«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی

«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی
TT

«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی

«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی

«بافت تاریخی شهر جده» در حال آماده‌سازی برای بازیابی نشاط و پویایی اولیه خود از طریق یک پروژه عمرانی است که هدف اش توسعه آن به منظور حفظ عمق تاریخی باستانی منطقه قدیمی و تبدیل آن به یک مرکز جذاب برای پروژه‌های فرهنگی و تجاری و بهبود فضای زندگی در آن است.
«جده تاریخی» یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستان‌شناسی در سعودی است و یکی از مکان‌هایی است که در فهرست یونسکو ثبت شده‌است.

تأسیس آن به دوران قبل از اسلام برمی گردد، جایی که ماهیگیران پس از سفر خود در آنجا اتراق می‌کردند، تا این که خلیفه عثمان بن عفان در سال ۶۴۷ بعد از میلاد، بندری به مقصد مکه مکرمه را در آن ایجاد کرد و نقطه عطف بزرگی در آن شکل گرفت.
شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی روز دوشنبه (۱۵ شهریور ۱۴۰۰)، از آغاز پروژه احیای بافت تاریخی جده خبر داد که هدف آن بازسازی و توسعه زیرساخت‌های این منطقه، آماده‌سازی بهتر آن برای پذیرایی از گردشگران و احیای محلات قدیمی آن که زمانی شاهد یک حرکت فرهنگی و اقتصادی بود و شهری را شکل داد که اکنون در جهان شناخته شده‌است.

جده قدیم با دیواری بزرگ با هدف حفاظت از شهر احاطه شده بود. جده قدیم دارای قلعه‌ها و برج‌های دفاعی بود. همچنین شامل ۴ محله بود: المظلوم، الیمن، الشام و البحر، علاوه بر آنها محله دیگری به نام الکرنتینه بود که ورودی حجاجی بود که از طریق دریا وارد می‌شدند.
شهر جده به لطف تأسیس بندر، که منبع اقتصادی مهمی برای ساکنان منطقه بود و به دلیل اینکه نزدیک‌ترین شهر به مکه مکرمه است، به‌طور قابل توجهی گسترش یافت، به طوری که حجاجی که با کشتی می‌رسیدند قبل از رفتن به مکه مکرمه در آنجا اتراق می‌کردند و این امر باعث ایجاد محیطی مناسب برای تجارت و ایجاد بازارهای متعدد در قلب شهر شد.

گسترش شهر با گذشت سال‌ها افزایش یافت و دیوار آن شاهد دوره ای تاریخی بود که نشان دهنده میراث کهن جده است، تا اینکه آن محله‌های کوچک داخل دیوار به «جده تاریخی» یا «البلد» معروف شد.
این منطقه اکنون به مقصد و زیارتگاهی برای ساکنان شهر جده و گردشگرانی است که به آنجا می‌آیند تا با چشم خود گزیده‌هایی از آغاز آن شهر را مشاهده کنند؛ شهری که اکنون یکی از مهم‌ترین شهرهای سعودی است.

این منطقه شامل بیش از ۶۰۰ بنای میراثی، ۳۶ مسجد تاریخی، ۵ بازار بزرگ تاریخی، راهروها و میدان‌های باستانی و مکان‌هایی با اهمیت تاریخی، مانند آب‌نمای باستانی که مسیر اصلی برای حجاج بود و این پروژه قصد دارد آن را بازسازی کند تا به بازدیدکنندگان از جده تاریخی داستان بزرگ حج از آغاز اسلام را بازگو کند.
این پروژه تنها طرح احیا و توسعه جده قدیم در دوران حکومت سعودی نبود. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی شهرداری جده، دربارهٔ پروژه‌هایی که در منطقه تاریخی ایجاد شده‌اند، حاکی است، اولین پروژه تأسیس شهرداری جده قدیم در سال ۱۹۷۷ با هدف سازماندهی آن، تهیه طرح تفصیلی برای آن و طبقه‌بندی بناهای میراثی و بافت تاریخی شهری بود.

