هشدار مقامات سابق آمریکا به بایدن نسبت به لغو تحریم‌های ایران

آنها به «الشرق الاوسط» تأکید کردند که کارزار «فشار حداکثری»، رژیم را تضعیف کرده‌است

هشدار مقامات سابق آمریکا به بایدن نسبت به لغو تحریم‌های ایران
TT

هشدار مقامات سابق آمریکا به بایدن نسبت به لغو تحریم‌های ایران

هشدار مقامات سابق آمریکا به بایدن نسبت به لغو تحریم‌های ایران

در حالی که دولت رئیس‌جمهور بایدن با تلاش برای بازگشت به توافق هسته ای ۲۰۱۵ به دنبال «پیروزی دیپلماتیک» است، اعضای دولت رئیس‌جمهور سابق دونالد ترامپ در حال رصد این اقدامات هستند و به گفته آنها، نوعی «قهقرایی» از دستاوردهای چهار سال گذشته‌است.
آنها همچنین با مراحل مذاکره با رژیم ایران در وین، در چارچوب کنار گذاشتن «سلاح تحریم‌ها» ابراز مخالفت کردند.
مقامات پیشین انتقاد رابرت مالی نماینده ویژه بایدن در امور ایران، از سیاست دولت ترامپ مبنی بر این که سیاست تحریم «شکست خورده‌است و هیچ نتیجه ای نداشته‌است» را رد کردند.
الیوت آبرامز فرستاده ویژه سابق آمریکا در امور ایران و ونزوئلا، به «الشرق الاوسط» گفت که کارزار «فشار حداکثری» فقط برای دو سال، منجر به عدم دسترسی ایران به حداقل ۷۰ میلیارد دلار شد، که «ممکن است برای تروریسم و برنامه موشکی هزینه می‌شد».
وی تأکید کرد که اگر ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری گذشته ۲۰۲۰ پیروز شود، «ایرانی‌ها بر توافقی پای کار می‌آمدند که طولانی‌تر و محکم تر بود، زیرا چهار سال دیگر را تحمل نمی‌کردند». وی معتقد است که دولت فعلی کاملاً متعهد به بازگشت به توافق است.
آبرامز خواستار ادامه محدودیت‌ها برای مدت طولانی‌تر شد و گفت که گفت و گوها با ایرانی‌ها باید شامل برنامه موشک‌های بالستیک و حمایت آنها از تروریسم در منطقه باشد.
وی توضیح داد که «مشکل این است که، با بازگشت به توافق، آنها از تمام نفوذ خود برای مذاکره در مورد چنین موارد اضافی صرف نظر می‌کنند، بنابراین این سیاستی است که نمی‌تواند موفق شود و من به نتایج آن شک دارم، مگر اینکه علی خامنه ای تصمیم بگیرد که توافق را به صورت کامل لغو کند».
آبرامز با اشاره به دیدگاه اروپایی‌ها گفت: «اروپایی‌ها اختلاف نظر دارند. بریتانیا اکنون برخلاف سال ۲۰۱۵ خارج از اتحادیه اروپا است، در حالی که فرانسه از مذاکرات جان کری در سال ۲۰۱۵ انتقاد می‌کرد و می‌گفت که او مذاکره کننده بدی است و چیزهای زیادی را قبول کرد، بنابراین ممکن است در دولت بایدن نگران این مشکل باشند».
وی اختلاف اصلی را در اختیار آمریکا دانست و با اشاره به گزینه جنگ برای متوقف کردن ایران گفت، «آمریکا گزینه نظامی دارد و آنها این کار را نمی‌کنند».
همچنین گابریل نورونها مشاور ویژه سابق وزیر امور خارجه مایک پمپئو، در مورد ایران، تأکید کرد که تحریم‌های آمریکا «بسیار موفق» بود، زیرا منجر به کاهش ۲۸ درصدی بودجه دفاعی ایران در سال ۲۰۱۹ و ۲۵ درصد دیگر در سال بعد شد. هزینه‌های ایران برای گروه‌های نیابتی منطقه حدود ۲۰۰ میلیارد دلار کاهش یافت. او اشاره کرد که آنها «ورشکسته هستند و نمی‌توانند کشورهای صلح آمیز خاورمیانه را تهدید کنند».
نورونها پیش‌بینی کرد که «ایران برای مدت طولانی تری دوام بیاورد و در هنگام مذاکرات وین با اولین پیشنهاد ایالات متحده موافقت نخواهد کرد، اما احتمال دارد که آنها موافقت کنند که مذاکرات در وین برای یک زمان دیگر ادامه یابد، به طوری که واشینگتن تحریم‌هایی را اعمال نمی‌کند، یا فشارهای جدیدی بر تهران وارد نمی‌کند، و شاید این گفت و گوها چندین ماه ادامه داشته باشد».
