۱۰ سال پس از «توافق بر سر ایران و جولان»

«الشرق الاوسط» جزئیات مذاکرات محرمانه و توقف آن در پی اعتراضات «بهار عربی» را افشا کرد

بشار الاسد رئیس جمهور سوريه در دیدار با جان کری رئیس وقت کمیته امور خارجه سنای آمریکا در 8 نوامبر 2010 (AP)
بشار الاسد رئیس جمهور سوريه در دیدار با جان کری رئیس وقت کمیته امور خارجه سنای آمریکا در 8 نوامبر 2010 (AP)
TT

۱۰ سال پس از «توافق بر سر ایران و جولان»

بشار الاسد رئیس جمهور سوريه در دیدار با جان کری رئیس وقت کمیته امور خارجه سنای آمریکا در 8 نوامبر 2010 (AP)
بشار الاسد رئیس جمهور سوريه در دیدار با جان کری رئیس وقت کمیته امور خارجه سنای آمریکا در 8 نوامبر 2010 (AP)

سوریه و اسرائیل، به لطف میانجیگری آمریکا، ۱۰ سال پیش در آستانه دستیابی به توافق قرار گرفته بودند. پیش نویس این توافق که توسط واسطه آمریکایی نوشته شده بود، شامل قطع روابط «نظامی» دمشق با تهران و حزب‌الله لبنان در ازای بازپس‌گیری مجدد بلندی‌های جولان اشغالی از سوی اسرائیل، طبق مرزهای ۴ ژوئن ۱۹۶۷ بود.
این مسئله از سوی مقامات حاضر در «مذاکرات محرمانه» بین بشار اسد رئیس‌جمهور و بنیامین نتانیاهو نخست ‌وزير اسرائیل به رهبری فرد هوف فرستاده آمریکا به روزنامه الشرق الاوسط اعلام شد.
باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق آمریکا و معاونش جو بایدن (رئیس‌جمهور فعلی) از این مذاکرات مطلع بودند.
 هیچ اظهارنظری از طرف دمشق، که اصرار بر «بازگرداندن کامل جولان» و «روابط استراتژیک با ایران» دارد، وجود ندارد.
هوف امروز برای الشرق الاوسط نوشت که، در ۲۸ فوریه ۲۰۱۱ «دیپلماسی آمریکا در دستیابی صلح بین سوریه و اسرائیل به نقطه اوج خود رسید. رئیس‌جمهور اسد اظهار داشت که قصد دارد روابط نظامی خود را با ایران، حزب‌الله و حماس قطع کند، مشروط بر اینکه اسرائیل متعهد شود همه زمین‌هایی را که در ژوئن ۱۹۶۷ تصرف کرده را بازگرداند. نتانیاهو به جدی بودن میانجیگری اذعان کرد و تیم خود را بر اساس پیش نویس آمریکایی به سمت پسش بردن معاهده هدایت کرده بود».
رابرت فورد سفیر اسبق آمریکا در سوریه که در نشست‌های مذاکره شرکت کرده بود، سفرهای هوف به دمشق را در گفتگو با الشرق الاوسط تأیید کرد.
منبع دیگری نیز گفت: «مشخص نبود که دو طرف در مورد جدول زمانی و پرونده آب‌های جولان توافق کرده‌اند یا خیر».
یک مقام سابق آمریکایی نیز به الشرق الاوسط تأکید کرد که «آمریکا در جدی بودن مذاکرات شک نداشت».
این افشای اطلاعات در آستانه دهمین سالگرد اعتراضات سوریه مهم شمرده می‌شود، خصوصاً از آنجایی که مسکو اکنون برای «اعتمادسازی» بین دمشق و تل آویو تلاش می‌کند.
همچنین برخی گزارش‌ها از علاقه برخی از دولت‌ها به آزمایش امکان انعقاد توافق صلح و «دور شدن» از تهران در ازای ارائه «مشوق‌هایی» برای بازسازی سوریه و حل مشکلات اقتصادی آن حکایت دارد.



سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)
TT

سرگردانی اروپا درباره وضعیت پس از بایدن

 (dpa)
(dpa)

با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، رهبران اروپایی که در بوداپست گرد هم آمده‌اند، به سرعت نسبت به این تحول واکنش نشان دادند. این نشست، تحت عنوان «گروه سیاسی اروپا» با حضور تمامی کشورهای اروپایی به جز روسیه برگزار شد، و روز جمعه تنها به سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا اختصاص خواهد داشت.

