رمضان؛ ماه گرانی در ایران

تورم ایرانی‌ها را نگران کرده‌است.. گرانی ارزاق و سفره‌های خالی افطار

رمضان؛ ماه گرانی در ایران
TT

رمضان؛ ماه گرانی در ایران

رمضان؛ ماه گرانی در ایران

«در این ماه مبارک، حداقل انتظار داشتیم دولت نگذارد، قیمت‌ها دوباره اوج بگیرند.. اما متأسفانه همچون سال ۹۹ تورم افسار گسیخته‌است و قیمت‌ها سر به فلک کشیده.. با این وضع آشفته، دیگری امیدی باقی نمانده‌است». این را «حاج محمدعلی» یک شهروند ساکن جنوب تهران می‌گوید.
ایرانی‌ها امسال در حالی پا به ماه رمضان گذاشتند که قیمت اقلام اساسی به‌طور متوسط نسبت به رمضان گذشته بیش از ۵۰ درصد رشد داشته‌اند. آنها با سفره‌های آب رفته سحر را به افطار می‌رسانند و با غم نان سر به بالین می‌گذارند.
«حاج محمدعلی» که در دهه ششم زندگی خود به سر می‌برد سفره دلش را باز می‌کند و می‌گوید: «در حالی که قبلاً ماه رمضان ماه جمع شدن خانواده و شادی بوده، حالا به ماه گرانی و شرمندگی ما در قبال بچه‌هایمان تبدیل شده‌است. اکنون گذران زندگی برای ما و بسیاری از مردم بسیار سخت شده‌است».
ایران سال ۹۹ را با گرانی اقلام ضروری مردم پشت سر گذاشت؛ از لبنیات و تخم مرغ و روغن نباتی گرفته تا برنج و مرغ. این داستان اما در سال ۱۴۰۰ نیز ادامه دارد. کرونا و تحریم‌ها، ماه رمضان امسال را سخت‌تر و دشوارتر کرده‌اند.
روزنامه «دنیای اقتصاد» با اشاره به تغییرات قیمت اقلام خوراکی در ماه رمضان گزارش داد که قیمت برنج ایرانی به‌طور متوسط ۱۰ هزار تومان نسبت به سال قبل افزایش قیمت پیدا کرد و به ۳۵ هزار تومان رسیده‌است. عدس در ماه رمضان سال گذشته ۲۰ هزار تومان و لوبیا چیتی ۲۴ هزار تومان فروخته شد. هم‌اکنون عدس کیلویی ۳۰ هزار تومان و لوبیا چیتی ۳۵ هزار تومان فروخته می‌شود. همچنین گوشت گوسفندی در فروشگاه‌های سطح شهر تهران به ۱۵۰ هزار تومان و گوشت گوساله به ۱۲۰ هزار تومان رسید. متوسط قیمت این گوشت در اسفند سال گذشته حدود کیلویی ۱۱۷ هزار تومان بوده‌است. قیمت مرغ به بالای ۳۰ هزار تومان رسید. قیمت مرغ در شهریور سال ۹۹، حدود ۱۴ هزار تومان بود که اواخر آذر ماه به ۲۰ هزار و ۴۰۰ افزایش پیدا کرد و به‌تازگی به بیش از ۳۰ هزار تومان رسید.
جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت مربوط به آخرین ماه سال گذشته‌است، که حاکی از افزایش ۴۰ تا ۱۱۳ درصدی برنج، گوشت و شکر در اسفندماه سال ۱۳۹۹ نسبت به ماه مشابه سال ۱۳۹۸ است.

