واکنش روزنامه‌های ایران به حادثه نطنز: راه نفوذ کماکان باز است

واکنش روزنامه‌های ایران به حادثه نطنز: راه نفوذ کماکان باز است
TT

واکنش روزنامه‌های ایران به حادثه نطنز: راه نفوذ کماکان باز است

واکنش روزنامه‌های ایران به حادثه نطنز: راه نفوذ کماکان باز است

مقارن با پانزدهمین سالگرد "روز ملی فناوری هسته‌ای" در ایران و گازدهی به ماشین‌های نسل جدید سانتریفیوژ در مجتمع غنی‌سازی نطنز و تست مکانیکی سانتریفیوژ IR-9، روز یکشنبه، اما تأسیسات نطنز برای دومین بار در طول یک سال دچار حادثه شد. روزنامه‌های چاپ روز دوشنبه در تهران به این موضوع پرداختند.

پیام‌های هشدارآمیز اسرائیل به آمریکا
روزنامه «توسعه ایرانی» نیز در مطلبی با عنوان «راه نفوذ کماکان باز است» در این باره نوشت: «به دلایل امنیتی اطلاعاتی از جزئیات حادثه ۱۲ تیرماه سال قبل منتشر نشد اما یک ماه بعد برخی مانند کریمی قدوسی و مجتبی ذوالنوری، تأکید کردند که بررسی‌ها حاکی از نفوذ و رخنه در مسائل حراستی و حفاظتی است. حتی برخی مدعی شدند که عامل نفوذی موردنظر نیز شناسایی شده اما رفته رفته آن حادثه در میان سایر اخبار کمرنگ شد و در نهایت دیگر خبری از آن نشد».
این روزنامه می‌افزاید: «این بار نیز توضیح بیشتری داده نشد و مقامات به همین مقدار مختصر اکتفا و ارائه توضیحات بیشتر را موکول به بررسی‌های بیشتر کردند. بسیاری دیگر معتقدند که احتمالاً ابعاد حادثه دیروز قابل توجه بوده که سازمان انرژی اتمی آن را رسانه‌ای کرده، وگرنه نیازی به انتشار خبر آن نبود».
به گفته این روزنامه «گرچه جنگ میان کشتی‌های دو طرف و روی آب‌ها ماه‌هاست که در جریان است، اما بسیاری معتقدند که حمله اخیر به ایران‌ساویز و به ویژه حادثه دیروز نطنز، مشخصا مربوط به مذاکرات جاری در وین و در واقع پیام‌های هشدارآمیز اسرائیل به آمریکا هستند تا مبادا در این مذاکرات امتیازی به ایران بدهد».
نویسنده این مطلب در پایان نتیجه می‌گیرد: «در کنار این اظهارات خوش‌بینانه، آنچه خطرناک و نگران‌کننده به نظر می‌رسد اما این است که ظاهراً رخنه نفوذی به قوت خود باقی است و تجربه حمله تیرماه پارسال به تأسیسات نطنز، کمکی به بستن این رخنه نکرده‌است».

