

با این حال، منبع یادشده ابراز اطمینان کرد که این بحران نیز خواهد گذشت و افزود: «بازداشت‌ها، تعقیب‌ها و ترورها از بدو پیدایش حماس ادامه داشته، اما هرگز موفق به نابودی آن نشده‌اند. این یک جنگ قدیمی و همیشگی است».

حماس چگونه در کرانه باختری آغاز شد؟

حضور حماس در کرانه باختری از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ابتدا تمرکز فعالیت آن بر جذب فلسطینیان از طریق مساجد بود و سپس به اجرای عملیات‌های تیراندازی و تلاش برای ربایش نظامیان روی آورد.

حماس با اجرای عملیات‌های انفجاری در داخل اسرائیل، در کرانه باختری شناخته‌تر شد و این اقدامات با آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ شدت یافت. سپس در انتخابات ۲۰۰۶ مشارکت کرد و رهبرانی از کرانه باختری را برای شرکت در انتخابات قانون‌گذاری معرفی کرد که منجر به پیروزی بر فتح شد و جایگاه سیاسی حماس را تقویت کرد.

می‌توان گفت که پیش از شکاف داخلی فلسطین در سال ۲۰۰۷، فعالیت‌های حماس در کرانه باختری رسمی، علنی و گسترده بود، اما پس از آن، هر نوع فعالیتی برای حماس ممنوع اعلام شد. تشکیلات خودگردان فلسطینی اعضای حماس را بازداشت، منابع مالی آن را تعقیب و سلاح‌هایش را مصادره کرد و مؤسسات وابسته به آن را بست؛ اقدامی که به تضعیف حضور این جنبش در کرانه باختری انجامید.

منبعی امنیتی در فلسطین گفت: «دستور کار حماس همواره عامل بی‌ثباتی در کرانه بوده و این همان چیزی است که تشکیلات خودگردان با آن مقابله کرده، نه با خود جنبش».

پیش و پس از ۷ اکتبر، استفاده حماس از سلاح در کرانه باختری کاملاً ممنوع بود. این موضوع بارها به برخوردهایی با تشکیلات خودگردان منجر شد. با این حال، پس از ۷ اکتبر، برخی سلول‌های حماس حملاتی را علیه اهداف اسرائیلی در کرانه انجام دادند، اما این حملات در حد انتظارات رهبران حماس نبود.

فلسطینی‌ها در ژانویه گذشته پرچم‌های حماس، فلسطین و حزب‌الله را در کرانه باختری برافراشته‌اند (رویترز)

یک منبع آگاه فلسطینی در کرانه باختری گفت که رهبری حماس در نوار غزه «روی حضوری بزرگ‌تر در کرانه باختری حساب کرده بود، حضوری که بتواند توازن را بر هم بزند».

رهبران سیاسی و نظامی حماس از همان لحظات آغازین حمله ۷ اکتبر، بارها از کرانه باختری خواستند وارد عرصه نبرد شود، اما چنین چیزی رخ نداد.

احتمال ورود کرانه به خط درگیری، یکی از نگرانی‌های دائمی اسرائیل در طول جنگ بود. شاباک بارها هشدار داده بود که انتفاضه‌ای سوم ممکن است شکل بگیرد و سلول‌های خفته حماس فعال شوند.

شاباک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ موفق به خنثی‌سازی ۱۰۴۰ «عملیات تروریستی بزرگ» در کرانه باختری شده است، از جمله ۶۸۹ مورد تیراندازی، ۳۲۶ مورد انفجار، ۱۳ مورد چاقوکشی، ۹ مورد زیر گرفتن با خودرو، ۲ عملیات انتحاری و یک مورد آدم‌ربایی.