جشنواره فیلم عربی مالمو تا ۱۱ آوریل ادامه دارد. این جشنواره ۴۰ فیلم عربی، ۱۵ فیلم بلند و ۲۵ فیلم کوتاه، از ۱۱ کشور را به نمایش گذاشت. ۱۲ فیلم بلند و ۱۷ فیلم کوتاه به عنوان فیلم های بخش مسابقه و بقیه در بخش «لیالی عربیه» معرفی شدند.
جشنواره مالمو در سال ۲۰۱۱ تحت مدیریت محمد قبلاوی در شهر مالمو در سوئد آغاز به کار کرد.
دولت سوئد با ساپورت مالی در رشد و رونق این جشنواره سهیم بود و دست اندرکاران جشنواره نیز در راستای تقویت و ارتقای جایگاه و اعتبار این رویداد سینمایی کوشیدند تا اینکه هر سال با ارائه فیلم های عربی مرغوب و معتبر و جالب پر رونق تر و جذاب تر شد.
-روایت پناهندگی
فیلم سعودی «حد الطار» ساخته عبد العزیز الشلاحی از جمله فیلم های این دوره است. این فیلم ۹۲ دقیقه ای روایت یکی از محله های مردمی در مرکز ریاض را بازگو می کند. عدوی فهد نقش اصلی «حد الطار» (The (Tambour of Retribution برای کسب درآمد در عروسی ها آهنگ می خواند. او زیر بار ازدواج با کسی که دوست ندارد نمی رود.
«حد الطار» اوایل سال میلادی جاری در سعودی روی پرده سینما رفت و موفق بود. این فیلم سعودی به عنوان فیلم افتتاحیه بخش «چشم انداز سینمای عرب» جشنواره فیلم قاهره در دسامبر ۲۰۲۰ به نمایش گذاشته شد و مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفت.
بی گمان فیلم افتتاحیه جشنواره مالمو «الرجل الذی باع ظهره» (مردی که پوستش را فروخت) بود. این فیلم تونسی ساخته خانم کوثر بن هنیه موفقیت ها و جوایز متعددی پس از اکران در سپتامبر پارسال در جشنواره ونیز ایتالیا کسب کرد.
«الرجل الذی باع ظهره» درباره سام، مرد جوان سوری است که برای فرار از جنگ داخلی به لبنان پناهنده می شود. او با یک هنرمند بلژیکی آشنا می شود و به او قول می دهد تا در جریان درخواست پناهندگی به بلژیک کمکش کند. البته هنرمند بلژیکی برای سام یک شرط می گذارد و می گوید به شرطی کمکش می کند که اثر هنری خود را در پشت جوان سوری به وجود آورد.
دوست دختر سام قبلا به بلژیک رفته و با یک کارمند سفارت سوریه در بروکسل ازدواج و به سام خیانت کرد.
سام حالا در مسیری گام برمی دارد که نه تنها دوست دخترش بلکه حس تعلق به مکان و هویت را هم از دست می دهد و به جای آن با حس توهین و سرخوردگی دست و پنجه نرم می کند. این فیلم از زاویه جدیدی به مساله پناهندگی و گریز از شرایط موجود و افتادن در دام شرایط پیچیده و سرشار از تناقض نگاه و مفاهیم اخلاقی و اجتماعی و عاطفی را برجسته می کند.
البته قبول این فرض که کار سام به دلیل سادگی و تمایل برای پیوستن به دوست دخترش به این تجربه کشیده شد دشوار است چون سام از همان ابتدا فهمید که دوست دخترش با مرد دیگری ازدواج کرده اما گویا این یک شکاف کوچکی است که با عناصر روایتی مشوق و اجرای خوب پر شد.
گفتنی است که گویا شخصیت نقاش برگرفته از یک نقاش بلژیکی وویم دلووی است چون این هنرمند هم یکی از تابلوهایش را روی کمر مردی به نام سام ستاینر کشیده است.
فیلم دیگر این جشنواره با عنوان «نحن من هناک» (ما اهل آنجاییم) ساخته وسام طانیوس است. فیلم مستند درباره دو برادر (پسرعموهای کارگردان) است که از سوریه به لبنان و از آنجا به آلمان می روند و از هم جدا می شوند.