ساختمان‌های آن نیز مرمت، خیابان‌های آن آسفالت و دروازه دیوارهای آن در سال ۱۹۸۳ بازسازی شد. علاوه بر آن اداره حفاظت تاریخی جده، مربوط به حفاظت از بناهای میراثی و جلوگیری از تجاوز به آنها ایجاد شد.
پروژه پادشاه عبدالعزیز برای صیانت و محافظت از جده تاریخی در سال ۲۰۰۵ شامل تصویب سیاست‌هایی برای تعامل با بناهای میراثی و ایجاد بخش توسعه شهری، هسته اصلی توسعه آن را تشکیل داد.



سعودی با ثبت ۸ سایت باستانی در یونسکو به هدف ۲۰۳۰ رسید



روستای الفاو هشتمین منطقه باستانی سعودی در فهرست یونسکو است (واس)
روستای الفاو هشتمین منطقه باستانی سعودی در فهرست یونسکو است (واس)
TT

سعودی با ثبت ۸ سایت باستانی در یونسکو به هدف ۲۰۳۰ رسید



روستای الفاو هشتمین منطقه باستانی سعودی در فهرست یونسکو است (واس)
روستای الفاو هشتمین منطقه باستانی سعودی در فهرست یونسکو است (واس)

هشتمین سایت باستانی سعودی در فهرست یونسکو (سازمان علمی و آموزشی و فرهنگی جهان) ثبت شد و بدین ترتیب سعودی به هدف سند چشم انداز ۲۰۳۰ رسید. منطقه باستانی الفاو واقع در جنوب ریاض روز شنبه (۲۷ جولای) در جریان چهل و ششمین نشست کمیته میراث جهانی در نیودلهی هند در فهرست یونسکو قرار گرفت.
منظر فرهنگی «الفاو» به عنوان هشتمین سایت فرهنگی بسیار ارزشمند میراث جهانی در فهرست یونسکو ثبت شد. شهر «هگرا» در العلا و «حی الطریف» در منطقه باستانی الدرعیه و منطقه تاریخی جده و هنرهای صخره نگاری در حائل و واحه احساء و منطقه فرهنگی «حمی» در نجران و منطقه حفاظت شده «عروق بنی معارض» در سعودی پیش از این در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده اند.
شاهزاده بدر بن عبد الله بن فرحان وزیر فرهنگ در اکانت خود در شبکه اجتماعی «اکس» گفت «وزارت فرهنگ با ثبت منطقه باستانی «الفاو» در فهرست میراث جهانی یونسکو به هدف سند چشم انداز ۲۰۳۰ که ثبت ۸ منطقه باستانی در یونسکو است رسید.
عملکرد موفق دست اندرکاران حوزه فرهنگ سعودی در ثبت مناطق باستانی و تاریخی این کشور در فهرست یونسکو در سال های گذشته باعث شد تا میراث طبیعی و زیست محیطی این کشور در کانون توجه جهان و گردشگران قرار بگیرد و نیز اقدامات متنوعی برای حفاظت از تنوع طبیعی و اجرای ابتکار عمل های خلاقانه در حوزه صیانت از محیط زیست اجرا شود.
وزیر فرهنگ سعودی گفت «این گام ثمره توجه گسترده ملک سلمان بن عبد العزیز خادم حرمین شریفین و شاهزاده محمد بن سلمان بن عبد العزیز ولیعهد و نخست وزیر به حوزه میراث ملی و فرهنگی است».
او افزود «ثبت مناطق باستانی و فرهنگی به عنوان میراث ملموس و ناملموس یونسکو بیانگر پیشینه ژرف تاریخی و نقش پیشروی سعودی برای حفاظت از میراث مشترک جهانی در قالب سند چشم انداز ۲۰۳۰ است. در این سند بر اهمیت افتخار به هویت ملی که میراث ملی بوده تاکید شده است.