شکست محدودیت مکانی غنی سازی
روزنامه "فرهیختگان" زیر نظر علی اکبر ولایتی مشاور بین‌الملل رهبر ایران نیز در مطلبی با عنوان "پاسخ قاطع میدانی و تکثیر تاسیسات زیرزمینی" نوشت: "تهران باید برای افزایش فشار به طرف‌های غربی و به خصوص با توجه به خرابکاری‌های انجام شده محدودیت مکانی غنی سازی را نیز شکسته و دست به گسترش تعداد تاسیسات غنی سازی بزند. این اقدام در سایه پیشرفت فناوری‌های ساخت سانتریفیوژ در ایران امکان پذیر است".
این روزنامه می‌پرسد: "نقش بازرسی‌های آژانس در خرابکاری‌های هدفمند نطنز چیست؟ چرا باید ایده غنی سازی در اماکنی مثل فردو استمرار پیدا کند؟ پاسخ به خرابکاری نطنز چطور باشد؟".
نویسنده این مطلب در ادامه با اذعان به می‌نویسد: "تاسیسات هسته‌ای نطنز به جز نفوذپذیری تجهیزاتی از دسترس‌پذیری هوایی نیز رنج می‌برد. این تاسیسات در مرکز ایران و در کنار رشته‌کوه‌های منشعب از زاگرس ایجاد شده‌اند تا حمله به آنها سخت باشد. چه اینکه حملات هوایی حتی با برخی سلاح‌های دورایستا به این تاسیسات نیز مشکل است. از سوی دیگر زیرزمینی کردن این تاسیسات در محیط کوهستانی باعث افزایش ضریب امنیت‌بخشی از تاسیسات شده‌است. بااین‌حال تاسیسات روزمینی نطنز درمعرض حملات به وسیله پهپادهای انتحاری هستند".
وی ادامه می‌دهد: "در امور پیمانکاری تاسیسات هسته‌ای نطنز با توجه به گستردگی اقدامات عمرانی و زیرساختی و تعداد نفرات بالا و شرکت‌های متعدد دخیل در امور کلی و جزئی آن، مساله نفوذ و آلوده‌سازی تاسیسات موضوعی دور از ذهن و درحال‌حاضر ناپیدا نیست. نفوذ مساله‌ای بدیهی در زیرساخت‌های گسترده دفاعی و فناوری یک کشور است اما این سطوح نیز قطعا دارای درجه‌های خاص خود است".
روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران نیز این حادثه را " تحفه وین برای نطنز" توصیف کرد و نوشت: "دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای عضو برجام برای آنچه احیای برجام خوانده می‌شود ادامه دارد، اما غرب و فرزند نامشروع آن رژیم صهیونیستی همزمان خط خرابکاری را در تأسیسات هسته‌ای ایران ادامه می‌دهند تا به زعم خود حین مذاکره هم دست از قدرت‌نمایی برنداشته باشند و در نهایت خروجی مذاکرات حفظ تحریم‌ها با برچسب‌های متفاوت و در عین حال بازگرداندن ایران به محدودیت‌های برجامی باشد".
این روزنامه افزود: "روند مذاکرات وین تا زمان نتیجه قطعی نمی‌تواند مانعی بر سر راه توسعه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران باشد و غرب باید متوجه باشد که تداوم تحریم‌های ایران روند این توسعه را حتی تسریع خواهد کرد".

تخریب فضای دیپلماتیک
روزنامه اصلاح طلب «اعتماد» نیز از «تلاش تل‌آویو برای تخریب مسیر دیپلماسی» گفت و نوشت: «سابقه اسراییل در سرقت اسناد هسته‌ای ایران، ترور دانشمندان هسته‌ای که آخرین آنها شهید محسن فخری‌زاده بود به علاوه حمله به پایگاه‌های نیروهای مورد حمایت ایران در سوریه شائبه‌های دست داشتن تل‌آویو در دو حادثه اخیر حمله به کشتی ایرانی در دریای سرخ و تأسیسات نطنز را تقویت می‌کند».
این روزنامه با اشاره به «تروریسم هسته‌ای علیه رفع تحریم» ادامه داد: «تغییر دولت در ایالات متحده آمریکا و روی کار آمدن جو بایدن با شعار انتخاباتی بازگشت به برجام به معنای تعبیر کابوس بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسراییل بود. با این همه اسراییل در پشت صحنه تلاش برای دور کردن ایران و آمریکا از فضای به وجود آمده برای احیای توافق هسته‌ای را آغاز کرده‌است. یکی از ابزارهای نتانیاهو برای تخریب فضای دیپلماتیک به وجود آمده، تحریک تهران به اقدام‌های واکنشی و ماهیگیری از بحران به وجود آمده‌است. سیاستی نخ‌نما که تاکنون بارها و بارها از سوی تل‌آویو اجرایی شده اما واکنش ایران هیچ‌گاه هیجانی و نزدیک به واکنش مطلوب تل‌آویو نبوده‌است».
به گزارش این روزنامه، «در شرایطی که تمام شواهد نشان از دست داشتن اسراییل در خرابکاری در تأسیسات نطنز دارد باید دید که واشینگتن تا چه اندازه پیام تل‌آویو از این حمله را مورد توجه قرار خواهد داد».



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.