دو برادر آرزوی مهاجرت دارند و وقتی به لبنان می رسند کارگردان فیلم آنها را ملاقات می کند. این دو از ترکیه با قایق راهی اروپا و در آلمان مستقر می شوند. کارگردان تلاش کرد که داستان تلاش دو جوان برای مهاجرت را بازگو کند.
-دو فیلم درباره فلسطین
دو فیلم جالب توجه در جشنواره مالمو درباره فلسطین به نمایش گذاشته شده است. موضوع اصلی دو فیلم درباره مساله فلسطین است اما جنبه انسانی محور اصلی این دو اثر بوده و اینگونه به مخاطب القا می کند که دو فیلم درباره دیدگاه خاصی نیستند و شعار نمی دهند.
«غزه مون آمور» یکی دیگر فیلم های فلسطینی ساخته برادران عرب و تارزان ناصر است. این فیلم روایت علی عیسی (سلیم ضو) ماهیگیری است که تنها زندگی می کند. روزی یک مجسمه برنز به تورش می افتد و آن را در خودرو پنهان می کند. ماموران پلیس فلسطینی در یورش به خانه اش مجسمه را پیدا می کنند. او مورد بازجویی قرار می گیرد. علی عیسی عاشق یک دختر خیاط است اما خجالت می کشد به او ابراز علاقه و ازش خواستگاری کند.
این فیلم تصویرگر مشکلی است که مردم غزه هر روز با آن مواجه هستند: «مسلمانان تندرو» از یک طرف و از طرف دیگر «حماس» که قدرت را با مشت آهنین در دست دارد.
این فیلم از گفتمان سیاسی فاصله گرفته و بازجو در جریان پرونده یک تندیس بی نام و نشان را با نگاه طنز آلود در چند سکانس به تصویر کشیده است. رفتار بازجو به گونه ای است که انگار به زور در صدد اثبات اتهام علیه یک مرد بیگناه است و انگار که علی عیسی یک تندیس گرانقیمت را پنهان کرده یا اینکه یک راز خطرناک ورای این مجسمه است.
عیسی یک مرد تنها است و این تنهایی حکایت انزوای جامعه ای است که از مسیرهای نوید بخش خارج و وارد تونل تاریک و تلاش برای زنده ماندن شده است.
فیلم فلسطینی «غزه مون آمور» (غزه عشق من) و فیلم اردنی «۲۰۰ متر» به اسکار راه یافتند اما به عنوان فیلم های نامزد برای بهترین فیلم خارجی معرفی نشدند.
«۲۰۰ متر» به مساله فلسطین از زوایه بی سابقه پرداخته است. مصطفی (علی سلیمان) شخصیت اصلی ساکن شهری در نزدیکی طولکرم است. همسر و فرزندان مصطفی در یک قدمی محل سکونت او که در کنترل اسرائیل است زندگی می کنند. یک دیوار دو بخش غربی و شرقی شهر را جدا می کند.
فاصله بین مصطفی و خانواده اش تنها ۲۰۰ متر است. مصطفی هر شب با همسر و بچه هایش تلفنی صحبت می کند تا گرمای خانواده را حس کند. دست آخر طرفین چراغی را به نشان «شب بخیر» روشن و خاموش می کنند.
پسر کوچک مصطفی تصادف می کند. خبر به گوش مصطفی می رسد و او به دنبال راهی برای ورود به بخش اشغالی بدون داشتن مجوز قانونی است. مسیر طولانی مصطفی آغاز می شود.
علی سلیمان بازیگر فلسطینی یک چهره شناخته شده در عرصه بازیگری در جهان عرب و کشورهای جهان است. او در فیلم «الجنه الان» (بهشت اینک است) ساخته هانی ابو اسعد خوش درخشید و این فیلم در چندین جشنواره بین المللی به نمایش گذاشته شد.
علی سلیمان در این فیلم هم نشان داد که چه مهارت فوق العاده ای برای انتقال حس بشر دوستانه و نگرانی درباره وضعیت پسرش دارد.