 وی گفت: لغو کلیه تحریم‌ها بدون پایان دادن به سه موضوع مهم با ایران «یک اشتباه تلخ» خواهد بود، این سه محور عبارتند از: «توقف کامل برنامه هسته ای ایران»، «آزادی گروگان‌های خارجی» و «پایان حمایت آنها از تروریسم».
نورونها نسبت به «اعتماد به وعده ایران» هشدار داد و از بایدن خواست قبل از انحلال برنامه هسته ای از کاهش هرگونه تحریم‌ها خودداری کند و ایران را وادار به موافقت به اضافه شدن سایر موارد در مذاکرات، علاوه بر برنامه هسته ای خود کند.
نورونها گزارش داد که از آنجا که اروپا تحریم‌های ایران را اعمال نمی‌کند، به احتمال زیاد هر معامله ای که ایالات متحده بخواهد منعقد کند، پیش می‌رود، این به دلیل این واقعیت است که اروپایی‌ها ملزم به انجام هیچ اقدامی نیستند، با این حال، در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، «اروپایی‌ها به دنبال یک معامله قوی تر از آنچه که ایالات متحده برای آن چانه زنی کرده بود، بودند و آنها به ویژه موضع قوی تر را تشویق می‌کردند».
وی همچون آبرامز می‌گوید که بریتانیا برای دستیابی به توافق بهتر تلاش می‌کند، «فرانسه و آلمان اما احتمالاً آرام خواهند بود و به میانجیگری کمک خواهند کرد».
وی با بیان اینکه بایدن با مخالفت شدید کنگره روبرو است، گفت: «تقریباً همه جمهوری خواهان متعهد شده‌اند که تحریم‌ها را برگردانند مگر اینکه توافقی به عنوان پیمان نامه ای به سنای آمریکا ارائه شود، و مگر اینکه ایرانی‌ها بخواهند آنچه را که با رئیس‌جمهور ترامپ اتفاق افتاده تکرار کنند، باید به جدیت این تهدید پی ببرند».
وی افزود: «عناصر تندرو ایرانی نیز مخالف بازگشت به توافق هستند و من معتقدم این فقط یک تاکتیک مذاکره برای فشار بر آمریکایی‌ها است. اگر این امر محقق شود، بازگشت ایالات متحده به توافق یک پیروزی است با طعم معجزه، و در راستای نجات رژیم خواهد بود».
به نوبه خود، الی کوهانیم معاون ویژه سابق وزارت امور خارجه ایالات متحده برای نظارت و مبارزه با یهودستیزی و بزرگ شده ایران نیز گفت که دولت پرزیدنت ترامپ «از قدرت خارج شد، اما به دلیل تحریم‌های اقتصادی یک رژیم ضعیف همچنین یک اقتصاد بحرانی و پول ملی بی‌ارزش را در ایران به یادگار گذاشت، بنابراین دولت بایدن در این مذاکرات نفوذ زیادی دارد و آنها فقط باید از آن استفاده کنند».
کوهانیم دربارهٔ حضور چین و روسیه در مذاکرات وین هشدار داد، زیرا همه این کشورها امنیت ملی آمریکا را تهدید می‌کنند.
وی از دولت فعلی برای تحت فشار قرار دادن ایران جهت جلوگیری از نقض فجیع حقوق بشر، قبل از هرگونه لغو تحریم‌ها، و آزادی همه گروگان‌های آمریکایی و خارجی خواستار شد.
وی افزود: «دولت بایدن باید تشخیص دهد که ایران بزرگترین کشور حامی تروریسم در جهان است، با جاه طلبی‌های سلطه و امپریالیسم در خاورمیانه. ایران بارها و بارها ثابت کرده‌است که از منابع خود برای تأمین بودجه بازوهای تروریستی خود به منظور ایجاد بی‌ثباتی در منطقه استفاده می‌کند و هیچ دلیل موجهی برای توافق با رژیم ایران وجود ندارد که این توافق برای این کشور ضامن سلاح هسته ای در زمان مناسب باشد».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»