سریال رمضانی «قاهره- کابل» از قسمت های اول مورد توجه گسترده قرار گرفت. موضوع این سریال درباره تروریسم و تندروی و دلایل گسترش آن در چند دهه گذشته است. قاهره- کابل از زاویه ای نو و متفاوت به مسائل تروریسم نگاه کرده است. رویدادهای سریال در قاهره و کابل اتفاق می افتد؛ قاهره یکی از پایتخت های بزرگ جهان است که تروریسم و تندروی را تجربه کرده. کابل پایتخت افغانستان تحت کنترل گروه های تندرو است. سناریوی سریال ساخته حسام علی را عبد الرحیم کمال نوشته است. برخی منتقدان فیلم مصری بر این باورند که قسمت های اول سریال مشوق و جذاب بودند اما موضوع آن در قسمت های بعدی بر روی «سخنوری و نصیحت» متمرکز شد. نویسنده سریال در واکنش به این نقد گفت «در این سریال مفاهیم مغلوط را بدون نگاه فرا دستی بررسی کردیم».
سریال با نقش آفرینی ۴ بازیگر اصلی آغاز شد. رهبر یک گروه تروریستی و یک خبرنگار و مامور و کارگردان سینما. فتحی عبد الوهاب در نقش طارق کساب و طارق لطفی در نقش شیخ رمزی و خالد الصاوی در نقش عادل بیک و احمد رزق در نقش کارگردان خالد عبد الرحمان بازی می کنند.
خبرنگار پس از چندین سال دوری همه را در خانه خود دور هم جمع می کند. این سریال با فلاش بک به دوران کودکی ۴ نفر در اوایل دهه هشتاد میلادی در محله سیده زینب در مرکز قاهره اشاره می کند. ۴ نفری که هم بازی بودند و زیر یک پتو می خوابیدند و سوگند دوستی خوردند که اسمش را گذاشتند «سوگند پتو». هر کدام از آنها به گرانبهاترین چیزی که داشتند سوگند خورند که حکمرانی دنیا را بر عهده بگیرند.
طارق پول و عادل حقیقت و عدالت و خالد سینما و رمزی قرآن و شمشیر را انتخاب می کنند. دیدار بین ۴ نفر به صحنه تنش و دعوا بین مامور پلیس و فرد تروریستی تبدیل و سوپرایزهای پی در پی پس از سکانس قتل کارگردان سینما شروع می شود.
نبیل الحلفاوی بازیگر سرشناس و حنان مطاوع و شیرین و سمیره الامیر از اردن و یسرا المسعودی از تونس و ساره نخله از سوریه بازیگران دیگر این اثر هستند.
شخصیت های واقعی
در اول سریال گفته می شود که این «اثر واقعی نیست و هر گونه شباهت بین رویدادها یا نام های فیلم و واقعیت اتفاقی است» اما با این حال پس از پخش قسمت های اول گمانه زنی درباره شخصیت های واقعی داستان شروع شد. طارق لطفی که در نقش شیخ رمزی بازی می کند از جمله همین شخصیت هاست. عده ای می گویند این شخصیت اسامه بن لادن است اما گروه دیگری بر این باورند که شخصیت شیخ رمزی در واقع همان «رمزی بن الشیبه» از رهبران شناخته شده القاعده است. فتحی عبد الوهاب در نقش طارق کساب خبرنگار ظاهر شده که عده ای می گویند او همان یسری فوده خبرنگار است. نکته جالب اینجاست که فتحی عبد الوهاب در فیس بوک ویدیویی از گفتگوی سابق یسری فوده با یک مجری خارجی منتشر کرده است. مجری در این ویدیو از فوده می پرسد اگر بنا باشد از سرگذشت او فیلم درست کنند به نظر او چه کسی برای بازی در نقش فوده مناسب تر است؟ و فوده جواب می دهد «فتحی عبد الوهاب. چون چهره اش و استایلش خیلی خیلی مصری است».
خیریه البشلاوی منتقد سینما در این باره به الشرق الاوسط گفت «فتحی عبد الوهاب در نقشی که بازی می کند به شخصیت یسری فوده شباهت فراوان دارد».
اما عبد الرحیم کمال نویسنده این سریال نظر دیگری دارد. او در گفتگو با الشرق الاوسط گفت «دو نفر ارتباطی با یکدیگر ندارند. بن لادن مصری نیست و شخصیت خبرنگار لزوما به فرد خاصی اشاره ندارد بلکه چکیده ای از شخصیت های خیالی و کل خبرنگارانی است که در آن زمان فعالیت می کردند. شخصیت این خبرنگار بیش از یک ویژگی را در بر می گردد دقیقا مثل شخصیت شیخ رمزی که ویژگی های چندین تروریست را یکجا جمع کرده است».