بازگشت ترامپ، باری دیگر ایده «استقلال راهبردی» را مطرح کرده و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، که از طرفداران اصلی آن است، با تأکید بیشتر این موضوع را بیان کرد. او در سخنرانی طولانی خود، با استناد به دلایل مختلف، بر ضرورت مدیریت سرنوشت اروپا توسط خود اروپایی‌ها تأکید کرد. مکرون اشاره کرد که برخی کشورهای اروپایی همچنان ترجیح می‌دهند روابط خود را با ترامپ به‌خاطر محافظت از «چتر امنیتی آمریکا و ناتو» تنظیم کنند.

این سخنرانی به‌صورت زنده از سایت کاخ الیزه در شبکه اجتماعی «ایکس» پخش شد. این موضوع در پی تماس تلفنی چهارشنبه شب بین مکرون و ترامپ مطرح شد که کاخ الیزه آن را «بسیار خوب» توصیف کرد. طرفین توافق کردند برای بازگشت صلح و ثبات و حل بحران‌های بزرگ بین‌المللی همکاری کنند.

مکرون همچنین بر اهمیت نقش اروپا در مسائل اوکراین و خاورمیانه تأکید کرد. این موضوع ناشی از نگرانی فرانسه از رویکرد احتمالی ترامپ در انجام توافقات یکجانبه بدون مشورت با متحدان اروپایی‌ است. با پیروزی ترامپ، اروپا به‌طور جدی نگران است که در صورت کاهش تعهدات آمریکا نسبت به ناتو، «بی‌پناه» شود. به همین دلیل، ساختن دفاع اروپایی با رویکرد «استقلال راهبردی» به اولویت نخست تبدیل شده است.

مکرون در سخنانش به همتایان اروپایی خود، تهدیدهایی را که اروپا را احاطه کرده برشمرد؛ از جمله جنگ اوکراین، تروریسم، مهاجرت غیرقانونی، تنش‌ها بین کشورها مانند وضعیت بین آذربایجان و ارمنستان، و رقابت‌های ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین که به دنبال منافع خود بدون توجه به قوانین بین‌المللی هستند. او گفت: «آیا دیگران تاریخ ما را می‌نویسند یا ما خود می‌خواهیم آن را بنویسیم؟» و پاسخ داد که به‌نظر او، اروپا توانایی این کار را دارد. او اضافه کرد که راه رسیدن به این هدف از طریق اقدامات عملی و ایمان به توانایی‌های اروپا در تحقق استقلال راهبردی است.

مکرون این فرصت را غنیمت شمرد تا به ترامپ پیام دهد که پیروزی اوکراین به سود اروپا خواهد بود و اروپا نباید اجازه دهد روسیه پیروز شود، چراکه پیروزی روسیه یعنی قدرت‌گیری یک امپراتوری در مرزهای اروپا و احتمال برنامه‌های توسعه‌طلبانه آن پس از اوکراین.

بنجامین حداد، وزیر امور اروپایی فرانسه، در این باره گفت که اگر اروپایی‌ها مسئولیت امنیت خود را بر عهده نگیرند، دیگران سرنوشتشان را تعیین خواهند کرد.

در عین حال، مکرون تأکید کرد که اروپا باید خود را با شرایط جدید پس از انتخاب ترامپ تطبیق دهد و نمی‌تواند همیشه دفاع از امنیت خود را به آمریکایی‌ها بسپارد. او بر این باور است که دفاع از منافع اروپا باید در اولویت اروپایی‌ها باشد، اما بدون رد همکاری با ناتو و بدون ملی‌گرایی افراطی که باعث ضعف اروپا شود. به‌گفته او، راه درست این است که اروپا بیداری راهبردی داشته باشد و به‌سرعت به سمت ساختن نیروی دفاعی مستقل خود حرکت کند که با چارچوب ناتو سازگار باشد، اما در عین حال از آن استقلال داشته باشد.

مکرون با این موضع می‌خواهد نقش اصلی در گفتگو با ترامپ را ایفا کند و حد و مرز روابط با واشنگتن را مشخص کند. با این حال، بسیاری تردید دارند که اروپا بتواند به‌طور جمعی این مسیر را دنبال کند، زیرا برخی کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند امنیت خود را از طریق حمایت آمریکا و ناتو تأمین کنند.