روستای «الفاو» سکونتگاه بسیاری از سلسله های پادشاهی و تمدن های کهن (واس)
شاهزاده بدر بن عبد الله بن فرحان یادآور شد «سعودی به اهمیت میراث ملی و فرهنگی و صیانت از آن و اطلاع رسانی در مورد آن در سطح بین المللی پی برده است و این اقدامات می تواند بستر محکمی برای حال و نقشه راهی برای کار و فعالیت آینده فراهم کند».
وزیر فرهنگ سعودی توضیح داد «این وزارتخانه به تلاش برای توسعه و توجه به میراث ملی و مطرح کردن آن در سطح جهان ادامه می دهد تا این سایت های باستانی پایدار بمانند و به نسل های بعدی منتقل شوند».
منطقه «الفاو» در محوطه ۲.۵۰ کیلومتر مربع در اطراف ربع الخالی در استان وادی الدواسر در جنوب منطقه ریاض قرار دارد و یک منطقه حائل ۲۷۵ کیلومتر مربعی دور تا دور آن را گرفته است. «الفاو» یک گذرگاه تنگ بین بیابان ربع الخالی و رشته کوه های طویق است. «الفاو» پایتخت نخستین پادشاهی کنده بوده و نقش و موقعیت برجسته ای در شبه جزیره عرب از نیمه قرن اول قبل از میلاد تا اوایل قرن چهارم میلادی داشت. این منطقه با توجه به پیشینه تاریخی و باستانی از جمله بزرگ ترین و شناخته شده ترین مقاصد باستانی در سعودی و یکی از مهم ترین مناطق تاریخی در جهان است.

روستای «الفاو» پایتخت پادشاهی کهن کنده در شبه جزیره عرب بوده است (واس)
منطقه الفاو در قدیم مرکز تجاری مهم و محل تردد کاروان های فلزات و غلات و پارچه بوده است. کاروان ها از مقصد پادشاهی سبا و معین و قتبان و حضرموت و حمیر از الفاو رد می شدند و به سمت نجران و از آنجا به الافلاج و سپس الیمامه و بعد نیز به طرف شرق یعنی خلیج و شمال به عراق و شام می رفتند.
«الفاو» یکی از نمادهای تعامل سازنده بین انسان و طبیعت است و نقش و نگارهای بسیاری متعلق به دوران قدیم و مقبره های غول پیکر با سازه های مشخص و همگام با نقش و نگارهای باستانی در «الفاو» وجود دارد. نمادها و آثار معماری فراوانی از منطقه کاروانسراها که در «الفاو» قرار داشته هنوز به چشم می خورد؛ از جمله محوطه باستانی با سیستم های آبیاری متنوع که کشفیات تاریخی و صخره نگاره های جذاب و دیدنی و کتیبه های باستانی فراوانی را در خود جای داده است.
نمایندگی سعودی در یونسکو تلاش گسترده ای برای ثبت این مناطق باستانی سعودی انجام داد. این اقدامات با هدایت «کمیسیون میراث ملی» و همکاری «کمیته ملی فرهنگ و علوم و آموزش» سعودی و مقامات محلی ریاض و «مرکز ملی افزایش پوشش گیاهی» و «دانشگاه ملک سعود» و «جامعه بومی» استان وادی الدواسر صورت گرفتند.

روستای «الفاو» پیشینه فرهنگی سترگ و جایگاه تاریخی دارد (واس)
کمیسیون میراث ملی سعودی تلاش های بی وقفه برای حفاظت از میراث فرهنگی پربار سعودی و معرفی آن در سطح داخلی و خارجی انجام می دهد تا روایتگر غنای تاریخ و فرهنگ این کشور به عنوان سکونتگاه تمدن های انسانی متعدد در طول تاریخ باشد.