سکانس های تکان دهنده در قسمت اول
اولین سکانس رویداد تکان دهنده کشته شدن شیخ الذهبی وزیر اوقاف مصر در ۱۹۷۷ از سوی «گروه تکفیر و مهاجرت» است. چند سکانس بعد نوبت به یک عملیات انتحاری در یکی از پایگاه های نظامی آمریکا در افغانستان می رسد. این عملیات کار یکی از پیروان شیخ رمزی است. در یکی از سکانس ها ویدیوهای مستند از مراسم خاکسپاری ام کلثوم پخش می شود. صحنه هایی از دوران کودکی رمزی و همسایه اش در یک فلش بک دیده می شود. همسایه به او می گوید آواز حرام است. در سکانس دیگری در قسمت دوم ترور پرزیدنت سادات در ۱۹۸۱ اتفاق می افتد و به فلش بک همسایه تندرو برمی گردیم که بذر تندرو و افراطی گری را در ذهن کودک کاشت و این ذهنیت در این کودک شکل گرفت و تثبیت شد.
موضوع تروریسم چند سال است که ذهن نویسنده این سریال را به خود جلب کرده. او افزود «تحقیق و مطالعه درباره تروریسم از انقلاب ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ ذهنم را به خود مشغول کرده تا اینکه به ۴ ستون اصلی رسانه و قدرت و تروریسم و هنر رسیدم که آن زمان عرصه زندگی در مصر را شکل دادند».
به گفته خیریه البشلاوی این سریال چشم انداز اجتماعی و سیاسی و فکری مهمی ارائه می کند. او افزود «شرایط اجتماعی دغدغه اصلی عبد الرحیم کمال نویسنده این سریال است. این سریال زیر ساختارهای شکل گیری تروریسم را ارزیابی و چارچوب فکری و روحی شخصیت های داستان را بیان می کند و دنبال دلایل این تحول و رشد ریشه های اسلام سیاسی در جامعه می گردد».
شیوه مستقیم
منتقدان سینمایی از چرخش قسمت های آخر سریال به سمت خطابه و نصیحت و گفتگوی مستقیم انتقاد کردند. انتقادات همچنین متوجه معلم تاریخ شده که نبیل الحلفای نقش او را بازی می کند. این معلم تاریخ یک شخصیت خیالی و بسیار ایده آل است که با واقعیت همخوانی ندارد. نویسنده در این باره می گوید «این سریال درباره اندیشه ها و مفاهیم مغلوطی است که در ذهن خیلی از افراد جا افتاده و ما سعی کردیم به اصل ماجرا برگردیم و ببینیم مشکل از کجا آب می خورد. باید با آرامش و استدلال و بدون نگاه فرادستی مساله را مو شکافی می کردیم. شیوه های مختلفی برای روایت و بازگویی رویدادها در درام های تلویزیونی داریم و کسانی که به یک سبک معین عادت کرده اند شاید از سبک متفاوت خوششان نیاید. این سریال در حقیقیت مقابله با باورها و عقایدی است که در ذهن مردم جا افتاده و باید خیلی محتاطانه عمل می کردم چون اینجا بحث عقیده و شریعت و کافر خواندن و ملحد بودن و روابط مسلمانان و مسیحیان است. چندین میلیون نفر این سریال را مشاهده می کنند که بخش بزرگی از آنها بی سواد هستند».
او به این مساله اشاره کرد که «معلم تاریخ یک مرد ۷۰ ساله است که بینش و دیدگاه خاص خودش را درباره زندگی و دنیا دارند که ممکن است خیلی ها با آن موافق نباشند. میزان مشاهده و انتقادات به این سریال بیش از حد انتظار بود. برای من مهم نیست که ترند شویم یا نه. فرقی به حالم نمی کند چون این چیزها واقعی نیستند. ترند واقعی این است که این سریال سال های سال در ذهن مردم بماند و تاثیر گذار باشد».
قسمت های بعدی این سریال تحولات فراوان و تکان دهنده به همراه دارد. قسمت آخر و پایان سریال غافلگیر کننده است. نویسنده سریال تاکید کرد «رویدادهای سریال یک سال قبل از انقلاب ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ اتفاق افتاد و سریال به رویدادهای مصر در سه دهه گذشته می پردازد».