- بازار استان‌ها و نارضایتی مردمی

گزارش‌های خبرگزاری‌های رسمی در ایران از بازار در استان‌های مختلف این کشور حاکی از آن است که مردم امسال نیز همچون سال‌های گذشته در ماه رمضان دغدغه گرانی اجناس و کالاها را دارند.
در استان خوزستان علیرغم بازداشت معاون سازمان صمت استان و مسئول تنظیم ستاد بازار استان، وضعیت بازار همچنان بی سر و سامان دنبال می‌شود. به‌طور نمونه، قیمت برنج ۲۵ درصد، قیمت حبوبات ۱۵ درصد و قیمت تخم مرغ ۲۵ درصد افزایش یافته‌است.
در استان بوشهر، هزینه سفره سحر و افطار حداقل ۷۱ هزار تومان برآورد شده‌است که متوسط یک ماه آن بیش از ۲ میلیون و ۱۳۰ هزار تومان خواهد شد و می‌تواند ۸۰ درصد درآمد حداقل بگیرها نظیر قشر کارگری را به خود اختصاص دهد.
در اصفهان در حال حاضر قیمت خرما نسبت به پیش از ماه رمضان حدود ۱۵ درصد افزایش یافته‌است.
تبریز در این روزها شاهد گران شدن برخی از کالاهای ضروری همانند گوشت، مرغ و میوه و… بود که همین موضوع سبب نارضایتی شهروندان تبریزی شده‌است.
روغن که در صدر کالاهای چالش‌برانگیز سال ۹۹ بود و در استان فارس همچنان روند چالشی خود را حفظ کرده‌است.
گران‌شدن کالاهای اساسی در ماه مبارک رمضان سفره‌های سحر و افطار روزه‌داران خراسان جنوبی را کوچکتر کرده‌است و برخی خانواده‌ها حتی قادر به تأمین نیاز خانواده دو یا ۴ نفره خود هم نباشند. به طوری که برخی از مواد اولیه پخت شیرینی زولبیا و بامیه در حال حاضر نسبت به ماه رمضان سال قبل حتی تا ۱۰۰ درصد نیز افزایش داشته‌است.
زنجانی‌ها نیز نسبت به گران شدن کالاهای ضروری همانند برنج و حبوبات همانند عدس و لپه ناراضی هستند.

- واکنش‌ها: از کشورهای اسلامی یاد بگیرید

بی‌توجهی دستگاه‌های دولتی و سکوت آنها در خصوص روند افزایشی قیمت‌ها با واکنش نمایندگان مجلس روبرو شده‌است. آنها معتقدند که دولتمردان به جای مطرح کردن مباحث حاشیه ای و غیرضروری به مسئله معیشت مردم و کنترل گرانی و کمبود کالاها در بازار توجه کنند.
رامین نورقلی‌پور عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس ایران با اشاره به این که در همه کشورهای مسلمان با کاهش قیمت، مردم را تشویق به خرید می‌کنند، گفته‌است: «کنترل قیمت کالاهای اساسی در ایران در ماه مبارک رمضان، باید همانند سایر کشورهای اسلامی جدی گرفته شود».
علی اصغر عنابستانی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ایران نیز به خبرگزاری «خانه ملت» گفته‌است: «امروزه با یک دولت آکواریومی و خسته خارج از ساختار مردمی مواجه هستیم که سختی معیشت مردم را نمی‌بیند».
سیدکریم حسینی عضو کمیسیون اجتماعی در مجلس ایران نیز معتقد است: «این ایراد قطعاً در نوع مدیریت است و باید این نوع مدیریت اصلاح شود».

- دلار؛ به امید وین

بازار ارز اما به دور از هیاهوی رمضانی بازار کالا و طبق آنچه که «دریافت پالس مثبت از مذاکرات وین» عنوان شده، روز یک‌شنبه، اسکناس آمریکایی ۳۴۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. به گفته فعالان بازار ارز، خوش‌بینی به مذاکرات هسته ای، باعث شده که اسکناس آمریکایی هم چنان پشت مرز ۲۵ هزار تومانی باقی بماند.

- سفره‌هایی پر از شعار و بی خیالی

شهروندان ایرانی می‌گویند که از مسئولان فقط حرف‌های تکراری و وعده‌های غیرعملی می‌شنوند. سفره‌های آنها به جای غذاهای رنگارنگ، گرد شعار با چاشنی بی خیالی نشسته‌است.
یک خانم میانسال ساکن مرکز شهر تهران در حالی از مترو پیاده می‌شود، می‌گوید که نگران وضعیت آینده است. او می‌افزاید: «من کار و کاسبی داشتم که حالا با محدودیت‌های کرونا روی هواست. با آن خرج بچه‌های کوچکم را می‌دادم، اما دولت بدون جایگزینی، بازار ما را کساد کرده‌است».
او آهی می‌کشد و می‌گوید: «این روزها قیمت کالاهای اساسی انگار پرواز کرده، دیگر ما نمی‌توانیم مرغ و گوشت یا میوه بخریم، برای همین سلامت ما در خطر است».



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.